LETTEREN EN~KUNST.
Verschillende Berichten
Ingezonden Mededeelingen.
LAATSTE BERICHTEN.
Goris t9 l)e Krimen naar Tienhoven door
dr Joh. C. Brusaaard te Derdrecht.
Bedankt yoorDen Helder door T. Forwerda
te Monnikend&mGees door L. H. Duin te
UelsenUithuizermeden door M. Elzonga te
Grootegant; Hoorenveen door Wisse te Drie
bergen Ooaterend door dr J. C. Bruaaaard te
Dordrecht; Emmer Compascuin door K. van
Veen te Knjjpenen voor Enschedé door L.
H. Breekamp te Arnhem.
Ev. Luth. kerk.
Bedankt voorWeeap door J. H. Bögenboltz
te Nieuwe Pekela.
Mevr. Jacoba HendnkaeMik te Rotter
dam, is uitgonoodigd 10 en 11 Auguatua in de
»kureaal" te Interlaken to zingen. Den tweedon
avond zal zjj alleen zangen van Hollandache
componisten ten gehoore brengen.
De ex luitenant Bilae, schrjjver van »Uit
een kleine garnizoenslmd, die tengevolge van het
door zjjn boek veroorzaakte schandaal uit het
leger werd verwgderd, on na dien tgd vruch
teloos trachtte door nieuwe romans zich een
bestaan als achrgver te verschaffen, is sedert
eenige weken zoek. Hg woonde te Brunnen
in Zwitserland, en is plotsoling verdwenen.
Misschien staat hiermee in verband dat hg
vervolgd werd wegens het niet betalen van
een som van 3900 mark, die hg in 1900 van
een ander officier geleend had.
Door do corporatieve vereeniging Coöpe
ratieve Beetwortelsuikerfabriek te Dinte oord zal eeno
5 pet. eerBte hypothecaire obligatieleening
worden uitgegeven, groot f 900.000, verdeeld
in stukken van t 1000 en f 500.
De vereeniging werd, zooals men weet, opge
richt den SOsten October 1908 en stelt zich
ten doel door gemeenschappelijke exploitatie
eener beetwortolauikeri'abriek en den verkoop
der te verkrjjgen producten, de hoogst moge
lijke geldelijke opbrengst der door hare leden
verbouwde suikerbeetwortelen te verkrggen.
De Vereeniging telt thans ruim 550 leden,
die gezamenljjk voor ruim 2900 aandeelen
hebben deelgenomen.
Dit jaar zal het vorstelijk echtpaar Am
sterdam niet meer bezoeken.
la het voorjaar van 1910 zal het gewone
bezoek plaats hebben.
De Koningin-Moeder schonk aan de ver-
eenigmg Joan van Oldenbarncvcldt te Amersfoort
t 50 als bijdrage voor het door haar aldaar te
stichten gedenkteeken van den Rtndpensiouans
van Holland, die 14 September 1547 te Amers
foort werd geboren.
Naar inen meldt, zal de Minister van
Landbouw, Njjverheid en Handel de groote
tuinbouwtentoonstelling te Zeist op 25 Augustus
a.s openen.
Door de burgemeesters van Overgssel
is in een door hen aangevraagde audiëntie,
bjj monde van den burgemeester van Zwolle,
afscheid genomen van den vertrokkenden
Commissaris der Koningin in dat gewest. Den
heer Lycklama a Njjeholt werd dank gebracht
voor bet vele dat bjj in het belang dor pro
vincie gedaan had en voor de hoogBt welwil
lende wjjze waarop hjj steeds do raadsman en
da steun dor burgemoesters was geweest.
Tevens werd hem een fraai witmarmeren
vrouwenbeeld op granieten voetstuk aange-
boden.
Ook de gezamenlijke ambtenaren en be
dienden ter provinciale griffie boden den com
missaris een aandenken aan. Dit bestond uit
een serre-ameublement.
De off. machinist le kl. J. J. Job9is is
als waarnemend chef van het bureau stoom
wezen geplaatst bjj het departement van marine.
Het aantal Vereenigingen, dat thans
adhaesie heeft betuigd met de door den A '<j.
