MIDDELBIJRGSCHE COURANT. Vrijdag 4 Juni. W. 129. 132* Jaargang. 1909. Dm («nut verzcligBt dagelijks, met uitzondering van Zob- en Fs*atdagea. Prijs per kwartaal, zoowel toot Middelburg als voor all# plaatsen in Nedarlud kanso pp. f Aizondulijke nummers kosten 5 tent. Advertentie* bjj abonnement op Toordeelige veorwaarde*. Frespeotnssen daarvan ig* aan bet bareaa te bekomen Advertentiin voor het eerstvolgende nnmmer moeten des middags ré éi dén nar aan het bnreaa bezorgd zg*. Advertentiën10 oent per regel. Bij abonnement voel lager. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regela i 1.50elke regel me 10 eent. Reclames 40 eont per regel. Groot* lettert naar de plaats, die zij innemenj Tet de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeem Adverteatle>Burean A. DB LA NAB An., NJ5. Voorburgwal 306, Amsterdam. Middelburg 3 Juni. Voor de stemming op Vrijdag 11 Juni hevelen wij bij de kiezers in de verschil lende Zeeuwsohe districten de volgende hoeren ten dringendste aan District Middelbnrg. Herman Snijders. Distriet Goes. Mr. H. Goeman Borgesins. Distriet Zierikzee. Mr. B. J. H. Patyi District Hontenisse. Jkr. B. B. li. de en District Oostburg. G A. Torsterman van Oyen. Benoemingen enz. Bg kon. besluit: is de kapitein ter zee W. A. Mouton eervol ontheven van het bevel van Hr. Ms. pantser- schip Htemakerck en dat bevel opgedragen aan den kap. t./z. G. L. Goedhart iB bepaald dat Hr. Ms. pantserdekschip Gel derland.thans aangewezen voor buitenlandschen dienst, 5 Juni a.s. in dienst zal worden opge legd, en is de kap. t./z. J. B. Snethlage eer vol ontheven van het bevel over dien bodem. In dit jaar kunnen veertien doctoren in de rechtswetenschap, die geslaagd zgn in het examen, bedoeld bg art. 141, 2de lid, der hooger-onderwgswet, ter beschikking van den Gouverneur-Generaal van Nederlandsch Indië gesteld worden om in rechterljjke betrekkingen daar te lande te worden geplaatst. Verder worden voor den burgerlijken vee- artsengdienst in Nederlandsch lndië gevraagd zeven veeartsen, die aan de rpksveeartseng- sohool het diploma van veearts hebben ver kregen, en kunnen bg den dienst van den waterstaat en de burgerlgke openbare werken aldaar worden geplaatst veertien adspirant ingenieurs. Voor nadere bijzonderheden zie men de St. Crt. no 127. HARTE MEDKDEELINGBSi VERGADERING KM. In de Woensdag te Utrecht gehouden ver gadering van de vereeniging Hel Nederlandsch Liid herinnerde de voorzitter, prof. dr J. te Winkel, van Amsterdam, aan het vjjfjarig bestaan der Vereeniging, in welk tijdvak veel ïb tot Btand gebracht. Dat de Vereeniging thans begonnen is met de uitgave van liederen, noemde hg een grooten vooruitgang. Van deze uitgave Liederen van Grool-Neder'and zgn reods twee bundels ver sohanen in het voornemen ligt elke twee maanden kosteloos aan de leden te zenden 12 blz. muziek en liederen. Bljjkens het jaarverslag bedraagt het ledental thans 240 tegen 203 ten vorigenjare, daaronder 2 begunstigende leden, evenals toen, benevens 21 beschermende leden, tegen toenmaals 23. Het aantal vereenigingen, die lid zgn, steeg van 9 op 10, waarvan één begunstigend, 5 beschermend, tegen 6 ten vorigen jare. ®t Stad en ïTovlncie. Woensdagavond bad in de bovenzaal van het Militair Tehuis alhier vanwege de afdee- ling Middelburg van den Volksbond, Vereeniging tegen drankmishruik,Ae uitdeeling plaats van prg- zen aan de drie beBte leerlingen van den dit jaar gehouden onrsns in cartonnnge-arbeid. Deze cursus, geheel belangeloos gegeven door den heer J. Vreeken, gesteund door den heer A. Dekker, werd aanvankelgk gevolgd dooi 