MIDDELRURIISCHE 4.01 RAM.
Dinsdag
8 Juni.
Bit Stan en Frovincie.
H'. 132
152* Jaargang.
4909.
-?>ï'
Dan coarait versohijm dap olijks, met uitsondering ran Zon- en Feestdagen-
per kwartaal, zoowel roor Middelburg als roor alle plaatson in Nederland franco pp.
Afzonderlijke nummers kosten 6 cent.
Advertentiën bp abonnement op roordeehge voorwaarden.
Fraspectnssen daarvan zgn aan bat bureau te bokomen
Advartentiën roor het eerstvolgende nummer moeten des middags v r één uur
aan bat burea* bezorgd zgn.
AdvertentiëaSO cent per regel. Bij abonnement reel lager. Goboorto-, dood- en
allo andere familieberichten en Dankbetuigingen ran 17 rogels f 1.50elke regel me
20 cent Reclames 40 eeut per regel. Grooto letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Ngvorheid on Geldwezen, iB gerechtigd het Algemeen Arfvertentle-Bnreau A. DB LA
MAR Ac., NJS. Voorborgvral 26ö, Amsterdam.
Bg deze courant behoort een bijvoegsel
De opgaaf van don spoordienst komt in
dit nommer voor op de gebruikelijke
plaats.
Middelburg 7 Juni.
Tegen de coalitie.
Daartegen gaan ook de onzen in Zeeland
Vrijdag 11 Juni met «He mach! ton strijde.
En waarom
Omdat er van die coal u> slechts te
vreezen en niets te hopen is.
Omdat zij strijdt tegen o .ze beginselen.
Omdat zij rust op een af te keuren
grondslag.
Omdat zij oen stelling ;erkondigt die ons
land ten verdorve voert.
Omdat ze ons weer brongen zal het
Kuypor-regime, waarvoor het vrijzinnig
Nederland vol vroeze 5.
Wie herinnen zich niet uit de jaren 1901
tot 1905 de regeeiingsperiode van het
christelijk kabinet, waarin eene wijziging ia
gebracht in do wet op hot lager ouderwijs
dio een zeer zwaren, haast ondul lbaren finan-
cieelen last op de schouders van ons volk
heeft gelegd, en die do openbare school be
nadeelt en ten ondergang doemt
Zelfs voorstanders van het bijzonder
onderwijs beginnen moor en meer in te
zien hoe het stichten van tal van christe
lijke scholen on schooltjes hun eigen or
ganisatie breekt, hunne krachten verbrokkelt.
Wat is er verder in die vierjarige pe
riode gedaan aan werkelijke horvormingen
in democratisohen geest?
Men wijze ons dat oen3 aan.
Met miskenning van vroegere beloften
heeft men geremd op sociaal gebied, de
arbeiders laten wachten en eene noodzake
lijke verbetering in ons belastingstelsel
laten rusten.
Dat is geheel in strijd met de beginselen,
door ons ontvouwd in het eerste onzer drie
opstellen.
Is er dan niet alle reden om met vreeze
on beven tegemoet te zien de kans dat
snik een Kuy per-kabinet weer aan het be
wind komt?
Die coalitie kan ook onmogelijk iets fot
stand brongen zij bestaat daarvoor uit te
heterogene bestanddeolen. Elk harer frac
tion moet to veel de andere naar de oogen
sicn cn rekening houden met de zoo ver
schillende wenschen der andere, dat zij
van zelf tot grooto ingrijpende maatregelen
aiot in staat is maar eer gedoemd tot
machteloosheid.
Zij rust dan ook op een af te keuren
grondslagen wel op een negatief niet op
een positief beginsel.
Wat de Coalitie wil, is tegenhouden al
wat vrijzinnig denkt, beletten dat in ons
land geregeerd wordt in vrijzinnigen geest.
Alleen positief is zij in haar eischen, dat
de zetels onder hare verschillende partgen
worden verdeeld, dat benoemingen plaats
hebben in verhouding tot de kerkelijke ge
zindten, dat ons land meer en meer worde
een geschikt terrein voor het kweeken van
godsdienstige sekten.
