MIDDELBURGSCHE COURANT.
r. 2i6.
152* Jaargang.
1909.
Dinsdag
14 September.
Middelburg 13 September.
Sprokkelingen.
Benoemingen enz.
Rit Stad en ftuvïncie.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Priis per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland banc© pp. f 2.
Afzonderlijke nummers kosten 6 cent.
Ajd v e r t e nti n bjj abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zjjn aan bet bureau te bekomen.
Advertentiën voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vóór één nnr
aan bat bureau bezorgd zgn.
AdvertentiënSO cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regel* f 1.50elke regel moer
20 cent. Reclame» 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Njjverheid on Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentle-Barena A. DE LA
MAR As., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
De stembus is morgen (Dinsdag) te
Vlissingen, in het tweede district, ge
opend van 's morgens acht tot 'b namiddags
vijj nren.
De vrjjzinnige kiezers en verder allen die
bet met het welzjjn van Vlissingen goed
meenen, hebben tegenover den heer J. M.
Stuart een duren plicht te vervullen.
Nog eenige meerdere inspanning zjj nun
aanbevolen.
Laat men toob de thuisblijvers opsporen en,
zoo eenigszins mogeljjk, hen opwekken of hun
gelegenheid geven, zoo dit noodig is, om het
stembureau tjjdig te bereiken.
Dan, maar ook dan alleen is de overwinning
te behalen voor den beer
J. 51. STUART.
Nu do trektjjd weer nadert en allerlei zang
vogels weldra in groote zwermen door ons
land zullen zwerven, noodigt de afdeeling
Groningen van de Nederlandsche Vereeniging tot
Bescherming van Vogels alle grondeigenaren uit
geen verlof te geren tot het ran
gen, op hunne bezittingen, van 1 jj s t e r s
leeuwerikken en vinken, vooral niet
tot het plaatsen ran lijsterstrikken.
Tevens noodigt zjj allen uit geen zangvogels
als spijs tc- nuttigen. Zjj doet dit ten eerste
omdat deze vogels aan den land- eb bosch-
bouw onberekenbaar nut doen door het vreten
van echadeljjk gediette, en ten tweede omdat,
nis zangers, Ijjsfcers, leeuwerikken en rmken
wel een beter lot verdienen dan wreed ge
dood te worden om den meosch een smakelijk
boutje te leveren. Nog herinnert zjj grond
eigenaren en veldwachters aan nrt. 21 van de
jachtwet, waarbij het verboden is: ljjsterB,
leeuwerikken of vinken op gronden van der
den te vangen anders dan met schrift e-
1 jj k e vergunning of in gezelschap van
den eigenaar of rechthebbende.
Met instemming helpen wjj, op uitnoodiging
van die afdeeling, mee om dit verzoek zooveel
mogeljjk te verbreiden.
Er is al een protest tegen het gebruik van
het woord «paganisme", en wel van de anti
revolutionaire Rotterdammer.
Dit blad hoopt dat men, al is te Breukelen
een politieke verkiezing aan de orde, de uit
drukkingen «paganisme" en «paganisten" in
haar graf zal laten.
«Ook wjj zgn van meening, schrijft het
dat het beter is het gebruik van dit vreemde
woord, 't welk ook door Het Centrum bovendien
verkeerd wordt gebruikt, want hg die het't eerst
bezigde, sprak van «paganistisohe factoren",
maar na te laten en dit voortaan enkel over
te laten aan de «geleerde wereld", waar het
meer goed en minder kwaad doet dan in de
journalistiek."
Wjj nemen nota van deze opinie, en wachten
nu af, in hoeverre de praotjjk met de theorie
zal overeenstemmen, merkt Het Vad. op.
