MIDDELB11RGSCHE COURANT.
Woensdag
9 Juni.
Sprokkelingen.
an Middel-
art. 12, le
ennis dat bjj
A. P. DIKS—
erlof tot den
ank, andoren
F nr 154.
bekendma-
het verlee-
bezwaren
K\ 433.
452* Jaargang.
1909.
N. V.
Soc.
voering Mid-
ziekkerft.
u.
lort. Schut-
iddelb. Muuek-
luitentuin 7'/t
:ert. Schut-
ieelh. M| Zee;
OemeentebaH
Juni. Kermis-
Kröber
Dezs «onrant vsrschijnt dagelijks, net uitzondering Tan Zon- en Feestdagea.
Prijs per kwartaal, zoowel roor Middelburg als roor alle plaatsen ia Nederland traneo pp. f 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 ceat.
Advertentiën bjj abonnement op Toordeeligo voorwaarden.
Prospectussen daarvan zgn aan bet bnrean te bekomen
Advertentie* voor bet eerstvolgende nummer moeten des middags véér één nnr
aan bet bnrean bezorgd zgn.
AdvertentiënSO cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 «ent. Reclames 40 oent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Ngverheid on Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DB LA
MAK Az., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Middelburg 8 Jnni.
Br ib zoo beweerde eens een in Zeeland
algemeen bekend persoon er is maar een
plekje waar men volkomen vrg ie.
En dat is bet stemhokje.
Daar kan geen mensch n beglurendaar
knnt gjj vrjj naar nwe overtuiging uw stem
biljet invullen.
Daar zgt gij u zeiven en staat gjj niet
onder invloed van groote of kleine macht-
Het is nu anders dan vroeger toon menig
een een vooraf ingevuld biljet meekreeg naar
bet stembureau.
Dit is tenminste een goede zjj van de wet-
Tan Houten.
Laat men dus Vrjjdag daar vrjj uit, wars
van allen invloed, zijn kiozeraplicht vervullen
en stemmen op den manvnn eigen
k e n z e.
Telkens en telkens weer booren wjj van
geestverwanten dat rechts het Vrjjdag wel
winnen zal.
Wat is dat toch voor een ontmoedigend
beweren! Wie kan omtrent den uitslag nu
reeds met stelligheid iets verzekeren?
Wjj schrjjven dergeljjke ontmoedigende uitin
gen toe aan den invloed der stonte, ongemo
tiveerde beweringen van rechtsche zjjde, waar
men daardoor juist de onzen tracht te beis-
vloeden en tot laksheid te bewegen.
Kogen de onzen teeh zich daardoor niet van
de wjjs laten brengen. Als wjj willen, kunnen
wjj veel.
Daaromtrekken wjj ons van al die rede-
meeringen niets aanstemmen ie de eerste
plicht, vrjjzinnig stemmen op onze mannen in
't belang van 's lands welzjjn.
Niet van dezen tjjd is voorzeker de
houding der leiders en voormannen van de
z. g. vrjj liberalen in het dietrict Middel
burg.
Terwjjl overal in den lande gelegenheid ge
geven wordt ons van gedachten te wisselen
terwjjl een professor Tan Hamel ia Amster
dam in debat treedt met mr. Troelstra en in
Groningen prof. Drueker een lans brak met
Vliegenterwjjl nu zelfs, zjj het eok te elfder
nre, zeker om den sohjjn te redden, de anti-
revolntionnairen in ons district daartoe gele
genheid geven en hnn candidaat, hoewel
slechts op een paar plaatsen, in het openbaar
zal optreden, bljjven de vrjj liberalen volhar
den bjj hun zonderling standpunt om alle
debat te weren en legt hun candidaat geen
getuigenis af van zjjne beginselen.
Dit pleit tegen hen.
Dit getuigt zeker niet van juist begrip der
tegenwoordige eischen op politiek gebied,
maar wel van zekere, thans niet meer passende
hoogheid tegenover de kiezers.
