MIDDELBllRGSCHE COURANT.
H
n
u-
ll
ur
us,
N\ 222
132* Jaargang.
1909
Dinsdag
21 September.
Middelburg 20 September.
Sprokkelingen»
Benoemingen enz.
Hit SM en FroMC-ïe.
üt
EO
n,
ns
de
t-
id
vu
mi
>e-
iar
rer
.ra
op
ran
ter
op
aan
bet
ode,
vat
van
de
,000
jaar
me
bo
zyn
oote
;etu
het
van
ljjke
half
;d en
ver-
nden
alen
nl-
ebt
Is
en
oos.
RS,
DERS.
aatsen
11
u.
nsclub
ersho 1
he Da-
ittershof
estuur
ierhuis
telling i
Soc. 1
Verg.
fin De
t Ven-
nenkoor.
hoorzaal j
wetten-
lerboml.
u.
dr W. 1
kundig-
r Jr.
Deze courant vorschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
fjiit per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f J.
Afzonderlijke nummeYs kosten 5 cent.
A'd v e r t e nt i n bjj abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zjjn aan bet bureau te bekomen.
Advertentiën voor bet oerstvolgende nummer moeten des middags vóór éón un
aan hot bureau bezorgd zjjn.
Adverteufcien*0 cent por regel. Bij abonnement voel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigiugou van 17 regel» f 1.50elke regel m<
20 cent. Reclames 10 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot do plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DB LA
MAR Az., N.Z. Voorburgwal 2H6, Amsterdam-
Wy ontvingen dezer dagen hot derde jaar
verslag der Nutscomaiiesie voor Oaderwjjs.
Daaruit bljjkt opnieuw het groote gevaaj,
dat het openbaar onderwijs meer en meer be
dreigt sedert de onderwjjsnovelle van dr Kuyper
in werking is.
De resultaten van het onderzoek der com
missie vinden wij daarin toch alB volgt samen
gevat
Uit de by de commissie ingekomen mede-
deelingen bljjkt lo. dat inderdaad in sommige
plaatsen de openbare school leeg loopt en öf
de concurrentie met de bijzondere zg. Christe
lijke niet kan volhouden, öf zóó klein wordt,
dat het aantal klasse-lokalen on onderwjjzera
tot één wordt verminderd2o. dat vele ge
meentebesturen in dat geval gaarne bereid zjjn,
de opgeheven school of de leeg gekomen
lokalen te verhuren aan de intusschen opge
richte of de nog op te richten bjjz. Chr.
scholen3o. dat het initiatief tot het oprichten
van een byzondere Nutsschool, waarin dan
algemeen toegankelijk onderwjjs zou kunnen
■worden gegeven, door een voldoend aantal
geschikte, bekwame ondevwyzers, in goed in
gerichte lokalen en met de beste leermiddelen,
tot beden niet werd genomen door de vrien
den van bet openbare onderwys, omdat men
vreest, door zulk een school de openbare scholen
in de buurt öf nog meer leeg te balen öf in
haar verdere ontwikkeling te belemmeren.
Omtrent den arbeid der commissie ten op
zichte van openbare scholen lezen wjj o. a. dat
voor het oprichten eener schoolbibliotheek te St
Jansteen f 25 subsidie werd gegeven.
Aan geldelyken steun, verleend aan ouders,
die verklaren voorstanders te zjjn van hot
openbaar onderwys, maar door de regeling van
de schoolgeldheffing aan openbare scholen ter
plaatse of doar andero oorzaken van geldelyken
aard, genoodzaakt zouden worden, hunne kin
deren naar byzondere confessioneele soholen
te zenden, werd in het afgeloopen jaar besteed
een bedrag van f 150.39, en wel o. a. aan
ouders te Meliskerke, Neuzen en Oostkapelle.
Aan centrale cursussen voor de hoofdakte
werd steun verleend, o. a. aan die te Middelburg
f 258 en die te Neuzen f 250.
In verschillende provinciën werden samen
komsten gehouden ter behandeling van onder-
wysbelangen, en dezen winter hoopt de com
missie o. a. een zoodanige samenkomst te
beleggen te Middelburg.
