IdinrijsÉ Courant
HET HEDERLflriDSCHE KIESRECHT
FEUILLETON,
Het Yellowstone Park.
BIJVOEGSEL
Middelburg 17 Mei.
UEGGELEKEn MET DAT VfiH EEHIGE SHDERE LfiHDE.H
FRWKRyK DUITSCHLnnQ lrtEDERLRnDl OOSTenRyK WURTEriBERG DEnEMRRKEri &no£n
nooRu/EGEn quEEnsLnnD T/i5nflniË v/icroRifl n.z.u/rles z.nusTRfflJE uiaustrrue
Naar een reisbeschrijving in de Eölnische
2 Zeitung.
Den heelen volgenden dag hebben we over
de geiservelden geloopen, en diè zonderlinge
verachjjnselen waren weldra als levende wezens
voor ons geworden. Wjj stonden bjj de Oid
Faithful, den ouden getrouwe, die zjjn naam ver
worven heelt door de nooit missende nauw
keurigheid. waarmede hg alle vjjf en zestig
minuten springt vier tot vgf minuten lang.
Zjjn waterstraal ia zoo mooi en groot, dat de
geraffineerde mensohengeest zich heeft aan
gepast aan de kunst der natuur en in de
avonduren de waterzuil verlicht met een
zoeklicht.
Wjj trokken verder naar de Bgenkorf, die
zjjn naam natuurijjk ontvangen heeft door den
rondgewelfden vorm van zjjn krater, en zagen
ook dezen kameraad, die even onvertrouwbaar
isalBde Old Faithjul vertrouwbaar, zjjn geiser-
werk verrichten. We stonden bjj den CaBtle
geiser, die zich als de burgt-ruïne op een
witten kalkheuvel verheft, maar daarboven
Blechts waterzuilen vormt die met hun 23
meter ver beneden die van den Old Faithjul en
van de fijjenkorf big ven, van welke de eerste
40 meter ea de tweede zelfs 60 meter hoog
•tsgt.
De Grotto geiser, wiens spleetrjjk, drie tot
vier meter hoogo krater voortdurend door witte
dampen is onthuld, bespoot ons wel met dunne
heete stralen toon wjj er te dicht bjj kwamen,
maar schonk ons niet den aanblik van een
uitbarsting. Ook de Eens en de Reuzin
bleven dozen dag zwjjgenze nemen telkens
weken lang rust, maar halen dan het ver
zuimde weet in door geweldige uitbarstingen
die urenlang duren. De Leeuw en de Leeuwin
het Jaweel.de Waaier, de Komeet en de mooie
Riversdale-goiser hebben hun taak zoo vljjtig
voor onze oogon uitgeoefend, dat zjj, al zjjn
ze ook lagere goden onder de hunnen, hier een
woord van lof verdienen. Do vljjtigste van
deze kleinen was de Minuten-man, die iedere
minuut een straal van 10 meter hoogte uit
stiet, en wel, zooals trouwens veel geisers,
niet uit do dampende Bpleet van een kalk-
krater, maar uit een van de bonte heete
waterbekkens van het hoog-dal.
In het grootste van die bekkens, een klein
meer van 120 meter lengte, slaapt sedert 1890
de grootsto van allen, de Excelsior Geiser. Hjj
heeft veel jaren noodig om de hitte te verza
melen die noodig is om zjjn watermassa op
te stuwen. Komt echter zjjn uur, dan slingert
hg in dertig tot veertig uitbarstingen snel
achter olkaar den goheelen inhoud van het meer
wel 75 meter hoog de lucht in; een schouwspel
dat wel nergens anders op aarde te zien zal zjjn.
En wanneer onze oogen verzadigd warBn
van den aanblik van de waterzuilen die groot
en klein, sterk en zwak, wild en matig, dik-
wjjls en zelden, uit don wonderbaarlgken
grond te voorscbjjn Bprongon, dan lieten we
onze blikken dwalen over de kleine bonte
watervlakken die in de mooie kalktrechters
glansden als zeldzame bloemen. De fantasie
heeft niet veel moeite gehud ze met namen
te versieren Morning Glory, (Akkerwinde),
Punchbowl, Zilveren kogel, Prisma zjjn ver
gelijkingen die zich vau zelt opdringen, voor
wie in den liohtonden kelk van die bloemen
kjjkt.
