MIDDELRIIRGSCHE COURANT.
Maandag
26 Juli.
Middelburg 24 Jnli.
öit Stad en Provincie.
BUITENLAND.
173
132* Jaargang.
1909.
Deze eourant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Priïe ?er kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f 2.
Afzonderlijke nummers koeten 5 cent.
Advertentiën bij abonnement op voordeehge voorwaarden.
Prospectussen daarvan zgn aan bet bureau te bekomen.
Advertentiën voor bet eerstvolgende nummer moeten des middags vóór één uur
aan bot bureau bezorgd zjjn.
Advertentiën>0 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen- van 17 regels f 1.50elke regol m
80 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, met afkomstig uit Zeeland, betreflende
Handel, Ngvorheid cn Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentle-Bnrean A. DE) LA
MAR As., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdaui-
Bjj deze courant behoort een bijvoegsel.
Dc opgaaf van den spoordienst komt in
dit noinmer voor op de gebruikelijke
plaats.
Voor de stemming op Dinsdng a. s. voor
tweo leden van den raad in het eerste
district te Vlissingen bevelen wjj, om de
in ons nommer van Woensdag 11. uitvoerig
opgegeven redenen, ten dringondste aan de
beeren
W. N. Rottier
en
W. L. Winkelman,
beiden aftredende leden.
Al wat vrjjzinnig denkt, spanne zich in en
bevordere met alle kracht, door zelf zjjn plicht
te vervullen en anderen daartoe op te wekken,
de herkiezing van die beide heeren.
Wie Vlisemgen's practiscbe belaDgen bevor
deren wil, kan niet beter dóen dan ken weer
in don raad te brengeD.
De Nederlandsche Tentoonstel-
ling van Hnisindustrie.
I.
Amsterdam, 23 Juli 1909.
Work work work 1
My labour never flags
And what are its wages A bed of straw,
A crus' oj head and rags.
Toen ik rondliep in den tuin van het gebouw
Vélox, waar de Nedet.andsche tentoonstelling van
Huisindustrie gehouden wordt, dacht ik mjj die
geheele expositie, afles wat daar te zien en
te hooren is, een prachtige, en tegeljjkertjjd
o 1 zoo droevig-ware illustratie van het be
roemde gedicht van Thomas Hood: The Song
of the Shirt, waaruit ik eenige regels citeerde.
Menigeen die iets hoort vertellen, dat hem
of haar ongolooflgk voorkomt, zegtdat zou
ik wel eens willen zien.
Welnu, als men u vertelde welk een schrik
kelijke ellende, welk een werk-gejakker-zonder-
nog-droog-brood-verdienen er geeaelt in do
huisindustrie gjj zoudt de schouders ophalen
on zeggennu, zoo erg zal het nog wel niet
zjjn. Maar komt eens op deze tentoonstelling
Daar ziet gjj de ellende in beeld en woord
voor n.
Vooral in den tuin maar de voorbeelden
zjjn nog lang niet sterk genoegdat weten
de leden der enquête-commissie het best! En
als nu dat tentoongestel maar iets helpt! De
openingsrede van Minister Talma geeft op
ingrjjpen der regeering door een wet ter be
scherming der huisindustrie absoluut geeu
hoop. Druk bezocht wordt de tentoonstelling
ook al niet daar ze voor »het" groote publiek
geen attractie vormt en iemand, die, zooals
ik bij een mjjner bezoeken hoorde, uitroept
hé, hoe leukis ook al niet de man om goed
te oordeelen.
Nee», heil verwacht ik alléén van het be
zoeken der tentoonstelling door personen, die
invloed, op welke wjjze dan ojk, bjj de regee
ring hebbenvan het boekstaven der resul
taten, verkregen door de enquête-commissie
en door het vertellen in de kranten van het
geen op de tentoonstelling te zien is
opdat bet Nederlandsche volk, want de
tentoonstelling is Nederlandsch helaas 1
eenig begrip krjjgen van het leven van zjjn
armste medemcnBchen.
