NIDDELBURG8CHE COURANT.
r. i9~
ir»2- Jaargang.
1909.
Dinsdag
17 Augustus.
Middelburg 16 Augustus.
Sprokkelingen.
Benoemingen enz.
Uit Stall en frovincie.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- eu Feestdagen.
■^rijE per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland tranco pp. f 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 eent.
Advertentiën bjj abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zjjn aan bet bureau te bekomen.
Advertentiën voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vóór één aar
aan hot bureau bezorgd zjjD.
AdvertentiënSO cent per regel. Bij abouuement voel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 cent, Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Njjverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bnreim A. DB !LA
MAR At-, N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam-
Door het optreden van den heer J. tl. de Waal
Malefijt, afgevaardigde ter Tweede Kamer voor
Breukelen, als Minister van Koloniën komt
-dat district open.
Katholieke bladen nu verklaren dat dit een
hunner en niet den antirevolutionnairen toe
komt. Het was slechts politiek of beloofd'
heid hunner zjjds dat de heer Malefijt in Juni
onbestreden bleef.
Het Huisgezin oppert echter nu een ander,
een eigenaardig idee. Het vraagt»Hoe zou
uien het vinden, indien Breukeion niet aan de
linkerzijde werd afgestaan, uiaar als bljjk van
hoogachting, waardeering en erkentelijkheid
voor hetgeen deze voor hot land deed, aan
jhr Riiell voor deze wetgevende periode word
ter beschikking gesteld?
»Zon dat niet zijn een daad van edelmoedig
heid en ridderlijkheid, welke het district Breu
kelen en de rechterzjjde tot eere zou strekken?
Een zwakke meerderheid zou zich oon derge
lijke grootmoedigheid niet mogen veroorloven,
een meerderheid, die 60 leden telt, kan het
doen."
Hot zou voorzeker een hoffeljjke daad
mogen heeten.
Maar of de antirevolutioimairen daarvoor te
vinden zouden zjjn, is de groote vraag.
En zelfs of dit idee in goede aarde zal val
len bg de geloofsgenoot en van Hel Huisgezin
betwjjfelen wjj.
Onder het opschrift Gevaar in Indië
bevatte hetzelfde blad de volgende o. i. zeer
juiste opmerking
Het Ijjkt zoo'n eenvoudig getneDgd bericht,
wat dezer dagen de ronde deed in do pers.
Een jeugdig assistent op een onderneming
op Sumatra geeft een Javaanschen koelie, die
naar zgn zin zijn werk niet goed verricht, een
uitbrander en een slag met zgn Btok.
De Javaan ontsteekt in woede en slaat den
assistent met zgn werktuig neer.
De inlander zal worden gestraft en daarmee
is deze zaak uit.
Déze zaak.
Maar wie weet, wat uit dit en dergeljjke
gavallen kan voortvloeien.
Want het geval staat niet op zich zelf.
Piepjonge menschen de getroffene was
23 jaar laat men als blankoflioier optre
den, zjj treden althans als zoodanig op,
Zg kennen volk noch zeden, zelfbeheer-
aching noch gematigdheid.
En zg beseften niet, dat zg het zaad strooien,
waaruit straks verzet en revolutie zal ont-
Jriemen.
Want ons gezag in lndië berust niet op
wapengeweld, kan zich in ieder geval slechts
staande houden wanneer en zoo lang wjj de
bevolking rechtvaardig en inenscholjjk behan-
■delen.
Den schrik er in houden is een methode,
-die langzamerhand uitgediend raakt, atelligin
de toekomst geen effect kan bobben.
Men ziet wat in Britsch-lndië gist en woelt.
De troon te Calcutta wankelt nog niet, maar
hg schudt toch reeds.
En ook de Buitenzorgscbe zetel staat niet
voor eeuwen vast.
Nu is niets gevaarlijker dan een onbilljjke,
onverstandige bejegening der inlanders.