Ned Bond van Handels- en Kantoorbedienden ge
voerde actie voor een bjj Itjjkswet vastgestelde
8-uur sluiting voor winkels en magazjjnen, be
draagt 505, met eon gezamenljjk ledental van
93241. Het ligt voorts in de bedoeling van
bovengenoemden Bond in verschillende plaatsen
van ons land in den loop van dit jaar open
bare propaganda-vergaderingen te beleggen.
Het Koninkljjk Nederlandsch Meteorolo
gisch Io8tituut te De Bilt deelt hot volgende
mede
Tengevolge van de aardbeving, die Mexico
echen Westkapelle en Domburg, dat van April
tot November beurtelings door do bezettings
troepen van het eiland betrokken werd. Bjj
de vele kritiek, die de Eogelsche bevelhebbers
later miesten verduren, was ook het verwjjt
dat ze dezen maatregel niet nagevolgd hobben.
Maar er schjjnt aan dat kamp nog heel wat
ontbroken to hebben. Dezelfde Duitscher geeft
een uitvoerige besehrjjviag van hetgeen de
soldaten daar te verduren hadden hitte over
dag, vochtige koude 'a avonds, vochtigon grond,
slecht eten enz. Eu het is begrjjpeljjk dat hg
ook dat kamp ala een der bronnen van de
koorts beschouwt, als men hoort dat er doge-
ljjks 30 tot 40 zieken naar het hospitaal te
Middelburg werden gebracht. De achter ge-
gebloveno Jieberten im Stillen, bljj als ze uit de
barakken werden afgelost.
Zoo was de toestand toen de Eagelscben bier
kwamen.
En bet weer heeft voor hen niet medege
werkt. Ik schreef reeds dat ze in regen
landdon, en het is bljjven regenen, afgewisseld
door benauwende, vochtige warmte. Den 30ston
Auguatua schrjjft de Engelsche officier: „We
hebben geen twee mooie dagen bjjeon gehad
aodert we Engeland verlieten. Zelfa ons warm
weer ia slechts een vochtige atoom en een heete
mist."
Maar toch ia het zomerseizoen van 1809
geenzins bjjzonder ongezond geweest voor de
nwoners van Zeeland De aterftetabsllen voor
Middelburg geven zelfa voor dat j>ar een
geringer cjjfer voor de sterfgevallen vau koorts
aan dan de voorgaande jaren.
Wat is nu de oorzaak dat de Engelschen bjj
honderdtallen togeljjk werden neergeveld
Ongetwjjleld hebben er toe bijgedragen de
ontberingen van bun veldtocht in de eerste
veertien dagen, toen een groot deel hunner
in het veld was zonder voldoend kamp, en
niet te vergoten: het vele graafwerk dat ze
in den natten bodem verrichtten bjj het maken
van de battergen voor Vlissingen. Het is een
bekend en ook heel begrjjpeljjk feit dat grond
werkera veel bloot staan aan koorts. Ea wat
de toestand nog erger maakte, was dat het land,
waarin zjj werkten, tengevolge van hot door
stoken van den djjk bjj Vliaaingeu, cod
groot moeras werd. >De loopgraven waren in
veel gevallen onbraikbaar, en de platformen
van sommige battergen waren zoo hoog over
stroomd dat de behandeling der stukken be
let werd." lezen we in A short narratiue.
Maar het schjjnt toch ook dat de Engeleche
soldaat voel minder weerstandsvermogen had
dau de andere nationaliteiten. Terwjjl do
Engelsche soldaat," zoo schrjjft de Engelsche<
officier, »zit te klagen en het hoofd laat
hangen, en oindeljjk naar het hospitaal gaat en
vandaar naar het graf, ia de Fransohman zoo
bedrjjvig als ooit, en zoo vrooljjk as a beggar
under a hedge." Herhaaldelijk komt hg op dat
zelfde onderwerp terug, en al mogen zjjo
beweringen in vele opzichten niet geheel juist
zgn, dit oordeel van die zjjde verdient toch
wel vertrouwen.
Wellicht dat tot dit verschil heeft bijgedra
gen de andere samenstelling van het leger. Het
fysiek gehalte van een vrijwilligersleger als
het Eogelsche staat gewoonlijk beneden dat
van een conscriptie-leger als het Fransche. Mis
schien ook dat de tjjdgenooten geljjk hadden
die het verschil toeschreven aan het veel
zwaardere voedsel dat de Eogelsche soldaat
noodig had, vergeleken bjj de Franschen.
