MIDDELBURGSCHE COURANT.
132' Jaargang.
Donderdag
29 Juli.
Middelburg 28 Juli.
Benoemingen enz.
Hit StefenlrovmGie.
H*. 176
1909.
Deze eonraut verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën bp abonnement op voordeelige voorwaarden.
Prospectussen daarvan zjjn aan bet bureau te bekomen.
Advertentiën voor het eerstvolgende nummer moeten des middags vóór één uur
aan het bureau bezorgd zjjn.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels i 1.50elke regel m
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid on Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA
MAR Az., N.Z. Voorburgwal 266. Amsterdam.
Dc Ncderlandsehe Tentoonstel
ling van Huisindustrie.
II.
(*ot.)
Amstordam, 26 Juli 1909.
Vervolgen wjj onze wandeling in den tuin,
dan zien wjj in een der werkvertrekken een
stroohulzenmaker aan den arbeid. Do hulzen
worden aan den wjjnhandelaar geleverd en
betaald per 1000 de huisarbeider maakt
er f 3 in de week mede, een week die 63
uren zwoegens telt.
Na deze huisindustrie uit Leende, komen
we aan een vischnettenbreister uit de lip,
die f 2.40 in de 45 uur verdient, terwjjl bet
mattenvlechten te Genemniden f3 60 opbrengt,
als men een week van 72 werk-uren achter
den rug heeft.
»God man, waar leef je dan van?',
vroeg een dame-bezoekBter aan den Amster-
damschen zalrjesplakker, ter tentoonstelling
aan bet werk, toen ze uit den mond van den
werkman zelf, anders kiin men het niet ge-
looven, vernam dat bij f 1.50 in de 1S2 uur
verdient. Zjjn huishuur bedraagt f 2.50,
maar, zeido hg, veelbeduidendmen mag niet
alios vragen
Een beeld van ellende. De vrouw en een
kind helpen nog 5 a 6 uur per dag voor die
honderdvijfentwintig centen per week. Drie
kwartier werkon over een guirlande: l1/, cent
verdiend. Het plakken van een 20 m. lange
guirlande (voor de tuinfeesten der rjjken)
wordt door de fabriek met l1/* cent beloond,
Ik vroeg 'm naar z'n ellende, naar zjjn er-
van-bestoan-m oeten. En hjj zeidedo
menschen weten niet hoeveel gez'chten de
maan heeft ik wel, ik heb ze geteld
zeven.
Even dacht ik na over zgn woorden, en toen
O, duistre zin van deze woorden
duister Ze lichten op
lijk een rivier in hare boorden
lij het vlammen van een bergtop l
Bezoeken wjj vervolgens den kleermaker,
die, als er werk is, een dag maakt van 14 uren
en f 10 per week verdient, indien de vrouw
tenminste nog 30 uren in de week haar
huishouden in den eteek laat en manlief helpt,
veor haar en zgn brood en voor hun kinderen
De kamers waarin geleefd en gewerkt wordt
laten alles te wenscben over. Von Pettenkofor
is er een onbekende.
Als voorbeeld van een schrikkelijk laag loon
nen wo nog een oud vrouwtje i 1.80 met 72
uren kantwerken, te 's Gravemoer, verdienen:
40 cent per elel por dag.
Van dat geld gaan nog een paar oenten af
voor garenbljjft per dag 27 cent. Ge
lukkig verdwjjnt langzamerhand deze huisin
dustrie.
in 1809.
Een eeuw-herdenking
1 Dooa
J. H. D.
Den 29Bten Juli 1809 verscheen voor Vlissin-
gen een groote Eogelsche vloot, met 40.000
soldaten den volgenden dag werd oen deel
daarvan geland op het Bréezand (aan de N.
Oostpunt van Walcheren), en daarmee begon
voor dit eiland een periode van een haltjaar,
waarin het oen der centra was van de wereld-
belangstelling, zooals bijvoorbeeld vjjt jaar ge
leden alfer oogen zich richtten naar Port
Arthur
Honderd jaar geleden, dat is niet zoo
heel lang. Er leven nog genoeg menschen on
der ons, wier vader die gewichtige gebeurte
nis heeft meegemaakt.
