MIDDELBIIRGSCHE COl RANT.
v
Maandag |w A 14 Juni.
BUITENLAND.
K- 13' 132* Jaargang. 1909.
Dm# muit ▼•rwkijnt d a g e 1 jj k s, mot uitzondering tu Zon- en Fetstdagen. Aiverteitiön SI «ont per regel. Bij abonnement teel lager, Geboorte-, dood-
Prijs per kwartaal, zoowol vo« Middelburg ala toor allo plaatsen in Nederland tranoo pp. f 2. ^|»jÉ|jBgr »U# „dere familieberichten en Dankbetuigingen Tan 17 regolB i 1.52; elke regt
Afaoadorijjko nnmmors koeten 6 oent.20 eent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Advertentie!! by abonnoment op voordeeiigo voorwaarden.
Prospectant» daarvan zg» aam hot bnroan te hekomen Tot de plaatsing van advertentiSn en reclames, niet afkomstig *it Zeeland, betreffende
Advertenties voer het eerstvolgende nummer moeten des middags véér één *«r Handel, Ngverheid en Geldvresen, is gerechtigd het Algemeea Adverientle-Bnreau A. DB LA
aan het baream bezorgd z$n. HAB A»., N.Z. Voorburgwal 266, Anulerdam.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Middelburg 12 Juni.
Wat 11 Juni ons bracht.
In de eerste plaats eene meerderheid aan
de rochterzjjde in onze Tweede Kameren
wel voorloopig een van vier stemmen.
Ten tweede eene overheerBching va* de
«oalitie gedurende het nieuwe vierjarig tjjdvak,
dat in September aanvangt.
En dan.
Maar laat ons eerst eon blik werpen op den
aitslag der stemmingen in onze provincie.
Daardoor zal de coalitie zeker wel teleur
gesteld zyu.
Zij had gehoopt op twee overwinningen, een
iu het district Zierikzee en een in het distrio t
Oostburg.
In die zjjn niet behaald.
Beide districten bleven den vrijzinnigen be
ginselen getrouwmr R. J. H. Patjjn werd
herkozen met eene meerderheid van 540 stem
men, wat voor een ernstig aangevochten dis
triet als dit zeer mooi is, en de heer G. A.
Yorsterman van Ojen is in eens gekozen met
ruim driehonderd stemmen meer.
In Goes en Hontenisse is de uitslag zooals
wjj die hadden verwachtjhr. De Savornin
Lohmau en de heer P. F. Fruytier zyn beiden
herkozen, de eerste met groote, de laatste met
een geringe meerderheid.
In heide districten maakte üe minderheid
een goed figanr.
Dat in Goes de heer Voraterman van Gyen in
1905 moer Btemmen verkreeg dan nu mr.
Goeman Borgesius zal wel aan zjjne meerdere
bekendheid meeten worden toegeschreven.
En in Hontenisse is, alles bp elkaar genomen,
de oppositie niet veel sterker geworden dan
in 1905. Zjj kon nu beschikken over 8043 stem
men en vier jaar geleden over 2748.
Maar zjj droeg nu een ander karakter door
het optreden van de» heer Va» Dalsum.
De uitslag in het distriot Uiddelbarg heeft
ons teleurgesteld.
Hoewel wjj niet veel hoop hadden op eene
herstemming, toch verwachtten wjj niet dat
de heer Blum in eens met zulk een aanzien
lijke meerderheid zou zjjn gekoze».
Tlissingen heeft daarop een grooten invloed
aitgeeefend daar toch verkreeg de heer Blum
1192 stemmen tegen 873 in 1905 op mr. C.
lacasse.
Dat is een groot verschil.
De heer Snjjders verwierf daar in dat jaar
1053 en nu 577 stemmen. Telt men de 333
stommen op mr. De Casembroot daarbjj, dan
heeft men een totaal van 910 voor de
vrjjzinnigen.
Wjj schrjjven den uitslag toe aan hot ver
meerderd aantal kiezors in ons district, waarva»
het grootste deel wel zal schuilen onder de aan
hangers der kerkelijke partgen. En dan
ook aan het feit dat de gekozene behoort tot
de Nederdnitsch Hervormde kerk, wat de heer
Lacasse niet deed.
