MIDDËLBURtiSCHE COURANT. 189 182- Jaargang. 1909. Vrijdag 13 Augustus. Middelburg 12 Augustus. Sprokkelingen. Benoemingen enz. Bit StaTen Provincie. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitsondering van Zou- eu Feestdagen. iPrüï per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f i. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Advortentiën bjj abonnement op voordeehge voorwaarden. Prospectussen daarvan zyn aan bet bureau te bekomen. Advartentièa voor het eerstvolgende nummer moeten des middaga vóór één nar aan hat bureau bezorgd zjjn. Advertenbiën10 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.S0elke regel meer 10 cent. Reclame» 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advortentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Njjverheid on Geldwezen, is gerechtigd het Algemeea Advertentle-Bnrcaii A. DB LA MAR Az., N.Z. Voorburgwal 866, Amsterdam. Door den heer J. Kuiper, hoofd eeuer bijzon dere school te Leeuwarden, is de Koningin verzocht het. daarheen te willen leiden, dat de Ned. Regeering aan de Mogendheden van Europa het voorstel doe, dat er een Eu- •ropeesche Statenbond wordt gevormd, waar door de verkwisting van enorme sommen voor oorlogstoerustin gen en van douanerechten kaa worden ver meden. De heer Kuiper ging bg zgn adres uit van de gedachte, dat een kleine Mogendheid, zooals Nederland, beter zoo'n voorstel ban doen, dau een groote Staat. Komt een groote Mogend heid met een dergelgk voorstel, dan zou men dit aan veroveringszucht oi heerschzucht kun nen toeschrijven. Voorzeker lieel goed bedoeld. En wie zou daarvoor geen sympathie gevoelen; Toen zal niemand de illusie koesteren dat het pogen van den heer Kuiper slagen zal. Wjj hebben nu al vredesconferenties gehad en wjj krggen nu het vredespaleis- En al erkennen wg daarvan met ingenomen heid reeds de goede zijden en de gunstige resultaten, plannen tot ontwapening en ver mindering van militaire lasten vonden op •die samenkomsten nog weinig gehoor. Maar elk pogen in die riohting kan allicht zgn nut hebben; en het herhaaldelijk slaan op hetzelfde aambeeld, ook door de kleineni houdt de belangstelling voor het gewichtig vraagstuk: vermindering van militaire lasten gaande. Het idee van een Europeeschen Sta tenbond zal echter in de eerste jaren wel ■niet verwezenlijkt worden. Daarvoor is men in de onderscheidene rijken nog niet rjjp, en hebben zg ook op militair gebied te verschil lende belangen. Bovendien wordt menig land met bet oog op zjjne bezittingen en. zjjne verhouding tot andore rjjken buiten Europa genoodzaakt vloot eu leger op grooten voet in te richten. Het vraagstuk is dus niet zoo gemakkeljjk •op te lossen. Zekere V. meende een goede vondst gedaan te hebben om voor de doodstraf te pleiten Hg deed daarvan mededeeling in De Neder lander, onder aaubaling van hetgeen de Parjj- sche correspondent van het Handelsblad vertelde van de op 5 Aug. te Parjjs voltrokken executie. Toen den moordenaar, die een verzoek om gratie' had ingediend en die stellig hoopte op verandering van straf, werd meegedeeld, dat zijn verzoek verworpen was, riep hg uit»lk wiet niet dat er nog geguillotineerd werd." V. sebryft nu»De gevolgtrekking ligt dus voor de hand. Had hg het wel geweten dan zou hjj vermoedeljjk niet hebben gemoord. De angst voor de Doodstraf (met hoofdletter D) zou hem dan hebben afgeschrikt," enz. Deze gevolgtrekking is absoluut mis, merkt het Hbld. op. »Reeds in de woorden, door onzen