En het is onverantwoordelijk, jonge men
schen in een klimaat als het Indische met
een toezicht te belasten dat boven hun krach
ten gaat.
Dezer dagen overleed te Amsterdam de heer
dr Antoni Hendrik Gerrit Paul van den Es,
door don schrjjver »Dit de AmBtelstad" in de
Opr. Haarl. Crt genoemd »een vriend der jon
gelingschap, een bescheidon geleerde, een
hoogstaand paedagoog."
Hij was weleer rector van het Amaterdamsch
-Gymnasium en hoogleeraar aan de Amsterdam-
3che Universiteit.
Een harmonisch samenwerken van hoofd en
hart hebben dr. V. d. Es, geb 2 Juni 1831 te
Sassenheim, gestorven 6 Aug. 1909, tot een
man van beteekenis gemaakt. Hjj waa.zaeht
van oordeel, optimist in inorg en been.
In voorspoed bescheiden en in onspoed als
een wjjze zgn leed met humor dragend, heeft
hg zgn levensgeluk gezocht en gevonden in
de bevordering van dat van anderen
Christen in de leer zonder ophef, enunet even
weinig ophef een Christen in het levon.
Van den Es heeft als nienach het heil ge
zocht der mén8chen, en, als man van weten
schap en opvoeder, geslacht by geslacht niet
geplaagd met letters, maar met den geest,ge-
d rankt.
Professor dr P. H. Ritter, vriend van den
overledene, heeft de teekening van dat beeld
op dr Van den Es' 70on verjaardag, met diens
kosteljjke opvatting over het straffen van leer
lingen voltooid »Stel u zoo leerde bjjin
de plaats van den leerling. Strafwerk kost u
een seconde, maar den knaap een avond. Een
herexamon is gemakkeljjk opgelegd, maar ont
neemt den knaup zijn zomer. Een jaar big ven
zitten" kan een knak aan zjjn karakter geven,
die er nooit weer uitgaat."
Dr V. d. Es verplaatste zich vaak terug in
laDg vervlogen jaren, in zgn eigen jongenstijd,
om niet te vergeten, welke fouten hg zelf
gemaakt en welke vergrjjpjes hjj begaan had,
om zoodoende zjjn oordeel over het geslacht,
dat bjj voor zich bad, menacheljjk te houden.
Zgn gansche onderwjjs in de opvoedkunde, tot
aanstaande docenten gericht, vond basis en
bekroning in den, vele malen door hem her
haalden zin vanComenius: »De leeraar
moet de zon wezen van zjjne
k 1 a s s e."
Hoe velen of moeten wjj misschien zeg
gen hoe weinigen zjjn in deze opvatting
zjjns geljjken
In Het Volk deelt de heer Bergmejjer te
Dordrecht het volgende moe dat wel de aan
dacht verdient.
Een arbeider in bet heiwerkersbedrjjf aldaar
kreeg ontslag en ontviDg op zjjn verzoek van
zgn patroon een getuigschrift. Toen hg zich
echter daarmee tot andore heierspatroons
wendde, werd hg niet aangenomen, zoodat hg
eindeljjk maar machinist op een sleepboot werd.
Bjj nader onderzoek bleek bet getuigschrift
bovenaan gemeikt te zgn met drie cgfertjes
1, 2 en 3 in een figuurtjo.' En de beteekenis
daarvan kwam ook toevallig aan het licht.
De patroons in het heierabedrjjf hebben name-
ljjk besloten op ieder getuigschrift, dat zjj
uitreiken, figuur Ij es aan te brengen, die aan
duiden moeten of men den arbeider al dan
niet moet aannemen
De figuur met ejjfer 1 beteekende dat men
den arbeider zonder bezwaar in het werk kan
nemen. De twee er bij beteekende dat men
dit eerst na eenig onderzoek moet doen. Doch
de derde figuur met 1, 2, 3 beteekende dat
in geen geval den arbeider moest aan-
en. Een soort van zwarte ljjst dus- Als
men nu nog weet, zegt do heer Bergmeger,
dat bovengenoemde werkman een goed vak-
is, maar ook een jjverig lid van zgn
vakveroeniging (hg is voorzitter), danbegrgpt
men de bedoeling.
