MIDDELBURGSCHE CÖUKAIVT.
132* Jaargang.
1909.
Donderdag
5 Augustus.
Middelburg 4 Augustus.
Benoemingen enz.
Dit Stad en Provincie.
K". 182
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, roet uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prija per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f 3.
Alzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën bjj abonnement op voordeehge voorwaarden.
Prospectussen daarvan zjjn aan het bureau te bekomen
Advertentiën voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vóór één
aan het bureau bezorgd zjjn.
AdvertentiënIV cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
30 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Njjverheid cn Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA
MAR Ai., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
De opgaaf van den spoordienst komt in
dit nommer voor op de gebruikelijke
plaats.
Tweede Kamerverkiezing.
Bjj de Dinsdag plaats gehad hebbende stem
ming voor een lid van de Tweede Kamer in
het district Schoterland werden uitge
bracht op de heoren
J. A. Bergmejjer 2219 en
mr J. Limburg 2467 stemmen.
Gekozen is alzoo de heer mr J. Limburg.
Bjj de eerste stemming in Juni werden uit
gebracht op de heeren Bergmejjer 1756, mr
Th. M. de Meester 1547 en J Ankerman 1513
stemmen. Bjj de herstemming tusschen beide
cerstgenoemden werd de beer De Meester ge
kozen met 2565 stemmen, tegen 2125 op den
heer Bergmejjer.
De heer De Meester nam zitting voor Den
Helder, waardoor deze verkiezing noodig werd-
Wjj verheugen ons ten zeerste over den
uitslag van die stemming.
Daardoor tooh wordt voor de Tweede Kamer
met September behouden een zeer gewaardeerd
wordend lid, dat men in Den Haag I liet
vallen, een bekwaam man, wiens verdiensten
ook door tegenstanders worden erkend.
Hot aantal Vrjjzinnig-demociaten in de
nieuwe Kamer zal nu 9 bedragen.
Bjj kon. besluit
ie aan mr J. Meinesz Gz., op verzoek, een
eervol ontslag verleend uit zijne betrekking
van president der arrond.-rechtbank te Win
schoten, onder dankbetuiging
is H. O. van Os, lid van Gedeputeerde Staten
Tan Gelderland, benoemd tot commandeur in
de orde van Oranje-Nassau.
De gewone audiëntie van den Minister van
iJinnenlandsche Zaken zal Zaterdag e.k. niet
plaatB hebben.
Na afgelegd examen voor een plaatsing op
den Hoofdcursus, ter opleiding voor den rang
van tweede luitenant, voor infanterie hier te
lande, zjja o. toegelaten de onderofBoieren
A. K. Hardenberg, P. Weeda, L. W. Njjland,
J. de Roos, W. H. de Boer en F. Bugs.
KORTE MEDBDEELINGEN
VERGADERINGEN.
In de voortgezette algemeene vergadering
van het Neder landsch Onderwijzers Genootschap,
die te Delft wordt gehouden, is op voorstel
van het hoofdbestuur in beginsel besloten tot
het oprichting vau een Weezenfonds. Aan het
hoofdbestuur is opgedragen te trachten gelden
bjjeen te brengen voor de verpleging van
weezen van leden van het Genootschap.
Besloten is o. a aan het hoofdbestuur op te
dragen te geschikter tjjd bjj de Hooge regee
ring en de Volksvertegenwoordiging de noodige
in 1809.
Een eeuw-herdenking
6 dook
J. H. D.
Toch duurde de onzekerheid over het al
of niet bezet houden van Walcheren tot half
November.