Maar hoe dit zjj, de snelheid waarmee de
ziekte zich verspreidde was ontzettend. In
Walcheron begon het, maar er mag tcch wel
met nadruk op gewezen worden, dat het kwaad
niet alleen hier school. Ik heb hiervoren al
meegedeeld dat in de tweede helft van Augus
tus drie vierden van het leger op Zuid Beveland
was overgebracht. En toch was juist d«tór
toen de uitwerking van de koorts zoo ver
schrikkelijk, dat zjj een dor redenen wub
waarom in den krijgsraad van 29 Augustus be
sloten werd de troepen terug te trekken op
Walcheren.
En toon werd het hier nog veel erger.
Reeds do manier van overbrengen liet heel
veel te wenBchen over. »Ongelukkig," zoo
schrjjft do Engelsche officier, >is er eon ellen
dige afwezigheid van allo gemak en gerief aan
boord van de gehuurde transportschepen. De
dealde de directeur meer dan eens 50 slagen
uit, voorgevende onbekend te zgn met het
voorschrift, dat hoogstens 10 geeselslagen
toolaat. De directeur gaf ook toe, dat kinderen
's nachts in den kelder werden opgesloten.
Een kind verbleef eens twee nachten zonder
stroozak of iets om op te liggen in een kelder.
Het kind had ook voetboeien aan, wat trouwens
herhaaldelijk met anderen ook gebeurde. Men
vond bjj een kind oen etterende wond aan de
voet, belegd met oude watten. Het bleek dat
bjj daar langen tgd een voetboei had gedragen.
Dat tegenover verwaarloosde kinderen, vooral
uit een groote stad op een andere manier
moet worden opgetreden dan tegenover gewone
kinderen, zal iedereen wel toegeven. Maar
de verontwaardiging over de methode die in
dit gesticht werden toegepast,ia groot in Berljjn.
Een wenk auu huisvrouwen. Iu den
tegenwoordigen tgd bjj het voorhanden zgn
van friBscho groenten is het ter plaatse, onze
huisvrouwen daarop opmerkzaam te makon
dat alle groenten veel smakeljjker worden',
wanneer zjj, in plaats van in zoutwater, in
vleeschnat gekookt worden Een vleeBchnat,
dat het zelfbereide in geen enkel opzicht ten
achter staat, verkrjjgt men in een oogenblik
en goedkoop oit Maggi's Bouillon-Blokjes.
Deze zgn a 2',, cent per stuk by iederen
kruidenier te bekomen.
Het beste bewijs
voor de deugdzaamheid van een fabrikaat
biedt altijd de toenemende navraag, daar een
artikel, dat niet geheel en al aan alle eischen
voldoet, nooit een bljjvendo verbreiding zal
vinden.
»Shampoon met den zwarten kop", dat zich
van een heel klein begin heeft ontwikkeld
tot een wereldartikel, en overal waar de be
schaving lichaamsverzorging voorsehrjjft, be
kend is, heeft altjjd weer de haar opgelegde
vuutpioef schitterend doorstaan, en zich steeds
nieuwe vrienden gewonnen.
»Sbampoon met den zwarten kop" is niet
slechts een goedkoop, maar ook eon herhaal
delijk doeltreffend gebleken kasmiddel, dat
ieder, die waarde hecht aan de verzorging
van zjjn haar, onvoorwaardelijk dient te ge
bruiken.
Shampoon met het zwarte hoofd" is in
alle apotheken en drogisterijen, zoowel als in
alle aanverwante winkels verkrijgbaar tot den
prjjs van 15 cent per pak. Men verlange
echter uitdrukkelijk >Shampoon mot het zwarte
hoold" en men wjjze andere fabrikaten be
slist af.
Eenig fabrikant: HANS SCHWARZKOPF
Berlin, N 37
w fa, l'ht;
te V I i a a i g e
Dinsdag 3 Aug. om.
2.20
Woensdug 4
37
Donderdag 5
3.55
Vrjjdag 6
4.43
Zaterdag 7
5 29
/.on dag 8
6.J.9
Msunde.tr 9 vm.
6.55
Thermometer en Ter wachting.
2 Aug.
Thermometer alhier 8 u. vm. 02 gr.,
12 u. Gó gr, av. 4 u. 65 gr.
HoogBte barometer stana 769.5 t
St urnowaij.
Laagste 753 2 te Haparanda.