12, later door 10 jongens van 12jarigen leeitgd. Nadat zg door den voorzitter der afdeeling toegesproken waren, werden aan de leerlingen Anton Crucq, Frans van der Hoek en P. van der Weel prgzen overhandigd, bestaande in werktuigen en materieel, noodig voor de verdere beoefening van het op den cnrsus geleerde. Uit Vlissingen Omtrent de nieuwe bolentransportinrichting aan de gasfabriek aldaar meldt men onB nader Deze inrichting heeft als drgfkracbt een gasmotor, welke eene ketting zonder eind in beweging brengt. Een twaalftal wagentjes, welke aan rails hangen en door middel van ge noemde kstting worden voortbewogen, dienen om de kolen boven in de kolenloods te bren gen alwaar sg automatiBoh worden gekipt; daarna worden zg weder ledig tot voor het schip ternggevoerd om opnieuw te worden geladen. Zooals reeds gemeld, werd de gehééle in richting door de firma Gebr. Polak geleverd. Woensdagavond sprak de heer Herman Sngders te D o m b u r g, in het café Wilhelmino. Het bezoek was, niettegenstaande het slechte weer, bgzonder groot. De hoer Sngders wees, na een korte inleiding op bet verschil tusschen den politieken strgd van 1905 en dien van nu. Verder behandelde hg de verkiezingspro gramma's van de christelgke partgen, in 't bg zonder de puntbn 3 en 4 daarvanbescher ming van de nationale ngverheid en meerdere gelgkstelling van de kgdragen uit de publieke kas ten opzichte van bet openbaar en bgzonder onderwgs. Langdurig stond spraker stil bg het kies- rechtvraagstuk, het gezinshoofdenkiesrecht en den eisch van algemeen kiesrecht der Vrg- zinnig-Democraten. Ook nu bestreed hg het gezinshoofdenkies recht en verdedigde op de reeds vroeger ook in ons blad nitvoerig medegedeelde gronden, invoering van laatstgenoemd kiesrecht. Ten slotte besprak de heer Sngders de sociale wetgeving, aantoonende de noodzakelgk- heid van de spoedige invoering van een stelsel van sociale wetten, waarbg ziekte, ouderdoms-, ongevallen- e* invaliditeits-verzekering ge regeld worde*. Met een mooie peroratie wekte hg aan het eind van zgn rede de aanwezigen op, niet alleen vrgzinnig te stemmen, om te voorkomen dat het algemeen staatsbestuur komt onder kerkelgke invloeden en die van godsdienstige dogma's, maar ook democratisch, wat in het belang is van het maatsohappelgk gezin, waarin wg leven, opdat ook in onze volksvertegen woordiging worde gehoord de stem va* allen, die aa* de wetten des lands gehoorzaamheid zgn verschuldigd. De heer P. J. Hout, de leider der vergade ring, die den heer Sngders voorstelde, bracht dezen ten slotte een woord van dank. Het eens zoo roemrgke maar nu stille V e e r o, met zgne vele artistieke, kunstenaars harten beroerende plekjes, huisjes enz. trekt in de laatste tgden steeds meer bezoekers, vooral toeristen nit het buitenland en kunst schilders. Alles een gereede aanleiding voor goede hotels. Een van die goede is het hotel-restaurant Den Ghulden Lelie, voorheen hotel Roland, aan de Kade. De oorspronkelgke naam van het bg velen bekende gebouw Roland schgnt, volgens onderzoekingen, Den Qhulden Lelie geweest te zgn. Inwendig ziet het hotel er goed nit. Een gezellige gelagkamer en daarachter een nieuwe aparte eetzaal. Op de eerste verdieping zgn een aantal slaap- en een zitkamer, die allen eenvoudig, maar net gemeubileerd zgn. Het geheel, naar de eischen des tgds inge richt, maakt een uitstekenden indruk Naar de eigenaar, de beer G. A. Klinge, ohb mededeelde, valt over het bezoek niet te klagen mede een voordeel voor Veere. Te Goes spreekt Vrgdagavond de heer dr. A. van Raalte uit Dordrecht en Maandag avond