MIDDELBURGSCHE COURANT.
Vrijdag-
24 September.
Middelburg 23 September.
Kameroverzicht.
Benoemingen enz.
Uit Stad en Provincie.
N". 22S
152* Jaargang.
1909.
De-e courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- ea Feestdagen.
P-ris per kwartaal, zoowel voor Middelburg al9 voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f 1
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën by abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvaii zgn aan bet bureau te bekomen.
Advertentiën voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vóór één uur
aan bat bureau bezorgd zgn.
AdvertentiënSO cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- 90
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regela f 1.50elke regel m>
30 cent, Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen,
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Ngvorheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertende-Bnrenn A. DE LA
MAR Az., N.Z. Voorburgwal 268, Amsterdam.
Sprokkelingen.
»Een gemeente-secretaris met meer dan
veertig jaren dienst" schrijft ons
De redactie van De Gemeentestem heeft een
uitstekend werk verricht 'door in twee nom-
mers van haar weekblad op krachtige wgze op
e komen tegen het streven der Regee-
ring en hare ambtenaren om over
alles en nog wat in 1 ichtingen te
vragenaande G e m e e n 10 be s tu r en.
Zg heeft het vooral voorzien op het «verslag
met betrekking tot den toestand van den
handeldrgvenden middenstand, dat door de
Staatscommissie voor de middenstandaenquéto
wordt verlangd van de besturen der gemeenten
beneden 2000 zielen."
Naar haar oordeel is dit eene onwettige
opdracht daar de gemeentebesturen volstrekt
niet Terplicht zgn de hun opgedrongen werk
zaamheden te verrichten. De enquête-com
missie schgnt dit zelf ook gevoeld te hebben,
daar zg de hulp van Commissarissen der
Koningin heeft ingeroepen; althans uit twee
provinciën, zegt genoemde redactie, is ons dit
bekend. Zeeland behoort daar ook bg.
Maar de commissie zal met haar opdracht
geen doel treffen, want het is niet te veron
derstellen dat veel gemeentebesturen of
eigenlijk de secretarissen, want in vele ge
meenten zal het wel weêr hun taak zgn lust
zullen gevoelen bg ambachtslieden en nering
doenden inlichtingen te gaan vragen b. v.
-omtrent hun vaBt en hun bedrgfskapitaal, met
■welk bedrag zg zgn begonnen en hoe hoogzg
■wel te schatten zgn.
Het is toch vooruit te begrgpen, dat sleehts
weinigen zich daarover zullen gelieven uit te
latenen dat niemand daartoe verplicht kan
worden, zal wel algemeen bekend zgn.
Komen er dus al verslagen in, dan is. het
te voorzien, dat deze zeer oppervlakkig en
onbetrouwbaar zullen zgn, evenals vroeger de
landbouwverslagen, waar over het algemeen
slechts wat van gemaakt werd, om er van af
te zgn.
Moge het eene vingerwgzing zgn voor de
Regeeriug om niet voort te gaan met de ge
meentebesturen met werkzaamheden te over
laden en vooral niet mode te werken om aan
die besturen werk op te dragen, waartoe zg
niet verplicht zgn.
Het Bestuur der Nationale Tentoon
stelling voor Huisvlgt, die, uit
gaande van den Volksbond tegen Drankmisbruik,
in de zomermaanden van 1910 te Den Haag
zal worden gehouden onder eore-preBidum van
Prins Hendrik, is thans met de voorbereidende
werkzaamheden voor een groot deel gereed
gekomen.
VaBtgeBteld is het plan van de tentoonstel
ling, hetwelk twaalf atdeelingen te zien geeft.
Inzender op de tentoonstelling kan ieder zgn,
die in Nederland woonachtig of van Neder-
landscbe nationaliteit is. De inzenders worden
onderscheiden in lo. vaklieden, 2o. mannen
en vrouwen (geen vaklieden) boven de zestien
jaar, 3o. jongens en meisjes van twaalf tot
zestien jaar, en 4o inzenders buiten mededin
ging en van voorwerpen ter opluistering. Zg
allen worden uitgenoodigd, zoowei ter mede
dinging als ter opluistering in te zenden,
onder voorbehoud van hetgeen in do artikelen
wordt gemeld.