En wjj, onzerzijds, kunnen niet nalaten er
op te wjjzen hoe bedenkelijk het is zulke uit
drukkingen te bezigen, die eerder in de wereld
komen dan eruit, en dat daaraan toch louter
de antirevolutionnaire partjj schuld heeft gehad.
t
Bouwmeester gaat weer naar
1 n d i
Aldus de schrjjver der Brieven uit de Hoofd
stad in de Proo. Gron. Crten hjj vervolgt:
Van harte dóet hg dit vermoedeljjk niet,
anders zou bjj niet nog een poging gedaan
hebben om weder betrekkingen aan te knoopen
met Het Nederlandsch Tooneel door voor te
stellen er eenige malen als gast bij op te
treden. Het ware misschien beter geweest, zoo
een derde dit voor hem had gedaan, want de
zaak is nn op nog al malle manier spaak ge-
loopen. Bouwmeester «abouchoerde" nl. met
den «gérant" van Het Ned. Toonec', den heer
Van Korlaar, liet de bepaling van bet bc
rarium over aan den Raad van Beheer en toen
bjj boorde dat deze hem f 75 per voorstelling
bood, brak hg de besprekingen onmiddelljjk
at onder verklaring, dat Frits van Haaribm
dergeljjk salaris aan den eersten den besten
koorddanser gaf.
Indien er nu een tusschenpersoon ware*ge-
weest, die als neutraal persoon had medege
deeld welke de verwachtingen^ waren] van
«Nederlands eersten acteur"; indien daar tegen
over aan dezen was verklaard, dat de Raad
van Beheer daarom niet al te hoog bedrag
bood, omdat hg hoop had, dat, als Bouwmees
ter maar weer eenmaal op de planken van
het Leidsche plein stond, er met hem wel
weder een behoorljjke overeenkomst voor ge
regelde medewerking waie te sluiten
inderdaad lag dit in de bedoeling
van den Raad van Beheer dan zon
de zaak wellicht toch nog anders, en beter,
geloopen zgn. Maar nu is ze voor de zooveelste
maal verknoeid en ik ben overtuigd, dat
Bouwmeester voor de vaderlandsche kunst
reddeloos verloren ia."
Tenzjj, voegen wjj erbjj, er nog iemand
beproeve om het misverstand en het verkeerd
begrip wederzijds uit den weg te ruimen en
Bouwmeester weet te overtuigen dat hjj in
zgn eigen licht is wanneer bjj dadeljjk op zjjn
achterste beenen gaat staan en, zooals ge
woonlijk, door -middel van de couranten het
groote publiek bjj zjjne grieven betrekt.
Dat maakt nader overleg altjjd moeilgk, zoo
niet onmogeljjk.
De hoefijzer-correspondent van bet Handels
blad beeft uitgerekend dat do heer Van Ma
nen, het nog even in het district Ede, in de
vacature-VanCitters, gekozen Kamerlid,
behalve vergoeding van reiskosten heen on
weer, de kapitale som van f 2000 365
f 5.41 ontvangt. Of hoogstens, als ook nog
Vrjjdag den 17en en Zaterdag den 18en (des
morgens) wordt vergaderd, f 16.23.
Dat 's altjjd meegenomen, zal de heer Van
Manen zeggen al krjjgt hg maar reiskosten
voor ééns.
Ja meeBter, als gjj het krjjgt'.
Er zgn echter eenige kwade kansen.
De geloofsbrieven zullen, daaraan twjjfelen
wjj niet, wel in orde zgn.
De Kamer kan echter ongezind zgn om da
deljjk rapport er over te doen uitbrengen. Dan
wordt de heer Van Manen niet toegelaten,
krggt hg geen zooveelste part van de f 2000
en zelfs geen vergoeding van zgn reiskosten.
Dan moet hg duB nog geld betalen,
Maar de Kamer kan ookin 't geheel
niet vergaderen
Het is volstrekt niet onmogeljjk, dat de
Kamer mintallig zal bljjken te zgn, dat een
aantal leden nog vacantie houdt (de sluitings-
zitting bjjv. pleegt altijd heel slecht te zgn
bezocht, hoewel er dan leden uit de beide
Kamers zgn) en dat sommige van de niet-
herkozenen geen lust hebben om deze hunne
galgezitting bjj te wonen. Dat er minder dan
51 leden zjjn. Dan kan geen besluit omtrent
de toelating van den heer Van Manen worden
genomen en heeft hjj, ook dan, reiskosten
gemaakt, die niet worden vergoed.