Wjj meenen bjj deze gelegenheid ook te
moeten protesteeren tegen den toon en den
inhoud der cironlaires, welke van die zjjde
worden verspreid.
Zg bewgzen dat de leiders niet op de hoogte
ajjn van de zaken waarover zjj schrjjven en eren-
min van de goede manieren, welke men bjj
anlko gelegenheden dient m acht te nemen.
Vooral van die zgde, ter verdediging van
een candidaat van zeer goeden hniio, had men
wel het noblesse ehlige (adel verplicht) gedachtig
megen ajjn.
•e weet wel, lezer, dat de koekoek
een ooljjk beestje is! Het leeft er maar
zorgeloos op los, honwt geen nest en zorgt
niet voor ajjn kroost, maar laat dit door an
deren opveeden, in wier nest het koekoeksei
gelegd.
Onder de politieke partjjen treedt, in ons
distriet, bjj dezen etembnsetrgd ook aoo'n
koekockspartjj op. Politiek zorgeloos heeft
ze er maar op los geleefd in de laatste jaren;
propaganda hesft ze niet gemaakt; mot kie-
zerswerven hesft ze zioh niet beziggehouden,
enfin niets van hetgeen noedig is om met
vele moeiten en zorgen het politieke nest
gereed te maken, heeft ze gedaan.
In tegen het tjjdstip, waarop haar politieke
zaster-vogel8 zioh tot broeden zetten op hun
zorgzaam en moeitevcl gebouwde nestjes,
komt ze aangevlogen en legt ze gauw ook een
ei in een dier nesten.
In het vrjjzinnige nest!
In de hoop dat de vrjjzinnige vogel het zal
uitbroeden.
Wat zou die slimme politieke koekoek
schaterlachen, als dat eens lukte!
Al het voorbereidend werk jaar in, jaar
nit (want een politiek nest bouwt men
niet in een vloek en een zuchtheeft ze dooi
anderen laten doen
Alle organisatie, alle opbouw dus, is het
werk van andere nestenbonwers
Maar, men kan nooit weten of uit dat po
litieke koekoeksei toch niet wat zal te voor-
scbjjn komen. En dus, fluks naast het andere
ei, er nog een gelegd!
Ja, die »Vrjje" politieke koekoek in ons
district is o k een ooljjk beestje
Dit stnkje, zco ad rem, komt voor in het
jongste nommer van do Nieuw Walcherschc
Courant, orgaan van het Centraal Vrjjzinnig
Propaganda Comité op Walcheren.
Men hoopt aan do rechterzjjde dat het dis
trict Ooitbarg zal omgaan, en vreest dat
in Hontenisse het den vrjjzionignn ge
lukken zal het zittend kamerlid te doen vallen.
De Standaard herinnert aan de dagen toen
Glinderman voor Oostburg in de Kamer zat
>mawr tosn is de invloed van mr Hnnneqoin
dat schoon begin komen breken. Dooh jnist
daarvoor ia, zoo merkt het blad op, nu mr.
Hennsquin terugtrad, de baan weer vrjj voor
Slaagt men ditmaal niet, dan is weer veor
langen tjjd alle uitzicht op hervorming van
dit district verkeken."
Yrgzinnigen, opgepast das.
Alle krachten ingespannen in het district
Oostburg em de illusie van dr Kuyper's
orgaan te varstoren ea in Hontenisse eu
jhr. De Muralt gekozen te kxggen.
Als er eens een ministerie-Kuyper kwam,
dan zon de heer Lohman doe* wat hjj reede
meermalen deed t e g e dr Kuyper spre
ken, maar met hem s t e n m e n.
Telen vinden den keer Do Snvornin Lohman
>zoo erg niet", en in elk geval te verkiezen
hoven dr Kuyper.
Ik wilde ook wel, dnt ket zoo ware, maar
ia de praetjjk zie ik niet het versahil tus-
sohem dezen beiden. Op hen is het eude
rjjmpje van toepassing
Bjj elkander daugau zjj niet,
Tan elkander mengen zjj niet.