Wy doden «echts hier en daar een greep,
maar wat in het boekje wordt gezegd over
vakonderwys en booger volksonderwijs is zeor
lezenswaard.
m
De Minister van Justitie heeftzoo schrjjft
13. in zyn jongsten brief uit de Hofstad in
de Ariih, Crt. geen gelukkigen greep gedaan
met zjjue bekende waarschuwing tegen
de Mormonen.
Naar men hier beweert, ia de aanleiding
tot de ongepaste publicatie te zoeken in een
reeks ingezonden stukken, dio in het Ctariste-
lyk-historich blad De Nederlander verschenen
zyn. In die artikelen werd, inzonderheid door
predikanten, die ochtor slecht waren ingolicht,
ernstig geklaagd over de praktjjken der Mor-
moonsche zendelingen. Een van deze predi
kanten heeft vervolgens via den heer Talma
invloed weten uit te oefenen op den Minister
Nelissen. Deze, van huis uit een voorzichtige
natuur en door zyn loopbaan in de justitieele
magistratuur gewoon geraakt niet overys van
één nacht te gaan, heeft ditmaal zooveel ver
trouwen in zyn- godgeleerden ambtgenoot
gehad, dat hy zich heeft laten vinden voor
het uitgeven der bekende publicatio. Later
moet een der bedoelde predikanten hebben
ingezien, dat hy te lichtvaardig in zyn oordeel
ovor de Mormonen was geweest, en van deze
verandering van zienBwyzemededeeling hebben
fjedaan aan den Minister Talma: Maar het wbb
toen te laat, de waarschuwing was reeds in zee.
Naar men hier beweort, zal dit staaltje van
oithodox-protestantsche verkettering van an
dersdenkenden nog een staartje hebben. Ver
wacht wordt en zeker niet ten onrechte
dat het tot de onderwerpen zal bohooren, dio
wanneer de Staten Generaal weder byeen zjjn,
aanleiding zullen geven tot eene interpellatie.
Het is heden (Maandag) zeventig jaar ge
leden dat do Hollandsche IJzeren Spoorweg-
Maatschappij baar Ijjn AmsterdamHaarlem
In Augustus werd destydB een proefrit ge
daan mot de i^Engeland vervaardigde loco
motief De Sntüieid on 20 September werd de
spoorweg met groote plechtigheid geopend.
De geheele Ijjn AmsterdamRotterdam be
reikte eerst acht jaren later hare voltooiing.
De opening van de verschillende sectiën had
nl. plaats op de volgende data'sHaarlem
Veenenburg 2 Juni 1842; VeonenburgLeiden
11 Aug. 1842 j Leiden—-Voorschoten 1 Mei
1843VoorschotenDen Haag 6 Dec. 1843 en
Den HaagRotterdam 3 Juni 1847.
Een en ander ontleencn wjj aan het jongste
Zondagsblad der Oprecht» Haarlemsehe courant,
waarin tevens verschillende aibeeldingen voor
komen van waggons, stations enz. en aardige
bijzonderheden worden meegedeeld, o- a. be
treffende het weinige comfort dat de reizigers
destyds hadden.
De eerste ontwerpen werden gemaakt door
een der concessionarissen, die later vervangen
werd door den hoèr F. W. C-onrad, ingenieur
van den Waterstaat.
Deze,die later als ingenieur-directeur de groote
kracht werd van de H. IJ. S. Maatschappij, wist
verschillende bezwaren te overwinnen. Pessi
misten toch voorspelden dat by Halfweg bet
water de spoordyken zou wegspoelenen Jacob
van Lennep gaf in een lierzang van negen
coupletten uiting aan die overdreven vrees.
Zelfs de Kamers van koophandel van Am
sterdam en van Rotterdam verzetten zicb tegen
den aanleg.
Zoo deelt J. H. Róssing in De Amsterdammer
mee in een opstol, aan hetzelfde feit gewjjd.
Als wy nu nagaan boe groot het spoorweg
net is dat thans ons land doorsnijdt, welke
zware locomotieven nu de groote treinen voort
trekken, hoe gemakkeljjk do waggons zyn
ingericht, en denken aan de vele geriefljjk-
heden, tor'wille der reizigers in 't lieven ge
roepen, dan mogen wjj zeker wel met waar-
deoring getuigen dat wy op dit gebied in don
betrokkeljjk korten tjjd van zeventig jaar met
rassche schreden zyn vooruitgegaan.