Zou de heer Van Manen dus niet het ver
standigst doen als hg stil in Ede bleef?" vraagt
genoemde correspondent.
Het zou een hard gelag zjjn voor dien afge
vaardigde van een dag
Want hg hoeft beweerd dat het eenvoudig
om de duiten te doen is.
Dezer dagen werd van wege het Departe
ment van Justitie in de Staatscourant een waar
schuwing gericht tot «degenen, in het bjjzonder
vrouwen, in wier voornemen het mocht liggen
Mormoon te worden of die reeds
Mormoon geworden zgn, hetzjj zg al
dan niet voornemens zijn zich in Amerika te
gaan vestigen." Hun werd tevens meegedeeld
dat zjj omtrent de secte der Mormonen inlich
tingen kunnen bekomen van den directeur
van het Rijksbureau ter bestrjjding van den
handel in vrouwen en meisjes te Amsterdam,
m. a. w. aan het hoofdcommissariaat van
politie aldaar."
Op deze op zicb zelve reeds verwonderlijke
verdachtmaking van een godsdienstige secte
werd, naar liet Volk terecht opmerkt, een
eigenaardig licht geworpen door een artikel in
De Nederlander, waarin den Minister
Justitie hulde werd gebracht voor zgn waar
schuwing tegen deze secte, wier leer, naar de
overtuiging der redaotie, «als on-schriftuurlgk
moet worden veroordeeld."
«Nieuwsgierig naar de inlichtingen die men
van den directeur van het Rjjkabureau ter
bestrjjding vau den handel in vrouwen en
meisjes zoo kannen krjjgen, schrjjft Het Volk
belden wjj dien directeur den hoofdcom
missaris van politie telefonisch op en
stelden onze vraag. Het antwoord verraste ons.
Welwillend, maar daarom niet minder beslist,
gaf de heer Hordjjk te verstaan, dat de Minister
van Justitie dat stukje nu wel in de Staats
courant kon plaatsen, maar dat hjj niet van
plan was, om iedereen over dat onderwerp te
woord te staan. Hjj zou zoeken naar een juiste
formnleering ,dor bezwaren tegen de Mormonen,
die bezwaren op schrift stellen en ze onze
redactie wel doen toekomen.
De zaak ïb nu zonderling genoeg, merkte
Het Volk verder op. De Minister van Justi
tie heeft dus zgn waarschuwing die
op zichzelf al een veroordeeling is en door
De Nederlander ook als zoodanig wordt opge
vat in de Staatscourant geplaatst vóór nog
de bezwaren tegen de Mormonen waren gefor
muleerd. Dat is, dunkt ons, wat al te vlug.
En het komt ons niet onmogeljjk voor, dat
aau die haastigheid de ciericale vrienden der
Regcering niet vreemd zgn.
Maar dan zou niet de zorg voor de zede-
lgkheid, doch kerkeljjke najjver en vervol-
gingszucht de waarschuwing in de Staatscourant
hebben gebracht.
Zou dat met een b80tje kras zgn in een land,
dat nog onlangs van Awerikaansche zjjde ge
huldigd werd om zjjn godsdienstige verdraag
zaamheid
Een beetje meer licht ljjkt ons niet onge-
wensoht. Ais de Mormonen dingen doen die
het daglicht niet mogen zien, dan moet tegen
hen gewaarschuwd en opgetreden worden.
Maar men vervolge hen niet op geniepige
wjjs, omdat zjj er andere godsdienstige ge
voelens op na houden dan de heeren die thans
in Den Haag de lakens uitdeelen
Volgens nadere opheldering heeft de regee
ring de propaganda voor het Mormonisme met,
zooals in Duitschland geschiedt, willen verbie
den, maar wel hen, die van plan waren zich
do&rbjj aan te sluiten, willen voorlichten.