Dat de heer Herman SnjjderB, wien wjj hier
wel oen woord van holde mogen brengen voor
zjjn kloek en manmoedig optroden, in stemmen-
•jjfer achteruitging is eon gevolg van het op
treden der Yrjje liberale*. Tellen wg de cjjfers,
op hem en op jhr mr De Casembroot uitge
bracht, bij elkaar, dan komen wjj tot een totaal
van 3322 tegen 3542 stemmen in 1905.
Ook de socialistische candidaat verkreeg
minder stommen dan vier jaren geledenen
dat nog wel een in ons district bekend persoon.
Den uitslag over bet gansche land na
gaande, hebben wjj niet veel mesr te voegen
bjj hetgeen wjj in ons buitengewoon nummer
reeds sshreven.
Verdienstelijke mannen zjjn gevallen; da
Trjjzinnig-democraten verliezen o.a. debeeren
Nolting, Van Deventer en Van Limburg, maar
winnen door de verkiezing van den heer Van
Ojen in Oostbnrg een plaats de {/nis-libe
ralen verloren de heeren "Lely en Goeman
Borgesius, die echter nog kaïs heeft in Rot
terdam 1 te worden gekozen.
De Vrjje liberalen zullen missen de heeren
Blooker en Van Stjrnm.
De Sociaal-democraten zyr er het slechtst
aan toe zjj verloren nu reeds Van Kol en
hebben o.a. kans dat Troelstra niet meer in de
Kamer komt,daar de reohtsche partjjen wel zullen
meewerken om in Amsterdam III prof Van
Hamel gekozen te krjjgen, teneinde den leider
der socialisten te weren. Maar Troelstra heeft
nog een heelen yoorsprong.
De herstemmingen kunnen die verliezen niet
meer goed makenen hoe zjj ook uitvallen,
nietB meer veranderen aan het feit dat de
meerderheid is by de rnchterzgde.
De antirevolutiomaire partjj is tot heden
met de winst gaan strjjken.
Wat zullen nu de gevolgen van die over
winning der ooalitie wezen
Dat wjj weer jaren achteruit zjjn.
Dat van een herziening der grondwet geen
sprake zal wezen, evenmin als Tan algemeen
kiesrecht.
Dat flinke hervormingen op sociaal gebied
tot de vrome wemehen zullen bekooren meer
dan waarachjjnljjk ook ten genoege van vele
zich noemende liberalen, die nu. ook uit
tegenzin voer verbeteringen op dat terrein,
omdat die allicht geld kosten, aan de overwin-
ning der rechterzjjde meewerkten.
Do Kuyporpartg zal nu grooten invloed uit
oefenen, maar do Katholieken hebben in de
Kamer ook een overwegende macht en zullen
wel opkomen tegen buitensporigheden der Cal
vinisten.
Daarom gelooven wjj ook niet dat dr Knyper,
die den Roomschen niet welgevallig is, 4jli
minister zal optreden.
Het huidige kabinet zal wel big ren.
Voor ons, vrjjzinnigen, neemt dit alles echter
weinig of niets weg van de onaangename
gewaarwording dat Rome en Dordt ons land
znllen regeere*.
Wjj gaan nu in volle vaart den weg der
reactie op.
Dat kan voor ons vaderland een harde lei
worden.
Tan ons standpunt zonden wjj zeggenhoe
harder hoe liever. Des te eerder komt, hope»
wjj, een krachtig verzet.
MANIEREN.
Het is ee» nationale ziekte, do geriage
dunk die de Nederlander van zichzelf en van
zjjn eigen land heeft. De uitdrukkingen»dat
is alleen ook maar weer in Nederland moge-
ljjk, dat is nu weer net iets voor zoo'n akelig
klei» landje", liggen in veler mond bestorren.
>Iets groots en goeds kom daar eens om
in ons land 1"
Nu vindt men in andere landen natuurljjk
wel equivalenten voor deze uitdrukkingen.
Ook daar zjjn natuurljjk veel me*schen, die
hun eigen land niet objectief kunnen zien,
die een Zondagschen kjjk hebben op het
buitenland, die al het goeds, wat zjj in ver
schillende landen hebben gevonden, bjjeen-
garen en dat dan triorafanteljjk tegenover het
niet-goedo in eigen land zetten. Maar tegen
over deze slechte gewoonte, het gevolg van
een onvoldoend gevoel voor perspectief, vindt
men in het buitenland veelal in een sterk
ontwikkeld nationaliteitsgevoel een togen-
wicht, dat als zoodanig in Nederland lang
niet zooveel beteekent.