Trouwens, de middelen van vervoer zjjn al
gemeen vermeerderd en verbeterd ten gemakke
van het publiek en ten voordeele van de ver-
scuillende streken van ons.land.
En nog steeds breiden zy zich uit!
De Vaderlander, het orgaan der Liberale Unie,
laat zich zeer scherp uit over de herbenoe
ming van m r. S. d e V r i e s tot wethou
der der hoofdstad, in 't byzonder over de
houding der in den raad Van Amsterdam zittende
oud-liberalen, die daartoe meewerkten.
Sprak de redactie van Land en Vo'k hare
afkeuring daarover reeds uit, die van De
Vaderlander doet dit nog krasser, on schrjjft,
trouwens niet ten onrechte
De eerste maal dat mr. S. de Vries Czn
met hulp van zich noemende liberalen werd
verkozen, kon men tenminste nog aannemen,
dat deze stumperige zielen uit vrees voor roode
of roze spoken, zich geworjien hadden in de
armen van het olericalisme, tamelyk onbewust
van het misdryf, dat ze begingen tegen de
liberale beginselen in het algemeen, en de
openbare school in het bjjzonder.
Thans weten we, dat ze heel wel wisten,
hoe onverantwoord hun bedryf' wns dit is ge
bleken uit de miezerige Worst-klucht. Ze
hebben bljjkbaar, wetende dat mr. Worst eene
benoeming als wethouder niet zou aanvaarden,
eerst dien heer gestemd, om het recht te ver
krijgen van te kunnen zeggenWjj namen
mr. Do Vries eerst, toen het ons onmogelyk
gebleken was een liberaal als wethouder te
verkrygen. Jammer voor hen, dat niemand van
deze comedie dupe is. Trouwens, wie zoo iets
wil doen slagen, moet zich een handiger com-
père kiczon dan den heer Worst, die zich zóó
in de kaart liet kjjken, dat hy niet eens do
24 uren beraad nam, die do Wet hem toestaat.
Men weet waarljjk niet, over wien zicb meer
te bedroeven, over dio zoogenuauido liberalen
en do grove wjjee waarop ze hunne kiezers
om den tuin trachtten te leiden, of over dien
mr. Worst, die bereid werd gevonden in die
comedie de hoofdrol te vervullen, en die zolfs
na de eerste stemming don raad in het onze
kere liet, of hjj de benoeming al dan niet zou
ainvaarden.
Bjj dergeijjk gedoe zou men die liberalen,
die d i r e c t op mr. De Vries stemden, bijna
frisch noemen.
En dan het fig uur vau mr. De Vries? Hjj,
zittende wethouder, krjjgt bjj eerste
stemming slechts 15 van de 42 stemmen komt
bjj de tweede stemming tot 16 en valt bjj
derde stemming af met 16 tegen 24 stemmen.
Mr, Worst is gekozen en bedankt. Mr. De
Vries krjjgt nu bjj de nieuwe stemming 21
etemmen van de 42 (en wij kunnen hot niet
zóó rekenen, of onder die 21 Btemmen is zjjne
eigen'5 stem), welke 21 meerderheid werden
enkel en alleen doordat er drie blanco
stemmen worden uitgebracht; en.
neemt direct de benoeming aan, met eene
cynische apotternjj over het weinige vertrouwen
dat de raad in hem stelt.
Hier ia eenvoudig alle eergevoel zoek. Wie
wil nu op zoo'n manier wothouder bljjven
Er was een tyd, dat bet wethouderschap een
eereambl was, mr De Vries denkt er blykbaar
anders over.
De opmerking omtrent bet stemmen van
mr De Vries op zich zolven komt onB niet
gemotiveerd en dsïhrom badenkolyk voor.
Een der drie blanco stommen kan toch van
hem zyn geweest.
Jan van de Munt maakt in de Leeuwarder
Courant melding van een oud gebouw in Am
sterdam, dat dateert van 1642, maar nu ten
doode is opgeschreven.