Inzendingen ter mededinging moeten
door den inzender zeiven gedurende de laatste
vgf jaren zgn vervaardigd.
De aangifte van inzendingen moet vóór 15
April 1910 gedaan worden hg de plaatselgke
correspondenten of voor die plaatsen, waar
geen correspondent is aangesteld, bg den secre
taris der regelingscommisBio, den heer G. J.
Blees Kz. te Zaandam.
In Zeeland zgn correspondenten te Aar
denburg G. A. Vorsterman van Oyen, lid
Tweede Kamer der S. G.Domburg P. H-
LabrgnHansweert W. A. de 'Blney, voor
zitter Volksbond, afdeeling HunsweertHulst
ds L. M. de Boer; Krabbendgke J. A. Elea-
baas, burgemeesterMiddelburg mr C. L-
Gratama, Langeviele K 195, J. Vreeken, hoofd-,
onderwgzer, Noordsingel S 168Oostburg,
mevr. A. M. Prey-Kruimel, Markt; Neuzen
jhr J W. Pompe v. Meerdervoort, seer. Volks
bond, afdeeling Neuzen, Dgkstraat 94l'holen
D. Kwaak, secr. Volksbond, afd. l'holen Vlis-
singen mej. M. C. Schuurkamp, St. Jacob-
straat 21, en Zierikzee A. Timmorman Cz,,
voorzitter Volksbond, afd. Zierikzee.
De tentoonstelling belooft, naar de voor
uitzichten nu reeds aanwgzen, van deelneming
niet te zullen worden verstoken. En behalve de
binnenlandsohe inzendingen mag ook, beweert
men, van de buitenlandsche groep, die ter
jeering en ter opluistering wordt georgani
seerd, goed effect worden verwacht.
De uitslag der stemming voor oen Kamerlid
in het district Breukelen heeft den
door ons verwachten uitslag gehad.
De candidaten der beide bondgenooten
komen met elkaar in herstemming.
En de antirevolutionnairen loopen kans
dat zg hun zetel moeten afstaan aan de
Roomsch-Katholieken.
Al vereenigen zich alle christelgk-histori-
schen op den heer De Monté Verloren, dan
blgft de katholieke heer De Wgkerslooth de
Weerdestegn slechts een honderd stemmen ten
achter.
En deze zgn door hem gemakkelgk in te
halen.
Het hangt dus van de liberalen af, wie de
gelukkige zgn zal.
En wg weten niet of er door hen ook de
voorkeur aan oen van beiden wordt gegeven
of dat zg roden hebben zich bg de herstem
ming te onthouden.
Zooals bekend, prgkt op het program van actie,
zoowel van anti-revolutionairen als van katho
lieken, het gezinshoofdenkiearecht,
maar daarvan is in de openingsrede geen sprake,
zelfs wordt het woord kiesrecht niet genoemd.
Toch 11 De Standaard in de wolkeD, dat door
de Regeering van het program van actie «goede
nota genomen" is, immers«het kiesrecht
schuilt natuurlgk in het voornemen om tot
herziening van onze Grondwet over te gaan."
De Standaard is dan wel met heel weinig
«actie" tevreden om tot de invoering van het
gezinshoofdenkiearecht te komen, terwgl erin
de katholieke pers zelf stemmen opgaan die
er zich over verheugen dat het kiesrecht voor
den eersten tgd van de baan is en er ook
van die invoering dus niets komt.
En naar aanleiding der door ons aangehaalde
regelon van De Standaard, in verband met de
toegezegde Staatscommissie tot herziening van
de Grondwet, en de bewering van dit blad dat
die herziening moet, doch zeker ook wel zal
betreffen het kiesrecht niet alleen, maar al
wat er mee samenhangt, en zelfs de grondbe
ginselen waarvan een Christelgk Staatsbeleid
moet uitgaan, merkt de Arnh. Crt op:
«Een geheele omzetting van onze Staatsin
richting dus, vóórdat de wensch omtrent kies-
rechtshervorming vervuld zal worden. Het ia
een troost dat, gelgk de ervaring leert
tenzg het om geld voor het bgzonder onder-
wgs te doen is, m ons land do brg gelukkig
niot zoo heet gegeten wordt als zg in De Stan,
daard-kcukcn wordt toebereid."