Uit een hygiënisch oogpunt zou het dus
wellicht het verstandigst zjjn den Nederlander
maar niet meer mot nieuwe gebreken aan
boord te komen doch hem slechts op te mon
teren met het vele voortreffelijke, dat hem
onderscheidt van de inwoners van andere
landen.
Als wjj voor heden toch die hygiënische
overwoging op zjj zetten, is het omdat wjj
dezor dagen opnieuw onder den indruk zjjn
gekomen van de slechte manieren en het won
derlijke standsgevoel, die in ons vaderland zoo
veel slechts en kleins op hun rekening hebben
De wonderljjko voornaamdoenerjj en deftig
heid eenerzjjds anderzjjds het gemis aan
werkeljjke welgemanierdheid, aan die beleefd
heid en urbaniteit, die een deel van ons zelf
is en ons duB tegonover iedereen onszelfs, dat
even beleefd, doet sgn dat ajjn wel
nationale ondeugden, die ten onient heel veel
onaangenaams en onbilljjks, heel veel op niet
berustende, scherpe tegenstellingen en vijan
delijkheden op baar rekening hebben.
Wjj werden er onlangs aan herinnerd, toon
eenige Duitschers een Hollander uit het ge
zelschap tegen een kelner hoorden spreken.
«Je je" zeide ein der vreemdelingen,
een zeer ontwikkelde Duitsche regeerings-
ambtenaar. »Wat klinkt dat vreemdIs dat
uw gewone aanspraak
«Neen. Tegen iemand, dien wjj niet ken
nen, zeggen wjj »u". Doch als die iemand
een pet op heeft of een ondergeschikte betrek
king bekleedt, dan zyn^r niet weinige be
schaafde Nederlanders, die aan. hun gevoel
van «tot hooger stand te heldoren" uiting
meenen te moeten geveii doori»j,e'" te zeggen."
»Mjjn hemel, dat heit oud-Duitaohe
»er". Neen, dat doen wy niet moferx tenzjj
Onze Duitsche gast -was tev beschaafd om
den zin te voleindigen. .Doch^men behoefde
niet te raden wat hjj bedoelde. Een of ander
ODgelikte beer uit hot allerplatste platteland
van PruiBen zal wellicht een dergeljjke onbe
leefdheid uitspreken, maar overigenB behoort
die »vernederingBuitdrukkiDg" in Dnitschland
tot de geschiedenis. En die dan weer te vin
den in dit kleine land, in een volk, dat trotsch
en terecht trotsch gaat op zjjn oude
beschaving!
De Duitscher was verbaasd. En evenzeer
verbaasd zou elke Franschman, elke Engelsch-
man of Amerikaan zjjn, wanneer hg hoorde,
dat wjj een heel systeem van taalvormen hebben,
waarmee wjj dengene, met wien wg spreken,
kannen laten voelen, dat wjj ons voornamer
rekenen dan hg, ook zelfs wanneer wjj hem
niet kennen. Wg kunnen tegen een getrouwde
vrouw «mevrouw" zeggen, maar ook «juffrouw"
en «vrouw", al naarmate wjj haar hoofde-
ljjkon omslag taxeeren. Wjj gebruiken het
mooie woord «vriend" om iemand te doen
gevoelen, dat zjjn plaats aan 's levens disch
■iet die is van ons of van onze vrienden.
Nu hebben wjj van dat alles niet het mono
polie. Gelijksoortige verschijnselen merkt men
in met het onze vergeljjkbare landen op. Doch
zien wjj wel, dan is dit systeem va* vernede
ring van den aangesprokene nergens zoo uit
gewerkt als bjj ons en wordt het elders
meer bjj minder beschaafden en dan mat
een tikje vertrouwelijkheid gevonden tuB-
sehen menschen die elkaar kennen. Op het
land zal men wel overal dergeljjke half ver
trouwelijke, half vernederende uitdrukkingen
vinden. Dooh overgeplant in het moderne
stadsleven, dat het vertrouwelijke wegneemt
en alleen het vernederende laat bestaan,
▼•oral wanneer aanspreker en aangesprokene
elkaar niet uit dagelgkschen omgang kennen,
zal het wel nergens zoo erg zjjn als in ons
land.