Aan deze woorden, indertjjd deor dr Brons
veld in zjjn Kroniek in de Stemmen teer maar-
leid en wrede geschreven, mag thans met het
oog op den strjjd, Vrjjdag a., vooral dien in
het district Goes, wel eens herinnerd worden.
Het Vaderland maakte dezer dagen de vol
gende zeer juiste opmerking.
Van de vier programpunten, waarvoor onze
tegenstanders in het veld gaan, is er feiteljjk
slechts één, waarover sg het eens zjjn, nl. dat
de eoafessioneele scholen met ruimer hand
moeten worden gesubsidieerd.
Voor het overige ie er bjj ken even weinig
eenstemmigheid als bjj ons. Spreekt men van
dwaagveraekering, dan is de hoer Lohman niet
thuis. Heeft men het over gezinshoofden-
kiesrecht, bjj behoudt sich zjjn oordeel voor.
Rept men van protectie, dan verneemt mon
dat onder de Boomich katholieken dienaan
gaande geen eenstemmigheid keerieht.
En tevens schreef ket blad
Gelukt het ons, den aanval dor kerkeljjken
af te slaan, dan is het op niekselt een positieve
winst. Dan is onze handelspolitiek gevrjj waard
voor bederf; oas kiesrecht zal zich in de
natnnrljjke richting kunnen ontwikkelen,
in elk geval niet in den grond bedorven wor
den door de malligheden van het haiamans-
kieireehtde volksschool zal behoed z|n vooi
verder vervalmet de benoemingen zal op den
weg van het recht en het algemeen belang
kunnen worden voortgegaanen onze samen
leving zal behoed woz!en voor het bukken
onder het Calvjjnsche juk der kerkeljjke
orthodoxie.
Neen, wat ons veieezigt is niet negatief;
het is iets zeer positiefs. Het zjjn de hoogste
goederen van ons volk ;-en deze staan thans
op het spel.
Laat niemand zich onttrekken aan den plicht
den heiligen plicht, dd&rvoor op te komen en
die te verdedigen.
Het diopste verwgt, dat Het Volk tegen de
Vrjjzinnig-Democrnten kau aanvoeren iB dit,
dat zjj over de Oorlogsbegrooting van den
minister Vaa Rappard verschillend hebben
gestemd.
Wjj zullen onze lezers niet opnieuw vervelen
met het verhaal, hoe eerst tjjdens de stem
ming over die begrooting de politieke betee-
kents daarvan bleek, hoe stil de rechterzgde
den «politieken sluipmoord" had beraamd.
Maar dat dit het vreeseljjkste is, wat Het
Volk tegen de onzen kan uitspelen om te be-
wjjzen dat ons standpint inzake de zorg voor
ouden van dagen onhoudbaar is, merkt Land
en Volk. op, dat bewjjst wol, hoe trenrig men
daar voorzien is van argumenten.
En dan, de greep was al heel ongelukkig
Hoe lang was het geleden, dat de sociaal
democraten »ala kippen zonder kop" rondlie
pen, toen kun oordeel over de laatste begroo
ting van den Minister Staal werd gevraagd?
Voorstemmen mocht niet, tegenstemmen kon
niet, dan maat wcgloopen. Toch nioti toen
uleek dat er genoog «uiloga's zouden voor
stemmen, maakten zg weer reohtsomkeert en
stemdon tegen.
Men noemt dat «principieel"
Bt Stad en FroHntie.
Wie in de provincie Zeeland flinke, de
gelijke mannen wil afvaardigen ter Tweede
Kamer stemmen Vrijdag a. sieder voor
ago district, op do volgende- heeren
District Middelburg.
Herman Snyders.
District Goes.
Mr. H. Goeman Borgesin».
Distriot Zierikzee.
Mr. B J. H. Patyn.
District Hontenisse.
Jhr. B. B. L. de Hnralt.
en
District Oostbnrg.
G A. Yorsterman wan Ojen.
Woensdag, morgen dus, treedt desaTond»
in het Sehutterehef alhier als spreker op de
heer mr. J. Limburg, lid der Tweede Kamer.