Zitting van Woensdag.
Het was heden «formaliteiten-dag".
Er werd begonnen met hot uitbrengen der
rapporten van dp twoe commissies, belast met
het onderzoek der geloofsbrieven.
De papieren van allo heoren bleken in orde
te zgn, behalve die van jhr Rugsok van
Beerenbrouok, het lid voor Gulpon. Tegen
diens veikiezing was namelgk een rekest bg
de Kamer ingekomen-, en hoewel de reclame
niet erg steekhoudend scheen, werd toch, op
advieB der commissie, besloton oen nader
onderzoek naar de ingekomen klachten in te
stellen.
De heer Rugsch van Beerenbrouok werd dus
niot toegelaten.
Eerst a. s. Dinsdag zal in deze Limburgsche
verkiezingsaffaire een beslissing genomon
worden.
Daarna werden in handen van den tgdelgken
voorzitter, den heer Lieftink, door de aan
wezige 95 hoeren de leden De MeeBter,
Coign on dr V. d. Voort v. Zgp waren afwe
zig de vereischte eeden of beloften afgelegd.
Dit hield natuurlgk vrg lang op.
Vervolgens overhandigde Minister Kolkman
aan den tgdelgken voorzitter de staatsbegroo-
ting voor 1910 en maakte de Kamer denomi
natie op voor het voorzitterschap.
Met 51 van de 91 stemmen werd graaf Van
Bylandt nummer 1 op de lgst geplaatst; jhr
Van Nispen tot Sevonaor (Ngmegon) kwam
nummer twee met hetzelfde aantal van 51
stemmen en als nummer drie werd prof
Drucker gekozen, nadat hg eerst in herstem
ming was geweest met den heer Goeman
BorgeaiuB.
Wg willen hopen dat do Kamer in graaf
Van Bylandt een even goeden president zal
blgken te bezitten als in der tgd de heeren
Mackay en Rffall zgn geweest.
In parlementaire kringen is men echter in
dit opzicht niet zonder vrees.
Hoewel de heer Van Bylandt reeds 25 jaar lid
van de Kamer is, werd hg nog nimmer tot
voorzitter van een sectie benoemd. Dit ver
zekerde mg een 0 d hand in de politiek, die
daarin een aanwgzing zag, welke hopelgk
geen reden van bestaan zal hebben.
Aan bonhonmie ontbreekt het den heer Van
Bylandt zeker niet en deze eigenschap kan
hem als voorzitter dikwgls te stade komen.
Laten wg daarom maar het beate van deze
benoeming verwachten. Morgen installatie
van den voorzitter.
Tweede Kamerverkiezing
Brenkelen.
Bg de Woensdag te Breukelen gehouden stem
ming voor oen lid der Tweede Kamer leverden
6420 kiezers geldige biljetten in.
Uitgebracht werden op de heeren
mr E. J. Doudo van Troostwgk (C. H.) 953,
mr F. H. de Monté Verloren (Ant.-rov.) 1772,
mr F. L. S. F. baron van TuyII van Seroos-
kerken van Zuylen (Lib.) 1070, en
mr J. B. L. C. C. baron de Wgkerslooth
de Weerdestegn (R.-K.) 2625 stemmen.
Herstemming moet dus plaats hebben
tusschen de heeron De Monté Verloren en
baron De Wgkerslooth.
Deze definitieve cgfers wgken eenigszins af
van de vóorloopige, heden ochtend in een
buitengewoon sommee bekend gomaukt,
Men heeft Woensdagavond de telegraaf
kantoren buiten de hoofdkantoren niet
zooals gebruikelgk is open gehouden.