Verwaohtius tot den avond van 3Aug.:
zwakke tot matige N. tot O. wind, afnemende
bewolking, weinig of geen regen, iets warmer.
Deze opgaaf is van hot Kon. Ned. Metereolo-
giscb Instituut te De Bilt.
LEERA4R H. Kt. N. ZUTPHES.
Tot leeraar in het ljjnteekenen aan de H. B.
school te Zutphen is benoemd de heer B. H.
Stomps te Middelburg met 9 stemmen.
EEN BENOEMING.
Tot procureur generaal bg het gerechtshof
te 's Gravenhago is benoemd mr T. G H-
Rsitsma, thans advocaat-generaal
pkinnes juliana.
Van bevoegde zjjde wordt ons uit 's Gra
ve n n a g e medegedeeld dat dr Roeaaingh, na
zgn verbljjf bet buitenland, Zondag weder
een bezoek bracht ten paleize Het Loo.
Hjj constateerde met voldoening dat de ge
zondheidstoestand van prinses Juliana in alle
opzichten uitmuntend is en dat haar lichaams
gewicht in geregelde verhouding bljjft toe
nemen.
geslaagd.
Heden slaagden te 's Gravenhuge voor acte
Fransch lager onderwjjs de dames E. Dronkers
van Middelburg en J. A. Hoste van
Driewegen.
uit amsterdam.
Boekbindersbond
In een vergadering van de Haagache en
Amsterdamsche boekbinderspatroons-vereem-
ging, onder voorzitterschap van den heer J.C.
M. Monsing werd, na oenige bespreking, be
sloten tot de definitieve oprichting van een
Nederlandschsn bond.
Tot bestuurders werden gekozen de heeren
F. L. vun der Bom, Amsterdam, voorzitter, D.
N. Verschoor, Den Haag, secretaris, en verder
5 enbioc.
Besloten werd tot aansluiting bg den Mid
denstandsbond.
intern. bakkerij-tentoonthl-
l1ng te 's hertogenboscb.
Bg gelegenheid der 27e algemeene jaarver
gadering van den Nederlandschen Brood-, Koek
en Banketbakkersbond, op aanst. Woensdag te
's Hertogenbosch te houden, iB door Het Hanze-
gilde der bakkerspatroons St Honoratus aldaur,
afdeeling van den Nederl. Brood-, Koek- en
Banketbakkersbond, onderafdeeling van de R. K.
MiddenBtandBvereeniging De Hanze, een Inter
nationale Tentoonstelling van brood-, koek
en banketbakkersbenoodigdheden georgani
seerd.
Dese tentoonstelling, die zeer belangrijk
mag genoemd worden, ia verdeeld in vjjf ver
schillende groepen, terwjjl aan de tentoonstel
ling nog versobillende wodstrjjden zgn ver
bonden voor koekbakkerjj, banketbakkerij,
kokerjj enz.
Voor de verschillende groepen zgn een 80-tal
inzenders de inzending machineriën is zeer
belangrjjk te noemen, evenals de deelneming
voor de verschillende wedstrgden, terwjjl ga-
durende de tentoonstelling een brood- ea
banketbakkerij in volle werking zal zgn.
Zondagmiddag te 1 uur had, in tegenwoor
digheid van vele belangstellenden, de plech
tige opening plaats door den eere-vooraitter
der tentoonstelling, jhr P. J. J. S. M. van der
Does de Willeboia, burgemeester van 's-Her-
togenbosch.
Heden-middag bracht Minister Taiina aan
de tentoonstelling een bezoek.
Hjj werd aan het station afgehaald door den
burgemeester en twee leden van het uitvoerend
comité der tentoonstelling.
Na het gebruik van een lunch maakte bg
een wandeling over het terrein. Te vier uren
vertrok de Minister.
DE REIN VAN DE ZEPPELIN.
Frankfort a/M, 2 Augs. Zeppelin steeg
heden morgen te 10 uur op voor den tocht
naar Keulen.
DE NTRIJD IN N. AFRIKA.
Melella, 2 Aug. Het hoofd eener troep
Kabylen van den stam der Mexquitta, die
Spanje trouw bleven, viel den vijand aan. Hjj
werd door afdrelingen cavalerie ondersteund.
AARDSCHOKKEN.
Mexico. 2 Augs. Te Akapulko duren de
aardschokken voort.