Maar in de herinnering van het huidige
geslacht is er niet veel van achter gebleven.
Ja, men weet dat de Eugclschen toen geducht
te Ijjden hebben gehad door do Zoonweche
koortsen en ook nog wel dat Vlissingen toen
gebombardeerd is. Maar boo erg die koortsen
en dat bombardoment zgn geweest, dat weten
de moesten nu evenmin als dat ze de beteeke-
nis van die expeditio kennen.
En omdat het feit, dat Walcheren eens een
voorname rol speelde in de wereldpolitiek,
zeldzaam genoeg is om te worden gereleveerd;
en ook omdat we onlangs nog weer door de
neutralitoitsvoorzorgen eraan zgn herinnerd dat
Naast elkaar werken een breister en een
fietBzadeldekkenmaker, de eerste heeft f 6 in
72 uur, de laatste in denzelfden tjjd, mits er
werk is, t 7.50. Doch de» zadeldekken moker is
een unicum
Belangstelling verdient ten zeerste de Har-
derwjjkscbo garnalenpellerjj. Het heela huis
houden pelt garnalen, ondanks ziekten, waar
van de garnalen zoo gemakkeljjk do bacillen-
overbrengers kunnen zgn. De pellerjj betaalt
8 centen per pond. Met elkaar kunnen ze dan
f 6.50 in de 72 uur verdienen... en de stede
lingen smullen. Doch vies is en bljjft het,
want voor h^ndenwasschen hebben de garna-
lenpellers nu juist geen tjjd.
Het erwten-lezen geschiedt vooral nog veel
in Middelburg en elders in Zeeland. Ook hier
aan helpt het geheele huishouden, en het
loon f 3 60 in 84 uren. Daarover hierna nog
enkele cjjfere.
Uit Amsterdam werkon in hun kamertjes
voorts nog een naaister en een lompensortcer-
eter, reap, f 5.50 en f 9 in de 72 uren verdie-
uondo.
Vooral de laatste heeft het voor haar, zoowel
als voor de kinderen, die m de vodden ravotten
en slapen, moordend werk te verrichten in de
donkerste kelders van de «Jodenbuurt" te
Amsterdam.
Ten slotte zien we in den tuin nog eon
zilversmid uit Schoonhoven aan den arbeid
f 11 in 90 uren. Hjj werkt voor grossiers en
vervaardigt zilveren lepeltjes, waarvoor hg f3
per dozjjn krggt. De benoodigde machines
zijn door hem (o. s.) op afbetaling gekocht.
Deze som en f 2 25 huur gaan iedere week van
do elt pop af. Werkloosheid komt niet zelden
voor en het huisgezin bestaat uit tien
personen. Iemand zeide het mg en ik beaamde
hetdie man kan ook z'n lol wel op
Wanneer wjj
de zaal
even uitvoerig wilden beschrgven ale wg het
den tuin deden, zouden wg kolommen noodig
hebben en zon het ons nog meerdere malen
moeiljjk vallen de zoo noodige objectiviteit te
handhaven. Bepalen wg ons dus, ook ter ver-
mgding van dorre ojjfer-opsommingen, tot
enkele voorbeelden.
Aan alle tentoongestelde voorwerpen zgn
kaarten bevestigd, vermeldende bijzonderheden
omtrent het werk en den arbeider. Zelf werk
zaam zjjn in de zaal slechts eenige personen.
Een tabaksstripper, die 2 cent per pond, en
een sigarenmaker, die 65 cent per 100 Btuks,
verdienen. Voorts een Zaltbommelsche juf
frouw die zjjden knoopjes maakt. Over een
gros werkt de arme vrouw 3'/t uur voor 24
cent, vroeger was dit 30 cent, Gelukkig ver
dwjjnt dit werk als handenarbeid. Dan nog
een onde man, die op een, weldra historische,
17e eeuwsche diamantmolen diamanten sljjpt,
en een juffrouw, die haar oogen zit te be
derven met het snjjdeD van speldeknop-bril-
lantjes. Dit laatste is een zeer veel beoefende
tak van huisindustrie.