Vandaar de vertraging in het bekend wor
den van den uitslag.
Millioeneii-nota
Aan de nota betreffende den toestand van
's lands financiën, welke de Minister van
Financiën deed vergezeld gaan aan het ont
werp der Staatsbegrooting voor het jaar 1910,
is hbt volgende ontleend
Het diensfjaar 1907 wgst een voordeelig
saldo aan van i 1.435.966.37',
Daarentegen kunnen de uitkomsten van het
dienstjaar 1908 allerminst bevredigend worden
genoemd.
Voor zoover die uitkomsten thans bekend
zgn, zal er vermoedelgk een tekort zgn van
f 10.992.962.55'/,.
Omtrent de rermoedelgke uitkomsten van
't dienstjaar 1909 valt nog weinig met zeker
heid te zoggen. Do oorspronkelgke begrooting
geeft een oindegfer van f 200.414.915.51'/,.
Sedert zgn verschillende hoofdstukken ver
hoogd, tot een gezamenlgk bedrag van
f 201.490.433.51terwgl voorts nog aanhan-
ging zgn 9 suppletoire aanvragen, tot een
gezamenlgk bedrag van f 1.479,758.
Het tekort op den gewonen dienst, door den
Minister ten vorigen jare bg de indiening der
begrooting (na aftrek van de vermoedelgko
besparing) op 110.100.000 geraamd, daalde,
ten gevolge van do verlaging van do gewone
uitgaven tgdens de behandeling, tot f 9.645.000,
terwgl do heffing van 10 opcenten op de ver
mogens- en bedrgfabelaatiDgen dit geraamd
tekort verder nog f8.515.000 deed dalen.
Wanneer buiten rekening wordt gelaten de
stgging van de opbrengst als gevolg van
nieuwe middolen (10 opeoDten, verhooging
zegolrecht, effecten, en wgziging registratie
recht), dan toonen de middelen over de eerste
8 maanden van 1909 een accres aan van
f2.320.500, d.i. 2.28 o/0.
Geven do laatste vier maanden een accres
tot gelgk percentage, dan zal de opbrengt
van de middelen A—L in het geheel f 167.390.000
bedragen, d.i. f3.506.000 boven de raming, en
't geraamd tekort (op den gewonen dienst) zal
alsdan dalen tot f5.000.000, ongotwgfeld een
zeer belangrgk bedrag. Crt.
De totale uitgaven voor hot dienstjaar 1910
wordon voorgedragen tot f 207.187.206.87 en
de middelen geraamd op f 188.326.473.
Nadeelig verschil f 18.860.733.87. Ter voor
ziening van eventueele behoefte der kas wordt
machtiging gevraagd om echatkiatpromesBen
en schatkistbiljetten uit te geven tot een
bedrag van ten hoogste f 19.000.000.
Bg kon. besluit zgn benoemd
bg het 4e regiment huzaren, tot luit.-kolo-
nel de majoor A. B van Tienhoven, van het
korps; bg bet 3e reg. veat.-art., tot late luit.
de tweodo-luit. W. F. Grotendorst, van bet
korps; bg bet 4de reg. vesSing.-art. tot kapi
tein, de eerate-luit. C. W. A. baron van
Haersholte van den Doorn, adjudant van het
korps rgdende artilllenebg het korps tor-
pedisten, tot eerste-luit. de tweede-luit. jhr
H. Laman Trip, van het korps
tot expert bg de scheepvaartinspectie de
heeren G. H. Bouman te RotterdamG. J.
Lap to AmsterdamC. van der Mark, expert,
te Rotterdam-, D. Duursma, expert,te Amster
dam J. Koning te GroningenT. L. Melle-
ma te Delfzgl; L. van Dam te Vlaardingen;
B. Slikkerveer te IJmuiden; P. de Haas te
MaassluisJ. Hagendgk, expert, te Rotterdam
en K. Hofland te Schevemngen.