Het Departement van JuBtitie meende, dat
er geen ander geschikt lichaam was, waaraan
zjj die taak kon opdragen dan het Rjjksbureau
voornoemd.
Hoe roerend deze bezorgdheid der Regeering
voor den goeden naam, bovenal haxer vrouwe-
ljjke landgenooten ook zg. behoett het, merkt
de Arnh. Crt op, toch wel nauwlgfes
gezegd, dat deze opheldering de zaak nog veel
srger maakt en de kennisgeving in de Staats
courant stempelt tot een daad van geloofsver
volging en godsdienstige onverdraagzaamheid.
In één woord schandelijk is de gelijkstelling
van de propaganda voor een godsdienstige
secte met den handel in blanke slavinnen,
nadat nog wel officieel erkend is dat bigamie
onder de aanhangers der Mormooneche leer
niet meer bljjkt voor te komen.
Nadat dit gezet was, zagen wjj dat genoemde
directeur van het Rjjksbureau, hoofdcommis
saris van politie te Amsterdam, later toch nog
de door Het o k gewenschte mededeelingen
heeft openbaar gemaakt.
Daarin wjjst bjj o. b, erop dat de vooruit
zichten en toestanden uit maatschappelijk
oogpunt, bjj de Mormonen te wachten, door
hun zendelingen vaak veel te rooskleurig
worden voorgesteld.
Wat de veelwjjverjj aangaat, zoo heeft de
kerk beslist, dat zjj zich in deze kweBtie naar
de wetten van de Vereenigde Staten zal ge
dragen, hetgeen niet wegneemt, dat er in
Utah onvervolgd nog tal van families zgn, die
in polygamie leven, hetgeen naar onze Hol-
landsche zeden een gevaar kan opleveren voor
degenen, die met deze gezinnen m aanraking
komen.
Bovendien bestaan, voor alléén staande
vrouwen in dit land, hetwelk geen waarborg
geeft voor toereikend inkomen, gevaren als
waarmede in het algemeen de vronw, die in
den vreemde in gel del gk ongunstige omstan
digheden verkeert, bedreigd wordt.
Is dit zoo, dan had de Regeering wel eenige
aanleiding om te waarschuwen, maar zjj bad
dit niet op de nu gevolgde wjjze moeten doen.
Beter ware het geweest die waarschuwing
alleen van bet Ministerie zelf te doen uitgaan,
haar niet in verband te brengen met den
handel in blanke slavinnen, niet naar het
desbetreffende bureau te verwgzen maar aan
het Ministerie zelf gelegenheid te geven om
inlichtingen te bekomen.
Eén candidaat en 18 examinatoren
Om dezen eenen te peilen hebben 18 men-
schen 14 examendagen, plus twee voorloopige
bjjeenkomsten noodig gehad.
Gelukkig dat de eenige slaagde, zg het dan
ook maar zoo heel eventjes
Nadere bijzonderheden bevat het officieel
Verslag (no. 68) over het in 1909 in Ned.-
Indië gehouden examen voor toolating tot de
Kon. Mil. Ak. in Nederland.
Geldverspilling? Och kom! roept De Tijd
uit
Bjj kon. besluit
zijn benoemd tot gedelegeerden van Neder
land bg de op 28 September 1909 te Brussel
te openen internationale conferentie over zee
recht, de beeren jhr mr O. D. van der Staal
van Piershil, H M. buitengewoon gezant en
gevolmachtigd minister, te Brusselmr W. L.
P. A. Moleugraaff, hoogleeraar aan do Rijks
universiteit te Utrecht; mr B. C. J. Loder,
raadsheer in den Hoogen Raad der Neder-
lande, te 's-Gravenhagemr C. D. ABser jr.,
advocaat en procureur te Amsterdam, en E.
