MIDDELBURGSCHE COURANT.
N". 210
152* Jaargang.
1909.
Dinsdag
7 September.
Middelburg 6 September.
Benoemingen enz.
Dit Stad en Provincie.
Verschillende Berichten.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f S.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Ard vertentiën bp abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zgn aan bet bureau te bekomen
Advertentiën voor het eerstvolgende nummer moeten deB middags vóór één un
aan hot bureau bezorgd zgn.
Advertentiën10 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regela f l.BOelke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Grooto letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reolames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DB LA
MAB Ai., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam-
De opgaaf van den spoordienst komt in
dit nommer voor op de gebruikelijke
plaats.
Sprokkelingen,
De toestand van den cholera-pationfc te
Middelburg blgft gelukkig gunstig.
Nieuwe verdachte gevallen hebben zich niet
voorgedaan, zoodat, ook met het oog op de
genomen voorzorgsmaatregelen, wjj kunnen her
halen dat men zich niet ongerust behoeft
te maken.
Tot ons kwam de vraag of er wel voldoende
gelet wordt op de Arnemuidache vischvrouwen,
die, naar men beweerde, voor een deel uit
Rotterdam hun visch betrekken.
Wjj deden daarnaar onderzoek en ons bleek
dat dit niet het geval is. Zg krggen hun visch
van Umuiden en in een zeer enkel geval uit
Den Helder.
Bovendien is het eten van visch niet ge
vaarlek, omdat deze toch steeds gekookt of
gebakken wordt.
v
De Baanbreker deelt mee dat de opname vao
het onjuiste bericht omtrent de
vergiftigde zuurtje-fi' een gevolg was
van uitstedigheid van den redacteur, die het
bericht had opgegeven, terwgl de andere daar
van niet afwist.
Wg willen onzen lezers die mededeeling
niet onthouden en nemen die geloovig aan.
Maar wg vragen toch
Is er geen telegraaf om de opname van zulk
een otjuiBt bericht te keeren
En bovendienbg afwezigheid van den een
is de andere toch aansprakelgk en dient deze
te wuken tegen dergelgke onvoorzichtigheden,
waardoor een blaam werd geworpen op een
bepaalde categorie van personen.
Vooral' bg zulke teere zaken kan men niet
genoeg omzichtigheid m acht nemen.
De tentoonstelling van buisindustrie, op de
terreinen en in het gebouw Velox, te Amster
dam, zal tot en met den 14n Sept. a. s. ge
opend blgven.
Woensdag en Donderdag wordt in het Con
certgebouw aldaar het Congres voor
Huisindustrie gehouden.
Daarop worden .verschillende belangrgke
onderwerpen besproken, en wel: de toestanden
in de Huisindustrie; de oorzaken dor Huis
industrie van de zgde der ondernemers en van
die der arbeiders; de Huisindustrie en het
Kind, in verband met het Vakonderwgsde
nadeelige gevolgen der Huisindustrie op stof-
felgk en zedelgk gebied en wettelgke en
andere maatregelen ten opzichte van die in-
dastrie.
Sprekers zullen zgn de heeren dr W. H.
Nolens, jhr mr Ch. J.M. Ruys de Beorenbronok
en mr H. Smeenge, leden der Tweede Kamer,
mr H. J. Tasman, redacteur van het Sociaal
Weekblad, J. P. de Yooys, inspecteur van den
arbeid, F. M. Wibaut, G. L. Domhoff, en J. J.
Camminga.
Referaten en stenographiBche verslagen der
debatten zullen in druk verBcbgnen en bg
inteekening tegen f 2.50 verkrggbaar worden
gesteld.
Op een en ander vestigen wg de bgzondore
aandacht.
Een gulle bekentenis deed Het Cen
trumin verband met den toestand in Breu-
kelen, toen het schreef:
Het wordt op,echt vrgzinnig-democratische
wgze gezegd, maar naar den feitelgken inhoud
is juist, wat ook Land en Volk verklaart. Zoo
veel ie wel duidelgk, dat de katholieke kiezers
in dat district door geen kerkelgk-politieke
tooverformuleB (sic Red. Centrum) moer zgn te
belezen om voor een anti-revolutionair naar
de stembus te gaan.