corres pondent aangehaald, ligt niets anders dan teleurstelling van den moordenaar omdat zijn verzoek geweigerd was; dat hjj hierbg aan zyn misdrgf zou hebben gedacht en aan de straf, waarop bij bij eventueele ontdekking te reke nen bad, ia een volkomen willekeurige bewering. Maar zg wordt geheel omgeworpen door den uitvoeriger tekst van 'a manB uitroep zooals w|j dien in den Figaro vinden»C'est tout de niême dégoutant. On a gracié Soleilland. Et pas moil.,.. Je croyaisquon ne guil'otinait plus". Den moordenaar viel het dus vreoseljjk tegen dat men hem wèl ter dood bracht, nadat de gratie van Soleilland hem had doen gelooven, dat er niet meer onthoofd werd. Dat is alles. Wjj gelooven niet aan do afschrikkende werking van de doodstraf, die door geen enkele statistiek bewezen is en ook uit deze woorden niet mag worden afgeleid." In De Standaard wordt oen artikel gewgd aan het verleden der liberale partjj. De schrgver herinnert daarin aan het bjj de laatste verkiezingen tegen haar gerichte ver- wjjt, dat zg onmachtig was om tö^Tegeeren, eu zegt dat ditzelfde haar reeds sinds 1848 verweten ie, en niet door de reohtcrzjjde, maar haast meer nog door mannen van links. Men zou zoo zeggen, dat daarin wel bet beste bewjjs is gelegen, dat het verwjjt onge grond was. Want de ontzaglijke werkzaamheid, die de liberale partjj in hot tjjdperk, dat met 1848 geoyond werd, heeft ontwikkeld, ken door niemand geloochend worden. Trouwens onze geheelc wetgeving getuigt daarvan. Merkwaardig is evenwel dat men van links de liberale partjj beurtelings verwjjt, veertig jaren oppermachtig te hebben geregeerd, en diezelfde veertig jaar onmachtig tot regeeren te zgn geweest. Dat klopt niot, merkt Het Vaderland op. Mogen wjj de Nieuwe Crt gelooven, dan zal de komende begrooting sluiten met een tekort van minstens twaalf millioen. Gepoogd zal worden voor een goed deel het ontbrekende te verkrjjgen uit belastingwjjziging, door samensmelting van vermogens- en bedrijfsbe lasting tot een inkomstenbelasting, waarbg de plannen van den oud-minister mr Th. de Meester goede diensten zullen bewjjzen. Zoo dit waar is, dan zal meu weór het eigenaardig verschijnsel zien dat een Rechtsch kabinot aanvaardt wat het eerst zoozeer ver wierp en dat een linksch minister ten slotte de eer krjjgt die hem toekomt. Omtrent de te verwachten tariefwjjziging deelt hetzelfde blad mede, dat het minder in de bedoeling ligt een fiscale-, dan wel een technische herziening van de bestaande tarieven ter hand te nemen, waarbij dient opgemerkt dat bet ontwerp van minister Harte zeer zeker een fiscale herziening beoogde. Ook op dit punt verloochent rechts zgne beginselen In verband met een bjj verschillende ge meenteraden ingekomen aanvrage der firma F. A. de Jongh os., te Njjmegen, om voorloopige concessie voor het oprichten van een centraal station voor de levering van electriciteit voor licht en kracht, verdient zeker wel de aan dacht een beschouwing van dr W. H. Nolens in de Nieuwe Venlosche Courant over dit onderwerp. Hjj wjjst er daarin op dat ook in Limburg den laatBten tjjd herhaaldelijk sprake is ge weest van het oprichten van electrische cen- tralen, om voor een groot gebied aan particu liere ondernemingen electrische energie, elec- trisch licht en electrische kracht te leveren. »In de eerste plaats, zegt hjj, wordt daarbjj gedacht aan het verkeer, het transport, het vervoer, vooral aan trams. Het ligt voor de hand, de ervaring elders opgedaan bewjjst