Eerst toen werd last gegeven tot alge-
heele ontruiming van Walcheren, met bevel
tevens om de dokkon en werven van VlisBingen
zóó te vernielen, dat het aan de Franschen
langen tjjd zou bosten zo weer te gebruiken
maar dat het- leven en het eigendom van de
inwoners toch zooveel mogeljjk zou gespaard
worden,
Na veel correspondentie over de beste wjjzo
van vernietiging werd 26 November daarmee
begonnen door vernieling van de borstwering
aan de kust; voorts werd de Oostzjjde van het
marinedok, bestaande uit sterk paalwerk, af
gebroken de Westzjjde liet men stann, omdat
volgens de verklaring der inwoners een
vernietiging daarvan een verlies (door over-
strooming) van een deel der stad tengevolge
stappen te doen ter verkrijging van een wet
telijke regeling van het meer uitgebreid lager
onderwjjs.
Op een Zondag door den Nedefhtndschen
Bond van Hulptelegrafisten gehouden algemeene
vergadering, waarop afgevaardigden en leden
uit bjjna alle deelen des lands tegenwoordig
waren, is een motie aangenomen, waarin ge
wezen wordt op do treurige positie der hulp
telegrafisten
Zjj toch worden gerecruteerd uit jongelieden,
die Middelbaar onderwjjs hebben genoten of
die voldaap hebben aan de eischen van het
examen voor klerk der posterjjen en telegrafie.
Zjj bedienen bjj de Rijkstelegraaf alle toe
stellen zelfstandig en nemen dus aan den
toesteldienst in zjjn geheelen omvaDg deel.
Hun wordt geen gelegenheid gegeven om
door het afleggen van een vakexamen hun
periodieke verhoogingen te doen bespoedigen
en een booger maximum te bereiken.
Zjj worden nog aanuierkeljjb lager bezoldigd,
dan hun volgens eene billjjke regeling, in ver-
geljjking met andere categorieën, zou toeko
men zoodat met gerustheid kan worden ver
klaard, dat zjj de slechtst bezoldigde ambte
naren bjj de posterjjen en telegrafie zjjn.
De\e bezoldiging is zóó geregeld, dat de
maDneljjke hulptelegrafisten niet of althans
zeer bozwaarljjk in staat zjjn zelfs op middel
baren leeftjjd een huweljjk aan te gaan.
Daarom wordt in die motie de wensch uit
gesproken dat spoedig maatregelen zullen ge
troffen worden, welke een einde maken aan
dien onhoudbaren toestand en waardoor af
doende verbetering gebracht wordt in de
inderdaad treurige positie der hulptelegrafisten.
Een geschenk aan de Koningin.
De Javabode meldt
De verschillende landschapshoofden m de
onder&fdeeling Pidië der aideeling Noordkust
van Atjeh hebben, geheel spontaan, door tus-
schenkomst der regeering het verzoek gedaan-
ter gelegenheid van de geboorte van Prinses
Juliana, naar oud landsgebruik, aan de Konin
gin een geschenk te mogen aanbieden, be
staande uit een, door groote, gouden sterren
gevormde keten. Hoewel Hare Majesteit
besloten moet hebben in bet algemeen geen
voor haar persoonljjk bestemde geschenken
meer te aanvaarden, beeft het Haar behaagd
zich tot aanneming van dit treffend bljjk van
belangstelling van de gezamenlijke hoofden in
een, kort geleden ons nog weinig gezind
gebied, bereid te verklaren, welke beslissing
door deze met groote instemming is vernomen.
Morgen, Donderdag, middag te balf vier
houdt de gemeenteraad van Middelburg
een spoedeiechende vergadering ter bebandeling
van het voorstel van Burg. en Weth. tot ver
koop van grond aan de Vitrite Works.
Voor een goed bezette zaal -*■ hoofdza
kelijk parterre en bovenrangen waren vol
werd Dinsdagavond in den echouwbnrg al
hier door de Nieuwe Nederlandsche looneelver-
eeniging Paljas gegeven.
Dank zjj het goede spel van den heer Del-
monte en mevrouw Math. Kiehl liet dit over-
zou hebben. Den lOen December lieten de En-
gelschen de sluisdeuren van het marine-dok
met buskruit springen, en werden het arsenaal
en de dokmagazjjnen in brand gestoken.
En toen waren ze klaar om heen te gaan.