Men kan met zgn politiek op den duur nu
eenmaal niet buiten het reëele leven omgaan.'1
De jongste aflevering van Mannen en Vrou
wen van Beteekenis brengt een levensschets
van dr. A. W. Bronsveld door dr S. D.
van Veen, die daarin doet uitkomen, dat de
bekende kroniekschrgver boven alles prédikant
is en dat wenscht te blgven, hoewel hg ook
in de politiek geregeld zgn stem laat hooren.
Maar onder de predikanten neemt hg dan ook
een eervolle en invloedrgke positie in, ver
boven de meeaten zgner collega's, en onder do
manDon van beteekenis hier te lando is hg
ongetwgfeld iemand, die genoemd mag worden.
Hoe hoog d^ Bronsveld het ambt van predi
kant schatte en hoe sterk hg zich daaraan
verbonden gevoelde, bleek, deelt dr Van Veen
medo, op de meest overtuigende wgze in het
najaar van 1889, toen bg, door de Synode der
Ned. Herv. Kerk benoemd tot kerkelgk hoog
leeraar te Amsterdam, in de plaats van den
naar Leiden vertrokken prof. Gunning, voor
deze verleidolgbe aanbieding bedankte. >lk
bleef liever dominé", verklaarde hg heel een
voudig, en wg kunnen begrgpen, dat hg er
aan toevoegde»ik heb er later nooit spgt
van gehad", vooral niet, toen de Amsterdamsche
gemeenteraad, na den dood van prof. Knappert
in 1893, >opdeonverantwoordelgkBtewgzeeen
oind mankte aan de professuren vanwege de
Ned. Herv Kerk en den na Bronsveld benoem
den prof. Muller met een wachtgeld buiten
de Universiteit sloot.
Hoofdzakelgk als predikant wordt dr Brons
veld dan ook geschetst, maar tevens als tegen
stander van Groen van Prinsterer op kerkelgk
en politiek gebied. Een plaats in de Kamer
zou Bronsveld kunnen innemen met zeker niet
minder gemak en met meerder eore dan zeer
velen der honderd leden. Maar zgn hoog en
heerlgk ambt, waartoe hg zich »van ganacher
harte" geroepen voelt en dat zgn sieraad en
zgn eere is, prgsgeven voor een Kamerzetel,
dat is iets ondenkbaars bg dezen bedienaar
van het Evangelie. Bovendien bg heeft, gelgk
hg dezer dagen in een met dr Van Veen
gehouden gesprek nog zei, eigenlgk >geen plei-
zier in de politiek. Indien ik er aan ging doen,
zou 't mg vreeselgk opwinden. Ik zou willen
worden lid van de Kamer, minister". Maar.
liet hg terstond daarop volgen, >er is te veel
in de politiek, waar 'k mg niet in vinden kan
ik heb te veel politieke lui aan 't werk gezien."
Met Groen van Prinsterer verschilde hg o. a.
over de wgze waarop deze den Btrgd voor het
christelgk onderwga heeft ingezet, hoewel hg
daaraan gverig heeft deelgenomen.
Do schrgver schetst verder hoe dr Brons
veld met de a.-r. partg heeft gebroken, hoe
hg van den Christelgk-Historischen Kiezers-
bond de geeBtelgke vader is geweest en hoe
hg thans de liberalen steunt. Is het, omdat
hg nu liberaal geworden is, vraagt bg,
en daarop antwoordt hgNoen, hg is nog
steeds Christelgk-Historisch en dat van heeler
harte. Hg behoort niet bg de liberalen. Maar
hg blgft ook nog steeds van meening, dat de
Christ.-Hist. beginselen rechts worden verloo
chend. Daarom kan hg met de rechterzg niet
meegaan. Te minder, omdat bg in do anti-
rev. partg de vgandin ziet van de Ned. Herv
kerk. En ook niet en vooral niet, omdat de
anti-rev. partg en de C.-H. Unie met de R.-K.
ter stembus gaan en in de Kamer samenwer
ken. Daartegen komt de Protestant in hem
mot alle macht op. Liever de liberalen dan de
mannen der coalitie, want van die coalitie
gaat Rome met de winst strgken. Dat is dr
Bronsveld'b standpunt en dat Btandpunt in te
nemen is zgn recht, want m dezen is bg dezelfde
gebleven, die bg altgd geweest is.