Bg resolutie van den Minister van Koloniën
zgn ter beschikking gesteld van den gouver
neur-generaal van Ned.-Indië C. J. van Tem
men en H. J» M. Valois, om te worden be
noemd tot veeaits bg den bnrgerlgken vee-
artsengkundigen dienst, mr. W. L. A. de
Neeff, ten einde te worden geplaatst bg den
bureaudienst. en M. J. J. Treur, A. F. Lens
en G. F. de Bruyn, om te worden geplaatst
in administratieve betrekkingen daar te lande.
Op de Staatsbegrooting voor 1910 komen
de volgende posten voor, op Zeeland be
trekking hebbende
f 10.000 voor een tweede tonnenloods in
verband met de groote uitbreiding welke het
aantal lichtboeien op de Wester-Schelde heeft
ondergaan, en gelden voor de verbetering van
de geleidelichten Borsselen en Rilland. De
verbeteringen van de lichten WeBt-Schouwen
zullen in 1910 worden uitgevoerd.
Voorgesteld wordt te voldoen aan het verzoek
om het Rgkssubsidie voor het zuivelconsulent-
schap in deze provincie met f 1000 te ver-
hoogen, teneinde daardoor aan den zuivelcon-
sulent een adsistent ter zgde te stellen.
Van de reedB door het rgk gesnbsidicerde
ambachtsscholen komt 0. a. die te Zierikzee
voor verhooging van het subsidie in aanmerking.
V
Een G0-tal personen en voor het oveiige
leege stoelen vulden Woensdagavond de groote
zaal van het Schuttershof alhier, waar het
Ungarisches Künstler Ensemble een concert gaf.
Het ensemble, gevormd door 4 heeren, waar
van een de symbolon, oen Hongaarsche instru
ment, bespeelde, heelt bgna 3 uren lang, met
een toewgding, een betere zaak waardig, en
schgnbaar onvermoeid, voor zgn klein audi
torium een groot aantal marschen, walsen enz.
ten gehoore gebracht. Aan toegiftjes ontbrak
hot niet.
De vertolking van de verschillende nummers
was een vrg goede, maar vermocht niet een
gevoel van verveling, dat tgdens het concert
bg een groot deel van de aanwezigen blgk-
baar opkwam, te verdrgven.
O. i. zal het ensemble meer succes hebben,
en meer publiek, wanneer naar zgn muziek
geluisterd kan worden onder een gezellig
praatje eu wat daarbg hoort, maar dan niet
zulke entree'a als nu geheven zgn.
Daarvoor is men in Middelburg beter gewend.
De afdeeling Middolburg-Vliesingen van
de Nederlandsclie Vereeniging van Christelijke
Kantoor- en Handelsbedienden hield Woensdag
avond in oen der bovenzalen van de eocietoit
St. Joris alhier een openbaren propaganda-
avond, waar als spreker optrad de heer G.
Baas Kzn, van Zaandam, propagandist der
Vereeniging,
Na een openingswoord van den voorzitter,
den heer J. P. Kögelor, waarin hg wees op
het nut van organisatie, besprak de hoer Baas
al het goede dat do Vereeniging in 't alge
meen en de afdeeling in 't bgzonder tot stand
bracht. Zg beiden stellen zich niet tegenover
de patroons, maar zgn tot hulp en steun der
zwakke collega's en verdrukten der maat-
schappg.
Spreker betreurde 't dat de moderne col
lega's zich niet afzonderlgk organiseerden eD
tot nu toe steeds gebrek haddon aan levens
kracht.
Met te verwgzen naar de vele sociale nooden
besloot spreker zgn rede, waarop bgna alle
aanwezige niet-leden zich opgaven als lid,
zoodut het ledental steeg tot een twintigtal.
Bg het te 's Gravenhage gehouden examen
voor Rgksklerk 2e klasse bg hot dienstvak
registratie en domeineb slaagde de heer A.
Willemse, Rgksklerk ter directie der registratie
en domeinen te Middelburg.
Bg het examen voor het politie-diploma,
te Utrecht gehouden, is een gewoon diploma
toegekend uan C. P. van Geelen te M i ti
de 1 b u r g.