mr. H. Goeman Borgesins. Bg kon. besluit is benoemd, met ingang van 8 Juni a.s., tot burgemeester der gemeente 'i Heer Abtikerke L. W. B. A. Mulder. Donderdag 10 Juni zal, na afloop van het vuurwerk,uit Kruiningen een extra trein rgden naar Vlissingen, steppende aan alle tussohenstations. Tot agent van politie te Neuzen is benoemd J. J. Daansen te Middelburg. In de Woensdagavond aldaar gehouden ver gadering van de Oranjeveretniging bleek dat de ontvangsten voor de laatste feestviering heb ben bedrage* f 793.77 en de uitgaven f 925.35 zoodat er een tekort was van f 132.92. Dit wordt door extra bgdragen gedekt. De com missie voor de historisshe groep ontving f296 en had een goed slot van 40 cent. In de week van 26 Mei tot en met 1 Juni 1909 zgn in Zeeland voorgekomen 3 gevallen van roodvonk, waarvan 1 te Hoek, 1 te O. en W. Souburg, en 1 te Zaamslag2 van dipktheritis, waarvan 1 Terseko e* 1 te Zonnemaire. HOUGWATEB. ie Vli i r e Vrgdag 4 Juni *m. 1.48 aterdag 5 2.1» Zondag 6 2.58 Maandag 7 3.85 Dinsdag 8 y 4.28 Woensdag 9 y 5.15 Donderdag 10 6.11 Rede van Jhr. R. R. L. de Hnralt. In het Schuttershof alhier had Woensdag avond de Vrijzinnige propaganda- en debatingclub een openbare vergadering belegd, waar jhr. R. R. L. de Muralt, candidaat voor de Tweede Kamer in het district Hontenisse, als spreker optrad over »den politieken toestand," en tevens ten gunsto der candidataur-Sngders. ZooaU de voorzitter, de heer J. J. P. Dooren- bo», in zgn opomngswoord zei, had men ge- wenscht om naast de vrgzinnig-democruten en vrge liberalen ook een lid van de tusschen- groep, die der f7n£e-liberalen, te doen heoren en daartoe had men den heer De Muralt uit- genoodigd. Deze leidde zgn rede i* met een overzicht van de politieke gebeurtenissen die tot den toestand van heden hebben gevoerd. Hg herin nerde aan de overwinning der linker-purtgen in 1905, aan het optreden van het ministene- De Meester, aan het gebeurdo met minister Staal, am den door de rechterzgde gepleegden sluipmoord van minister Rappard, en aan het toen optreden van het zoogenaamd christelgk ministerie-Heemskerk, dat echter in zgn rogee- ringsverklaring noch het woord christelgk, noch den naam van God gebraikte, waarover het dan ook door De Standaard gekappitteld werd. Eerst toen dr. Kuyper in Ommen ge kozen was, kwam de verklaring van het ministerie dat het wel öegelgk christelgk was. En thans staat men voor denzelfden strgd als in 1905. In Utreoht op de Deputaten- vergadering is opnieuw door dr Kuyper de antithese het cement der rechtsohe coalitie genoemd. De strgd over dat punt is door de rechterzgde aan de linkerpartgen opgedrongen. Maar het is slechts een verkiezingsleuze. In de Tweede Kamer is nimmer gebleken dat de antithese werkelgk een scheidelgn aangeeft tusschen links en recbis, en spreker daagde iedereen uit om ook maar één daad van het liberale kabinet te noemen die in strgd zou zgn met de chriBtelgke beginselen. Wanneer op die vraag geen bevestigend antwoord kan worden gegeven, dan is daarmede ook het oordeel uitgesproken over den verkiezingsstrgd van 1905. Wel is het tegendeel gebleken en zgn er tal van bg uitstek cbristelgke maatregelen door liberale ministers genomen, zoo bgvoorbeeld de circulaire betreffende het godsdienstonder- wgs aan de matrozen van minister Cohen Staart, de maatregelen van minister Fock be treffende zending in Indië, het doen aansluiten van Nederland door minister Tets bg den strgd tegen den meisjeshandel, de wet op het vader schap van minister Van Raalte enz. En wanneer van antirevolutionnairen kant een enkele maal een voorstel