Heldring, directeur van de Koninklijke Neder-
lat.dsche Stoombootmaatschappij, te Amsterdam
is overgeplaatst bg het 10de reg. inf., de
luit. kolonel J. C. Verspjjck Mjjnssen, van het
wapen der inf., directeur van de Normaal-
schietsohool, uit welke betrekking bg in ver
band daarmede, eervol wordt ontheven en is
in zgn plaats benoemd de majoor A. J. Schot
man, van het 10de reg.;
is aan den officier van adm. 2de kl. bjj de
zeemacht mr B. M. Taverne, benoemd aubst.-
griffier bg do arrond.-recbtbank te Amsterdam,
op verzoek, eervol ontslag uit den zeedienst
verleend.
Verder is bevorderd tot luit. t. z. 2e kl. de
adelborst le kl. jhr O, van den Brandeler.
Bg resolutie van den Minister van Koloniën,
zgn de heeren F. G. Dumas, H. W. van der
Voort, Th. J. Bakx en J. F. van Naersaen ter
beschikking geBteld van den gouverneur-ge
neraal van Ned.-indië, om te worden benoemd
tot adspirant-ingenieur bjj den waterstaat en
's lande burgerljjke openbare werken daar te
lande.
)n de St. Crt no. 213 wordt bevestigd het
ook door ons vermelde bericht dat de gewone
zitting van de Staten-Generaal op Dinsdag 21
September a.s, des namiddags te één uur, in
eene vereenigde vergadering der beide Kamers
geopend wordt door eene commissie, waartoe
worden benoemd de Ministers, hoofden van
ministerieele departementen.
Nederland en Venezuela.
Van het Venezolaansche gouvernement is
thans ambteljjk bericht ontvangen dat de heer
Grisanti benoemd is tot gevolmachtigde van
Venezuela bg de Nederlandsche regeering.
KORTE DIEDEDEELINGEN
VERGADERINGEN
De Nederlandsche Bond van Gemeenteambtenaren
heeft Vrjjdag te Maastricht zgn jaarvergadering
gevierd, die druk bezocht was.
Het aantal onderafdeelingen steeg vau 19
tot 32, het ledental vermeerderde van 3142
tot 3363.
Er werd een eenvoudig bondsinsigne ingesteld.
Aangenomen werd een voorstel tot het
instellen van een commissie voor het leerling
wezen, met opdracht totlo, het uitwerken
van een uitgewerkt program van eiscben, ge
grondvest op de algemeene examen-eischen,
aangegeven in de het vorig jaar vastgestelde
proeve van wjjzigmg dor gemeentewet;2o. het
beramen van maatregelen, welke er toe zullen
kannen leiden in de wjjze van vorming der
leerlingen meerdere eenheid en waarborgen
voor deugdelijkheid te brengen. Bet gemis van
centrale leiding en van een gedetailleerd pro
gram van examen-eischen wordt door de ge
meenteambtenaren zeer gevoeld. Naast zgn
streven voor lotsverbetering heeft de Bond ook
te zorgen voor verhooging van het peil van
ontwikkeling der gemeente-ambtenaren. Dit
vooretel werd aangenomen, nadat het zoodanig
was aangevuld dat ook aan de Nederlandsche
verttniging voor gemeentebelangen {zal worden ver
zocht geljjke commissie te benoemen, dio na
behandeling hunner rapporten in de alge
meene vergaderingen zullen samenwerken.
Aangenomen werd een voorstel om m be
ginsel te besluiten tot oprichting van een
museum voor gemeontebeheer. De kosten
worden geraamd op f 5000 in eens en f 8000
jaarljjks. Verwacht wordt, dat deze zullen
worden gevonden uit bjjdragen van rjjk, pro
vinciën, gemeenten en andere, evenzeer als
voor de zoo goed geslaagde tentoonstelling
gemeente-administratie in 1906 uit openbare
kassen en van particulieren vele bjjdragen
mochten worden verkregen. Het muBeum moet
bevatten, zoo volledig mogeljjk, een verzame
ling van modellen, voorwerpen, plannen, be
stekken, afbeeldingen van gemeentegebouwen,
dossiers, teekeningen enz. betreffende gemeen-
tebeheer in den ruimsten zin, met een uitge
breide bibliotheek.