Een banierdraagstor van een verderfelijke
stolling is diezelfdo coalitie.
„Hoe meer go voor het bestaan van de
Antithese het oog Bluit, hoe meer ge uw
Coalitio verzwaktmaar dan ook omge
keerd lioo scherper ge die Antithese in het
oog vat, hoe vaster uw Coalitio staan zal."
Dit zeido immers dr Kuyper in zijn ope
ningswoord ter doputaten vergadering van
22 April 11.
En wio bodenkingon oppert tegen zulk
oen heilloos on gevaarlijk spel, riep hij
toe
•Als men ons van do overzg toeroept: Hoe
kant gg, die n Christenen noemt, en immerB
den vrede moeBt zoeken, voor anlk een Anti
these opkomen? dan ligt bet rnt woord gereed,
•dat wie zoo vraagt, den Chmtns nooit gekend
heeft en vreemdolmg is in de Heilige Schrift.
Maar dit staat vaat, wie ander ons uit innige
verkleefdheid den Christus bolgdt, hg mag
geeu ander Btandpunt innemen, dan'waarop
de Christus zelf ons plaatste. En wio van de
overzgde ons den eisch stelt, dat we voor de
Antithese hot oog znllen sluiten, vergrjjpt zich
aan onze consciëntie, door feitelgk van ons te
vergen, dat we zullen loochenen wat de Christus
ons met zoo ontzettenden ornet heeft ingeprent.
De Christus is nu eenmaal, naar luid van
Profetie en Apostolaat, »een steen des aan
stoots en eep rots der ergernis", en het is de
zending van den Zone Gods in deze wereld
geweeBt, waardoor van zelf de Antithese in
ons leven is opgekomen. Verbloemen baat hier
niet, er de oogen voor sluiten, is blindeinans-
spel. Voor gematigd getuigen zeffs is geen
plaats gelaten. Jezus, die nooit anders dan
met opzet spreekt, hoeft juist op dit punt elk
gematigd woord stelselmatig gemeden. SngdoD-
der dan Hg het uitdrukte, is het niet uit te
drukken. Op wat punt ook zoen ia te sluiten,
op dit punt nooit.
Vrees daarom nooit voor een daurzaam uit
eenvallen der Coalitie, Al werd zo straks tgde-
lgk losgewrikt, altoos zal ze uit natuurlgke
aandrift haar kracht herwinnen, en hoe voller
nadruk ge op de Antithese legt, des te vaster
zal ze inwortelen. Bg tal van afgelegen vraag-
stukken moogt ge gedeeld staan, zoodra deze
Antithese trilt, huivert de zonuw in uw gevoel
van zelf op. Die antithese is van de Coalitie
het cement. Wie haar omnevelt ot verzwakt,
verzwakt tegelgk het Baamworken der Christe
lijke partgen. De stoot, dien zg aan het hart
geeft, trilt in heel het aderenweetael van ona
volksbestaan door. en ze beheerscht lieel bet
samenstel van ons volksleven, in gezin en
ma&tschappg, in Staat en Kerk."
En de schrijver der driestarren in De
Standaard dr. Kuyper niet onbekend
heeft gemeend in het nommer van 2 Juni
van dat blad die beweringen, dat beroep op
Christus nog eens in oen nader licht te
moeten stellen.
Hij verdedigde nogmaals de Antithese op
grond van Jezus' woorden dat Hij niet was
>n om vrede te brengen op aarde,
maar het zwaard; ja dat hij gekomen
was om de menschen tweedrachtig te maken.
„Geen vrede op aarde en tweedrachtig
tot zelfs in het geeinIaat geen neutrale
zóne over," zoo schrijft hij nog eens na
drukkelijk.
Dr. Kuyper, die in zijn toespraak op dc
Deputatenvergadoring hetzelfde verkondigde,
keut de Schrift beter dan wijen toch
durven wij opkomen tegen zijne redo-
neeriugon, beweren dat zijne opvatting on.
juist is.
Tegenover do door hem aangehaalde
woorden, stellen wij een andere uitspraak.