het, dat reeds als zoodanig dergeljjke ondernemingen groote dienBten knn- non bowgzen. Zoowel voor het verkeer in het algemeen als in 't bjjzonder voor het vervoer van arbeiders, o. a. in het mjjndistrict. Maar de vraag kan gesteld worden of het ook niet mogeljjk en wenacheljjk zou zgn om electrischen stroom als beweegkracht te leveren aan de kleine en middelmatige bedrgven en zelfs of dat niet ten goede zon kunnen komen aan de huisindustrie. Voor deze laatste zoeken zjj, die meenen dat za in absoluten zin niet kan en mag worden opgeheven en geweerd, naar middelen om de nadeelige gevolgen, den roofbouw op juensche- ljjko arbeidskracht te voorkomen. Het groote bezwaar van een wetteljjke regeling, nl. de moeilijkheid van toezicht, zou door het gebruik van electrische kracht voor een groot deel worden opgeheven. En wat de kleine bedrgven, den midden stand, betreft, reeds in 1893 zag Von Hertling in zjjn Naturrecht und Socialpolitik voor de toe komst er het middel in, waardoor de kleine en middelmatige bedjjven zich weer naast de groote een eigen gebied zouden verworven en dat eigen gebied zouden behouden. Hij beweert, dat do kracht van de groot industrie is gelegen in do goedkoopte harer producten, maar baar zwakke zjj de in de moeilijkheid, ja de onmogeljjkheid zich aan de individueele behooften aan te passen. Hg wjjst op verschillende gevallen.jwaarin de industrie op kleine sphaal met goed gevolg don strjjd met de grootindustrie kan aanbinden. Maar als voorwaarde stelt hg, dat de klein- industrie zich zooveel mogelgk den vooruit gang der moderne techniek eigen make. Hg wjjst dan op de toepassing der stoom werktuigen met geringe kracht, maar nog meer op de decentralisatie der industrie, zoo ais ze misschien van den verdoren vooruitgang dor electrotechniek kan verwacht worden. Als thans reeds en hjj schreef in 1893 in kleine steden, zelfs in dorpen electrische verlichting wordt aangebracht, waarom zou het dan niet mogelgk zgn in de toekomst met behulp der electriciteit, goedkoope arbeids kracht te verschaffen in de werkplaatsen van smeden en meubelmakers, van kleer- en schoen makers, misschien ook van wevers (sinds in Frankrjjk op grooto schaal toegepast), een arboidskracht, die de kleine indnstrie in staat zou stellen te produeeeren, wat tot dusverre slechts in groote fabrieken wet stoomkracht voortgebracht kan worden. De voordeelen van zoodanig aanwending der electrische beweegkracht schetst hg als volgt: »Een dergeljjke decentralisatie der industrie zou bljjken het probaatste middel te zgn om oen einde te maken aan de maatschappelijke misstanden, die in onzen tjjd met de ontwik keling der indnstrieele productie gepaard gaan. De opoenhooping van arbeiders in enkele centra van industrie zou verminderen, de crisis, die door de slingeringen van de wereldmarkt plegen uit te breken, zouden ophouden of ten minste aanmerkelgk beperkt worden, terwjjl ieder der kleine bedrjjven slechte voor een beperkt en daarom gemakkeljjk te overzien marktgebied zou werken, en derhalve zonder moeite rekening zou kunnen houden met de behoeften." Niet allen koesteren deze verwachtingen van de ontwikkeling der electrotechniek, die aindB 1893 steeds grooter afmetingen heeft genomen. Zoo o. a. Sombart in zgn werk Der Moderne Kapitalismus, II Eapitel 33. Maar ook in dit ge-tol zal de waarheid wel in het midden liggen. In ieder geval is de zaak van voldoend ge wicht, om bjj het bespreken en beoordeelen van de oprichting van