wordt bestreden op religiense gronden, zooals bgv. het voorstel tot subBÏdieenng van een gymnastiekfeest, omdat dit op Zondag zal plaats hebben, dan toonen ze weer bg andere voorstellen dat die overweging niet doorslag gevend is, daar ze bgvoorbeeld wel stemmen vóór subsidieering voor deelneming aan de tentoonstelling in Brussel, hoewel daar Zondags nog heel andere dingen zullen gebeuren. Daarentegen wordt door de christelgke regeering wel met het geloof rekening gohou- den bg benoemingen, en naar aanleiding van een door spreker meegedeeld geval van een sollicitant voor een veldwachtersplaats, aan wien men o. m. vroeg, niet Blechts van welk geloof hg was, maar ook of hg vaak aaar de kerk ging, en die ten slotte de betrekking niet kreeg naar aanleiding van dat geval betoogde de spreker dat het 't voordeeligste is om >rgkscbristen" te worden. De antirevolutionair vraagt niet naar handel en wandel van een persoon maar naar de bron van dien handel en wandel, en de vrgzinnigen ontkennen dat men daarmee den goeden maatstaf aanlegt. Vervolgens besprak de heer De Muralt ver schillende afzonderlgke kwesties. Ten epziohte van het onderwgs stelde bg in het licht, dat men bet nu eenmaal als een feit heeft aan te nemen, dat antirevolutionaire ouders hun kinderen niet naar oen neutrale school kunnen staren Dat kan een vrgzinnige niet begrgpen, maar het is zoo. En als men dan die ouders door den leerplicht en door den moreelen plicht dwingt hun kinderen naar school te zenden, dan gaat het niet aan te zeggensticht zelf maar scholen op eigen kosten. Zg betalen ook mee in de belasting waaruit de neutrale scholen worden bekos tigd en bggevolg vordert de billgkheid dat hun een subsidie wordt gegeven voor hun scholen, mits men den waarborg heeft dat het geld ook aan het onderwgs ten goede komt welke waarborg de wet van Kuyper niet geeft. Wanneer men mot gemoedsbezwaren te doen heeft, dan mag niet altgd het landsbelang. overheorschen, en spreker achtte bet dan ook niet weaschelgk in de eerste vier jaar den ■shoolstrgd ta heropenen. Betreffende het belastingwezen stelde de heer De Muralt in het licht dat do liberalen er steeds naar gestreefd bebben de indirecte be lastingen te verminderen en daardoor den on- evenredigen druk op de arbeiders weg te nemen. Ook het belastingplan van minister De Meester was door en door democratisch. Minister Kolkman komt nn echter met voor stellen waarvan het voornaamste is een tariefs- verhooging, waarmee men geld in de schatkist wil doen brengen voor betaling der sociale wetten en waarmee men tevens de ngverheid wil bevorderen. Maar wil die belasting iets opbrengen, dan dienen niet slechts pelsjassen en dergelgken belast te worden, maar artikelen die door het heele volk gebruikt worden. En dan zal men dit zien gebearenbehalve het bedrag dat de gebruikers hier te lande aan de schatkist moeten betalen voor de ingevoerde artikelen, zullen ze een bgna gelgk bedrag moeten betalen in den verhoogden prgB van de in het binnenland gemaakte artikeleD. En het tweede bedrag betalen ze Biet aan de schatkist maar aan de fabrikanten. Handel en landbouw wil minister Kolkman er buiten laten. Maar de landbouw zal daardoor in moeilgkheden komen omdat al hetgeen men aan petten, jassen, schoeisel, machinerieën, werktuigen noodig heeft, dus hot geheele be- drgf, duurder zal worden. Als de meest urgente zaken noemde de heer De Muralt de verzekering van de onden van dagen en het kiesrecht. Nederland is met Turkge en Spanje het eenige land waar nog niet in een of anderen vorm voor de ouden van dage* wordt gezorgd. Een