Vóór we nu enkele cjjfere noemen, vermel-
Walcheren door zgn ligging nog altjjd de be-
geerigheid van anderen kan opwekken voor
het geval een Europeesche beroering de nu
Bchjjnbaar zoo ruBtige, bezonken toestanden
oyerhoop mocht gooien, daarom zjj hier
een relaas gegeven van het vele merkwaardige
dat er toen gebeurd ia.
Het Doel.
Allereerst dan do vraag: Wat kwamen de
EDgelschen hier doen
Het zal daarvoor wellicht noodig zgn even
de geschiedkundige herinnering van sommige
lezers op te frisschen, want Europa verkeerde
toen ook in zoo'n tjjdperk van beroering
waarop we zoo even doelden, waarin ieder jaar
de staten door elkaar werden gerommeld als
steentjes in een kaleidoscoop, en het is dus
niet te vergen dat iemand zich uit de ge
schiedeniskennis, die hg van de schoolbanken
meebracht, nog herinnert hóe de toestand in
Europa op een gegeven oogenblik was.
In Frankrjjk, dat toen veel ruimer grenzen
had dan nu, was Napoleon sedert vijf jaar
keizer. En hjj was toen hier nog niet zoozeer
de gehate man die hjj later zou worden, Men
bewonderde toen nog den gemalen Jtrjjga- en
staatsman. Men hield niet van hem, maar
men had hier den onderdrukker nog met in
hom leeren kennen.
Want wg heetten toen nog onaihankeljjk.
We waren het wel niet, maar we waren toch
nog een staat met een eigen naam.
België was al Fransch, maar wg waren
het koninkrjjk Holland, aan welks hoofd Na
poleon zgn broer Louis had gesteld, een familie-
bevoorrechting waarvan hjj meer staaltjes had
te zien gegeven. Zoo lag Oosteljjk naast ons
den wo nog den stand van De Voorpost te
Amsterdam, op wier atcliors, in togenstelling
mot de huisindustrie, onder de gunstigsto
omstandigheden wordt gewerkt.
Uit de ljjsten bljjkt dat een trictakkemnaker
f 12 per week verdient (14 u per dag)de
houten kleerhangers worden te Rotterdam met
f 1.25 per 100 betaald; de klompenmakers te
Enter verdienen f9, die te Rotterdam f5 en
die te Werkendam f7.60. Nog al eemg ver-
Bohil dus. Met poppenaankleeden kan te Rot
terdam f4 per week, bjj langen werktjjd, ge
maakt worden.
Papa, mama en de kleine kunnen in Weat-
zaan mot bet inpakken van blauwsel 2 cent
per uur verdienen, samen f 1.50 per week.
Met sigarenkistjes maken en plakken kan men
te Valkenswaard 11 cent por uur, metHaagache
hopjes inpakken te Deventer 8 cent per kilo,
d. 1. per uur 5l/i cent verdienen.
Man, vronw en drie kinderen uit Leeuwarden
zgn aan het erwtenlezen, samen 54 uur per dag,
en hebben 's winters dan iedere week f 4.20.
Vergeljjken we in een statistiekje de loonen
voor hot erwtenlezen. dan vinden we per uur:
Zierikzee 2l/<. Arnemuiden, 2, Goes l*/j. Mid
delburg l1/,, Vlissingen l*/« on Harhngen 1
cent per uur. Lest slechtst.
Uit Groningen vermelden we nog bet uit
zoeken van moederkoren", wilde tarwe van
geneeskrachtige werking, waarmede por uur
o'/i cent gemaakt wordt.
Ofschoon de verplichte winkelnering ver
boden is, komt ze toch nog clandestien voor.
Zoo wordt, naar we ter expositie zien, te Putte
in Noord-Brabant een 3'/, ponds roggebrood
van 21 cent in betaling gegeven voor 6 uren
arbeid (houtbewerking) en 2 tarwebrooden
ieder van 650 gram voor het vlechten van 3
matten, samen 270 meter, van »pees", een
arbeid van 8 a 9 uren.
Op de gaanderijen zgn uniformen tentoon
gesteld. Alles wordt door foto's verlucht,
zoowel de uitstal-tafols als de verschillende
vitrines.