Zeker, Jesus zal vrel gozogd hebben dat
hjj geen vrede bracht op aardemaar die
uitspraak getuigde van zijne menschenken-
s.
Hij voorzag wel dat de menschen na zijn
dood zonden twisten en van gevoelen ver
schillen over zijn lovon, zjjn streven, zijn
woorden en elkaar daarover zonden ver
ketteren.
Maar dat Hij dit wenschte, dat dit in Zijn
geest zou zijn, noen, dat geloovon wij niet.
Daarvoor zijn ons borg de schoone woor
den uit de heerlijke Bergrede
Gij hebt gehoord dat er gezegd isGij
zult uwe naasten liefhotben, en uwen
vijand zult g!j haten.
Maar ik zegge u hobt uwe vjjanden lief,
zegent ze die u vervloeken, doet wol don-
genen die u haten en bidt voor de gene
die u gewold doen en die u vervolgen."
En zou nu de Btichter van het christen
dom, die dit menschliovend woord zijn
volgelingen, het volk op het harte bond,
gewild hebben dat, evenals dr Kuyper en
jhr De Savornin Lohman verlangen, zij die
over godsdienst en zijn woord in meening
verschillen elkaar het leven verbitterden
en dat een volk in twoeön word verdeeld?
Neen, naar odzo mooning begrijpt dr
Kuyper de leer dor liefde, door Jezus ge
preekt, niet of wil hij uit partijbelang die
niet begrijpen.
Maar hoo het zij, bedenkelijk blijft de
leuze, door hem weer op den voorgrond
gesteld en door het tegenwoordig© mini
sterie beaamd.
Zij wordt weer hot richtsnoer, waarnaar
in het eerstvolgond vierjarig tijdvak zal
worden geregeerd, wanneer 11 Juni de
coalitio zegeviert.
Maar wij hebben hoop dat dit niet go-
beuren zal.
In 1905 kwam bij de berstemmiDg plotse
ling een onverwachte ommekeer.
Wie weet of de schijnbare onverschillig
heid, die er nu nog heerscht, niet nog ver
anderd in een zeldzame belangstelling,
gevolg van het ontwaskte besef van hot
onverantwoordelijke om de belangen van
Nederland weer in handen te stellen van
de clericale partijen met dr Kuyper aan
het hoofd.
Het is te hopen
BEHOUD ONZER ZELFSTANDIG
HEID ENZ.
Dr F. J. L. Kriimer, oud-boogloera*r aan de
ütrechtscho Universiteit, hield Zaterdag, naar
aanleiding van den plaats gehad hebbeuden
doop van Prinses Jahana, in het groot-audito
rium der Universiteit te Utrecht eene rede
voering.
Spreker begon met er op te wgzen, dat in
het begin der 15e eeuw van een Nederlandsch
volk nog geen sprake was, veel minder van
een Staatsoenheidalles droeg een plaatselijk
karakter.
In het Bourgondisch-Oostonrgkeche tgdperk
werd een groote schrede gedaan op deu weg
der Staatkundige ontwikkeling, en vooral
Karei V arbeidde krachtig aan de eenheid der
Nederlanden,
Spreker betoogde hoe die arbeid weder te
niet werd gedaan in den strjjd der troebelen,
door de poging om het Caetilimneohe cegee-
ringsstelsel te vestigen, en zette uiteen hoe
die poging mislukt is door Prins Willem van
Oranje, den stichter dor Nederlandsohe natio
naliteit, en na hem door Johan van Oldebar-
nevelt, wiens mecsterlgk staatsbeleid werd m
het licht gesteld.
Daarnaast wees spreker nadrukkeljjk op de
groote fout van dit gansche tgdperkdat
verzuimd is en daarna stelselmatig is tegen
gewerkt, dat een éénhoofdig gezag gevestigd
werdintegendeel alles werd gedaan om de
gewestelijke en plaatselijke souvereiniteit te
vestigen en te handhaven.