der vragen, die bg deze kwestie rgzen, is dezeof de staat het recht heeft tot de ar beiders te zeggen je hebt je te Verzekeren, anders ga je de gevangenis i*. Spreker meende van wel. Met gemoedsbezwaren heeft men hier aiet te doen. Dr Kayper zelf is er voor. En het iz een landsbelang dat het onverzorgd big van van do ten laste der maatschappg ko mende ouden niet drukkend werkt op de heele volksklasse. Ook de werkgevër heeft er be lang bg, daar hg dan worét onthoven van den moreelen plicht om oude werklieden in dienst te houden tot nadeel van zgn bedrgf. Er zou dnz voor zoo'n verzekering moeten worden bggedragen door den arbeider, den werkgever en den staat. Maar kan de arbeider dat doen Spreker zegt op grond van hetgeen hg in zgn per- soonlgke ervaring heeft gezien, beslist: neenl De arbeider kan niet sparen. Als hg het doet, is het sparen nit armoe, Bparen om te voorzien in den aankoop van nieuw gereed schap, voor ziekte enz. Voor ouderdomsver- zekering kan bg niet sparen. Nu ka* wel bepaald worden dat de werk gever iedere week het verzekeringsbedrag afhoudt vaD het loon, maar op den duur zal men dan zien gebeuren dat de arbeider door ee* staking den werkgever dwingt hem dat bedrag door hooger loon tocb te geven. De werkgever betaalt dat natuurlgk niet zelf. Hg verhaalt het op den prgs, uit welks verhoo ging hg ook het door hem zelf te betalen bedrag haalt. Zoodat ten slotte de verbruiker in hoofdzaak de middenstand, het kind van de rekening wordt. De £/nie-liberalen willen daarom een staats- pensionneering direct door den staat. Dan zal dat ook nit de benrs van alle ingezetenen komen, maar billgker verdeeld. Ten opzi«hte van het kiesrecht gaf de spre ker een overzicht van de geschiedenis daarvan sedert 1848. De eenige goede oplossing is algemeen kiesrecht. Door weigering wordt bovendien bg de arbeiders de meening aan gewakkerd dat er werkelgk een klasBenstrgd bestaat. De vrees voor de gevolgen is geheel ongegrond. Men ziet dat in andere landen waar het kiesrecht algemeen is. Politiek recht werkt opvoedend. Het is niet waar dat de arbeiders zich da* allen znllen vereenigen tegen de anderen. Men kan dat zien op Schouwen en Duiveland waar door de omstan digheden reeds vrgwel algemeen stemrecht bestaat. Daar loopen de arboiderB niet achter hen, die het meeste beloven, aan, maar ze geven blgk zelf over de dingen na te denken en vormen afgescheiden groepen. Met een enkel woord kwam de spreker nog op tegen de bewering dat de vrgzinnigen met de sociaal-democraten heulen. Het is waar dat zg bg herstemming samen gaan tegen den gemeenscbappelgken vg&nd, maar daarom mag men nog niet zeggen dat zg hetzelfde beginsel hebben. Ten slotte Bprak de heer De Muralt nog een woord ter aanbeveling van den heer Herman Sngders, van wien het aan spreker bekend was dat hg zich opgeofferd heeft voor de partg door zich herhaaldelgk candidaat te laten stellen, en bg wien niet alleen de belangen van het district, maar ook die van het geheele land in goede handen zgn. Voor het debat meldde zich aan de heermr. G. W. SanneB, die een woord van waardee ring sprak voor den christelgken zin waarvan do heer De Muralt dezen avond blgk had gegevenniet slechts omdat hg een groot deel van den avond met den witten das voor had gesproken, maar ook omdat bg in weerwil van de heftige veroordeeling, door leiders der vrgzinnig-democraten uitgesproken tegen de Liberale Unie, toch nog hier een vrgzinnig- democraat kwam aanbevelen. Vervolgens besprak hg verschillende onder- deelen van de rede van den heer De Muralt, o. n. betreffende den val van het ministerie