Wjj herinneren hieraan nog eens nadrnkkeljjk,
Üitstokend spieker, bekwaam man alt bjj
is, weet hjj zjjn gehoor te boeien en het stand
punt der Vrjjeinnig-Demooratsn warm te ver
dedigen.
Men ga hem dus hooien
De vergadering begint te acht urea en is
voor iedereen toegankelijk.
Ir bestaat gelegenheid tot debat.
Vit Vlissmgen.
Maandagavond kwamen op uitnoodiging van
de heeren J. G. ran Niftrik, C. Dommisse Tm.
en L. A. Stof koper, enkele genoodigden bjji
om in eon huishoudelijke bjjoenkomst to be
spreken m hooverre osn Oranjebond te Ylis-
aingen reden van bestaan heeft.
De hoor Van Niftrik, die presideerde, bracht
het laatstgehouden feest in herinnering, dat
een beslist succes is geweest, wat wtl toege
schreven moet worden aan de ijverig bemoei
ingen van de Vereeniging Vlitsingen Vooruit
en haar eminenten vooraitter, den heer Win
kelman.
De verschillende andere belangen, die ge
noemde Vereeniging to behartigen heeft, kun
nen de oorsaak zgn, dat sjj zich aan de her
denking van nationale gebeurtenissen en alles
wat daarmee in verband staat, niet altgd zoo
kan wjj den als wel door haar gewenscht wordt.
Daarom bestaat voor het oprichten van een
Oranjelond, die zich juist tot dat ééne bepaalt,
alleszins grond. Zoo'n vereeniging moet een
seer algemeen karakter dragen en nit de meest
heterogene bestanddeelen bestaanlieden van
allerlei stand, riehting en klenr bebooren lid
te zjjn.
Door alle aanwezigen werd de wenschelgk-
heid tot hei opriohten van een bond uitge-
sprokon.
Feestvieren staat niet op den voorgrond. In
de eerste plaats moot die bend dienen tot 't
aankweoken en aanwakkeren van liefde voor
't Vorstenhuis, ook al met het oog op den
geest van den tjjd, en pas in de tweede plaats
door feestviering op Oranjedagen uiting geven
aan zgn gevoelens.
Tot voorloopig bestuur werden bjj acclamatie
gekozen de heeren J. G. van Niftrik, F. van
der Meer, C. Dommisse, L. A. Stofkoper en P.
Landsman, dis zich allen een tjjdeljjko be
stuursfunctie lieten welgevallen.
Als de verkiezingidrukte achter den mg is,
zal het comité van zioh doen hooren. Dan zal
openbare vergadering voor alle belang
stellenden worden uitgeschreven.
Het meerendeol der aanwezigen was van
oordeel op 31 Augustus a.s. geen feestviering
te organiseeren.
De bewoners van de Clojjverstrnat hebben
beginsel besloten een bnnrtvereeniging te
stichten onder den naam Oranjevereeniging
Cluijverstraat, welke ziek tten doel stelt het
organiseeren van Oranjefeesten en 't onthalen
der in die buurt wonende kinderen.
Het Gewesteljjk Gymnastiekfeest zal alkier
gevierd worden op Zaterdag 21 Augustus a. s.
Voor een overvolle zaal sprak Maandag
avond in de Prins van Oranje te Goes de
candidaat der vrgzinnigen in het gel jjknamige
district, mr. H. Goeman Borgesins.
In den aanvang zgner rede bracht spreker
de gelukkige gebeurtenis in ons Vorstenhuis
ter sprake, wees hjj op de onverbrekelijke
banden, die Oranje en ons volk binden, en de
noodzaak om de bestaande eenheid van ons
volk te bewaren.
Ook bjj een krachtig politiek leven behoeft
eenheid van een volk niet verloren te gaan,
mits slechts de party big ven middel en geen
doel worde.