De Bckrjjver eindigt zjjn bericht met een
schimpscheut op de Wet op het Arbeids
contract. Hier ton onrechte, merkt de
Zutph. Crt. op, daar die wet dergeljjke geheime
teekens juist verbiedt.
In zgn jongste nommor deelde De Controleur
hot volgende staaltje van ambteljjke non
chalance en traagheid mee.
Den 9 Juni 1.1. overleed te Utrecht de heer
N. L- Verlint, die ruim 40 jaar als leeraar in
de Fransche taal aan de R. H. B. S. aldaar
verbonden was, 30 jaren lid was van de Rjjks-
examencommisBie voor 't Franach en 20 jaar
als diaken-secretaris bjj de Waalsche gemeente
fuDgeerde, een man algemeen geacht om zjjne
bekwaamheden en zgn degeljjk karakter als
mensch. Hebben deze hoedanigheden nooit de
bjjzondere aandacht kunnen trekken onzer
regeering. die zich jegens dezen verdienstelijken
rijksambtenaar steeds onbetuigd liet, de
Fransche regeering benoomde bom nochtans
den 15 Maart 1909 tot ojficier de t'instruc'ion
pub/ique, een onderscheiding, die, zooals men
weten zal, niet zoo heel gemakkelgk verkregen
wordt.
»De heer Verlint was destjjds al ljjdende
aan de kwaal, die hem ten grave sleepon zou,
wat de Ned. Rogeering ,nict onbekend was, en
om welko reden ook de Pranache regeering
ziek gehaast bad, het brgvet zjjner benoeming
met bekwamen spoed aan ons departement
van Buitenl. Zaken ter tjjdige overreiking toe
te zenden. Men zou nu mogen verwacht bobben
dat men aan Buitenlandache Zaken dit goede
voorbeeld in 't gegeven'geval zon hebben ge
volgd. Niet alzoo echter. Eerst 16 Juli j.l.
vond men bjj 't departement gelegenheid
dus toen de heer Verlint reeds anderhalve
maand in 't graf rustte het brevet aan de
weduwe te doen toekomen Kan men zich voor
de betrokken familie iets wreedcr voorstellen,
dan een dergeljjke bureaucratische laksheid,
die, ware de zaak vfor de familie niet zoo
droevig cn teleurstellend, wel een paskwil
zou kunnen worden genoemd
Terecht noemt het blad het onverantwoor
delijk, dat de regeering een mededeeling aan
een medeburger, welke baar reeds in Maart
bekend was, vier maanden achterhoudt. Zoo
volhandig hebben de ambtenaren, vooral aan
bet Departement van Baitenlandscbe Zaken
bet toch niet dat zulk oen plichtverzuim te
verklaren kan zijn. Men mag verwachten dat
er in de Kamer hierover een hartig woordji
gezegd zal worden, bet verzuim mtusschen
is onherstelbaar.
Ook de maand J.u.'-. was gunstig voor
'3 1 a ji d s geldmiddelen. Zjj bracht op
f 14.513.333.76' tegen f 14.458.833.28s in Juli
1908, dus dit jaar f54.500.48 meer, een stjjging
welke zoo merkt de Nieuwe Couram op
to meer beteekenis krjjgt wanneer wjj letten
op den aard der rubrieken, waaruit zjj voort
kwam. Immers, neemt men daarbjj slechts in
mecking de mindere ontvangst aan successie
rechten en aan de staatsloterij, welke beide
rubrieken te zaïnen alleen bijna drie ton min
der opbrachten dan verledea jaar Juli, dan
verschjjnt de betrekkeljjk geriDge stjjging van
het totaal reeds in een gansch ander licht en
mag men het overzicht over de afgeloopen
maand wederom zeer verbljjdend noemen
Bovendien vertoonen bjjnaalle bedrijven welke
een maatstaf voor de nationale welvaart be
vatten een min ot meer aanzienlgke stjjging
der ontvangsten.