Een aandenken kan de bezoeker mee nemen
in de prentbriefkaarten, geteekend door Louis
Raemakers, Van Geldrop en M. de Roode
Heyerman8. Hiervan is reeds in 't kort in dit
blad melding gemaakt-
Veel is er te leeren voor een ieder, opdat
verbetering kome in het lot der huisarbeiders,
opdat het niet meer zjj
Work work work
Till the brain begins to swim;
Work work work!
Till the eyes are heavy and dim
Waarheid is hetgeen op de doeken, in de
zaal van »Velox" opgehangen, staat geschreven
Huisindustrie: ontaarding, armoede, drankmisbruikf
onzedelijkheid, besmetting, onreinheid, ongezondheid
en vtrwaarloozing.
Even waar is, dat n o o d i g is bepaling van
minimum loon, ouderdomsrust, vakonderwijs,
vakorganisatie, kinderbescherming, beperkte
arbeidsduur, goede fabrieken en sociale wet
geving
land een koninkrjjk Westphalen, waarvan nu
geen spoor meer over is, een maakwerk van
Napoleon, aan het hoofd waarvan bjj zgn broer
Jeróme had geplaatst.
Eigenl jjk was heel Dnitschland in zgn macht.
De Zuid- en Midden-Duitache staten waren
samengevoegd tot het Rjjnverbond waarvan
bjj «protector" was, een andere naam voor
oDgekroond maar abspluut vorst. Pruisen was
ingekrompen tot een klein staatje, Saksen
was een vazal van den Franechen keizer, en
had als belooning een stuk van Polen ge
kregen, enz.
We zullen nu niet over de rest van Europa
uitweiden. Iedereen weet dat toen voor het
heele vasteland het in 1806 door Napoleon
ingevoerde continentaalstelsel gold, waarbjj
alle handel met Engeland verboden was een
prachtige golegenheid voor de Zeeuwen om
te smokkelen, en waarmee hier dan ook menig
kapitaal verdiend is.
Maar hoe machtig Napoleon was, één ding
had bjj niet: een vloot. De Fransche en de
Spaanscho vloot waren door Nelson vernietigd
bjj Trafalgar in 1805de onze was reeds in
1797 bjj Kamperduin vernietigd, en do Engel-
sehen hadden Napoleon de kans om van de
Peensebe vloot gebruik te maken, ontnomen,
door die op een weinig ridderljjke wjjze in
vollen vredeBtjjd in 1807 in de haven van
Kopenhagen te veroveren.
Nu had Napoleon op deze stroken zgn aan
dacht gevestigd om een nieuwe vloot te bouwen.
Hjj had in 1804 in Antwerpen een vjjftien
honderd huizen aan de Schelde laten afbreken
en daar werven laten aanleggon, waar hard ge
werkt werd aan het bouwen van nieuwe schepen.
En hjj rekende vooral op de Nederlanders als
De tentoonstelling, ontstaan door de ellende
in de huisindustrie, moge leidon tot de ge-
wenschte toestanden, die alle ellende bannen
zullen
Bjj kon. besluit is aan het lid van den Raad
v»n State, nr. T. M. C. Asser, op verzoek,
eervol ontslag verleend als lid van de atdee-
ling van dien Raad voor de geschillen van
bestuuren in zgn plaats benoemd mr. J. E.
Henny, lid van d>en Raad.
Aan de Dinsdag in district I te Vlis
singen gehouden stemming voor twee leden
van den raad namen 837 van de 1129 kiezers
met geldige biljetten deel.
Uitgebracht werden op de heerenA. Huson
370, S. A. Luitwieler 338, W. N. Rottier 428,
W. L. Winkelman 439 en dr A. van Maanen
31 stemmen.
Gekozen zgn alzoo de heeren Rottier en
Winkelman.
De vrjjzinnigen hebben zich flink gehouden.
Nu nog een goede, gelukkige candidaat
aangewezen voor de verkiezing, te houden in
het district, dat de heer Van der Meer, de
eenige rechts, die bjj de nu gehouden stem
mingen wel voer, zal vrjj laten voor een
nieuwe keuze, waarscbjjoljjk wel district II,
en dan nogmaals alle krachten ingespannen.
Men ga goed de kiezersljjst na, om hen,
op wie men slechts eenigszins kan rekenen,
tot deelneming aan den strjjd op te wekken.