Reeds den 9en was het grootste deel inge
scheept. Een kleine bezetting in Vlissingen,
Middelburg en Veere wachtte nog op een
gunstigen wind. Een storm van 10 en 11
December, die eenige Engelsche schepen op
de reede van Vlissingen deed vergaan, had de
EngelBchen nog even eon ander gevaar van
een winterbljjf in Vlissingen leeren aennen.
Maar de gunstige wind kwam 22 December,
en den 23sten was het eiland ontruimd, hoewel
de Engelsche schepen eerst den 27en weg
zeilden.
Dat de bevolking big was kan men opmaken
uit het volgende berichtje in de Middelburgsche
courant van Dinsdag den 25en December
»Mogten wjj ons op 11. Zaturdag verbljjden,
daar wjj het overige gedeelte der Engelsche
troepen onzen bodem zagen verlaten, en dade-
ljjk onze Gewapende Burgers wederom met
vorigou jjver den Garnizoensdienst zagen aan
vaarden, nog grooter was onze vrengde toen
wjj dezen namiddag de tijding ontvingen, dat
zich de Hollandsche Troepen, onder het com
mando van den generaal Hoyligers, te Vere
ontscheepten, en wjj kort daarop een Dotache-
bekende tooneelspel niet na den gewonen
indruk te maken.
Het publiek toonde zich zeer dankbaar en
riep meer dan eens de hoofdpersonen onder
harteljjke toejuichingen terug.
Donderdagavond Oud-Heidelberg.
De tweede voorstelling door Strengholts
Specialiteiten-gezelschap Dinsdagavond in het
Schuttershof alhier gegeven, was goed be
zocht. De groote zaal wbb geheel bezet-
Alle nummers, geen enkelen uitgezonderd,
hadden, evenals Maandagavond, veel Bucces.
De heer J. H. Speenhof!' moest weer eenige
liedjes extra geven.
Op verzoek ving bjj aan met bet bekende
Er waren twee aardige menschen.
Bljjkens de verlies en winstrekening en
balans over het afgeloopen boekjaar van de
spaarkas van Handelsbelang alhier werd een
winst gemaakt van f 39.47', welk bedrag, verg
minderd met het tekort vorige jaar a f 28.53
eene zuivere wmBt van f 10.94' aanduidt.
In het vorige jaar werd er aan 450 spaar
ders voor f 1996 aan zegels verkoeht en in dit
jaar vermeerderde hot aantal spaarders met
260 en klom tot 710, die samen bespaarden
voor een bedrag van f 3669, zjjnde een ver
meerdering met 90 o/0>
Aan de winkeliers werd in het vorige jaar
uitbetaald f 1363.02 en in dit jaar f 3292.02.
zoodat dit een verhooging van meer dan 100
o/o aan wjj st.
In den laatsten tjjd worden alhier
berbaaldeljjk valsche guldens uitgegeven, die
zeer goed zjjn nagemaakt.
Het gewicht is minder, de klank doffer en
de kleur meer loodachtig dan die van de
echte munt.
Uit Vlissingen.
In een der lokalen van de De Ruglerschool
aldaar, zal op Vrjjdng 20 Augustus de 37e
algemeene vergadering worden gehouden van
de Vereeniging tot bevordering van het zeevaart
kundig onderwijs in Nederland.
Het diploma van de Nederlandsche Ver-
eeniging voor Gemeentebelangen voor candidaat-
gemeentesecretariB of ambtenaar ter secretarie
ia na afgeleid schrilteljjk examen (tweede ge
deelte) ook uitgereikt aan den heer J. H. Heier
te Heinkenszand.
Dinsdagavond is even buiten Hans-
weert op de Wester-Schelde gestrand het
sleepschip Scheepvaart V met steenkolen van
Rotterdam naar Gent, gesleept door de boot
Charlotte Elisabeth.
Het Bchip zit gevaarljjk.
Door Gedeputeerde Staten van Zeeland
is aan den Provincialen veearts der 2e klasse
P. H. I. Gasille, Btnndplaats Elleme et, op
zjjn verzoek, met ingang van 15 Augustus a.s.,
eervol ontslag verleend.