Toen wjj naar onze tenten terugkeerden,
waren we allen geheel vervuld met de won
deren die we gezien hadden. De kostschool
meisjes hadden met gezonde naïviteit de
schoonheid en zeldzaamheid van de dingen
genoton, en babbelden nu over allerlei aardige
bijzonderheden die ze gezien hadden.
Er was eon watertreohter geweest waarin ze
op uitnoodiging van hun gids hun zakdoeken
badden geworpen. Spoedig waren die door de
diepte verzwolgen en de jonge gezichten had
den elkaar verbluft aangezien. Na een paar
minuten had de diepte zich echter weer ge
opend, on helder wit, alsof ze pas gewasscbeD
waren, kwamen de zakdoeken weer te voor
scbjjn.
De beide studenten vertelden nog ieta andere.
Ze hadden een watertrechter, die in heete ruBt
lag, een stukje zeep te slikken gegeven. Het
was dadeljjk in de diepte geschoten alsof de
trechter op die gave gewacht had. Toen echter
was het plotseling onrustig geworden beneden
in de aarde, het water begon uit de diepte op
te wellen, en bjjna als een geiser verhief zicb
een borrelende water-zuil die zoolang werkte
tot bjj de zeep weer had uitgeworpen.
Laat in den avond wandelde ik nog eens in
den maneBchjju naar do Old Faithful, die met
zjjn nauwkeurigheid op do seconde af de raad
selachtigste, en door zjjn hoogte en watermassa
de mooiste van allo geisers is. Ik vond een
kleine schaar op een heuvel aan den rand van
het bosch, recht tegenover den dampenden
krater waehtond op de volgende uitbarsting,
en ik vond onder hen ook cenige van onze
kostschoolmeisjes.
We hadden juÏBt een paai begroetings
woorden gewisseld, toen bet ruischen en klet
teren op den kalkheuvel reeds begon, waardoor
de nadering van de uitbarsting werd aange
kondigd Hooger steeg de Btoom, wilder poeften
de tonen, witte schuimgolven vloeiden in het
bleeke maanlicht reeds uit de boete opening
Toen flikkerde bet van het dak van het
nabjj zjjude hotel, en dö blauwwitte straal
van een zoeklicht schoot over het nachteljjke
dal, bleef een paar sekondon nu op dezen dan
op dien heuvel hangen en sprong in eens in
de atoomwolken van onzen geiser. Het wub
alsof ons na eerit het innerlgke wezen van
den wildeman onthuld word. Spookachtig
draaiden en wrongen de witte sluiers zich om
den huilenden krater, als zilveren vonken
tintelden de heete schuimdroppols uit de spleten
en gaten. Eu toen kwam het oogenblik van
de verlossing: brullend en kletterend zwol do
heete Btroom uit sjju diepte, steeg als met een
toornigen kreet in den nachteljjken hemel
omhoog, en stond daar als een kokende zuil,
geheel doorstraald door het witte licht.
Daarna liet hg zich, als beleedigd door die
onthullende stralen, neervallen tot op zjju
halve hoogte. Maar de krachten van de diepte
waren te groot nog eens Btuwden zo het water
omhoog, nog eens Btreck het brutale licht van
boven tot onder langs dien schuimenden zuil.
Toen zonk hjj laugiaam ineen, zwakker werd
de stoom, zachter het zonde gebruiscb en
nu bescheen slechts de bleeke maan de plaats
waar licht en water mot elkaar even te voren
een van de zeldzaamste feesten op aarde
gevierd hadden.