Officieel heet het >Koloniaal Etablis-
semen t'\ en inderdaad is het een gebouw,
bestemd voor don opslag van goederen, die van
hier naar Indië worden gezonden, om daar van
Regeeringswege te worden gebruikt. Men vindt
er dus vau alles, wat een bezoek op zichzelf
al vrjj vermakeljjk maakt. Wie den tyd heeft
om zich door het «West-Indisch Slachthuis"
zooals het in den volksmond nog boet
bjj den neus te laten nemen, kan er uren
vertoeven, totdat hy ten slotte wanhopig wordt
en zyn geleider smeekt hem maar weer naar
buiten in de friasche lucht te laten. Het meest
heeft -dit wonderljjk Regeeringsgebouw nog
van een doolhof, dat ter vorhooging van het
effect, voorzien ia van tallooze trappen en
trapjes, die dit merkwaardige hebben, dat ze je
in tien van de twaalf gevallen niet brengen,
waar je denkt te komen. Heel vermakeljjk voor
dengoen, die er uit nieuwsgierigheid komt, is
de omschreven eigenaardigheid van de oude
juffrouw, natuurlijk vernietigend uit een prac-
tisch oogpunt, vooral als men weet, dat de
doorgangen meestal zoo nauw zjjn, dat ze
voor een flinke baal van de een of andore
waar een onoverkomeijjk beletsel zyn. De
legende wil dan ook, 'dat een werkman, die
de opdracht kreeg een baal katoen van een
zolder to halen, een ganscben dag werk had,
zoo vaak was by verdwaald geraakt in nauwe
gangetjes, doodloopende kamers en trechter
vormige trapjes. Sedert laat men de waren
steeds buitenom uit
Het is om die redenen, dat de Regoering
oindolyk besloten heeft te Utrecht een nieuw
gebouw aan te wyzon als Koloniaal Etablisse
ment. Eerlang hebben we dus oen grootsche
verhuizing in 't verschiet, en als het zoggen
waarheid bevat, zullen daarbjj nog heel wat
dingen te voorscbyu komen, dio een eigen
aardig licht werpen op het koloniaal beheer
van hot voorgeslacht.
van aanbevelingmr E. F. M. Hanlo, auditeur
militair m het 2e militaire arrond.mr R. E.
Tilinan, griffier bjj den raad van beroep (on
gevallenverzekering), on mr W. J. M. Ummels,
subst.-griffier bjj de arrond.-rechtbank, allen
aldaar.
De commissie ter voorbereiding van doaan-
wyziug van candidnat-consulaire ambtenaren
brengt ter kennis van belanghebbenden, dat
5 jongelieden kunnen worden aangewezen als
candidaat-consulair ambtenaar, naar do bepa
lingen van hot Consulair Reglement van 4
Augustus 1906.
Sollicitanten, die niet jonger dun 18 jaar
mogen zyn, worden verzocht zich vóór 25
Decomber a. s. echrittelyk, met opgaaf van
hun adres, aan te melden by de commissie,
adres den secretaris mr J. A A. H. de Beaufort,
Javastraat no. 140, 's Gravenhage.
Voor nadero byzondorheden zie men de St
Crt no 219.
De gewone audiëntie van den Minister van
Buitenlandecbe Zaken zal op Yrgdag a. s.
niet plaats hebben.
Met ingang van 18 dezer is aan J. Breed-
veld ontslag verleend als geëmployeerde bjj
den Ryks-quarantaine en ontsmettingsdienst,
ter standplnats Maassluis.
Te rekenen van 16 dezer is, op zijn verzoek,
eervol ontslag verleend aan J. W. Stoutjesdjjk,
ci,viel ingenieur, als assistent voor de toege
paste mechanica aan de technische hoogeschool
te Delft.
Voor het tjjdvak van 18 dezer tot en met
31 Augustus 1910 is in zyn plaats benoemd
J. A. Blok, civiel-ingenieur aldaar.
Bjj kon. besluit is benoemd tot directeur
vnn het huis van bewaring te Utrecht C. H.
Keiner, thans adjunct-directeur 2an rang bjj
do strafgevangenis aldaar.