Van Rappard, dien bg niet een sluipmoord maar een zelfmoord noemde, daar de vrgzin nigen hun v3rkiezingsbelofte van bezuiniging niet waren nagekomen betreffende de liberale belasting-politiek, waaraan bg een groote hervormingskracht ontzei; betreffende de sociale wetten, die hg toeschreeft aan hetdrgvender arbeiders enz. Ten opzichte van de verzekeringskwestie wees hg op het groote verschil dat er bsstaat tusschen de door den heer De Muralt ont vouwde denkbeelden en de voorstellen van Veegens en van Treub, die wel degelgk de arbeiders willen laten betalen. De heer De Muralt deelde in antwoord hierop mee dat do heer Herman Sngders het door Treub ontworpen stelsel niet geheel onderschrgft, en zei naar aanleiding van de door den debater uitgesproken verwondering over zgn optreden, als ffnü-liberaal, ten gunste van een vrgzinnig democraat, dat de Unie- liberalen niet zoo sterk aan de partg-disoi- plinair hebben te gehoorzamen, dat ze hnn vrge beweging zouden verhezen. Dingen als op het Deventer congres der P. D. A. P. ge beurden, zgn i* die partg onmogelgk. Voorts beantwoordde hg de versohillende door den heer Sannes aangeroerde punten. Te ruim elf uur werd de goed bezoohte vergadering met een woord van dank door den voorzitter gesloten. RECHTSZAKEN. Zooals in ons vorig nommer in 't kort is gemeld deed, Woensdag de Hooge Raad uit spraak in de zaak van J. v. d. W., landbouwer te Dreischor, dosr de rechtbank te Zie- likzee veroordeeld tot f 3 boete of 2 dagen hechtenis, wegens het als gebruiker van een land, liggende aan een sloot in den polder Dreischor, deze waterleiding niet houden op de vereisehte diepte, ondanks schriftelgke aan zegging van het dgkbestuur van de polder Dreische', terwgl de verplichting om dien aloo' nit te diepen noch op den polder, noch op anderen rustte. In cassatie was aangevoerd dat, volgens art. 16 van het reglement van politie op de poldeis in Zeeland, de onderhoudsplicht van de water leidingen iB een element van het strafbaar feit en geen fait <fexcuse. Maar de Hooge Raad overwoog, dat volgens het bedoeld artikel de verplichting tot het onderhonden der water leidingen rast op de gebruikers van het aan grenzende land, tenzg bg uitzondering die verplichting op den polder of op anderen rust. Het cassatieberoep werd mitsdien verworpen. De advokaat-generaal bjj den Hoogen Raad nam Woensdag conclusie in de zaak vau de gemeente-telefoniste te Amsterdam, door het Hof aldaar ontslagen van rechtsver volging terzake van het, als belast met de uitoefening van den dienst op het telefoon bureau, een ander opzettelgk en wederrecbtelgk bekend maken met den inhoud van een aan de telefoon toevertrouwd bericht. Geconcludeerd werd tot vernietiging van het arrest en veroordeeling van de gerequireerde overeenkomstig het door don procureur-gene raal bg ket Hof gevoerde requisitoir. VerscMlfónde Berichten, Bg de installatie van den nienwbenoem- den president der rechtbank te Utrecht, den heermr.C. O. Segers, heeft do vice-president, mr. Baart de la Faills, dien op eigenaardige wjjze verwelkomd, en wel met deze woorden aan het adres van de Regeering >Hot heeft de Regeering behaagd n in deze vacature te benoemen. Gjj zult van dit college niet verwachten en ook niet verlangen, als u ■ten minste waarheid en eerlgkheid stelt boven beleefdheid, dat het n met onverdeelde sym pathie tegemoet treed. Ik heb het u reeds eerder gesohreven, twee mjjner ambtgenooten in deze reohtbank en ik zelf, zgn bg de be noeming van een nieuwen prezident voorbg-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1909 | | pagina 1