Bjj de opening schreven wjj reeds een en
ander over deze tentoonstelling, op voorbeeld
van Berljjn, Londen en Frankfurt a. M. bier
ter stede georganiseerdin die steden en hier
als uitvloeisel van een internationaal euvel in
de ng verheid.
Thans willen wjj den tuin beschrjjven.
Deze is smaakvol, Gooi-stjjl, aangelegd door
do firma Jac. Jurrissen Zn te Naarden.
Er in bevinden zich muziektent, buffetten,
een kiosk van KorfTs cacao en een filiaal van
de Hofstede Oud-Bussum.
De reet is der huisindustrie gewjjd.
Primo een zeBtal, door de heeren H. P.
Berlage en J, A, v. Straaten, met medewerking
van mevr. M. de Roode—Heyermnos, natuur
getrouw gecopieërde huisjes uit plattelandB-
plaatson,
ln de klompenmakerswoning te Beat bevin
den zich twee vertrekken mot een varkenshok
naar de bewoner mg verzekerde, zjjn te Best
en omstreken nog talrgke dergelgke uiterst
schameljjke woningen te vinden, waarin gehuisd
en het bedrjjf uitgeoefend wordt. De klompen
industrie als huisarbeid is daar algemeene
Hot huisje wordt gedekt door een strooien
dak, de slaapplaatsen zjjn hokken in den muur.
De klompenmaker werkt iedere week 66 nur
en heeft dan nog met behulp van vrouw
en 2 kinderen f 6 verdiendmeer dan 2 uur
werkt-ie oyer een paar blompeD. Dat is dus
even 9 cent per uur
Wel wat overdreven erg ljjken mg de woon
huizen uit Gemert. Bekend is dat dergelgke
huizen reeds gelukkig bgna niet meer daar
bewoond worden. En bet privaat, tueschon 2
bedsteden geplaatst, had toch werkelgk wel
ruimte kunnen vinden buiten op de ruime
heide
Voor het feit dat een wever, met z'n vrouw
samenwerkende, f 4.50 in de 96 uur verdient,
zeg ik maar niet veel. Als eigenaardig begrip
van hygiènede wever maakt de rol waarom
het affe-weefeel gewonden moet worden met
ruim-op speeksel gladEn dat ziet het pu
bliek lachend en roept: 'tis typisch hè?!
ln 't tweede Gemertscho huisje is een
juffrouw uit Tilburg bezig met het bgwerken
van geweven stoffen en beurt in de 84 uur
f 4.20. Dat is een dag van 14 uren, 70 cent
per dag en dus 5 cent per uur.
Hierop kun Hood dus gerastelyk zeggen
Work-work-work
Wile the cock is crowing alooj l
And work-work-work.
Till the stars shine through the rooj
En dan nog moet bet bjj baar zgn
Stich-stich-stich
i In poverty, hunger, and dirt.
Bg de weefindustrie te Goorle (N.-Bwordt
door den man, als de vrouw 5 a 6 uur per dag
raedehelpt, f7 in de 108 uren verdiend
Hoofdzakelgk wordt daar behangsellinnen en
gonje gawovon.
Brengen wg nu een bezoek aan een steencn
woonhuis uit Culeinborg. Daar oefent een
mattenvlechter zgn beroep uit. Met behulp
van vrouw en drie kinderen maakt ie voor
een fabriek matten in de stoolen-geraamtea en
verdient daardoor f 6.50 in de 90 uur, dat is
even 7 cent per uur.
En dan de schoenmaker uit Waalwgk (Lang
straat) die f 6.50 in de 72 uren verdient, ook
al met vrouw en drie kinderen, die helpen.