In de maand Juli 1909 werd meer ont
vangen dan in de geljjknamige maand in 1908
op d9 grondbelasting f 90Q0, op de vermogens
belasting f 12.000, op de invoerrechten f78.000,
op den Euikeraccyns f 415.000, op den wijn-
acejjns f 3000, op het geslacht f 1000, op gou
den en zilveren werken f 1000, op de zegel
rechten f 130.000, op de registratierechten
f 46.000, op de bypotheekrechteu f 1000, op de
posterjjen f71.000, op de rjjkstelegrafen f 62.000
en op de loodsgelden f 26.000.
Minder leverden op de personeele belas
ting f 153.000, de bedrijfsbelasting f 319.000,
binnen- en buitenlandscb gedistilleerd f26.000,
de zoutaccjjns f 7000, de bieren en azjjnen
3000, de successierechten f 205.000, de
domeinen f 4000? de staatsloterij f 84.000 en
de jacht- en viascherjjakton f 1000.
Gaan wjj nu de resultaten der eerste zeven
maanden na, in vergelgking met die van de
eerste zevea maanden van 1908, dan bljjkt
dat dit jaar meer werd ontvangen uit de
grondbelasting f 178.000, het recht op de
mjjnen f 7000, de invoerrechten f 501.000, het
formaatzegel f 1000, do suiker f 698.000, het
geslacht f 46.000, de gouden en zilveren wer
ken t 20.000, de zegelrechten f 736.000, de
registratierechten f 171.000, de hypotheek
rechten f 25.000. de domeinon f 264.000, de
postorjjen f 218.000, de rjjkstelegrafen f 326 000,
do jachtakten f 1000 en de loodsgelden f 61.000.
Hiertegenover stond een mindere ont
vangst bjj de personeele belasting van f 11.000,
de bedrijfsbelasting van f 73.000, da vermo
gensbelasting van 51.000, den wjjnaccjjns van
f 8000, het gedistilleerd van f 298.000, het
zout van f 26.000, do bieren en azjjnen van
23.000 en de successierechten van f 344.000.
Uit deze cjjters bljjkt dat men ook over do
eerste zeven maanden van 1909 tevreden kan zgn.
In dat tjjdperk werd ontvangen f 92.770.638.74
en in de eerste zeven maanden van 1909
totaal f 90.353.687.16. Hot accres bedroeg
derhalve op lo Augustus f 2.416.951.58.
Bjj kon. besluit:
is benoemd, bjj bet pers. van den geneesk.
dienst der landmacht, tot off. van gezondh.
2de kl.. de burgergeneeskundige (arts) VI. F.
Enklaar
is D. Verkade, te Amsterdam, benoemd tot
machiniat-electricien bjj de Rjjka-electrische
inrichtingen te IJ muiden
is aan don ingenieur van den Rijkswater
staat der 3de klasse O. C. A. van Lidth de
Jeude te Broda verlol verleend voor don tjjd
van 6 maanden
is bjj hot leger in Nederlandsch-Indië be
noemd tot generaal-majoor der infanterie de
kolonel an dat wapen S. A. Drjjber.
Vrjjdagen 20 en 27 Augustus verleent de
Minister van Marino geen audiëntie.
De gewone audiëntie van den Minister van
Waterstaat zal tot nadere aankondiging niet
plaats hebben.