De btjvolking kampeert in de open lucht.
Levensmiddelen worden zeer schaarsch.
DE HERIJK
der maten en gewichten in 1909 za voor de
hierna vermelde gemeenten plaats hebben op
de volgende dagen
Rapenburg (gemeente Stpopeldjjk), voor de
gemeenten Stoppeldijk, Hengstdjjk en Bosoh-
kapelle, 3 Augustus en 4 Augustus des voor
middags.
den 30en Juli heeft geteisterd, zgn de 9eismo-
grafen van het Meteorologisch luatituut gedu
rende l'/i uur in beweging geweest. De eerste
voorlooper kwam 11.4 uur des voormiddags en
bjjna een half uur laten traden de lange
golven in. De grootste uitslag was ongeveer
tweemaal kleiner dan bjj de bering van 3
Juni 1.1. het geval was, toen hot epicentrum
op Sacnaba, dus de haard, op nog ietsgrootor
afstand van ons land gelegen was.
De heer W. A. J. van der Kamp, lid van
den gemeenteraad van Haarlem, heeft een toe
stel uitgevonden dat tragische ongelukken ten
gevolge van gasverstikking, zooals in den
laatsten tgd veelvuldig voorkwamen, onmogeljjk
zal makon.
Het toestel 19 herhaalde malen aan de licht
fabrieken te Haarlem onderzocht on naar het
rapport, er over door de gasdeskundigen aan
de lichtfabrieken uitgebracht, voldoet het aan
hooggestelde eischen
Het maakt alarm wanneer overmatig gas-
ontsnappmg plaats heeft.
De uitvinder beweert dat ongelukken, zooals
pas dat te Utrecht, onmogeljjk zjjn wanneer
zgn toestel in werking is, want de alarm
signalen kunnen ook worden aangebracht in
een kastje buitenshuis, zoodat, er moge dan in
huis slechts één persoon aanwezig zgn, men
buiten toch van het gevaar op de hoogte
wordt gesteld.
Bjj de familie te Utrecht is bericht ont
vangen, dat de beer C. Soboat VeJthugs,
oen 23-jarige zoon van mr. Schouth Velthujjs,
griffier bjj het kantougetecht te Utrecht, te
Deli is vermoord.
Zaterdag in den laten namiddag had een
drietal jongelieden uit Leiden zich begeven
naar Brasemer- en Kagermeren om zich met
zeilen te vermaken. Op den terugtocht had
den zjj hun zeilboot bevestigd aan een motor
vaartuig om zich te doen sloepen Op de
Warwoudor Lee brak een der touwen. Door
den schok sloeg het zeilbootje om, zoodat de
opvarenden te water geruakton. Twee hunner
wisten den wal te bereiken, doch de derde, de
20-jarige zoon van een hoofdonderwijzer ver
dween m de diepte. Zondagochtend was het
Ijjk van den jongeling nog niet gevonden.
- Twee Duitschers hebben oen anderen
Duitsoher in een kiosk aan den strandmuur
voor Seinpost te Schevoningon met het »harten-
azen" een 700 Mark afhandig gemaakt.
Tusschen Halfweg en Sloten bad Zondag
ecu 14jarig meisje uit Amsterdam, dat een
fietstochtje maakte, het ongeluk onder een
auto te geraken.
D uto stopte onmiddelljjk en vervoerde
het ongelukkige slachtoffer, dat bet voertuig
geheel over zich heen bad gekregen, naar het
Buitengastbuis te Amsterdam, waar het opge
nomen werd Daar bleek eene onmiddellijke
operatie noodzakelijk, welke goed is afgeloo-
pen. De toestand van het meisje is echter nog
Bteeds zorgwekkend.
Het zeiljachtje, datVrjjdag te lJmuiden
werd gestolen, ia door den eigenaar te Am
sterdam teruggevonden, zoodanig afgetuigd,
dat het oppervlakkig beschouwd mooilgk te
herkennen was. Het geheel schjjnt er op te
wjjzen dat de diefstal met voorbedachten rade
is geschied. Eeuige dagen te voren toch kwam
iemand bjj den tegen woordigec eigenaar vragen
of bg een boeier wilde koopen en werd op
diens vraag, waar het jacht te zien was, ge-
antwootd dat men er wel mee te Amsterdam
zon komen. Voor den koopprjjB van f85 werd
eene quitantie met een valschen naam afge-
gevon.