Eigenaardig nog dat godsdienstige willen. Aan
den wand een schildergtje: Se Cceur de Marie
Het nog niet eens zoo bar slechte woninkje
doet 1 1 huur per weektoch schiet er nog
geld over om tegenover het zooeven genoemde
schildergtje Christus beeltenis te hangen San-
chissimum Cor Jesu
In een plaggenhut uit Buil (Friesland bg
de Drentscbe grenzen) wordt de bezemindustrie
uitgeoefend. Een but 3 M. breed en 4 a 5 M.
lang. Frissche hooiluchtmaar dat is dan
ook het eenige gerief. Zelt slaat men zulk
een hut op de hei op, doch, klaagt de bewoner,
de heidegrond wordt ook al duurder en duur
der. En dan maar, terwgl vrouw en kind
helpen, in een woek van 72 uur werken f 5.50
verdienen Gezien het olielampje, dat 's avonds
do hnt verlichten moet het kan maar al tewelf
lgkt mg het brandgevaar bgzonder groot.
Het viel mg op hoe in de meeste dezer
hutten kachels, zgn. piédestalkachels, staan,
welke men slechts zelden meer tegenkomt.
Behalve deze huisjes staan in den tuin, aan
één zgde open nog talrgbe vertrekken, waarin
een of andere tak van huisindustrie uitge
oefend wordt. Deze beschrgven we in een
volgenden brief.
Ook een modern schaftlokaal, voorzien van
Doloment, naadlooze sanitaire vloeren, is opge
richt doch als dit schaftlokaal het palla
dium moet zgn weet ik het niet. Een
eerste eisch, afgezien van de hygiënische, is
toch woleen gezellig plekje om het twaalf
uurtje te gebruikendoch dat vormen die
kale wanden, houten tafel en houten banken
in h9t geheel niet. Dan zie ik nog liever een
schaftlokaal-kelder, altgd zonder alcohol-verlof,
met z'n Jan-Steensche gezellige inrichting,
zooals men er te Amsterdam, vooral in de
volksbuurten, nog zoovele vindt!
Ter tentoonstelling zgn uitleggers aanwezig,
die den bezoekers alle inlichtingen verschaffen
een nuttige maatregelDe huis-arbeiders zelf
hebben niet veel tgd tot sprekenwe weten
het immers
Oh, but or one short hour I
A respite however brief
No blessed leisure for love or hope
But on<y time for grief
De St Crt no 171 bevat de oprichtings
akte van de N. V. Izaok Boüsson en Zonen s
effectenkantoor te Middelburg.
Genoemde vennootschap heeft ten doel de
voortzetting van den tot dusverre te Middelburg,
onder de firma Izaak Boüsson en Zonen gedreven
commissiehandel in effecten, waaronder is begre
pen de uitoefening van bet bankiers- en kassiers-
bedrgf, de handel in effecten voor eigen reke
ning en de geld-, coupons- en wisselhandel,
het voeren van administration en agenturen
en het >n bewaring nemen ran waarden, als
mede alles wat met bovengenoemde geacht
kan worden in verband te stnan.
Het kapitaal bedraagt f 100 000, verdeeld
in 100 aandeelen, elk groot f 1000, waarvan
er bg dö oprichting 62 zgn uitgegeven.
D 11 V11 s s i n g e n.
Bg db te Ostendo gehouden examens zgn
geslaagd: voor het diploma stuurman ter
kustvaart <T. Vercnocke en voor het diploma
van schipper ter visscberg A. Gonsalis en A
Krooshoep, alle drie roeier bg het Belgisch
loodswezen te Vlissingen.
ln de Vrgdagnamiddag te V rouw li
poid e r gehouden raadszitting werd, na
mededeeling van eenige ingekomen stukken,
het tweede kohier van het schoolgeld vast
gesteld.
Voorts werd eene wgziging gebracht in de
begrooting voor 1909, in verband met bet doen
van herstellingen aan den toren te Gapinge,
Daarna weiden de geloofsbrieven van de her
kozen raadsleden J. Looise en Abr. Maas onder
zocht, waarna tot hunne toelating werd besloten.
Ten slotte werden overgelegd de rekening
van het burgerlgk armbestuur en de gemeente
rekening, beide over 1908* en in bander ge-
Bteld van eene commissie van onderzoek, als
leden waarvan werden aangewezen de heeren
F. Dekker F.z., J. Looise en C. de Króo.
In de Vrgdag te Westkapelle ge
houden raadsvergadering kwam ter tafel een
sohrgven van den gemeente-geneesheer om een
armlastige tegen vergoeding van het burgerlgk
armbestuur te behandelen. Bnrg. en Wetb.
stelden voor daarop niet in te gaan, waartoe
met algemeene stemmen werd besloten.