Hot eerstvolgend examen voor de bstrekkiug
van adadirant-landmeter van het kadaster zal
vermoedeljjk gehouden worden in de tweede
helft van 1910
Om tot bot vergelijkend examen te worden
toegelaten moet de cundidaat 1 Januari van
bet jaar, waarin bot wordt gehouden, zgn 18e
jaar zgn ingetreden en den vollen ouderdom
van 23 jaar nog niet hebben bereiht en bg
een genooskundig onderzoek lichamelijk ge-
scnikt zjjn bevonden, volgens het reglement,
omschreven in de St.JCiL.no. 190. welke tevens
allo bijzonderheden bevat betreffende de stuk
ken, die de belanghebbende bjj het verzoek
schrift zal hebben te overleggen, en de vakken,
waarover bot oxamen zich uitstrekt.
Voorkoming en bestrijding van
werkloosheid.
De St. Ct. no. 190 bevat een Kon. Besl.
waarbjj aan eene Staatscommissie wordt opge
dragen to onderzoeken
a. in hoeverre de Regeering over de mid
delen beschikt om snel en voldoende ingelicht
te worden over den stand van de binneolandauhe
arbeidersgelegenheid en den omvang en den
aard van werkloosheid in de verschillende
vakkon eu welke aanvulling deze middelen
behoeven
b. wat de Regeering kan doen, hetzjj door
steun van personen of corporaties, hetzjj zelf
standig, zoowel tot voorkoming of bestrijding
van werkloosheid als tot leniging van de
gevolgen daarvan
mot bepaling, dat door deze Staatscommissie
een verslag zal worden uitgebracht aan
gaande de uitkomsten van het door haar
gehouden onderzoek, welk verslag de voor
stellen zal bevatten, waartoe dit onderzoek
haar eventueel aanleiding mocht geven, zul
lende elk lid der Commissie de bevoegdheid
hebben van zjjne zienswjjze, voor zooveel die
van de meerderheid der Commissie afwjjkt, in
eene afzonderljjke aan bet verslag toe te
voegen nota te doen bljjken.
Tot lid en voorzilter dezer Commissie is
benoemd mr. M. W. F. Treub, lid der Tweede
Kamer, terwjjl er als leden o. a. zitting in
hebben dr. F. van Gbeel Gildemeester, predi
kant bjj de Ned. Ilerv. Gemeente, voorzitter
van het hoofdbestuur van den Christelijken
Volksbond te 'a-Gravenhage, dr. C. Lely, lid
van do Tweede Kamer, F. B. Löhnis, inspec
teur van den landbouw, mr. P. J. Troelstra,
lid der Tweede Kamer, en dr. J. Th. de Visser,
eveneens lid dier Kamer.
Tot BecrotariB is benoemd I. P. de Voojjs,
inspecteur van den arbeid in de 8o inspectie
te Deventer.
Oosl-Indië
A tj o h.
Toon een troep marechaussees onder den
sergeant Keizer patrouilleerde in het terrein
buiten den post Leubob, beeft die sergeant en
een der Amboineescho marechaussees zich aan
een Atjehsche vrouw vergrepen en haar ge
weld aangedaan.
Daarvoor zgn ze zeer streng gestraft.
Do sergeant patrouille-commandant werd
veroordeeld tot tien jaar tuchthuisstraf en ver
vallenverklaring van den militairen stand, de
Amboineesche marechaussee tot tien jaren
dwangarbeid in de ketting en eveneens ver
vallen verklaard-van den militairen stand een
ander Amboinee9, die, om zgn collega te
helpen, bjj bet gerechteljjk onderzoek gelogen
bad, kreeg twee jaar wegens meineed.
Pro. blad no. 82 bovat oen circulaire van
don Commissaris der Koningin, houdende be
paling van de gemeenten, dagen en uren
voor hot onderzoek der verlofgangers van de
landweer.
Dat onderzoek vangt aan 1 November en
eindigt den 30en dier maand.
Uit Vlissingen.
In den afgeloopen nacht omstreeks 12 uur
is op do reede aldaar geankerd het stoom
schip Bruxellesville, onder bevel van kapitein
Van Rooy, aan boord waarvan zich bevond
Prins Albert van België, tcrugkeerond van zgn
reis naar don Congo.
Ook was aan boord zgn gemalin Prinses
Èlisiibetb, die hein .tot Toneriff'e was tege
moet gereisd.