Alleen de voorzichtige staatkunde van Prin8
Frederik Hendrik, later een tjjd lang het
bestuur van deu raadpensionaris Johan de
Witt m het merkwaardig tjjdperk vnn don
strgd voor de vrge zee, deed de nationale
ontevredenheid een tgdlang zwjjgen, hoezeer
in 1650 de bestendiging van den toestand van
verdeeldheid door de besluiten van de provincie
Holland de ontevredenheid in ©n buiten dat
gewest had vergroot, omdat ten allen tjjde in
de Nederlanden de bevolking de monarchie had
aangehangen en was bljjven aanbangen.
In dit verband lichtte de spreker do geschie
denis toe van Prins Willem III, den nadruk
leggendo op diens 30-jarigea strgd voor de
onafhankelijkheid van de EuropeeBche Staten
tegenover de Fransche monarchie.
Hot laatste deel van epreker's rede was een
betoog, dat het mislukken der pogingen
in Willem III en Willem IV een eminont
hoofd en daardoor een staatseenheid te vin
den, een aanklacht was tegen do verderfeljjfee
richting van het stelsel der gewestelijk©
souvereiniteit in do 17e en 18e eeuw. Dat be
toog vervolgende, wees spreker op den om
mekeer in 1813 en 1814 en op do beteekenis
van de Kroon in onzen tgd.
Spreker eindigde met eene aansporing tot
de studenten der universiteit om mede te
werken tot het ongestoorde behoud onzer zelf
standigheid, handhaving van onzen staatsvorm
en trouw aan de Kroon.
zilveren medaille, geschonken door den heer
H. Mger.
Zaterdag en Zondag werd door een aantal
bewoners van verschillende straten alhier
bg de politie aangifte gedaan van het vermis
sen van lood en zink aan hun huizen.
Heden zjjn vgljongenB van 12-14 jaar door
de politie opgespoord zg bekenden het lood
gestolen te hebben en verkocht aan opkoopers.
Het geld werd versnoept.
Het lood en zink werd gedeeltelgk bg die
opkoopers in beslag genomen.
Uit Vlissingen.
Zaterdagavond trad in het lokaal Buning de
heer dr A. van Raalte van Dordrecht, daartoe
uitgenoodigd door do Vrijzinnig Democratische
kiesveroeniging aldaar, op om te spreken over
den politiekon toestand.
jj begon zoo schrgtt men ons
zgn boeiende, hier en daar gekruide rede
met de medodeeling, dat de zaak hier
principieeler kan worden behandeld dan
ergens anders, daar de afgevaardige voor het
district te kennen hoeft gegeven dat hg zgn
mandaat niet vernieuwd wenschte te zien.
Spreker kan zioh dus bepalen tot de begin
selen der partgen cn tot hun programma's.
Luisteren wg naar de leuzen, bg deze stem
bus aangeheven, dan trekt het de aandacht
dat de antithese weer een groote rol speelt.
Spreker toonde daarop aan, dat die antithese
slechts een leuze is, die den werkelgken achter
grond verbergt.
Hg herinnerde er aan hoe dr Kuyper in
1894 opgetrokken is naast zgn partggenooten
en hoe professor Treub de candidatuur van
dr Kuyp<-r destgds heeft verdedigd, omdat
deze toen was vóór 't kiearechtstelsel-Tak.
Later is hg daarvan teruggekomen. Ware
toen de kieswet-Tak tot standgekomen, dan
hadden wg een partggroepeerÏDg gekregen,
die dwars gaat door de lgn van tegenwoordig.
Vervolgens liet spreker uitkomen, hoe de
toepassing der antithese hot werk is, alweer
van dr Kuyper en beautwoordde hg de vraag,
waarom deze eigenlgk die antithese gesteld
beeft. In 1905 was verkregen wat men wenschte
en leek de schoolstrgd van de baan. Doch
toen begreep dr Kuyper dat nu alle reden tot
samenwerking aan de rechterzgde opgehouden
had te bestaan. Hg heeft dat zoo ingezien,
dat bg zelfs geaarzeld beeft den schoolbuit
van 1901 binnen te halen.
Langzamerhand werd de grondslag der coalitie
ondrruignd en moest er iets anders gezocht
worden om aamenwerking te verzekeren.