Men ontzio geen moeite om hen tot stem
men te bewegenmen doe, evenals de tegen
partij men controleere zooveel mogeljjk.
Het concert, dat heden avond in den Tuin
op het Noord-Bolwerk alhier door het
Midde'.burgsch Muziekkorps zou gegeven worden,
gaat niet door en is uitgesteld tot Woens
dag 18 Augustus a.
Wjj ontvingen van den heer Strengholt
het program der door zgn specialiteiten-gezel
schap in het Schultershoj alhier gedurende
de kermis te geven voorstellingen.
Wg zien er uit dat niet het Vrije Toonetl
optreedt, maar wel de heer J. H Speenhof!.
Uit den aard der zaak kunnen wjj over al
hetgeen beloofd wordt niet oordeelen en moeten
wg ons dus bepalen tot de vermelding dat
onder de medewerkenden behooren de Sennets-
troupe, die een komische pantomime geeft, de
GeorgeB Lys, Fransche duettisten, een trio dat
comische jongleur-oefeni. gen verricht, Soesman
en Zwaaf, Nederlandsche humoristen, Henrietta
Blazer, Hollandsche Soubrette, een humoristisch
Hollandscb transformatie-ensemble, een baDjo-
speler Xylophoniat en een gezelschap acrobaten.
Ook noemt bet programma de Zeelandia Bros,
de gebroeders De Deugd van Dordrecht, die
zich zelf tot acrobaten vormden en omtrent
goede zeelui, om die te bemannen, en liet ook
de toekomstige bemanning aan den bouw van
hun eigen schip meewerken.
Maar om in Antwerpen veilig te zjjn en
hier komen we op een hoofdpunt m de kwestie
had hjj Vlissingen noodig. Bjj verdrag van 11
November 1807 was Vlissingen dan ook afge
staan aan Frankrjjk. De rest van het eiland
echter niet. De schepen, die nog over waren of
gereed kwamen, lagen in Vlissingen.
De lezer zal nu al wel zoo wat begrgpen wat
de Engelschen hier kwamen doen. Napoleon
of misschien ook was het een ander
moet eens gezegd hebben dat de riviermon
dingen in Nederland evenzooveel kanonnen
zgn, op het hart van Engeland gericht. En de
Engelschen wisten ook, bljjkens de later ge
publiceerde geheime rapporten, heel goed wat
er in Antwerpen gebeurde.
De 16 Juli 1809 gedateerde lastgeving aan
den bevelhebber der expeditie, lord Chatham,
bevatte dan ook het volgende
»Gjj zult bedenken dat deze gecombineerde
expeditie ten doe) heeft de schepen van den
vjjand te veroveren of te vernieiigon, zoowel
zjj die op de werven te Antwerpen en te
Vlissingen liggen, als zjj die zich op de Schelde
bevindendo vernietiging van de arsenalen
en vnn de werven te Antwerpen, Terneuzen
en Vlissingen; de verovering van het eiland
Walcheren en de zorg om voortaan, als hot
mogeljjk is, de Schelde onbevaarbaar te maken
voor de vaart van oorlogsschepen, zullen even-
Het was slechts een kleine vloot. In een
Engolsch rapport vóór de expeditie worden
nogen schepen van eenige beteekenie opge
noemd, en zeven kanoneerbooten, te ramen
met nog geen 800 man aan boord.
wier werkzaamheden wjj gunstige berichten
lazen.
Wanneer de eerste voorstelling, Maandag
aanstaande, heeft plaats gehad, komen wjj op
dit gezelschap breedvoeriger terug.
Naar wjj vernemen, heeft de heer J. H.
Blum alhier het voornemen om naast het
lidmaatschap der Tweede Kamer zjjn betrek
king van lid van do Gedeputeerde Staten van
Zeeland te bljjven vervullen.
Dinsdagavond te 9.22 kwamen de school
kinderen, die een uitstapje naar Liesbosch
gemaakt hadden, per extratrein hier terug.
Uit een ons gedane mededeeling bljjkt dat
het schoolfeest door schoon weder begunstigd
werd en dat de kleinen veel genoten hebben.