- Tgdons het bezoek van den Duitschen
keizer zullen de tuinen van het kasteel Alid-
dachten schitterend worden verlicht,
Langs de parken zullen ongeveer 25 000
lichten worden aangebracht,
In Zutphen is een valsch bankbiljet van
veertig gulden uitgegeven. Het ia donkergroen
van klear, niet voorzien van een watermerk.
Te Herkingen heeft zich een geval van
bloedvergiftiging met doodelgken afl top voor
gedaan. Een juffrouw aldaar bekwam een ver
wonding aan de hand, waarna hand en arm
spoedig opzwollen E*n inmiddels ontboden
geneesheer constateerde bloedvergiftiging, doch
het mocht niet meer gelukken, de vrouw in
het leven te behouden.
Te Maastricht is Zaterdag procss-verbaal
opgemaakt tegen een echtpaar, caféhouders,
verdacht van koppelarjj. Versohillende minder
jarige meisjes, van 16 jaren af, waren ge
regelde bezoeksters van dat huis.
De man van de uit Nederhasgelt ver
miste, en vermoedeljjk vermoorde vrouw is
uit Californië terug gekomen, waar hjj werkte
Het was een droovige ontmoeting toon hjj zjjn
kinderen weer zag.
De justitie gaat nog altjjd voort met haar
onderzoek, en de Belgische bladen bevatten
nog geregeld iederen dag bijzonderheden ovor
do geschiedenis.
Maar opgehelderd is de zaak nog geenszins.
Men gaat te Parjjs eon gedenkteeken
oprichten voor Qaussmann, den bouwer der
boulevards. Zjjn medewerker Alphand hoeft
reeds een standbeeld.
Een tandarts te Parjjs zag door de ge
opende deur van do wachtkamer, hoe daar een
wachtende patient bezig was velschillende
voorwerpen te stelen uit een glazen kast,
waarvan hjj het slot verbroken had. De tand
arts deed of hjj niets gezien had, liet den patient
in zjjn operatie-kamer komen, zette hem in
den stoel, en liet hem toen onder voorwend
sel den mond met een gedrenkt watje aseptisch
te maken, wat ethyl chlorure inademen. De
zg. patient sliep spoedig, de tandarts waar
schuwde de politie, en slapend werd de man
naar het politie-bureau gebracht. Toen hjj
ontwaakte schaamde hjj zich zoo, dat hg zgn
naam niet wilde zeggen. De gestolen voor
werpen worden toen uit zgn zakken gehaald
on daarna werd hjj opgeborgen.
- Voorden sneltrein Warschau—Petersburg
wierp zich bjj het station Pskoff een vrouw met
een kind op den arm. De machinist stopte en de
reizigers sprongeD uit do wagons en snelden
naar de plaats waar men tot elks 'erbazings
nog kreten hoorde. Het kind was nameljjk bg
den schok tusschen de sporen gevallen en had
geen letsel bekomen. De moeder echter was
dood.
Men kon het kind daar niet achterlaten. Een
dei reizigers deed eon collecte, maar onder
hen bevond zich ook de beroemde zanger
Chaliapine. Voor eenige maanden beeft hg
zijn eenigen zoon verloren. >Ik zal het kind
meonemen, zoide bjj, en het opvoeden."
Uit het weinige dat het knaapje te ver
tellen wist, bleek dat zijn vader onlangs ge
storven was en zgn moeder sedert dien bittere
armoede had geleden.
Graaf Zeppelin heeft Zaterdag, in weer
wil van den storm, slechts 10 uur 45 minuten
over den tocht naar Frankfort gedaan. Hjj
was reeds voor half drie boven de stad, maar
bleef toen nog een uur monoeuvera makent
daar hg had aangekondigd eerst te vier uur
te zullen neerdalen. De landing geschiedde
onder zware buien, msar liep zonder eenig
ongeluk af.
Vandaag zou de reis naar Keulen worden
voortgezet.
- Osaka, de tweede stad van Japan, met
meer dan 800.000 inwoners, is grootendeels
door brand vernield De brand brak Zaterdag
ochtend in de vroegte uit, en verbreidde zich
tengevolge van den wind met ontzettende
snelheid. Den heelen dag woedden de vlammen
voort, en volgens bericht van Zondag waren
toen vier vierkante mjjlen met dertien duizend
huizen vernield, waaronder ook de beroemde
Zemmangoe-tempel.