In de Dinsdag te St. Maartensdjjk
gehouden raadsvergadering werden de geloofs
brieven der herkozen raadsleden A. Kloet en
W. Kloet onderzocht en tot hunne toelating
besloten.
Onder de ingekomen stukken van God. Sta
ten kwam ook voor een kennisgeving van de
instelling eener jaarljjksohe veemarkt te
ment Hollandsche Jagers onze stad zagen
binnen trekken, die vervolgens met den
meesten spoed naar Vlissingen vertrokken,
wordende er heden nog meerdere Troepen
verwacht, en wjj zien thans weder de Holland
sche vlag van onzen Toren wapperen."
Maar hoe big men ook over het vertrek der
Eugelschen was, die vreugde werd verminderd
door den toestand waarin vooral VlisBingen
werd achtergelaten. Hoeveel er in dien winter
geleden is in de Scheldestad met haar ver
nielde bnizen en haar tot bittere armoe ge
brachte inwoners, moeten we aan ieders fantasie
overlaten.
Reeds den 24sten October hadden de maire
en raden van VlisBingen tot de ingezetenen
een oproeping om steun gericht, die door op
neming in de Middelburgsche Courant ook ruimer
verspreiding vond. In dat stuk wordt beschre
ven hoe de slachtoffers woonden in »een door-
nageld gebouw, bijna zondor dak, blootgesteld
aan al de onguurheden van het saisoen, de
bewoners dag en nagt zonder eenig vuur of
licht, en geen ander voedsel dan bet door den
commandant en chef hun toegelegde spek en
brood."
Dat was in October. Hoe zal het geweeBt
zjjn toen de winter kwam
In de oproepingen om hulp, in October ge
daan in de Middelburgsche Courant door de
vrijmetselaarsloges La Philantropie en La Com-
Heinkenszand de raad had hiertegen, zooals
begrjjpeljjk is, geen bezwaar.
Vervolgens werd voorloopig vastgesteld de
rekening dor gemeente over hot jaar 1908. Bjj
die vaststelling werd door den heer Rjjnberg
de opmerking gemaakt, dat z. i. de tjjd te
kort is, wanneer men in een namiddag dit
alles behoorljjk na wil zien. Hg wenschte vol
ledig gelegenheid te hebben om alle beschei
den, op die rekening betrekking hebbende
goed te kunnen nagaan. Ie daar een geheelen
dag voor noodig, sprak de heer Rjjnberg,
laten we dien dan nemen.
De heer W. Kloet stemde voor vaststelling,
onder protest tegen de brandassurantie der
gemeentegebouwen.
Ook werd vastgesteld de rekening van het
Algem. weezen-armbostuur.
De voorzitter deelde mede, dat do Kosters-
Complex ontsmettingekist reeds was aange
komen en stelde voor het daarvoor benoodigde
bedrag ad f 135 te betalen uit den post on
voorzien, wat algemeen werd goedgevonden.
Voorts werd besloten om, behalve de oude
rechterlijke Btukken van voor 1811, ook de
doopboeken, enz. uit dien ouden tjjd aan het
rjjk in bruikleen af te staan.
Daarna werd door den voorzitter ingeleid
eene bespreking over de regeling dor jaar
wedden van de onderwjjzers en onderwjjze-
ressen van bjjstand aan de openbare school.
Hjj herinnerde eraan dat ten vorige jare
de minima-jaarwedden dor onderwijzers en
(essen) van 0—5 dienstjaren met f 50 waren
vorhoogd en dat een poging om ook van som
mige andere onderwjjzers de jaarwedde onder
zekere voorwaarden te verhoogen was mislukt,
doordat Ged. Staten weigerden daaraan hun
goedkeuring te hechten. Hg wilde nu voor
stellen om, evenals in andere gemeenten, o. a.
ook Tholen, de jaarwedden van de overige
onderwijzers en onderwijzeressen van bjjstand
eenvoudig met f 50 te verhoogen.