De volgende jaarvergadering zal te M i d -
d e 1 b u r g gehouden worden.
Het was een vleugje nazomer waarvan
Ginnekens Mannenkoor nog profiteerde toen het
Zondagmiddag in den Theetuin alhier een
matinee gat. De lucht was wel betrokken,
maar bet weer bleef goed. en het was stil in
de lucht. En zoo iets heeft een mannenkoor
hoog noodig wanneer het buiten een uitvoering
geeft. Het geluid toch verspreidt zich in een
tuin te veel, zoodat alle omstandigheden
gunstig moeten zgn om het gezongene goed
tot zgn recht te doen komen. Vooral wanneer,
zooals bjj dit koor, bet zacht-zingen een der
beste eigenschappen is.
Wat Ginnekens Mannenkoor in dat opzicht
vermocht, o. a. in Grusse an die Heimath, Sand-
münnchen en L'orgue, verdient werkeljjk allen lof.
Dan kreeg men een beschaafden, goed genuan-
oeerden klonk te hooren en dan kon men merken
dat er stevige discipline in het koor zat.
Ook de gedragen muziek, zooals het koraal
achtige middenstuk van Ho land's Glorie, was
mooi van toon. Maar bjj forto's was dat
alles veel minder het gev&l, en nu en dan,
o. a. in het Pilcherchor, liet de zuiverheid te
wenschen over. Maar dat was toch uitzonde
ring.
De solisten hadden in die wjjde omgeving,
waarin een enkele stem zich verliest, een on
dankbare taak, temeer daar men door het ge
mis van den tekst dat ook bjj de koren ge
voeld werd het gezongene niet kon volgen.
Het duet Egmont en Hoorn, dat we kregen in
plaatB van het aangekondigde dnet voor tenor
en baryton, kunnen we geen gelukkige keus
noemen. Het is nog al sentimenteel. Maar we
kregen door de solo's in ieder geval de over
tuiging dat er goede krachten in dit koor zgn.
Dat elf nummers mannehzang achter elkaar
ten slotte te veel wordt, is een opmerking
die niet Bpeciaal dit koor treft, maar die voor
alle uitvoeringen van mannenzang geldt, wan
neer er niet voor afwisseling wordt gezorgd.
Het publiek gaf na ieder nummer bljjk van
veel waardeering. Aan het slot werd zelfs het
koor door bet applaus tot een toegift genoopt.
De najaarszitting van het polderbestuur
van Walcheren, die op Zaterdag 25 September a.
ïb bepaald, vangt niet aan te elf uur maar
een half uur vroeger.
Zondag het vjjfdo en daarmede het laat
ste Zondagavond-concert in het Schuttershof
alhier.
Vandaar wellicht de omstandigheid dat de
bezoekers ditmaal in zeer grooten getale waren
opgekomen de heerljjke Septemberavond
zal ook wel meegewerkt hebben en dat de
heer Jan Morks en zgn getrouwen extra hard
beapplaudiaeerd werden.
Het afscbeidsprogramma was wel samenge
steld om de herinnering tot net volgend sei
zoen levendig te houden vrooljjke opgewekte
marBchen, fragmenten uit je operettes, de
lievelingetjes van het pnbliek.
Ook nu ontbrak het gebruïkeljjke toegiftje
niet en liep de tuin een half uur later dan
gewoonljjk leeg.
Tot agent van politie alhier zgn be
noemd N. de Witte, van 'a Heer Arendskerbe.
en L. Bal, van Bruinisse-
Bjj beschikking van de Arrondissements-
Reohtbank te Middelburg is rechtsingang
verleend, mot last tot instructie der zaak en
bevel tot gevangenhouding van den beklaagde,
tegen J. G., 25 jaar, muziekonderwijzer, ge
boren te Goes, zonder vaste woonplaats,
gedetineerd alhier, beklaagd van diefstal en
verduistering.