Ten slotte schrgft dr Van Veen, nadat hg
heeft uiteengezet dat bg het in menig opzicht
mot dr Bronsveld niet eons is:
>Zgn politieke invloed is in de laatste jaren
hoe laDger hoe minder geworden. Met het oog
op de richting, waarin hg stuurt, betreur ik
dit niet. Zgn invloed als predikant vermindert
ochter niet en zal blgven nawerken. En daarin
verblgd ik mg met talloos velen.
Ook hierin blgkt het, dat Bronsveld is
>staatsman niet, maar Evangeliebelgder", dat
bg is allereerst en allermeest predikant.
God spare hem nog lang voor de kerk, dio
hg dient; voor de gemeente, die hem liefheeft;
voor allen, wier hart zich, door welke banden
ook, aan hem verbonden voelt."
Bg kon. besluit is ter bolooning van hen
die zich onderscheiden hebben bg de krggs-
verrichtingen op het eiland Soembawa gedu
rende het tgdvak van 16 Februnri tot 9 Mei
1908, bepaald dat in de registers van do
kanselarg der Nederlandsche orden zal worden
ingeschrevenals ridder 3do klasse der Mili
taire Willemsorde, de gesneuvelde oerete-luit.
dor inf. J. H. Ch. Vnstenouzgo in die orde
bevorderd tot commandeur de sedert tot civiel-
en militair gouverneur van Atjeh en onder-
hoorigheden benoemde en tot kolonol bevor
derde luit.-kolonel, civiel- en militair gouver
neur van Celebes en onderhoorigheden H. N.
A. Swartbenoemd tot ridder 4de kl. de sedert
bg het wapen der inf. teruggeplaatste kapitein-
adjudant van den geweetelgken staf M. W.
Siebelhoff; de officier van gezondheid 1ste kl.
dr F. W. van Haefton de EuropeeBche sol
daat-ziekenverpleger C. H. A. Lobecke, de beide
laatstgenoemden van den militair geneeskun
digen dienst; en de civiel-gezaghebber te
Bima A. A. Banse; is benoemd tot officier in
de orde van Oranje Nassau: de luR. t. z. lekl.
A. Pierenen bepaald dat bg afzonderlgke
dagorders, zoo in lndië als in Nederland,
eervol zullen worden vermeldde eerate-luit.
G. Mindermande luit. t. z. 2de kl. H. M.
Manikus en C. baron de Vos van Steenwgk,
de kwartiermeester K. Kramer, de Bedert tot
korporaal-konstabel bevorderde matroos le kl.
F. L. de Vries, de matrooB le kl. A. do Visser,
de Europeesche sergeanten H. M. Beelt en L.
van der Vate van het wapen der inf.en de
Europeesche korporaal-ziekenverpleger H. F.
M. Verdickt van den militair geneeskundigen
dienBt.
Bg beschikking van den Minister van
Marine zgn, met ingang van 18 dezer, de
volgende plaatsingen gelastaan boord Hr Ms
panteerschip Everlsen Cz adelborsten le klasse
J. H. van der Bel, P. D. de Veer eu S. W. F.
Hendrik.seen aan boord Hr Ma pantserschip
Piet Hein, de adelborsten le klasse C. Winkler
en J. H. de Vey Mestdngh.
De andientie van den Minister van Water
staat zal voortaan in, plaats van des Woensdags,
des Vrgdags te half twee uur plaats hebben.