De beer J. Hage verklaarde zich dadeljjk
bereid met dit voorstel mee te gaan.
De heer W. Rjjnberg wensohte liever zjjn
voorstel van het vorige jaar te bandhaven, nl.
verhooging met bgvoeging eener voorwaarde.
De voorzitter wees er op, dat do wet geen
enkele voorwaarde toelaat en dat Ged. Staten
zeker weer, evenals het vorige jaar, hunne
goedkeuring zullen onthouden.
De heer W. Kloet informeerde naar de
kosten voor de gemeente en of de voorzitter
dacht dat het niet bezwarend zou zjjn, waarop
de burgemeester antwoordde dat deze uitgaaf
de gemeente niet bezwaren zou, wat voor den
heer Kloet reden was om wel te kunnen
meegaan.
De heer A. Kloet was tegen de uitgaaf en
de heer M. Groenewege wilde wachten op het
rjjkwaartegen de voorzitter opmerkte dat,
wanneer het rjjk de minima weer verhoogt, de
gemeente dan later niet meer behoeft te betalen
Bjj stemming werd het voorstel van den
voorzitter, n.l. de jaarwedden der in het vorig
jaar niet verhoogdè onderwgzers en onderwjj-
zeressen met f 50 te verhoogen, aangenomen
met 5 tegen 2 stemmen.
Voor stemden de heeren W. Kloet, J. Hage,
J. Bastiaanse, W. H. Rjjnberg en Chr. Hoek
tegen de heeren A. Kloet en H. P. Groenewege.
Bjj de rondvraag vestigde de heer Rjjnberg
nog de aandacht van de leden op den toestand
pagnie Durable, wordt trouwens óók melding
gemaakt van de ongelukkigen die door het
bombardement van Veere van al hun bezittin
gen waren beroofd.
Zoo was het lot van ben die eigenljjk niets
met bet gesohil te maken hadden gehad, en
die letterljjk in bet gedrang waren gekomen
bjj een strjjd tusschen twee anderen.
Maar ook voor de direct betrokkenen heeft
de expeditie een droevig naspel gehad.
De Engelsche leiders hebben bjj hun terug
komst in Engeland een allerpjjnljjksten tjjd
doorgemaakt. De publieke opinie was daar
woedend over de vernedering die Engeland
ondergaan had. en het militair beleid werd
scherp gecriliseerd.
De verontwaardiging was zoo algemeen dat
er een parlements-commissie werd ingesteld
om een onderzoek te doen. In tien zittingen
in Februari 1820 bracht deze toen aan het
licht hoezeer het bjj deze expeditie had ont
broken aan samenwerking, en aan voorzorg
wat de gezondheidsvoorziening betreft.
Maar de regeering dekte hanr officieren. In
een driedaagsch debat in het Lagerhuis (27,29
en 30 Maartj verdedigde zjj haar beleid, en het
resultaat was dat de meerderheid haar trouw
bleef. Met 275 tegen 227 stemmen werd een
motie van afkenring van bet politiek doel der
expeditie verworpen met 272 tegen 232 stem
men werd een motie aangenomen, goedkeurend
der Oudestraat en wenschte daar op een
of andere wgze verbetering in te brengen.
Do voorzitter ging met die opmerking accoord
en ook de andere ledenoverwogen zal wor
den op welke wgze hierin het best verbetering
kan gebracht worden.
Voor de vacante betrekking van ontvan
ger-griffier van het Burgergasthuis te Air-
d e n b u r g, op een jaarwedde van f 350, hebben
zich 5 sollicitanten aangemeld.
KERKNIEUWS.
Dinsdag is de Koorkerk alhier na de
restauratie voor het eerst in gebruik genomen
voor do inzegening van een huweljjk.
Do heer H. Jonker, predikant, verrichtte die
handeling en de heer Jan Morks bespeelde
het orgel
Voor de gewone godsdienstoefeningen komt
die kerk eerst later officieel in gebruik.