gewesteljjke electrische centralen ook dezen kant dor zaak te onder zoeken." Bjj kon. besluit is A. J. M. Kuypers, ontvan ger der invoerrechten te St. Pieter, ontheven van zgn beheer en tjjdeljjk werkzaam gesteld bjj het Dep. van Financiën. KORTE JIEDEDBELINGBN VERGADERINGEN. Woensdag werd te Frederiksoord eeu ver gadering gehouden van oud-leerlingen der G. A. van Swie/entuinbouwschool aldaar. Uit het jaarverslag bleek dat de Yereeniging in Ua&r tienjarig bestaan van 04 tot 140 leden is ge klommen. Aan de redactie van het gedenkboek werd dank gebracht voor de eervolle wjjze, waarop zjj zich van haar taak heeft gekweten, terwjjl wederkeerig de redactie dank bracht voor de medewerking bjj de leden ondervonden. Als bestuursleden werden herkozen de heeten F. v, d. Vliet te Hees en J. H. Hirringh te 's-Gravenhage en gekozen de heer R. Ljjsten te Utrecht. Als plaats voor de volgende jaarvergadering werd Boskoop aangewezen. In de week van 4 tot en met 10 Augustus 1909 zgn in Zeeland voorgekomen 2 go- vallen van typhus en febris typhoidea, waar van 1 te Kortgene en 1 te Poortvliet; 4 van roodvonk; waarvan 2 te IJzendjjke, 1 te Krui- ningen en 1 te Retranchement, en 3 van diphthentis, waarvan 1 te Axel, 1 te Hulst en 1 te Vlissingen. Door den heer mr. A. P. Snouck Hnr- gronje, rechtor-plaatsvervanger in de arron- diasemeuts-rechtbank te Middelburg, is als zoodanig eervol ontslag aangevraagd. Het was Woensdag een verrukkeljjke avond, en geen wonder dat het concert in den Tuin op het Noord Bolwerk alhier goed bezocht was. De heer Barbe had ditmaal een goede keuze gedaan; naast goede bekenden, door het pu bliek gaarne gewild, zooals fantasio op Tann- htiuser en Faust, werden door zgn muziekkorps mooie nommers gegeven. Wy noomen o. a. den Turkischen marsch van Mozart, La Housarde, valse militaire, vun Gnnno en Carnaval d'artistes van Svendsen. Zgne arrangementen van Andante Religtoso van Thomé en Murmure des fleurs van Wenzel, waren verdienstelgk. Ook de uitvoering viel ditmaal zeer te pryzen. Er werd met opgewektheid gespeeld en met die toewijding welke wy van hot corps ge wond zgn. Men verzoekt ons mede te deeleu dat het plan van den heer J. D. Entink, om in den tuin van het Schuttershof alhier dit seizoen nog een viertal concerten te doen geven door het muziekkorps van het 3e regi ment uit Bergen op Zoom, wegens gebrek aan deelname niet kan uitgevoerd worden. Middelburg was heden overstroomd door vreemdelingen. Het meerendeel kwam met de tram, die om half een van VliSBingen hier aankomt. Daar was bjj het vertrek het aantal zoo groot, dat de tram, die toch ieedB overvol waB, ze met allen kon meenemen- Velen moesten blijven staan en sommigen maakten daarom den tocht naar Middelburg te voet. Do hotels en cafe's hadden niet over gebrek aan bezoek te klagen. Heden was op de markt alhier te be zichtigen een kunetmoeder waarin kuikens op gekweekt kunnen worde», zonder lamp of natuurlgke moeder, vervaardigd door den heer A. van dor Weel, wonende Baaustraat. Deze kunstmatige moeder geeft het voordeel, dat na het uitkomen de kuikens van do moeder kunnen worden weggenomen en in de machine opgekweekt. Woensdagavond om acht uur kwamen de Gentsche volkskinderen met bun toebtgenootjes uit Domburg hier terug. Zg werden afgehaald doer de muziekvereni ging Excesior eu begaven zich, omstuwd door een talrjjke menigte, door de Segeerstraat en de Lange Delft naar De Vooruit. Onderweg Bpeelde de muziek. Heden werden de stad en