Daartoe nu moest de antithese dienen.
Dan giDg spreker over tot het vergelijken
van het programma der Vrgzinnig Democraten
met dat der Anti-Eovolationnairen, achtereen
volgens de vier bekende punten besprekend.
Met voorbeelden toonde bg aan tot welke
soheeve toestanden de kieswet Van Houten
aanleiding gaf en verder, dat het een Christelgk
ministerie niet gelukken zal de sociale wet
geving tot oen goed einde te brengen.
Nog besprak do heer Van Raalte de tariefwet,
do ouderdomsverzeberiDg en het protectionisme
om te eindigen met een aanbevelend woord
voor den candidaat der Vrgzinnigen, den heer
Herman Sngdera.
Van de gelegenheid tot debat of 't stellen
van vragen werd geen gebruik gemaakt.
Dit gaf spreker aanleiding er op te wgzen
hoe opvallend weinig van de rechterzgde open
bare vorgaderingen worden belegd of een
debater zich aanmeldt, en maakte hg ten
slotte met een voorbeeld duidelgk, boe een
Vrgzinnig Democraat aan zgn program uit
voering tracht te geven.
In de flink bezette zaal vond spreker den
ganschen avond een aandachtig gehoor.
partgen, verdedigde het ministerie-De Meester
tegenover de aanvallen van rechts en wgdde
eenige woorden aan bet huidige kabinet.
Na de pauzo besprak de heer Sngders
hoofdzakelgk het algemeen kiosrocht, waarbg
hg gelegenheid vondhetgezinshoofdenkiearecht
der recbtsche partgen aan critiek te onder
werpen, en toonde bg do noodzakelgkheid van
de invoering van algemeen kiesrecht aan.
Ten slotte behandelde spreker de sociale
wetgeving. Op de reeds vroeg in ons blad
uitvoerig medegedeelde grondou toonde hg aan
de urgentie van de invooring van hetgeheele
stelsel van sociale verzekering, in de eerste
plaats de ouderdomsverzorging.
De aanwezigen gaven door applaus hun
instemming met bot gesprokene te kennen.
De beer Van dor Ley sloot de vergadering
met een opwokking om den heer Herman
Sngders Vrgdag n. s. te stemmen.
Door Burg. en Weth. te Goes agn de
dagen voor evontuoele stemming en herstem
ming, wogonB periodieke aftreding v<iu de
leden van den Raad, bepaald op 8 en 15 Juli
1909.
Zondagmorgen trad te Hansweert de
heer P. F. Fruytior, candidaat voor de Tweede
Kamer, in het café Liyk voor de katholieke
kiezers op.
De heer Van Dalsnm, mede katholiek, vond
aldaar geen enkele zaal voor hom beschikbaar.
Ook de heer Do Muralt, candidaat der vrg
zinnigen in hot district HontenÏBse, kon in
het katholieke gedeelte van dat district (het
land van Hulst) geen politieke lozingen hou
den, omdat gcon onkole zaal voor hem be
schikbaar was.
Bg kon. besluit is een pensioen toegekend
van f 225 "t jnars aan E. J. Daalhuyzen, wed
C. M. Piokart, tweede licht wachter aan boord
van 's Rgks lichtschip Schouuienbank.
Zaterdagavond vergaderde te Sint
Maurtensdgk de afdeeling Stavemese van
de Vereeniging van gediplomeerde oud leerlingen
van den Landbouwwintercursus. Op drie leden na
wuren allen opgekomen. Na afdoening der ge
wone huiahoudelgke zaken word besloten om,
zoo veel mogelgk, samen oen bezoek te brengen
aan de Landbouwtentoonstelling te Kruiningon
op a.s. Donderdag.
Daar er in die streken ook tegenwoordig
veel suikerbieten op gehalte gecontracteerd
worden, werd besloten voor rekening van de
afdeeling aan te koopen een toestel, tot het
zelf onderzooken van het gehalte der bieten,
evenals znlks reeds eirca 20 jaar te Stave-
nisse bestaat. Dit toeBtel zal te Siut-Maartens-
dgk geplaatst worden.