Den derden reismorgen knalden de zwoepen
opnieuw, en onze paarden trokken ons nit
het onbehaaglijke dal weer het bosch in. De
geisers bromden en dampten, zwollen en spron
gen zooals zjj het den avond van onze aan komst
hadden gedaan, zooals zjj het duizenden jaren
gedaan hadden v<J«5r nog een monschenvoez
deze door bergen omsloten hoogvlakte betrad,
on zooals zjj het zouden bljjven doen, dag-in,
dag-uit, zoolang het vuur van de aaïde het
kalkwater hier zal doen koken, en de om
standigheden bljjven bestaan, waarin het zich
een uitweg uit de holten in de diepte moot
zoeken. Wat hebben die geisers met de ge
dachten van de menschen te maken? Voor
ons is het een grootsch schouwspel nit de
koude aardkorst reusachtige bronnen kokend
schuim omhoog te aien stuwen. Maar vol-
VAN DB
VAN
Dinsdag 18 Mei 1909, no. 116.
Stnkken voor den Gemeenteraad
van Middelburg.
Concurrentie door gemeente
ambtenaren.
Het adreB van de l'atroonsverooniging
Middelbargsch Bomokring geeft Burg. en Wetb-
aanleiding tot de volgende opmerkingen
«Het moge al waar zjjn dat tot den gewonen
werkkring harer leden (van die Vereeniging)
behoort hot maken van plans, teekeningen,
bestekken, bet opmaken van begrootingen voor,
het opnemen en taxeoriDgen van, het toezicht
houden op uit te voeren werken en te Btichten
gebouwen, of wel de waardeering van reeda
bestaande werken of gebouwen, ieder onbe
vooroordeelde zal toch zeker toegeven dat
dit zeer dikwerf tot ongewenschte toestanden
moet leiden, daar op die wjjze toezicht en
uitvoering tot sohade van het publiek in ééne
hand zjjn.
Naast de patroons (werk-uitvoerders) heeft
zich dan ook overal waar veel gebouwd wordt'
eene klasse van opzichters (werkgevers-eontro.
leur) goveBtigd.
Dat de patroons de laatste categorie niet
altjjd met een goed oog aanzien, is niet te
verwonderen, maar dat zjj door allerlei onware
voorstellingen trachten zich van een dezer
controleurs te ontdoen, zal hen zeker niet in
het oog van weldonkenden in aanzien doen
rjjzon. t
De bewering in het adres, dat hun. eene
hevige concurrentie wordt aangedaan door den
van gemeentewege bezoldigden Gemeente-
bouwmeester en de Gemeente, opzichters is niet
juist. Noch de Gemeente-bouwmeester, noch
een der OpzichteiB wachten, op welke wjj ze
ook, ooit eenigo particuliere opdracht te krjjgen;
het aandoen van concurrentie gaat duB, in
strjjd mot de bewering van do Patroonsver-
oeniging, niet van hen uit.
Dat het publiek, door schade en schande wjjs
geworden, zich wel eens bjj belangrgko bouw
werken tot hen wendt, ia niet te verwonderen,
maar dat is een geheel andere zaak.
De bewering omtrent lageren prjjs en gebruik
maken van aan de Gemeente behoorende hulp
middelen is beneden de waardigheid van een
weldenkend menach en behoort bovendien, wat
het laatsio deel betreft, met bewjjzen gestaafd,
bjj den Rechter thuiswjj behoeven daar dan
ook niet verder bjj stil te staan.
Hetzelfde geldt voor het gesohrevene omtrent
het bekomen van bouwvergunningen, het af-
wjjken van gestelde voorwaarden en het door de
vingers zien van bestaande afwjjkingen. Meent
men dat dergoljjke zaken gebeuren, laat men
dan feiten noemen, maar op dergeljjke wjj ze den
goeden naam van ambtenaren, die ona vol
komen vertrouwen genieten en die dit ver
dienen, trachten te bekladden, ia depatroona-
veroeniging Middelburgsch Bouwkring onwaardig.
Do angst voor botsing tusschen gemeente
en partiouliore belangen, waarover adres
santen zich ongerust maken, komt ons wel
wat heel ver gezocht vooradressanten weten
toch allen uit persoonljjke ervaring zeer goed
dat èa door ons College endoor den Gemeente-
bouwmeester steedB de gemeentelg ke belangen
boven de hunne zjjn gesteld.
En nu de feiten, door adressanten aangehaald*
De opzichters mogen krachtens art. 4 hunner
instructie geen partiouliero werkzaamheden
verrichten.
Bjj de Gemeente zjjn als Opzichters werkzaam:
P. O. de Does, W. A. van der Harst (voor
do reiniging), D. Bloem en B. van Milaan.