In de St Crt no 222 zgn opgenomen de
koninklgk goedgekeurde staturen van de Veree
niging Hel Groene Kruis te G r g p s k e r k e.
Van 3 October a. a. af zgn de diensturen
op Zon- en feestdagen van het telegraafkantoor
in het station der <S. S. teArnemuiden
vastgesteld op 8.309, 10.3011.30 en 45t
en in dat te Rilland op 89 en 78.
Te Wissekerke zgn officieel can-
didaat gesteld voor het lidmaatschap van den
gemeenteraad de heeren A. van Slee en P.
van der Moere.
Dinsdagmorgen waren de mosaelbanken
in de Zeeuwsche wateren opengesteld. De
vangst viel echter, naar men ons uit B r u i-
nisse meldt, deerlgk tegen. Werden op
andere jaren 50 A 60 tonnen zaad gevangeni
thans beliep dit niet meer don 8 tot 15 ton,
zoodat men kun nagaan, welk een schadepost
dit voor do schippers is. De prgzen varieerea
van f 0.50 tot f 1.25 per ton.
Door den Commissaris der Koningin is
aan den heer mr F. A. Ebbinge Wubben te
Hulst, op zgn verzoek, met ingang van 1
October a.s., eervol ontslag verleend als lid
van de gezondheidscommissie, zetel Hulst.
In verband met een door den hoofdin
specteur der volksgezondheid met de voorzit
ters der gezondheidscommisBiën van Hulst.
Neuzen en Oostburg gehouden samensprekiag
wordt 30 Sept. a.s. in het raadhuis te Oost
burg eene bgeenkomst gehouden van de te
Oostburg zetelende commissie met de burge
meesters en wethouders van de gemeenten in
de omgeving ter bespreking an waterleidings-
belangen.
In de week van 15 tot en met 21 Sep
tember 1909 zgn in Z e e l"a n d voorgekomen
2 gevallen van typhus en lebris typhoidea,
waarvan 1 te Groede en 1 te Yerseke2 van
roodvonk, waarvan 1 te Aagtekerke en 1 te
St. Laurens; 6 van diphtheritis, waarvan 1 te
Driewegen, 2 te Goes, 1 te Neuzen en 2 te
Vlissingen
RECHTSZAKEN.
De kantonrechter te Harderwgk heeft
uitspraak gedaan in de zaak van de leerphcht-
wetovertredmgen te Huinen en Putten.
De kantonrechter overwoog dat, zoo be
klaagden overwegend bezwaar hadden legen
het onderwgs, gegeven op de openbare school
te Huinen en binnen den atstand van 4 K.M-
geen onderwgs te verkrggen was, waartegen
bg hen geen bezwaar bestond, zg hiervan de
schriftelgke verklaring, bedoeld in art. 10 der
leerplichtwet, hadden moeten afleggen Waar
niot gebleken was, dat beklaagden hieraan
hadden voldaan, word bet achoolveizuim niet
verschoonbaar geacht en werden de beklaagden
mitsdien, overeenkomstig den eisch van het
O. M„ veroordeeld tot eene geldboete van f 0.50,
subsidiair 1 dag hechtenis.
LETTEREN EN KUNST.
Caruso zong in de Albert Hall te Londen.
De zaal was dadelgk uitverkocht en voor
f24.000 aan aanvragers moest worden afgewezen.
De geestdrift van hot publiek was enorm.
ONDERWIJS.
Er hebben zich voor de eerste maal als
student aan de universiteit te Leiden laten
inschrgven 123, van wie 81 als corpslid
47 rechten, 17 inedicgneD, 7 indologen, 5 let
teren, 3 theologen en 2 in de wis- en natuur
kunde.
Bg kon. besluit
iB aan dr J. W Laugelaan, op verzoek,
eervol ontslag verleend als hoogloeraar in de
faculteit der geneeskunde aan de Rgksuniver-
siteit te Leiden; en
is benoemd tot directeur van en leeraar aan
de R. H. B. School te Meppol W. de Hoog Azn,
thans leeraar aan de R. H. B, School te Assen.-