Onderzocht werden de geloofsbrieven van
de herkozen raadsleden P. Minderhoud en A.
Minderhoud J.Kz. en het gekozen raadslid J-
Brasser en tot hun toelating besloten.
Behandeld werden reclames tegen den hooide-
lgke omslag van de wed. De Rapper en J.
Minderhoud Hz.
Met algemeene stemmen werd besloten den
aanBlag te handhaven.
Verder werd nog aangeboden de rekening
van het burgerlgk armbestuur, de gemeente
rekening over 1908een commissie van onder
zoek werd benoemd.
Bg kon. besluit:
is goedgekeurd dat K. J. A O. baron
Collot d'Escury, burgemeester van de gemeente
H o n t e ns b e, is benoemd tot tgdelgk secre
taris dier gemeente tot 1 Augustus 1910
is toestemming verleend aan L. W. B, A.
Mulder, burgemeester der gemeente 's H e e r-
A b t s k e r k e, om tot 8 Juni 191!^ te Ovezande
te blgven wonen.
Vrgdag werd door Bruinisser visschers
op een zandbank in 't Brouwershaven-
se h e gat het lgk gevonden van den vissohers-
jongen die Vrgdag 16 Juli overboord geslagen
is.
Dinsdag zal te Neuzen dc algemeene
vergadering van den Nationalen Bond van Ver
gunninghouders gehouden worden, wat samen
valt met de viering van het 5-jarig bestaan
der afdeeling Neuzen, waaraan worden verbon
den verschillende feestelgkheden, aangeboden
door de plaatselgke afdeeling.
De ruim veertig leerlingen van de Am
bachtsschool voor Oostburg en omstreken
maakten jl. Vrgdag, onder leiding van den
directeur en de onderwgzers en vergezeld van
een deel van het bestuur, een uitstapje naar
Brugge ter bezichtiging aldaar van oude bouw
werken, mooie gevels, kunstsmeedwerk enz.,
waaraan Brugge zoo rgk is.
Dit reisje was den leerlingen en onderwg
zers reeds toegezegd bg de opening der school,
door den beschermheer der Vereeniging, mr P.
C J. Hennequin te Aardenburg, en geschiedde
geheel voor diens rekening.
Het was een zeer leerzaam en genotvol
reisje.
Stemmingen en herstemmingen
raad.
Middelburg.
Aan de herstemming in district lis Vrgdag
met geldige biljetten deelgenomen door 595
van de 847 kiezers.
Uitgebracht werden op de heeren J G. Erme
rins 328 en mr L. van Andel 267 stemmen.
Herkozen is dus de beer Ermerins.
Bg eerste stemming werden uiteebracht op
de heeren J. G. Ermerins 322, mr L. van Andel
198, J. A. Vertregt 188 en L Onderdgk 122
stemmen.
In district III namen 761 van de 955 kiezers
met geldige biljetten deel.
Uitgebracht werden op de heeren jhr mr E.
P- Schorer 431 en L Onderdgk 330 stemmen.
Herkozen is dus de heer Schorer.
Bg eersto stemming werden uitgebracht 350
stemmen op den heer jhr mr E. P. Schorer en
310 op den heer L. Onderdgk.
De gemeenteraad is dus tegen Sept. bgna
onveranderd gebleven. De eenige wgziging,
welke daarin plaats heeft, is dat de heer W.
J. Sprenger wordt vervangen door den heer
mr F. J. Sprenger, vrgzinnig democraat.
Aagtekerke.
Van de 125 kiezers namen 112 met geldige
biljetten aan de stemming, ter voorziening in
de vacature-A. v. d. Vate, deel.
Gekozen werd de heer P. WiBse Jacz. met
64 stemmen. Deze was candidaat gesteld van
antirevolntionnaire en liberale zgde.