De intrede van het woord antithese in de
politiek heeft echter gevaar voor de eenheid
het volk doen ontstaan de antithese tns-
achen kapitaal en arbeid werkt verderfeljjk,
r erger nog is do invloed op ons politiek
leven die door de politieke geloofsantithese
wordt uitgeoefend.
Spreker betoogde de onjuistheid van deze
antithese, die onze politiek vertroebelt.
Na de pauze ontvouwde spreker het pro
gramma der Liberale Unie, de noodzakelijkheid
tn algemeen kiesrecht en voor staatspensioen.
Tan de gelegenheid tot debat werd gebruik
gemaakt door mevrouw Jonker, die opkwam
voor het kiesrecht aan de getrouwde vrouw,
en dr J. A. H. van den Brink, candidaat der
sociaal democraten in het district Goes.
Deee betoogde o. m., dat de antithese tns-
schen kapitaal en arbeid ie iets werkoljjk be
staands. De liberalen zgn aan sociale politiek
gaan doen ondei den drang der sociaal demo
craten. Verder viel hjj den heer Borgesins aan
over de wjjae wnarep deze in de Kamer vaak
zjjn stemjsitbracht.
In zjjn repliek zeide de heer Borgesins het
te betrezren, dat niemand der aanwesige anti-
revolntionnairen in debat was getredendat
was geen bewjjs van kracht.
Den heer Tan den Brink antwoordde hjj
dat de vrjjzinnigen, en ook hg Borgesins, reeds
voor de belangen der arbeiders waren opge
komen vóór er sociaal-democraten waren.
Wat het vrouwenkiesrecht betreft, spreker
meent, dat de vrouw niet langer mag worden
uitgesloten van het kiesrecht, alleen is de
vraag, welke vronwea tot de stembus moeten
worden toegelaten, nog niet tot klaarheid
gekomen.
Tegsn verkapt dameskiesrecht is ook spreker
ten sterkste gekaat.
Met een krachtige opwekking om allea
vrgzinnig te stemmen, eindigde de heer Goeman
Borgen us.
In de Maandag door ingelanden van het
waterschap Kruiningtn gehouden vergadering
werd besloten om mede te werken tot stish-
ting eener Risico-vereeniging van waterschap
pen, enz. Een afgevaardigde zal naar een later
bjjeen te roepon vergadering gezonden worden
Besloten werd verder, mot algemeene stem
men. aan de weduwe van den pas overleden
kantonnisr D. Pauwe, een jaargeld van f 100
toe te kennen.
Nu osk Maandagavond ojj de loting vaa den
heer De Muralt te Oostbnrg niemand lust
bleek te hebben om in debat te komen, «chjjnt
het wel zoo schrgft men ons van daar
alsof de voorzitter der Vrjjzinnige Kiesvereeni
ging, ds heor Lnciesr, het bp het rechts eind
kad met sjjna veronderstelling, dat mem dit
miet kon of niet dnrfde.
De keer Ds Muralt, varig sa wegsleepend
redenaar als hjj is, had een dankbaar gehoor
van 5 a 600 maD, welke menigte do graanbenrs
ongeveer volde.
Tot aan de panze was spreker in de vaste
overtuiging, dat ds Van der Kamp uit Axel
als debater zou optreden, wat ook bleek ait
de rede van spreker.
Ds Van der Kamp was niet tegenwoordig;
nnderen, reeds vroeger als debater opgetreden,
verlieten tydens de lezing de zaal.
De heer De Muralt verwierf meermalen een
langdnrig applaus, en naar veler meening is
het een avond geweest,goed voor de candidataur-
Van Oyen.
Laansma tegen Snyders.
Te Oostkapelle, in het safé van
den heer Goeman, hield Maandagavond de
ier Herman Snjjders een politieke voordracht.
De vergadering, die bezocht was door een
zestigtal personen, werd namens de Vrijzinnig
Democratische Kiesvereeniging te Middelburg ge
leid door den heer L. A. E. van dpr Ley, die
in zjjn openingswoord zgn blgdschap uitsprak
over de goede opkomst.