De leden zallon voor een verminderd tarief
kunnen laten onderzoeken, terwgl niet-leden
iets meer moeten betalon. De heer J. van
Bezoogen nldaar zal zioh voorloopig met de
behandeling ervan belaaton.
Nog werd besloten tot hot verzekeren tegen
braDdschado van de boeken, aan de Vereeniging
toebeboorende.
Door de Vereeniging zgn 3 proefvelden aan
gelegd, waarvan de resultaten later zullen
worden bekend gemaakt.
Geen telegrammen.
Onzen correspondenten verzoeken wg drin
gend Vrgdag geen telegraphische berichten
ons te zonden van den uitslag der stemming
in hunne gemeente.
Alleen wanneer wghun dit v
gen, gelieven zg ons te telopboneeren.
Van 15 Juni tot 15 September wordt
door do stoomtram Walcheren, dagelgks, dus
nu ook des Zondags, weer een dienst ingelogd
tuaschen MiddelburgVlissingen V. V.
Zooals uit de aankondiging in dit nommer
blgkt, rgdt die trein vier maal daags heen cn
weder.
Op de internationale postzogeltentoon-
stelling te Amsterdam is o.a. de heer mr E.
Bonn te Middelburg bekroond met de
verguldailveren medaille, geschonken door de
Veetere. Briejm. Handler Verein, en met een
Zaterdagavond trad de heer Herman Sngdei
to W e s t k a p e 11 e op in bet koffiehuis van
de wed. P. Minderboud.
Hg werd bg zgn talrgke toehoorders ingeleid
door den heer L. A. E. v. d. Ley, namens de
Vrijzinnig Democratische Eiesvereeniging te Mid.
delbnrg.
Do heer Sngders, die zgn rede door een
pauze onderbrak, besprak in het eerste gedeelte,
na een korte inleiding den strgd tusschen
links en rechts.
Hg wees daarbg op het groot verschil van
inzicht dat in de pnrtgon van de coalitie
onderling bestaat over onderscheidene belang-
rgke politieke vraagstukken, als: vaccinedwang
en de Zondagsrust.
Verder op het tegennatuurlijke van het ver
bond der recbtsche partgen, waar dit i
enkel opzicht gesloten^is om te bereiken een
precies aangeduid en duidelgk omschreven doel,
zonder prgsgeven van beginselen.
Spreker behandelde vervolgens de antithese I
en de verkiezingsprogramma's van de rechtsoh©
BRIEFWISSELING.
Aan Yan O. De zaak komt ons van te weinig
belang voor om daarover zulk een uitvoerig
ingezonden stuk te schrgven. Wend u tot den
betrokken ambtenaar, die van uw wenk zeker
gaarne gebruik zal maken. Red.
Burgerlijke Stanc
Van 5—7 Juni.
Miijdblboeg. Bevallen: S. C. L Smit, geb.
Pauwels, d. E. J. Neugebauwer, geb. JanBen, d.
S. M. Luwema, geb. Baljé, d. G. W. de Klerk,
geb. Overweel, z. W. Joziaaso, geb. Leeman, z.
J. Wirtz, geb. Van Weele, z.
Overleden: S de Graaf, d. 20 m. R. M. van
den Boogaart, man van M. C. Siepman, 59 j.
Van 31 Mei—5 Juni.
Zibrikzee. Getrouwd: J. Catshoek, jm. 24
j. met P. Krgger, jd. 25 j. J. 0. van Splunter,
jm. 24 j. mot A. P. Pokops de Haas, jd. 31 j.
BevallenP, K. Hsgo, geb. Zoeter, z. A J.
W. Smitt, gob. Van d. Plugm, d H. S. Lugk,
geb Van d Borg, d. M. Barrevoets, geb. Ale-
d.
OverledenA. Corboel,
ling, 70 j.
wed. van A. Schul-
to Vlissingen.
Dinsdag
8 Juni
nm.
4.22
Woensdag
9
5.15
Donderdag
10
6.11
Vrgdag
11
VOL.
6.57
aterdag
12
8.7
Zondag
13
9.14
Maandag
14
10.20