Ter vervulling eonor vacature van rechter
in de arrond.-rechtbank te 's Hertogenboscb,
is opgemaakt do navolgende alphabetische ljjst
KORTK N^DBDBBLINGGN
VERGADERINGEJl.
Te Groningen is de algemeene vergadering
gehouden van Volksonderwijs, Vereenigmg tot
bevordoring van hot volksonderwijs en school
bezoek in Nederland.
Uit het jaarverslag bleek dat de Vereeniging
in 1908 inwendig veel krachtiger is geworden.
lu het ledental kwa?i weinig verandering.
Zes nieuwe afdeelingen werden gevormd, drie
gingen verlo-en. Telde de vereeniging bet
vorige jaar 137 afdeelingen, 14 correspondent
schappen en 158 alg. leden, het vereenigings-
jaar is thans geëindigd met 140 aid. met
10.456 leden, 12 correspondentschappen met
77 leden en 100 alg. leden, d. i. totaal 10.693
leden.
De financiën bljj ven groote zorg baren. En
als niet goode en vermogende vrienden een
extra-bjjdrage hadden geschonken, zou het
voorstel tot eene verhooging van contributie
afdracht nan de algemeene kae reeds zjjn ge
schied. Het bjj de liquidatie van bet school
fonds aan de vereeniging toegekende bedrag
ad f 8120.46l/i, wonscht het hoofdbestuur zoo
veel mogeljjk als een strjjdkas ter bescherming
der openbare school te beschouwen.
Als plaats voor de volgende vergadering is
Almelo aangewezen.
Zondag is de aankondiging «Besmettelijke
ziekte, Aziatische cholera", van de deur van
het gasthuis alhier verwyderd, doar de
patiënt F. W. thans geheel hersteld is.
bljjft nog eenigen tyd in observatie.
Zaterdagavond kwamen in de Lange
St. Pieterstraat by do Spanjaordstraat alhier
twee wielrjjders met elkaar in botsing, waar-
schynljjk doordat hondon bet uitwjjkon be
moeilijkten.
Een van beiden, de 17-jarige bakkersknecht
A. C., in dienst van den heer J. van Groot
heest, kwam te vallen, en wel zoodanig met
het kootd op een stoep, dat hy bewusteloos
bleef liggen.
Na bjj een omwonende binnengebracht te
zyn, werd bjj later naar do woning van zyn
patroon vervoerd.
Een geneesheer constateerde hersenschudding
in lichten graad.
Do toestand vnn C. die Zondag den geheelen
dag buiten kennis gelegen heeft, wekt geen
ongerustheid.
Zondagmiddag werd het voetbalseizoen
hier ter stede geopend met een vriend-
schappoljjken wedstrjjd op het veld aan de
Nadorst, tusscbcn Zeelandia I, vroeger Victoria
van hier en E. M. M. 1 van Vlis6ingen.
De Vlissingers wonnen met 21. Tydens
de rust was de stand 11.
Bjj het examen voor het politie-diploma, te
Utrecht gehouden, iB oen gewoon diploi
toegekend aap J. Guerand en een met
aantoekening aan W. Glerum, beidon
jMiddelburg.
Uit VliBsingon.
In verschillende bladen kwam Zaterdag een,
uit dezelfde bron afkomstig bericht voor om
trent de nachtmailboot Koningin Wilhelmina
van de stoomvaartmaatschappij Zeeland Het
heette daarin dat het schip Vrjj dag tnorgen, by
de poging om op de haven te komeD, op den
Oostberm zou vastgeloopen zyn.
Naar ons uit goede bron gemeld wordt, is
van vast loopen geen sprake geweest, hoog
stens vau atooten tegen den Oostdam. Had de
boot vastgezeten, dan zat zy 't was vlie
gende eb er wanrchjjnljjk nog.
Bjj kon. besluit is de Vereeniging tot ver
betering eon de volkshuisvesting, gevestigd te
VliBsingon, toegelaten als vereeniging uit
sluitend in het belang van verbetering der
volkshuisvesting werkzaam.