N* is hiervan wel een verklaring te vinden.
Fjjngemanierd is de Hollander over het geheel
zeker niet. Beleefdheid is veelal een uiterljjk
aanwendsel, slechts dienend om den toehoor
der en toeschouwer duidelijk te maken dat wjj
«heer" noch «weledele heer", doch ten minste
«weledelgeboren" of misschien zelfs «hoogwel
geboren" zjjn. Beleefdheid, die uit diepere be
schaving voortspruit, die niet met die klein-
burgerljjk-Nederlandsche maniertjes een ander
kan wonden, omdat dit met baar wezen in
strjjd zou zjjn, beleefd das zonder aanzien des
persoons, die voor een werkmansvrouw even
zeer doet uitwjjken als voor een hoogwelge
boren vrouwe of een (getrouwde) juffrouw
men vindt haar hier weinig. Integendeel
over het geheel zjjn wg in dien zin niet wel
gemanierd.
Als wjj het straatpubliek zjjn gemis aan
manieren verwjjten, mochten wg dit wel eene
bedenken, mochten wjj wel eens overwegen of
het nu niet hoog tjjd is, dat do beschaafde
Nederlander het elders gegeven voorbeeld
volgt en zich niet langer bljjft wjjden aan al
die burgeljjke standsonderscheidinkjes, die den
buitenlander ten slotte datgene zoo bjjzonder
duidelyk maken, wat de weledelgeboren Neder
landers juist zoo graag zouden verbergen hun
afstamming van <jen kranig maar eenvoudig,
ruw, boersch volkje van visBchers en schippers.
Opr. Haarl. Crt.
lit Stad en Frnincie.
Aan de firma F. V. de Groot te Hans-
weert is door den commissaris dor Koningin
in de provincie Zeeland vergunning verleend
tot het vervoeron van netto 700 KG. dynamiet,
in de voeren uit Belgie, naar den Val van
Zierikzee. Dit dynamiet is bestemd tot
opruiming'van het wrak Rival tn Loltt op den
Banjaard.
Te ZaamBlag sjjn tot candidaten voor
het lidmaatschap van den raad gesteld de heeren
C, Wisse Az. en A. de Fejjter lz. Beiden zjjn
chr. hist, en de eerste ia gestold door de
antirev. en chr. hist, partjj, de tweede door de
liberalen.
Het gezag ran Woeste.
De centrale sectie in de Belgische Kamer
heeft Vrjjdng het vooratel-Woeste inzake de
normaalscholen in behandeling genomen in
weerwil van den tegenzin, ook van velen der
rechterzjjde.
WoeBte lichtte zjj» voorstel toe, en Hymens
toonde er het politieke karakter van aan.
Woensdag wordt de discussie voortgezet.
De resultaten van de bespreking zjjn dus
nog niet gewichtig, maar dkt het voorstel in
bespreking genomen ie, is wel bel&ngrjjk. Het
toont opnisuw den grooten invloed van Woest*
aan.
N«g e#n ander bewjjs van Woeste's invloed
vindt men inzake de legerkweBtie.
De dericale party heeft daaraan in de
laatste dagen eenige vergaderingen gewgd,
hoewel er van het regeerings-ontwerp nog
niets bekend is. Vermoedeljjk zal de strek
king hiervan wel afhankelgk worden gesteld
van hetgeen op deze party vergaderingen aan het
licht kwam over de stemming in de partg.
Op die vergaderingen hebben verscheidene
voorstanders van den persoonlgken dienstplicht,
o. a. Beernaert en graaf de Mérode, een ver
zoeningspoging gedaan door aanbieding van
een compromis.
Maar toen kwam Vrgdagmorgen Woeste aan
het woord en hy verklaarde zich in geen geval
te sullen vereenigen met afschaffing der plaats
vervanging, en hoogstens in een verandering
van het vrgwilligersstelsel. De afschaffing
der plaatsvervanging zou z. i, de hoogere en
middelbare klassen benadeelen en niets geven
aan de werkende klassen. Hg hield vast aan
de wet van 1902.