Bg resolutie van don MiniBtor van Koloniën
zgn ter beschikking gesteld van den Gouver
neur-Generaal van Ned.-lndië B. Hulshoff,
adjunct-controleur der gemeentebelastingen te
Amsterdam, teneinde te worden benoemd tot
tgdelgk adjunct-inBpecteur van financiën en
mr B. J. M. Hanlo, om te worden geplaatst
in rechterlgke betrekkingen daar te lande.
Wg naderen alweer het winterseizoen
met zgn concerten, tooneelvooratellingen en
uitvoeringen.
Het wordt ditmaal vroeg geopend en wel
Donderdag 16 Sept. met een uitvoering van
gewgde muziek in de Concert- en Gehoorzaal
a 1 h i e r door da dames A. Noordewior—
Reddingius, Bopraan, P. de Haan—Manifarges,
alt, en den heer Anton B. H. Verheg, orgel.
Daarvoor vraagt onze muzikale medewerker
onder Letteren en Kunst de aandacht.
Wat tooneelvoorBtellingen betreft, hierom
trent kunnen wg, voorzoo7er ze plaats hebben
onder leiding van het bestuur der afdeeling
Middelburg van het Ned. Tooneelverbond,
het volgende meedeelen
De rg daarvan zal geopend worden Dinsdag
5 October door een opvoering van De Dollar-
prinses, de bekende Weeneroperetto in drie
bedrgven, muziek van Leon Fall, door het Neder
landsche Operette-ensemb'e van Alph. Janmartjr.
Dan volgt 26 October een voorstelling door
de Hagespelers, die dit Beizoen tweemaal zullen
optreden.
Bovendien zullen twee opvoeringen plaats
hebben door Het Tooneel, directie Willem
Royaards, en wel op Dinsdagen 9 Nov. en 21
December.
Voorloopig dus wacht ons veel goedB, ter-
wgl er nog nitzicht bestaat op meerdere voor
stellingen van gunstig bekende gezelschappen.
Van de gelegenheid in Middelburg
om kosteloos duinwater te vorkrggen werd
Zondag en heden weinig gebruik gemaakt.
Men verlieze echter niet uit het oog dat er
ruim 2800 woningen aan de leiding zgn aan
gesloten.
Bg den burgemeester alhier is tele
grafisch bericht ontvangen dat op last van den
Minister van Oorlog geen verlofgangers mogen
opkomen uit gemeenten waar een cholerageval
is of wordt geconstateerd en dat ook geen
verlofgangers onder de wapenen mogen komen
in de garnizoensplaatsen Middelburg, Gorin-
chem, Breda en Utrecht.
Uit VlisBingen.
Het oieuwe stoomschip der Maatschappg
Zeeland, Prinses Juliana, kwam heden middag
te een unr van Glasgow te Vlissingen aan.
Het ter bezichtiging gestelde model van dat
stoomschip werd door velen bekeken.
De le luit. J. A. Maas, van het algemeen
depot van discipline, iB gedotacheerd bg hot
5e reg. infanterie te Amersfoort.
Tot ambtenaar ter secretarie te Oost
en West Souburg is benoemd de heer
1. P. Blonk, te Vhssingon. Er hadden zich
negen sollicitanten aangemeld.
Bg den Zaterdag gehouden schietwedstrgd
der Voreeniging Pro Palria te 'b Heer
Arendskerke werd op den korpswedstrgd
de le medaille behaald met 252 p. door Pro
Patria te 'b Heer Arendskorke, do 2e medaille
door Nooit Terug te 's Heer flendrikskinderen
met 211 p. en de 3e medaille door OranjeNassau
te 's-Gravenpolder met 197 p. Maximum aantal
punten 300.
Op de personeele baan, max. 120 punten,
werd de le prgs behaald doorl.Janse te Nisse
met 115 p. en de lie p. door H. van Strien
te 's Heer Hendrikskinderon met 105 p.
Op de vrge baan, max. 120 punten, werd de
le prgs geschoten door J. Kloosterman te
Nisse met 119 p. en de 3e prgs door W. Kole
te Heinkenszand mot 112 p.
In de gemeente HoedekenBkerke
zal het volgend jaar een proef worden genomen
mot het telen van blo' mbollen.