Do opzichter De Does, 16 jaren aan de
gemeente verbonden, heeft het vorig jaar op
dringend verzoek van den heer Meertens, in
zjjno vrjjo avonduren een plan van verbouwing
met teekening van oen pand in de Bollink-
atraat gemaakt en heeft daarmede voor het
eerst in strjjd met zjjne instructie gehandeld.
Toen dit den Wethouder van Fabricage en
den Gemeente-bouwmeester ter oore kwam, is
bjj daarop gewezen en wjj geven U de ver
zekering, dat dit niet ineer voor zal komen.
Kort nadat de opzichter Bloem was aange
steld, heeft ook hg in onwetendheid tegen
zjjne instructie gezondigd door voor een buur
man, den heer Terry, op diens verzoek plan
nen on begrooting eoner kleine verbouwing
aan zjjn huis te maken; ook deze werkzaam
heden verrichtte bjj in zjjne vrjje avonduren.
Toen do beer Terry, in plaats van deze ver
bouwing uit te voeren, besloot het gebeele
huis af te breken en door een nieuw te
vervangen, werden deze werkzaamheden voor
het grootsto deel overgenomen door den
particulieren opzichter Overejjnder, die in
goono relatie mot de gemeente staat, en door
wieu van toen af de werkzaamheden geleid
werden.
Van dit work was de voorzitter van Middel
burgsch Bouwkring aannemerhem zijn deze
feiten dus voldoende bekend.
Ook Bloem is toen door den Gemeente-
bouwmeester en den Wethouder van Fabricage
op zjjne overtreding gewezen, zoodat iets der-
geljjks ook bjj hem niet meer zal voorkomen.
De opzichters Van der Harst en Van Milaan
hebben, zoolang zjj in dienst der gemeente
zjjn, respectievelgk 20 jaar en 2 jaar, nooit
eenigo werkzaamheden voor particulieren
verrioht.
Aan de naleving van het desbetreffend
artikel der Instructie van de Opzichters zal m
het vervolg streng de hand worden gehouden,
tenzjj D termen mocht vinden dit artikel m
dien geest te wjjzigen, dat Burgemeester en
Wethouders de Opzichters vergunning mogen
verleenen in hunne vrjje uren onkele sohrifte-
ljjke werkzaamheden, als opmaken van plannen
met teekening en begrooting, voor particulieren
to doen.
Waar do werkzaamheden aan Fabricage om
7 uur n.m. geëindigd zjjn, wil het ons voor
komen dat er geen bezwaar tegen kan bestaan
de opzichters to vergunnen hunne avonduren
nuttig en eonig-zins loonend te besteden. Het
zjjn toch geen slaven en hun traotement is
uu ook juist niet zoo heel hoogheter, dat
ze die avonduren nuttig besteden dan heD
met eene instructie tot ledigheid en niets
doen te doemen.
Naar aanleiding hiervan hebben wjj de eer
U voor te Btellen art. 4 hunner instructie te
wjjzigen en voortaan te doen luiden
»Zjj zjjn uitsluitend in dienst der gemeente
en mogen voor anderen geone werkzaamheden
verlichten. Hiervan is uitgezonderd het
maken vau plannen met teekeningen en be-
grootingon on dergeljjkc Bchrifteljjke werken
voor particulieren, waartoe huu door Burg.
en Weth. schriftelijk vergunning kan worden
verleend."
Overgaande tot do grieven tegen den ge
meentebouwmeester, kunnen wjj adressanten
tot onze groote vreugde geruststellen, dat
hunne veronderstelling, dat deze ambtenuur
voor allo door hem uitgevoerde werken in
particulieren dienst toestemming van Burge
meester en Wethouders heeft bekomen, juist
isminder juist do bewering dat deze zoo
talrjjk zouden zjjn.
Als men nagaat dat gedurende de 8'/i jaar,
dat de Gemeentebouwmeester hier is, door
hem Blechts toezicht werd uitgeoefend bjj de
volgende bouwwerken
Nieuwo bouw 2 houten hooischuren op de
Loskaai1 Btoomwasscherjj en 1 ambachts
school.