Verder verkregen de heeren G. v. d. Meulp,
liberaal, 18 en L. de Visser, antirovolutionnair,
30 stemmen.
Zontelande.
Bg de Vrgdag aldaar gehouden stemming
brachten 132 van do 148 kiezers geldige stem
men uit.
Gekozen werd de heer F. de Witte met 76
stemmen.
Hoeveel stemmen de andere candidaten
verkregen, meldde men ons niet.
Te Maastricht is bg herstemming tot lid
van den gemeenteraad gekozen de clericale
candidaat met 487 stemmen. De candidaat
der liberalen vereenigde 463 stemmen op zich.
Dit kleine verschil in stemmenaantal in de
hoofdstad van Limburg iB teekenend.
INGEZONDEN STUKKEN.
Ingezonden stukken worden lngeengeval teruggezonden.
Auto-gevaar.
Mgnheer de redacteur.
Volen zullen zeker wel in uw blad het uit
voerig bericht gelezen hebben omtrent het
ernBtig auto-ongeluk, dat j.l. Woensdag bg
Sasput heeft plaats gehad.
Dienzelfden dag was ik in onze omgeving
ooggetuige van een, ook in 't kort door u ge
meld, soortgelgk geval, wolk toevallig goed
afliep, maar dat zeer ernstige gevolgen had
kunnen hebben, ja, meerdere menschenlevens
bad kunnen kosten.
's Namiddngs ongeveer half vier toch kwam
aan den scherpen draai i p den Middelburg-
schen weg aangereden van de eene zgde het
rgtuig van den heer L. uit Roosendaal en van
den anderen kant de auto van den heer N.
V. uit Den Haag, welke beide families in Dom
burg verblgf honden.
In het ondeelbaar oogenblik, na bet korte
signaal der auto, zou deze laatste stellig tegen de
paarden opgevlogen zgn, wanneer niet de
koetsier de tegenwoordigheid van geest had
gehad om, op risico ven aanzienlgke schade
aan zgn equipage, de paarden met een sterken
ruk ter zgde te trekken, waarbg deze geraak
ten iu een vrg diepe sloot naast den weg,
waaruit zg door hulpvaardige handen, die van
alle kanten toeschoten, werden bevrgd.
Zeer toevallig bleken paarden en equipage
weinig schade geleden te hebben, terwgl de
inzittende dame met twee kinderen er gelukkig
mot den schrik afkwamen. Deze familie maakte
blgkbaar een gretig gebruik van het vriende-
lgk aanbod van den eigenaar van Duinoord
om hen met zgn eqnipage naar Domburg terug
te brengen.
Ik wensch hier in 't m'dden te laten of en
van wiens kant hier nalatigheid in 't spel was
en wat de juiste aanleiding waB van dit onge
val, dat, afgezien van groote materieele schade,
zooals ik reeds zeide, ook menBchenoffors had
kunnen kosten. Zeker is het echter, dat in
vele onzer Walchersche wegen en niot 't minBt
in den dicht begroeiden hoofdweg tusscben
Middelburg en Domburg zeer gevaarlgke krom
mingen zgn, welke niet anders dan met de
grootste voorzichtigheid kunnen en mogen ge
nomen worden.
Het zal n, mgnheer de Redacteur, met on
bekend zgn dat in andere streken van ons land
dergelgke, en zelfs veel minder gevaarlgke
punten, door borden, waarop staat, «gevaarlgk",
«langzaam rgden", enz., worden aangeduid.
Zoolang auto's en andere snelrijdende voer
tuigen hier op Walcheren nog sporadisch voor
kwamen, was daartoe weinig aanleidingnu
daarin verandering is gekomen, meen ik de
gemeentelgke autoriteiten daarop to mogen
wgzen en hen aan te 6poren die maatregelen
te nemen, welke de veiligheid eischt.