omstreken be zichtigd. Hot Engelsche driemaatschip Port tram- Jord, dat zich op 't oogenblik in 't droogdok alhier bevindt, zal, na hier schoongemaakt te zgn, naar de fabriek De Schelde worden over gebracht om de noodige reparaties te onder gaan. Uit Vlissingen. Do heer F. van der Meer heeft bedankt voor de op hem uitgebrachte keus als raadslid voor district 11. De candidaatstelling is bepaald op 20 Au gustus, do stemming op 2 en herstemming, is die noodig. op 14 September. Woensdagmiddag is bet 7jarig zoontje van H. in de Prinsenstraat al spelende van de jjzeren trap aan den zeemunr achter de z.g. Zeehondenwerf op de steenen gevallen. Het kind, dat zich aan hoofd en beenen ernstig had bezeerd, was nog bjj machte de trap te beklimmen, doch zakte op den dgk gekomen, in elkaar. Eenige in de nabyheid zgnde personen snel den ter hulp en brachten den knaap naar bet hospitaal. Hjj word daar verbonden en toen naar huis gebracht. Op 't oogenblik is de toe- tand redeljjk. De adjunct-ingenieur by den Rgks water staat J. Lely, thans onder de bevelen van den hoofdingenieur-directeur aldaar wordt met 1 September gesteld onder de bevelen van den hoofdingenieur te Nieuwesluis. Do officier-machinist 2e klasse J. Zwart, thans geplaatst te Vlissingen. wordt 16 dezer op non-activiteit gesteldde officier- machinist 2e klasse C. van Cool wordt 14 dezer m activiteit gesteld by de fabriek der Kon. Maatschappy De Schelde aldaar. Een bezoeker van Domburg achrjjft ons Na een hoerlgken zomerdag kwam Woensdag een zeldzaam schoone avond. Toen de zon prachtvol was ondergegaan bleef aan den weatelgken horizon uitgestrekt een smalle nevelbank, waarboven geelrood in alle kleur schakeringen zichtbaar was, terwgl daar op de zee een breede, gouden lichtband lag, lang zamerhand meer overgaand in zilverglans tot eindeljjk geheel de zee van horizon tot strand geleek op zwak gerimpeld, gesmolten zilver. Langen tgii hield dit heerlgke schouwspel aan. Toen het donkerder werd, kwam hot lichtep der zee in zeldzame schoonheid. Prachtig pbospho- resceerend, zóó Bterk alB men slechts nu en dan waarneemt, kwamen degolfjes aanrollen,brekend tegen stranden en paalhoofden een schouw spel zóó schoon, dat een kreet van bewondering aan volen ontsnapte. In de Woensdag teWostkapelle gehouden raadsvergadering werd de gemeente- Tekening, dienst 1908, vootloopig vastgesteld op f 13.546 45 in ontvang en f 12.904.98® in uitgaaf, alzoo mot een batig saldo van f'641.46*. Door den raad werd goedgekeurd de reke ning van het Burg. Armbestuur dienst 1908. De voorzitter deelde verder mode, dat een armlastig patiënt in het krankzinnigengesticht Vrede Rust te Beïgen op Zoom zal opgenomen. wordon. Te W o 1 p h a a r t s d jj k is tot lid van den raad gekozen de heer J. M. Houterman met 154 van de 282 geldige stemmen. Op den heer D. Vleugel waren er 128 uit gebracht. Woensdagavond vergaderde te S chore de gemeenteraad. Afwezig was de heer C. Glerum. Medegedeeld werd o.a dat de geldleening voordon keiweg door Ged Staten werd goed gekeurd, niettegenstaande merkte de voor zitter op door den heer Verbaago aan dat college een schrijven was gezonden waarin hg aandrong dit niet te doen. De heer Verhaage zeide het te betwjjfelea of Burg. en Weth. Ged. Staten omtrent dezo quaestie wel naar waarheid hebben ingelicht. Indien dit het geval was geweest, dan 'nad z. i. geen goedkeuring op het besluit kunnen volgen. De voorzitter vond die opmerking zeer on be. scheiden en wierp