Verbouwingen; Vergaderlokaal Vreemdelin
genverkeer restauratie kleino zaal Schuttershof.
Onderhoudaworkon opknappen huis jhr, M.
v. d. Brandelerschilderen voorgevel huis mr R.
Fruin ThAz minimale verandering in het
badhuis der Isr. kerk,
dan moet men wel overdreven opvattingen
van het woord talrjjk" bobben, om dit in
dit geval toe te passen
Verder geven adressanten een lgstje van
beroepen welke de Gemeentebouwmeester zou
bekleeden zonder toestemming van Uwen Raad
dit is ten eonenmale onjuist.
7oor het sub 1 genoemde Opzichterschap
gaf U toestemming bjj Uw besluit van den
20 Juni 1906.
De sub 4, 5 en 6 genoemde berusten op
fantaisie; wel hpeft, zooals voren gezegd is,
de Gemeente-Bouwmeester voor Vreemdelingen
verkeer en Schuttershof mot toestemming van
Burgemeester en Wethouders op enkoio ver
bouwingen toezicht gehouden, maar van verder
opz'chterschap is geen sprake. Relatiën tus
schen den Gemeente-bouwmeester en den
Schouwburg hebben nooit bestaan.
Omtrent het eenige wat overbljjft, n.l. liet
sub. 2 en 3 genoemde, zou men desnoods adres
santen geijjk kunnen geven.
Op verzoek van de besturen van bet Zeeutoscfi
Genootschap der Wetenschappen en de sociëteit
St. Joris ia de Gemeente-bouwmeester, na bot
vertrek van den heer J. A. F'ederiks in Juni
1907. aangezocht om toezioht uit to oefenen
op de gebouwen dozer twee vereenigingen bjj
geniet daarvoor eene jaarlgksche toelage van
f 25 resp. t 50. Wil men dit na «betrekking"
of «beroep" noemen, dan hebben wjj verkeerd
gehandeld door den Gemeente-bouwmeester
vergunning te verleenen dit «toezicht" uit te
oefenon.
Wjj deden dit echter volkomen ter goeder
trouw. Is U bet in dezen niet met ons eens,
dan zullen wjj don Gemeente-Bouwmeester
ÜOWbiWA fiT&Ja..
te VIiMingei.
Dinsdag 18 Mei nm. 12.25
Woensdag 19 1.6
Donderdag 20 1.51
mededeelen dat hg zich van dit «toezicht" za
hebben te onthouden on hg zich alsnog totU
moet wenden met bot verzoek dit «beroep" of
deze «betrokking" te mogen bljjven waarnemen.
Weet men nu nog, dat de gemeente-bouw
meester het teeken-, schrjjf- en rekenwerk in
zjjne avonduren en vrjje dagen verrioht on
voor het uitvoeren van dotailteekeningen,
dageljjkach opzicht enz. particuliere opzichters
gebruikt en zelf betaalt, en zieh persuonljjk
slechts met het oppertoezioht bezighoudt, dan
gelooven wjj daarmede te hebben aangetoond
dat zjjne gemeente-werkzaamheden volstrekt
geen hinder ondervinden van de zeer zelden
voorkomende vergunningen welke wjj hem
geven.
Waar wjj steeds de belangen van de gemeente
in de eerste plaats voor oogen hebben en
slechts zelden, en dan nog in bgzondore
gevallen, van ons recht in art. 15 der Instructie
van den Gemeente-bouw meester vermeld, ge»
bruik hebben gemaakt, zou het ons dan ook(
na al het aangevoerde, zeer leed doen, indien
U aan het zeer ongemotiveerde verzoek, vervat
in het door mets dan nag ver op de kundig
heden van den Gemeente-Bouwmeester inge
zonden adres voldeed en stellen wjj U oaarom
voor adressanten mede te deelen, dut U goene
termen vindt aan hun verzoek te voldoen.
De memorie van toelichting, dio adressanten
gemeend hebben aan de Raadsleden te zendoni
maar waarvan Uw Collego geen exemplaar
ontving kunnen wjj, als kla&rbljjkelgk niet
voor den Raad bedoeld, met stilzwggon
voorbjjgaan