Te Domburg heeft een adres gecir
culeerd aan den directeur-generaal der poste
rijen, met verzoek om, vooral in hot badseizoen,
de bestelling van brieven enz. to willen be
spoedigen, daar dit werk door éón man onmo-
geljjk binnen een niet al te langen tyd kan
<rden verricht, zoodat er geklaagd wordt
over late ontvangst der 6tukken.
Bovendien verzoeken de talryke adressanten
vermeerdering van bot aantal uren waarop
het kantoor voor 't publiek ia geopend.
De tweedaagsche bloemententoonstelling
van Floralia in den tuin van do sociëteit Ons
Genoegen te Zierikzee werd reeds Zondag
door een ialryk publiek bezocht en verdiende
dit, naar men ons scbryft, ton volle. De inzen
ding van bloemen en vruchten van den heer
F. A. Hansen te Middelburg verwierf de
algemeene bewondering, zoomede de tot op
luistering ingezonden collecties bloemen van do
beeren J. Koets en L. Koopman te Zierikzee.
Groot was ook het aantal bloempotten, door
niot leden ingezonden, waarvan velen met
prjjzen waren bekroond, o. a. een mandje van
bloeiend heidekruid (Erica) van het 14jarig
dochtertje van W. Mensch, verpleegd in eene
gezondhoidskolonie.
Des namiddags gaf, ter eere der tentoon
stelling, het hnrmoniegezelschap Kunst en Eer,
directeur de heer S. Klimmerboom, het derde
zomerconcert der sociëteit Ons Genoegen.
Uit Bruinisse meldt men ons
Door den mist, die Zaterdagmorgen over de
Grevelingen hing, kwamen in den Hals onder
Ouddorp tweo hoogartsen, Dru 28, schipper
W. Otte, en Bru 15, van A. Otte, met elkan
der in uanvarmg. De hoogaarts Bru lo kreeg
nogal eenige schade aan den boeg, echter niet
van dien aard dat de werkzaamheden, ineu
was aan het mosselen visschen, moesten
worden onderbroken.
Men schrjjft ons uit N e u z e n
Maandagmorgen is alhier aangevangen de
provinciale schietwedstrijd, uitgschreven door
de scherpscbuttersvoreeniging ioor Vaderland
en Koning, tevens bondskorpswodstrjjd van den
Zeeuwschen Schielbond, aangesloten bij de ver
eeniging Volksweerbaarheid.
Als prjjzen zyn o.a. uitgeloofd 3 vergulde,
8 zilveren en 8 bronzen medaillo'e, voor bet
meerendeel door verschillende autoriteiten be
schikbaar gesteld.
Geschoten wordt met patronen no. 1 en
no. 7 (geweer model M '95) op afstanden
van 200 en 15 M.
Zaterdag ia te Selzaete, naar bet êcbijnt door
een verkeerde manoeuvre van een opvarende
zeilaak, het Engelsche ss.Spind, door de pogin
gen om de aak mis to varen, op het steiger
voor het douanekantoor goloopen.
Daardoor drong eon steigerpaal in den stuur-
boordaboeg en ontstond een redelyk gat. Ook
werd do aak nog aan don boeg geraakt, die
verbogen werd. Na voorloopig gerepareerd to
zjjn is de Spind Zondag uitgevaren mot be
stemming naar Blyth.
Ter hoogte van do staalfabriek kwamen
Zaterdagnamiddag op bot kanaal nog in aan
varing de stoomschepen Ronan van en Svensen
naar Gent. Met het anker van de Svensen werd
een deuk toegebracht in den steven en den
stuurboordsboeg van de Ronan.
Met ingang van 1 October is in Zee
land benoemd tot kommies 3e klasse bjj
's Rijksbelastingen to Aardenburg M. G.
Koster te Rotterdam, en zyn verplaatst de
kommiezen 2e klasse S. Bouma van Zuiddorpe
naar Roosendaal eD K. Sinke van Aardenburg
naar Brosbens.
.lT.lt.
to VlissiagoK.
ïMnaöng 21 Sopt. nm. 5.8
Woensdag 22 5.56
Donderdag 23 v.m. 6.29
te Domburg.
Dinsdag 21 Sept. nm. 5.17
Woensdag 22 6 05
Donderdag 23 v.m. 6.36