Osaka is de grootste industriestad van Japan.
Barbaarsche gestichts-
luethodcii.
In Berlijn heeft men de pynljjke ervaring
ervaring opgedaan, dat in ri^t opvoedingsge
sticht Mielcryn, waarheen de stad haar ver
waarloosde kinderen zond, ergerlijke toestanden
heerschten. die groot opzien baren. De Vorwürti
had het eerst gewezen op do barbaarsche
straffingen die in dat gesticht worden toege
past, en het onderzoek dat een commissie in
stelde, bevestigde dat volkomen.
In het verhoor erkende de 35jarigo directeur,
dominee Breithaupt. dat diefstal en vlucht
pogingen van de voodsterlingen gestraft werden
met geeseling on kerker. Hjj lie: de slagen,
welke het slachtoffer ontving, door de andere
kinderen tellen. Later schafte hij bet tellen af,
omdat bjj dat toch te wreed vond In het begin
van zgn werkzaamheid hielp de directeur zelf
bg de tuchtigingen mee, doch spoedig kreeg
hg er een afkeer van en liet dit werk voortaan
aan den inspecteur Engel over. Persoonlgk
kapiteins denkon, dat ze hun contract vervul
len, wanneer ze de mannen laden als goederen
de soldaten worden dientengevolge door elkaar
gegooid, alsof het pakken zgn, en do be
weging der zee, en de daardoor veroorzaakte
werking in hun maag, maken hen onbewegelijk
en krachteloos. Niets ban ellendiger zgn
dan de aanblik van een volgepakt transport
schip. Stel je voor een paar honderd mensche-
ljjke wezens, die zoo dicht opeen liggen als
tamarinden in een pothier een hand, daar
een voet, daar een gezicht dat zich boven de
schouders van een ander uitwerkt om luoht te
hebben, en daar de opgeheven handen van een
ander dio hem neertrekt om zelf aan de beurt
te bomenen als dan plotseling het schip
rolt, wordt iedereen dadelijk bevangen door
de afschuwelijkste zeeziekte."
Hoe kort de overtocht van Batb naar Wal
cheren ook was, zulke toestanden kunnen niet
anders dan noodlottig zgn geweest voor de
verspreiding der ziekte.
Den 4ien September kwam de achterhoede
op Walcheren aan, en toen ook de bezetting
van Schouwen ea Noord Beveland was terug
getrokken, was het heele leger hier op bet
oiland, en voor een derde ziek, en voor de
rest slechts ten deele bruikbaar.
Den 13den September gaf het rapport als
aa tal zieken220 officieren, 348 onderofficien,
121 tamboers en 7626 soldaten, hoewel er
toen reeds 275 z-eken uit Walcheren en 1389
van uit Zuid Beveland naar Engeland waren
getransporteerd. Tien dagen later waren er
weer 400 verzonden, waren er ei nige honderden
gestorven, maar was het aantal zieken geste
gen tot 213 officieren, 382 onderofficieren, 190
tamboers en 9046 soldaten.
Dageljjks stierven er van twintig tot dertig
man, die voor zonsopgang en na zonsondergang
begraven werden om de gezonde soldaten niet
nog angstiger te maken door den aanblik.
Ter illustratie hoe die toestand op den
legerdienst werkte, een enkele aanhaling uit
de week-rapporten van sir Eyre Coote, den
bevelhebbor van Walcheren
Brigadier-generaal Browne, wiens brigade,
die eerst een der sterkste was, Arnemuiden en
S'. Jousland bezette, was gisteren gedwongen
zgn posten aan het Sloe veer van vjjf-en-twin-
tig man op vjjftien man te brengen, cn deelt
me vandaag moe dat bjj over slechts dertig
man kan beschikken. Ik ben verplicht geweest
uit St. Jo island de twee regimenten die er
waren geplaatst, terug te trekken een er van,
het 81ste heeft geen veertig man, in staat de
wapens te dragen."
Zulke meedeelingen kan men telkens lezen,
Een dor regimenten, dat naar Engeland werd
gezonden, was zoo goheel buiten gevecht ge
steld, dat men het in wagens naar Vlisaingen
moest vervoeren.
(Wordt vervolgd.)