verre van zich den blaam, die de heer Verhaage op deze manier op Burg. en Weth. werpt. De heer Verhaage verlangde verder inzage van het schryven dat hieromtrent aau Ged. Staten is gezonden, doch dit weigerde de voor zitter, omdat dit geen verplichting is, doch hg verzekerde dat de raad omtrent het advies volkomen geruBt kan zyn. De geloofsbrieven van de onlangs gekozen raadsleden weiden ondetzocht en in orde ba- vonden, doch de hoer Verhaege stelde voor, den lieer W. Sterk niot als raadslid toe te laten ouidat deze z. i door het toezicht houden op gemeentelijke werkon, waarvoor hg wordt bezoldigd, gemeente ambtenaar is, of althans daarmede is gelgk te stellen. Hierover ontspon zich een breede discussie tnsscben den voorzitter od den heer Verbuage. waarna het voorstel Verhaage word verworpen en een voorstel vun den voorzitter, om hot onderzoek der geloofsbrieven aan te houden tot een volgende vergadering, werd aangenomen. Woensdagavond hield een agent van po litie te Neuzen een net gekleed heer, die met den trein naar België wilde vertrekken, aan, daar hg meende dezen in militaire uniiorm te hebben gezien. Bg onderzoek bleok het een korporaal der torpedisten uit Hellevootsluis te zgn, die naar Amerika wilde vertrekken. Zgn uniform is Donderdagmorgen ontdekt ;n een café onder de gemeente Hoek. De deser teur is aan de militaire autoriteiten overge geven. Tengevolge van het veelvuldig voorkomen van mazelen en roodvonk onder de jeugd is de II. K. meisjes- en bewaarschool teljzendgke gesloten. De openbare school heeft vacantie. ONDERWIJS. Aan den heer G. Huisman te Brou wershaven is togen 1 November a s over eenkomstig zgn verzoek, eervol ontslag ver leend als hoofd der openbare school aldaar en zulks op de meest eervolle wgze, onder dankbetuiging voor de vele diensten, door hem sedert 1 Januari 1877 in die betrekking aan de gemeente bewezen. Te 's GraveBhage slaagde Woensdag voor haadteekenen 1- o. de heer G. den Toom te Aar denburg. Door den heer G. M. van Reigersberg Verslugs, is met goed gevolg afgelegd het staatsexamon tot toelating aan de universiteit, voor de faculteiten der geneeskunde. Bg kon. besluit is benoemd tot buitengewoon hoogleeraar in de faculteit der letteren en wjjabegeerte aan de universi teit te Utrecht, tot het geven van onderwys in do algemeene geschiedenis der middeleeuwen, de diplomatiek, de palaeographie en aanver wante hulpwetenschappen der geschiedenis, dr. O. Opperman, thans lector aan genoemde Universiteit i9 bekrachtigd het besluit van don taad dar gemeente Amsterdam van 21 Juli 1909, waarbg aan deGemeentolyke Universiteit aldaar zgn be noemd tot gewoon hoogleeraar in de Latjjnsche taal en letterkunde dr. W. Beek. privaat docent aan genoemde Universiteit en leeraar aan het openbaar gymnasiumtot gewoon hoogleeraar in de physiologie dr. G. van Rjjnberk, buiten gewoon hoogleeraar te Rome, en tot gewoon hoogleeraar m de ziektenkandige ontleedkunde en de gerechtelgke geneeskunde W. M de VrieB, privaat docent aan die Universiteit ia benoemd tot leeraar aan de It. H. B. School te Utrecht, F. A. Kohly, thans leeraar aan de hoogere burgerschool te Zaltbommel, en voor het tydvak van 1 Septembor 1909 tot en met 31 Augustus 1910, dr. J. M. Tb. A. Stille, tydolgk leeraar aan die school is benoemd tot gewoon hoogleeraar in de faculteit de geneeskunde aan de Rijksuniver siteit Utrecht ou» onderwijs te geren in da

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1909 | | pagina 1