De heer Sngders begon met erop te wgzen
dat, ofschoon de Vrgzinnig Democratische partjj
in dit district reeds jaren de leiding heeft bg
de verkiezingen, men toch somB nog zulke
eigenaardige begrippen heeft omtrent de be
ginselen dezer partg, dat nadere uiteenzet
ting zeer gewenscht is.
Hg merkte op dat, als alle partgen een can
didaat hadden gesteld, er geen vier doch zes
candidaten moesten zgn, dat wil zeggen nog
Roomsche en een Christelgk histonsobe.
Dat dit niet zoo is, vindt zgn oorzaak in de
coalitie, het samengaan der drie kerkelgke
partjjen. Op de bekende gronden bestreed da
heer Sngders die coalitie.
De geloofsvrgbeid is volgens spreker juist
een vrgzinnig beginsel en het gaat niet aan,
om de vrjjzinnigen, die tot het 7erkr|gen er
van krachtig medewerken, aan te wrgven dat
zg den godsdienst bestrgden of dien zullen
benadeelen.
De heer Sagders was van meening dat de
drieohristelgke kabinetten niets beslist christe-
Igks tot stand hebben gebraeht en toonde dit
nit de parlementaire gesohiedenis met voor
beelden san.
Hot wedsrom op den voorgrond brengen der
antithese keurde spr. ten sterkste af. Een
betere scheiding dan in aanhangers van geloof
en ongeloof iB die in aanhangers van democratie
en conservatisme.
Na een korte pauze, waarin gelegenheid
werd gege»en ons zioh voor debat op te geven,
van welke gelegenheid geen gebruik werd
gemaakt, behandelde de heer Sngders de Vrjj -
zinnig-Democratiscke beginselen.
Hg protesteerde er tegen dat men de Yrg-
zinnig-Democraten in dit distriet tracht af te
breken door hen met een vage nietszeggende
term »rood" te noemen. Hg deed duidelgk ket
verschil tnsschen de sociaal-democraten en
zgne partggenooten uitkomen en toonde aan
dat deVrgzinnig-Democraten zgn voor rechtvaar
digheid in het staatsbestuur, tegen voorrech
ten, aan geboorte of bezit ontleend, véér de
bevordering van de 1 elangen van alle bargere
hoog en laag, rgk en armdat zg willen
bestrgden zelfzucht en egoïsme en gemeen
schapszin willen bevorderen. Wil men dat nn
rood noemen, het zg soo. Hg noemt ket eon
Bchoon en heerlgk streven.
De democratische beginselen niet die van
de Trg-liberalen vergeljjkende. toonde bg ds
superioriteit van eerstgenoemde aanterwgl
hg aan de hand der strooibiljetten, voor de
▼rg-liberale candidatuur verspreid, aantoonde
hoo men daarin de meest onhoudbare stellin
gen verkondigt, blgk geeft de Vrgzinnig-
Democratisobe beginselen in het geheel niet
kennen en feitelgk standvoorreckt en een
politiek, alleen gericht op het eigenbelang,
verdedigt.
Op de reeds meermalen genoemde gronden
verdedigde de heer Sngders zgn standpunt op
het gebied van hot kiesrecht en op dat der
sociale wetgeving.
Na te vergeefs nogmaals gevraagd te hskbe*
of iemand wenschte te dehatteeren sf vragen
te stollen, sloot de leider do vergadering onder
dankbetuiging aan den spreker voor zgn rede
e* aan de aanwezigen voor hun onverdeelde
aandacht
Toen eerst vroeg en verkreeg nog kat
woord de hesr L. K. Laansma, hoofd der
christelgke school, die zeide dat de antirevo-
lutionnairen reeds in 1876 voor hnismanikies-
reoht waren. Hg verweet den spreker, dat hg
direct begonnen was met de kerkelgks twisten
aan te moedigen. Den vaeeinedwang noemde
debater als een afschrikwekkend voorbeeld,
hoe het worden aal ale de vrgsinnigea de
baas worden. De heer Laansma merkte vorder
sp, dat do Calvinistea steeds gsstradea kek-