De gezondheidscommissie, zetelende te
T h o 1 e n, heeft bg de gemeentebesturen op
bet eiland aangedrongen op het nemen van
voorzorgsmaatregelen tegen de cholera.
T-e St. Annaland, hield Vrgdag de
heer Wiener, waarnemend arts, in het ge
meentehuis voor enkele genoodigde schippers,
voornamelgk voor hen, die op Rotterdam varen,
en voor verschillende andere personen, een
lezing over het nemen van maatregelen tegen
de 'cholera.
Op zeer duidelgke en beknopte manier legde
bg zgn gehoor nit de oorzaak van de cholera,
de wgze van besmetting en hoe men er zich
tegen kan wapenen.
LETTEREN EN KUNST.
Is het allen muziekliefhebbers gegaan als
mg, dan beeft het bericht dat de dames
Noordewier-Reddingius en De Haan-Manifarges
zich hier 16 September zullen doen hooren,
hun stellig als een bigde boodschap toe
geklonken.
Deze uitvoering van gewgde muziek belooft
een hoogst belangrgke te worden, ook omdat
de bekende Rotterdamscbe koordirigent, de
heer Anton B. H. Verheg als organist zgn
medewerking zal verleenen.
Het programma bevat werken van Bach,
Hündel, Mendelssohn, Porpora, Foo en Max
Reger, van den laatste vier Marienlieder voor
sopraan en alt.
Het is wel vroeg, dat de Concert- en gehoorzaal
baar deuren zal ontsluiten, maar niet té vroeg,
want waarom zon een drietal kunstenaars als de
genoemde ons niet ten allen tgde welkom zgn
Laten we dan in grooten getale opgaan tot
het concertgebouw met zgn mooi orgel, om
oub, na een tgdperk van rust, weder te laven
aan de hooge, heerlgke kunst, die zg ons
komen geven. A. A. NOSKE.
RECHTSZAKEN.
Raad van beroep (Ongevallenverzekering)
te Middelburg.
In de heden (Maandag) alhier door dien Raad
gehouden openbare terechtzitting had de uit
spraak plaats in zake F X. H., Sas van
Gent, waarbg de beslissing van de Rgksverze-
keringsbank werd vernietigd en aan klager een
voorloopige rente werd toegekend van 58'/,
cent per werkdag en zulks met ingang van 24
Mei 1909.
In de zaak van J. J., Vrouwepolder, waarbg
eveneens de beslissing werd vernietigd en aan
klager, met ingang van 10 Mei 1909, een rente
werd toegekend, waarvan het bedrag werd
bepaald op 26 cent per werkdag.
In zake L. van den B., Assenede (België),
M. S., Verseke, J. M, Middelburg qq, werden
de beslissingen van de Rgksbank bevestigd en
aan klagers de vordering ontzegd.
C. L., Neuzen, werd met ontvankelgk ver
klaard in zgn beroep, voor zoover die vordering
een tgdelgke uitkeering beirof en deze voor
het overige ontzegd en ook L. B., Vlissingen,
werd niet-ontvankelgk verklaard in zgn vor
dering, voor' zoover deze wgziging der hem
toegekende rente betrof en voor het overige
werd de vordering ontzegd.
Bg beschikking werd A. S., Dinteloord, in
zgn beroep niet-ontvankelgk verklaard on C.
L. V., Kamperland, in zgn beroep ongegrond.
ONDERWIJS.
De voordracht voor eene onderwgzeres
aan de O. L. school te Rilland bestaat uit
de dames F. A. Frugt van Hertog Van Bergen
op Zoom, C. D. Dekker van Westkapello en
C. Dugvekot van VÜBsingen.
Bg kon. besluit zgn tgdelgk benoemd
tot leeraar aan de R. H. B. school te Gro
ningen C. de Boer, leeraar aan de middelbare
school voor meisjes aldaar, en te Venlo dr A.
J. M. Garjeanne, J. F. Munnich en H. W. Brans,
allen tgdelgk leeraar aan die school.