Het zal voor de regeering niet gemakkelgk
zgn om nu de formule te vinden die de ver
deeldheid van de partg overbrugt, tenzy
ze een onbeduidend voorstel doet dat oigenlgk
alles by het oude laat.
En juist omdat men nu van verschillende
zgden de voorspelling hoort dat dit laatste het
geval zal wezen, epreken we hierboven van een
nieuw bewys van Woeste'a invloed.
Het is al een eigenaardig feit dat een
minister van oorlog, die zelf voorstander van
persoonlgken dienstplicht is, die weet dat de
koning er sterk voor is, dat een aantal leden
der regeeringspartg, en de heele liberale partg
dat zelfde beginsel huldigen, dat zoo'n
minister toch niet met een voorstel in dien
geest kan komen, wegens den tegenstand van
den buiten de regeeriDg staanden Uider.
En nu dreigt het halfslachtige voorstel, dat
men verwachtte, ook nog uit te loopen op niets.
De Hongaarsche crisis
In de Vrgdagmorgen gehouden comité-ver
gadering van de onafbankeljjkheidspartg is
een keer in de zaken gekomen, waardoor hot
beeld van den politieken toestand geheel ver
anderd wordt.
Do dreigende splitsing ia die party, waar
door ook het voorloopig nog aanbljjven van
het huidige kabinet de wensch van den
koning onmogelgk scheen te zullen worden,
is bezworen.
Er had n.l. tueschen Kossuth en Justh een
bespreking plaats om de splitsing te voorko
men, en die besprofaing heeft tot een gunstig
resultaat geleid. Justh en zgn aanhangers
verklaarden zich bereid toe te stemmen in de
benoeming van een nieuw overgangakabinet
tot volvoering van de kiesrechthervorming, en
Weherle weer als minister-president te ver
kiezen.
Als voorwaarde vroegen zo, dat de kiesrecht-
hervorming zeer snel zou worden afgehandeld,
opdat er nog tgd genoeg zou overblgven om
ook in de bankkweBtie een beslissing te nomen
766 de afloop van het bankprivilege in 1910.
Deze verklaring werd door het comité der
onafhankelykheidspartg eenstemming goedge
keurd, en zal de volgende week worden voor
gelegd aan een volledige vergadering der partg.
Kossuth, wiens leiderschap weer erkend
werd, gaf in deze comité-vergadering verslag
van zgn gehoor bg den koning. Hü deelde
mee dat de keizer-koning den wensch aan den
dag legde dat de zaken in den tegenwoordigen
toestand souden blgven tot den herfst.
Het comité besloot dit tydstip af te wachten
maar zal een proclamatie tot het volk richten
over de bgzonderheden van het nieuwe door
Kossuth uitgewerkte program.
Het pariensent zal niet bgeengeroepen wor
den. De onderhandelingen tusscben de kroon
en de leiders der politieke partyen znllen i»
den herfst hervat worden.
Beknopte Mededeelingei.
Maandag wordt de Zuidpoolvaarder Shack-
leton te Londen verwacht, met zeven lede»
van zgn expeditie.
De Fransche Kamer, die zeker niet ban
meetellen tot de vlug afwerkende parlementen,
is Vrydag aan het einde van da behandeling
van het wetsontwerp op de krggsraden go-
komen, en heeft deze hervorming aangenomen
met 456 tegen 56 stemmen.
In Frankrgk maakt men zich ongerust
over den kruiser Jules Ferry, die op terugweg
is van Turkye, en van welke men in zestien
dagen niets gehoord heeft. In een brief aan
de familie van een der officieren werd gemold
dat de kruiser lekte.
De ministers van financiën der verschil
lende Duitsche staten hebben een beraadsla
ging gebonden, en dnarbg vrg eenstemmig de
voornaamste nieuwe vooretellen der Rgksdag-
commissie verworpen; de Aofierun^ï-bolasting,
het uitvoerrecht op steenkool, de belasting op
den omzet van molensomtrent de belasting
op de waardevermeerdering op onroerend goed
werd beslist dat zg voor de finantieele her
vorming niet in aanmerking kan komen.