Laat ben vooral daarmede niet wachten tot
zg daartoe gedwongen worden door groote on
gelukken,waarvan wg elders meermalen lezen en
waaraan velen onzer thans ook dikwgls bloot
staan. Zoolang niet gevaarlgke hellingen en
draaiingen worden aangegeven en strenge
politiemaatregelen worden genomen, ligt het
bovendien op den weg van ieder die belang
heeft of stolt in de wolvaart van Walcheren
nauwkeurig toe to zien op allen die gevaar-
lgk rgden en deze aan de betrokken autori
teiten te signnlcercn.
En voor dio personen zelf én voor alle
blgvende en tgdelgke bewoners van het schoone
Walcheren zullen zg daarmede een hoogst
verdienstelgk werk verrichten.
U, mgnheer de redacteur, danke nd voor
de verleende plaatsruimte, hoogachtend,
Badgast.
Domburg, 23 Juli 1909.
Spanje In N.-Afrika.
Zooals de zaken nu in Melilla, gaan kan
het niet anders of de Spanjaarden moeten zich
onbehaaglijk voelen. Toen de Marokkanen
tegen elkaar vochten iu den Btrgd tgdens de
Broedertwisten der beide sultans, oi bg de
gevechten tegen den roghi, of tegen Raisoelli
toen waren de correspondenten het er steeds
over eens dat dat vechten eigenlgk niets be-
teekende. Het was wat patronen verschieten
op een afstand, uren achtereen zonder dat er
een noemenswaard aantal slachtoffers door
viel.
Maar wel werd er toen al door sommigen
gewaarschuwdpas op, als de Marokkanen
tegen Europeanen gaan vechtenDat hebben
de Franschen dan ook menigmaal ondervonden,
en dat ondervinden de Spanjaarden nu in
zeer sterke mate met de bewoners van het
Rif, d. i. de kuststreek, die al eeuwenlang be
kend staan als een zeer krggszuchtig volk.
Ze worden tot nu toe wel telkens, door de.
Spanjaarden teruggedreven, maar zg komen
dan toch telkens terug. En het uitzenden
van steeds nieuwe regimenten door Spanje
maakt het duidelgk dat het resultaat nog alles
behalve naar wensch ïb.
Ëg een Vrgdag geleverd gevecht werd een
aanval gedaan op een der stellingen van de
Spanjaarden bg de stad. De aanval werd afge
slagen, misschien wel dank zg het feit dat
men ook de juist ontscheepte versterkings
troepen kon laten deelnemen aan het gevecht.
Maar het verlies der Spanjaarden moet aan-
zienlgk zgn geweest, want alleen aan officieren
verloren zgeen kolonel, een kapitein en
twee luitenants gedood en dertien officieren
gewond.
Het juiste aantal dooden e n gewonden man
schappen was nog niet bekend.
Dat in Spanje de openbare meening sterk
tegen dezen Marokko-oorlog gekant is, bleek
reeds meermalen door de tooneelen bg het
verzenden van de troepen. Maar niet alleen
de lagere volksklassen, die aan die opstootjes
deelnamen, zgn ontevreden. Er is in verschei
dene Madiidsche bladen reeds van het begin
af voor gewaarschuwd zich niet in dat wes
pennest te wagen- En nu de gevolgen niet
uitblgven, worden er bezorgde gezichten ge
trokken vanwege do financiën. Want natuur-
Igk vergt die expeditie een extra ctediet.
En dat is niet anders te krggen dan door
een leening of door schatkistbiljetten.
Maar dan Btaat men ook onvermgdelgk voor
een nieuwe periode van tekorten want de
rekening sluit als een te nauw jasje dat met
moeite toegeknoopt is. Sedert tien jaar is er
op alle mogelgke wgze bezuinigd, en zgn er
aanzienlgke zaken opgeofferd om toch maar
eerst de financiën op een gezonderen basis te
krggen. En nu men eindelgk het tgdstip
nadert waarop men daar voordeel van zou
hebbpD, komt deze Melilla-historie een schuld
verwekken die al dat werk ongedaan maakt.
En dat terwille van eenige mgnspeoulanten
Geen wonder dat vooral de links staande pers
zich zeer bitter uitlaaf over de heele kwestie.
Bovendien zgn er velen van oordeel dat het
militair optreden Blechts noodig is geworden