KERKNIEUWS.
Dr J. Tb. de Visser, lid der Tweede
Kamer en predikant bg do Ned. Herv. Gom.
te Amsterdam, nam Zondagavond in de Nieuwe
Kerk afscheid van de gemeente.
Ofschoon de godsdienstoefening te zeven
uur aanving, was het groote kerkgebouw reeds
te zes uren geheel gevnld.
De heer De ViBser nam als uitgangspunt
zgner rede Joh. 12281». Ik heb hem verheerlijkt
en ik zal hem wederom verheerlijken.
Na den slotzang sprak zgn collega, de heer
J. J. van Noort hem toe.
Da A. ten Have, pred. bg de Ned. herv.
kerk te Eemnes-Buiten, zal wegens gezond
heidsredenen eervol emeritaat aanvragen.
Wekelijksche opgaaj betredende de
Ned. Herv. kerk.
Beroepen naarKapelle bg Goes J. D. Schmidt
te OudenhoornWondBond J. P. van Dgk te
NgeeaKestoren J. A. van Boven to Barne-
veldBorger A. J. A. Scholte te Hoor Hugo-
waardDoeveren fl. K. Queré, oand.; en naar
Veonwouden B. Gust te Markeloo.
Aangenomen naarNieuwoschans door J.
Sevenster te Drachtster-Compagnieen naar
Rottevalle door P. Beger te Sobaldeburen.
Bedankt voor": De Rgp door P. L. L. Post te
Wgdenes; Brakel en voor Hoevelaken door J-
P. Paauwe te Bennekom en voor Dordrecht
door J. C. H. Scholten te Dieren
Chr. GereJ. kerk.
Beroepen naar: Hilversum en naar Enschede
H. J. L de Vries te Groningen.
Bedankt voorOud-Begerland door P. de
Groot te NoordelooB.
Geref. kerken.
Bemepen naar Wezep R. Hamming te Zaani-
Blag Vgf huizen A. Thiele, cand.; Gees (Dr.)
G. A. Langhout, cand.-, Steenwgk (A) D. Steen
huis te Ulrum en naar Donkerbroek dr W. S.
de Haas, cand.
Aangenomen naar Axel (B) door Chr. BruinB
te Hendrik Ido Ambacht; en naar Westergeest
door S. W. Bos,- cand.
Bedankt voorHeerenveen door R. W. Hui
zing te Koudekerk a/d Rgn.
Doopsgez. Gemeente.
Beroepen naar Makkum Jb Hulshoff te Rot
tevalle.
Remonstranlsche Broederschap.
Bedankt voorNieuwkoop door dr W. J.
Lente te Leiden.
In verband met de berichten betreffende
de overstroomingen die de streek tusBchen
Loemadjang en Pasirian op Oost-.Tava hebben
geteisterd, kunnen we nog meedeelen, dat het
ministerie van oorlog aan iemand hier ter
stede, die inlichtingen vroeg, heeft geantwoord
geen bericht te hebben ontvangen dat er ook
Europeanen bg zgn omgekomen.
Door den Middenstandsbond was, in ver
band met de tentoonstelling te Amsterdam, een
prgsvraag uitgeschreven voor de boste verhan
deling in populairen vorm over bet middel
ter voorkoming dat voogden of aangetrouwde
kinderen (soms ook eigen kindoren) hun aan
deel in een zaak. van welke de eigenaar is
overleden, opoischen in geld en daardoor de
zaak te gronde richten. Het wub dus do be
doeling een middel aangewezen te krggen om
steeds na bet overigden van het hoofd der
zaak, het voortbestaan ervan verzekerd te
weten, zulkB in het belang dor overblgvenden,
en dat onder alle omstandigheden.
Alzoo moest worden aangegeven, hoe iemand
bg zgn leven kan handelen, overeenkomstig
de wet natunrlgk, om zeker te zgn dat zgn
onderneming kan blgven bestaan.
Door de commissie van beoordeoling der
ingekomen antwoorden is met eenparige stem
men het antwoord bekroond, ingezonden door