Heden morgen begaf zich do heer H. A. L.
Bouckaert, onder-inspecteur van bet Belgisch
loodswezen, per motorboot naar de ree om Z
K. H. aan boord van het stoomschip te ver
welkomen.
De Belgische loodsen, voor zoover zjj in
Vlissingen aanwezig waren, stoomden per
sleepboot naar de Lruxellesville en werden aan
boord ontvangen.
Zjj Bcbaarden zich op een rei, hun president
bood den Prins een adres van hulde aan en
deze onderhield zich oen oogenblik met enkele
der loodsen.
Deze hadden ook aan boord van hun sleep
boot bet muziekgezelschap Ons Genoegendat
het volkslied speelde.
Ook voerden zjj mede eene nieuwe zgden
vlag, die beden morgen officieel werd in ge
bruik genomen.
Na terugkomst te Vlissingen werd met de
muziek voorop en de vlag oen ommegang
door de gemeente gemaakt.
Een symphonie-gezel8chap, Wij wil en uit
Eocloo, dat, 50 man sterk, een pleizierreisje
naar Middelburg maakte, zong, op den wal
staande, den Prins de Brabanfonns toe, wat vaa
boord mot gewuif werd beantwoord.
Een van de beeren, die aan boord van de
Bruxellesville was geweest, deelde ons mede
dat de Prins er uitstekend uitzag.
Ook was hot hem opgevallen dat de van
den Congo terugkeerende passagiers, in tegen
stelling met vroeger, er zoo fnaeh en flink
uitzagen.
Heden morgen omstreeks negen uur stoomde
de Bruxellesvihe naar Antwerpen op.
De Belgische loodsen-societeit was gop&voi-
aeerd en behalve de nationale vlag -woeien
ook uit de vlag van den Congo en die van
Zaterdagnamiddag is ep den Nieuwen
VlisBingsohou Weg, nabjj de tramhalte bjj
Davidse, de 12jarige, alhier woonachtige
jongen J. v. d. B., die voor zgn pleizier op
een houtwagen meereed, daarat gevallen.
Hg werd aangereden en aan een zjjner djj-
beenen ernstig verwond.
In de juist passeerendo tram gedragen, is bjj
daarna naar het verpleeghuis alhierj gebracht.
Heden was zgn toestand redeljjk.
In Februari jl. werd door de stoomtram
HulstWahoorden onvangen f 1.976.02' of
f 5 23 per dagkilometer, sedert 1 Januari waren
de ontvangsten f 3955.02' of f 5 per dagkilo
meter.
De stoomtram Walcheren ontving in Februari
f 2,717.85 of f 3.56 per dagkilometer en sedert
1 Januari f 5.830,35 of f 3.62 per dagkilometer.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
betrapte te 's Heer Arondskerke de
politie op heeterdaad iemand die bezig was
op de hofstede, bewoond door Lindenberg,
eon nog kort geleden geplante heg uit te
rukken.
Reeds vroegen waren daar dergeljjke baldadig
heden gopleegd, inaar toen was het der politie,
ofschoon die zich meermalen verdekt bad op
gesteld, niet gelukt den dader te snappen.
In de Everingsche schorren onder E11 e-
woutsdjjk is Zondagmiddag de 19-jarige
zoon van den veldarbeider C. van de Velde
van Oudelande bjj het zwemmen verdronken.
Het Ijjk werd eerat tegen den avond gevonden
Voor de betrekking van havenmeester te
Ellowoutsdjjk, op eene jaarwedde van
f 350, hebben zich 12 sollicitanten aangemeld.
ln de Vrjjdag jl. teWissekerke
gehouden raadszitting werden de herbenoemde
leden A. van Damme Cz., Jac. de Looft' Thz.
en J. C. Schippers toegelaten en deelde daarna
de voorzitter mede dat de langs den Yeerweg
gewenschte palen thans zgn geplaatst, doch