ONDERWIJS.
Te 'e Gravenhage zjjn Dinsdag geslaagd
voor het examen Fransch 1. o. de heer L.
Dronkers van Zienkzee en mejuffrouw A.
K. Mulder van Oost en West Souburg.
Behoudens onvoorziene omstandigheden,
zal het mondeling gedeelte van de akte-examens
lager onderwjjs in de land- en tuinbouwkunde,
voor zoover die in het openbaar worden ge
houden, worden afgenomen in het hoofdgebouw
der Rgkshoogere land-, tuin- en boschbouw-
school te Wageningonvoor de akte land
bouwkunde lager onderwjjs op 2031 Augustus
en op 1 cn 2 Septembervoor do akte tuin
bouwkunde lager onderwjjs op 37 September.
Bjj kon. besluit is aan den heer C van
Buysen een eervol ontslag vorleend uit zjjne
betrekking van leeraar in de natuurkunde en
de cosmographie aan de cadettenschool.
LETTEREN EPTKUNST
Willem Royaards heeft, geljjk men weet,
onlangs verklaard, dat hg de dagbladpers niet
bemint. De Haagsche correspondent van de
Nijmeegsche Crtdie deze verklaring had we
reldkundig gemaakt, schrjjft thans, dat bjj van
Royaards een motiveering heeft ontvangen van
deze te-kort gevatte uiting. »Het is zeide
Royaards tot hem »de eisch van het groote
kind publiek, om daags na concerten, tooneel-
voorstellingen, voordrachten en wat dies meer
zjj, beoordeelingen daarover te willen lezen,
die een critiek in het leven heeft geroepen,
welke schade doet aan den artist èn aan den
beoordeclnar. De artist werkt weken en maan
den aan den door hem voor het publiek te
brengen arbeid de dagbladpers oordeelt na
één bezoek en in enkele uren.
Deze onbilljjkbeid door de samenleving
gewild, - bemin ik niet."
Het geldt hier dus een bekende klacht, die
wjj zeer gegrond vinden. Maar zoolang het
publiek dit wenscht, is er voor de bladen geen
andere weg te bewandelen.
De dames Lilli Green en Enny Vreede,
gedurende het vorige seizoen verbonden aan
het gezelschap De Hagetpelers, gaan in het a.s.
seizoen beiden naar het buitenlandmej. L.
Green naar Engelandmej. Vreede naar een
het gedrag der ministersmet 275 tegen 224
stemmen werd eea afkenring van het big ven
op Walcheren verworpen, en met 253 tegen
232 stemmen werd het gedrag van de minister
inzake dat bljjven goedgekeurd.
Voor koning Louis liep de zaak minder
gunstig at. Er was niemand die hem dekte,
en hg kreeg de schuld van alles. Dat hg in
weerwil van Napoleon's vroeger aandringen geen
voldoend leger had, werd hem door zjjn broer
zwaar aangerekend, en voorts was reeds in
Augustus door den Franschen minister van oor
log Carke (graaf d'Hunebourg) in een rapport
aan den Senaat de bewering geuit dat hjj, Louis,
zich macht aangematigd had. En of Louis,
nu al in nieuwe brieven nadrukkelijk verzocht
openljjk te verklaren dat hjj op aandringen
van Olarke zelf het opperbevel tjjdeljjk op
zich had genomen, het hielp niets, en de le
gende van do machtsaanmatiging bleef bestaan,
hoe onjuist ze ook blgkens de in de Nouvelle
Revue gepubliceerde brieven was.
WaarBchjjnljjk hadden de regeeringspersonen
in Parjjs een wenk gekregen van Napoleon.
Want eigenlgk was de keizer big een motief
te hebben om een eind te maken aan Hol
land's onafhankelijkheid. En de Engelsche
expeditie is dan ook een feit van groot ge
wicht voor onze vaderlandsche geschiedenis
geweest, omdat ze de directe aanleiding was
ot de inljjving bjj Frnnkrjjk onzaliger na