Een eigenaardig voorval dient vermeld
Eon aantal leerlingen maakten, onder geleide
der onderwjjzers, een groote wandeling naar
Beek, een dorpje op een uur afstand gelegen
van do verzamelplaats der kinderen.
Daar aangekomen werden zjj door de dorpe
lingen allervriendelijkst ontvangen. Men ont
haalde ze in ruime mate op aalbessen en oude
vrouwtjes kwamen met een schat van heerljjke
bloemen aangedragen, die de kinderen op bont
en hoed staken. Als belooning word door bon
in dit dorpje een ronde dans gemaakt en met
luide hoera's afscheid genomen van deze vrien
delijke menschen.
In een Dinsdagavond gehouden algemeene
ledenvergadering van de Coöperatieve Ver-
bruiksvereeniging De Vooruit alhier werd
besloten een filiaal te vestigen in de Breestraat
voor den verkoop von brood en aanverwante
artikelen, kruidenierswaren, enz.
AIb depóthoudster werd uit de vier sollici
tanten benoemd mej. A. D. C. Adnaansen--
Polvliet.
Het bestuur werd gemachtigd, wanneer de
gelegenheid zich voordoet, een geschikt terrein
of gebouw te koopen dat voldoende ruimte
en gelegenheid biodt tot het bouwen van een
goed ingerichte bnkkerjj, en een oproep te
doen voor een noodhulp kruideniersbediende.
Uit VlisBingen.
Onder begunstiging van zacht, stil woer en
omstuwd door een massa menschen bracht
Dinsdagavond het muziekgezelschap Ons Ge
noegen, bjj fakkellicht, serenades aan de herko
zen raadsleden, de heeren W. L. Winkelman
en W. N. Rottier.
Op een Dinsdag door de afdeeling Sou
burg van Het Groene Kruis gehouden verga
dering werden als candidaat-leden voor 't
hoofdbestuur der P. Z. V. aangewezen de hee
ren mr dr F. S. Witteveen van Vlissingen en
mr F. J. N. van Dam van Oostburg.
Door het jjverig worken van den heer J. A.
Louwers van Ritthem traden van daar 24 loden
toe. Besloten werd aldaar een hulptnagnzjjn
op te richten. Aangenomen word Ritthem in
het bestuur te doen vertegenwoordigen door
twee leden, waarvoor werden gekozen de bee-
eens deel uitmaken van wat gjj moet trachten
te verkrjjgen."
Dat was de lastgeving.
Maar toch had de onderneming ook nog een
ander, een politiek doelafleiding te geven
aan Oostenr jjk, dat in het vroege voorjaar van
1809 aan Napoleon den oorlog had verklaard.
Droevig snel kwam echter voor OoBtenrjjk do ver
nedering. Toen de Engelschen van wal staken,
waren de OoBtenrjjkerB reeds bjj Wagram (5 en
6 Juli) onherstelbaar verslagen.
Van de gevraagde afleiding is dus niets ge
komen. Maar die Oostonrgksche oorlog had
dit gevolg, dat do grande armee en Napoleon
zelf ver van Nederland waren. En wat wjj
aan eigen troepen bezaten was ook niet
hier, want al heetten we onal hankeljjk,
onze soldaten moesten Napoleon's legers aan
vullen. Een deel ervan was in Spanje aan het
vechten, een ander deel lag in Westphalen.
Koning Louis had, zooals men zien zal, bjjna
geen troepen om zjjn land te verdedigen.
De in de Oostonrgksche diplomatieke stuk
ken uitgesproken verwachting dat de bevol
king bier te lande do invallers zou steunen
togen de Franscbcn, zullen de Engelschen
wel niet gedeeld hebben. Ze hadden immers
tien jaar te voron, in den zomer van 1799
bjj hun landing, te zatnen met do Russen, in
Noord-Holland, ondervonden dat de Neder
landers daar niet aan dachten. En dat nog
wel niettegenstaande toen de erfprins van
Oranje bjj de Engelschen was, en een procla
matie tot de Nederlanders richte.
De kans van het slagen der expeditie was
dus prachtig. Maar de Engelschen vonden nog
andore tegenstanders dan soldaten.
(Wordt vervolgd.)