Daarentegen werden de plannen van de rgke-
regeering goedgekeurd, waaronder verschillende
accgnzen en de erfdeelbelasting,
Het te Weonen vergaderde Vie interna
tionale congres voor verzekeringswetensohap
heeft beBloten de uitnoodiging der Neder-
landsche regeering aan te nemen om het Vile
congres in 1912 te Amsterdam te houden.
De Tarksche overheid is krachtig opge
treden tegen de Albaneeiohe woelingen in
Macedonië.
Generaal Djavid pasja heeft, na een borg-
batterg met snelvuurgeschut te hebben uit
gerust en mitrailleurs van Mitrovitza te hebben
laten komen, Maandag een tocht ondernomen
in de bergachtig# streek Mazizia. De dorpen
Ponan en Morina weiden bezet. Hg is begon
nen vanaf de hoogten van Cafamorino de
Albaneesche nederzettingen te bombardeeren
De expeditie heeft een gunstig verloop.
Volgens de Temps zou er ten opziohte
▼an de Creta-kwestie, door de mogendheden
sgn overeen gekomen om hun troepen op het
eiland te handhaven, totdat er een volledige
overeenstemming zal zgn bereikt.
Maar dat bericht schgnt voorbarig to zjjn,
want de Fransche minister van buitenlandsche
zaken verklaarde, dat er tot nu toe geen
overeenkomst over die kwoate is verkregen, en
dat de ontruiming in Juli zal plaats hebben,
wanneer er althans vooraf geen andere over
eenkomst wordt getroffen.
De Fransche krggsraad te Casablanca
heeft de deserteuts van het vreemdenlegioen,
die oorzaak waren van het Fransch-Duitsche
incident, veroordeeld tot gevangenisstraffen
van 5 jaar, een tot 8 jaar en een tot 10 jaar
mot degradatie.
Uit Mesjid in N. Oost Porzië komt bericht
dat aldaar ernstige ongeregeldheden heerschen.
Het hoofd der politie is vermoord. Bg het
schieten in de stad vlogen de kogels tot aan
het gebouw van bet Russische consulaat. Er
heerscht volslagen anarchie en de Europeanen
loopen groot gevaar.
De vleeschinspecteur Harm te St. Louis
heeft aan den minister van landbouw Wilson
zjjn ontslag gevraagd op grond dat hg de
toestanden in de slachtorgen niet meer kon
aanzien. Hg haalt daarna verscheidene sshan-
delgke staaltjes aan.
Dr Paul is in ongenade gevallen. Naar
aanleiding van mededeelingen, voorkomende
in het door dr Paul, den Venezolaanschea
afgezant naar het buitenland, samengestelde
Geelboek, waaruit volgt dat by vreemde oor
logsschepen in overweging gegeven heeft om
tgdena de jongste crisis naar Laguayra te gaan,
heeft, het congres van Venezuela besloten hem
van zgn tegenwoordigen post te ontheffen.
burgerlijke Stanck
Van 8—12 Juni.
Vlissingen. OndertrouwdJ. W Sliep, gesch
45 j. met C.~A. Corveleyn, jd. 31 j. J. Wol
beek, jm. 27 j met M. C. Neugebauer, jd. 24 j.
J. P. W. van de Wiel, jm. 31 j. met W. C.
Gunther. jd. 23 j. A. A. Cremers, jm. 22 j.
met J. F. T B. Sarei, jd. 33 j. F. L. Sohwarz,
jm. 33 j. met C. H. P. J. L Rog, jd. 41 j.
GetrouwdJ L. Bliek, jm. 21 j. met E. J.
de Vejj, jd 26 j. G. F. Noordhuizen, jm 27 j.
met E. A. Broek, jd. 23 j. C. BoBschaart, jm.
34 j. met M. van Dee, jd. 28 j. E. Ebert, jm.
20 j. met L. M. do Bourgraaf, jd. 18 j.
Bevallen: C. Huiszoon, geb. De Noojjer, z.
M. Naerebout, geb. De Rgko, z J. Kamermans,
geb. Houmes, d A. van Baaren, gob. Van Dam, d.
M. Vinke, geb. Meulnseester, d. A. Pieterse,
geb. Van Liere. 2. P. M. van Hoepen, geb.
Van dor Stee», t.
