UlDDELBLRCïSCHE COURANT.
M-, 114
132- Jaargang.
1909.
dB
Zaterdag
15 Mei.
Middelburg 14 Mei.
Sprokkelingen.
Kameroverzicm.
Benoemingen enz.
Hit Stan en Trovincie.
OT.
i. T.
T. a.
edio
T.
Por 1
T.
icht.
Ook
icove
tuin
cove
Dm courant verschijnt d a g e 1 y k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prije por kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor a Lie plannen in Nederland iranco pp. f 2.
Afzonderlijke nummers kosten 6 cent.
Advertontien bg abonnement op voordeeligo voorwaarden.
FrospectnsBen daarvan zjjn aan het bureau te bekomen
Advert ntiln voor het eerstvolgende nummer moeten des middags v 6 r éi a
aan bet bureau bezorgd zgn.
Advertentiëii20 oent per regel. Bij abonnement veel laeer. Geboorte-, dood- eu
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.60elke regel meer
10 cent Reclames 40 cent per regel. Groot® letters naar de plaats, die rij innemen*]
Tet de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Ngverheid en Geldwezen, is gerechtigd hot Algemeen Adverteutle-Bnrean A. I>«E AA
MAK A*., N.I. Voopbnrgwal 2##, Amsterdam.
De Standaard is met gornst over het distri o t
Goes on wekt de partjjgenooten op in Juni
waakzaam te zgn.
Wgzende op het onlang» bg de Statenver
kiezing in hot Provinciaal district Goes voor
gevallene, is de schrjjver der driestarren zeker
ongerust dat de Roomsoh-Katholieken revanche
znllen nemen of »minder con amor* aan de
■temming in Jani znllen deelnemen."
Nn, begrjjpeljjk zou dit wel zgn.
Es dat kan bedenkelgk worden.
In 1905 kreeg de heer De Savornin Lohman
3184 stemmen tegen 2100 ruim op den libe
ralen candidaat.
Een verschil van 1000 stemmen.
En als nu do vrijzinnigen hun best doen voor
hun uitmuntenden candidaat, mr. H. Goeman
Botgesiue, dan is de kans nog zoo slecht niet
Wg hopen dan ook met De standaard dat
de »moea onder de liberalen sterk zal opleven."
•Paradepaarden"; zoo bestempelden
indertgd de reohteche bladen de wetsontwerpen,
die het Ministerie-Pierson indienden m de
laatste dagen van zgn bewind, kort vóór de
verkiezingen in 1901.
Het waren slechts enkele, maar bet kabinet
had toen reeds verscheidene belangrjjke wet
ten tot stand gebracht.
Dit laatste kan men van het Ministerie-
Heemskerk niet zeggen. Wat het nog tot
■tani bracht, o. a. eene subsidie-regeling voor
het bjjzonder Middelbaar onderwgs, is voor
bereid door het kabinet-De Meester.
Maar nn heeft bet plotseling ingediend een
ontwerp op do zedeloosheid en een tot beper
king van Zondagsarbeid en verbod van nacht
arbeid.
Daar is natuurljjk geen kwestie van behan
deling door deze Kamer van die voorstellen.
Wat zgn dat nu anders dan paradepaarden
Over dat bakkarwetje schrgtt de
Zulphensche Courant een hartig woordje
•Minister Talma betoogt in zgn memorie
van toeliohting dat er in dezen een bgzondere
reden is om spoed te maken nn sinds jaren
het verbod van Zundags- en nachtarbeid in
den kring der bakkersgezellen een algemeene
wensoh is, terwjjl ook een goed deel der bak-
kerspatroons niet alleen dien wensch deelt,
maar met de gezellen alle pogingen in het
work heeft gesteld om te trachten de open
bare meening ten gunste van deze hervorming
te stemmen.
Na ernstige overweging is de Minister ge
komen tot een voorstel om den nachtarbeid
in 't bedrjjf te verbieden; alleen dit aoht hg
doeltreffend. Verbod van arbeid alleen voor
de gezellen toch zou bg de eigenaardige ver
houdingen in hot bakkersbedrijf een omkeer
tengevolge hebben, waarvan de Minister de
verantwoordelijkheid niet zou durven dragen.
Een andere regeling is de ploegverwisseling,
waarbjj zou worden toegestaan een arbeider
om de week nachtarbeid te laten verrichten.
Deze regeling zou echter weer groote bezwaren
meebrengen voor het kleinbedrijf
Om de behandeling der zaak te vereenvou
digen en daardoor te bespoedigen zal eerst
later een ontwerp worden ingediend tot regeling
der instelling van bakkersraden, waar werk
gevers en arbeiders, onder een voorzitter buiten
hot bedrjjf. geljjkelgk vertegenwoordigd zgn.
Voor ons, die zich Minister Talma nog her
inneren als Kamerlid, toen hjj in vinnige cri-
tiek op 't beleid van Minister Veegeni zgn
kruoht zocht, is 't toch wol een ietwat stree-
lendo voldoening om te zien dat ook deze
Minister de moeilijkheid van de wetteumakerg
heeft ondervonden. Dat leek hem bg zgn op
treden zoo gemakkeljjk om een verbod van
bakkersnachtarbeid in de wet vast te leggen
dat kon bg vóór de verkiezingen nog wel
klaarspelen.
En zie, ruim een jaar heeft hg noodig ge
had om, ten koste van breedvortakto onder,
soekingen en na 't wekken van een actie ei
tegenactie op dit gebied, een ontwerp in te
dienen.
Aldus het Zutphensche blad.
Zoo heel gomakkeljjk gaat het wetten maken
ook Diet.
En dan rest nog de vraagwelk product
van wetsontwerp heeft Minister Talma opge
diend
Dat kan eerst bljjken wanneer het onder
het ontleedmes der oritiek komt.
Eu daaraan zal men het nog wel niet onder-
werpon, nji er allo kans is dat er toch niet»
van komt.
Mr. Van Houten gaat steeds voort
rieven te schrgveD.
Waarlgk, bewonderenswaardig is zgn jjvcr'
vooral voor iemand op zgn leeftgd.
Maar zooals veelal met zulke strgders, zg
houden stokstgf vast aan eenmaal opgevatte
ideeën.
Van daar dat wg niet telkens op die brieven
wgzen zg bevatten weinig of geen nieuws,
na al hetgeen hjj reods schreefer waait
daaruit een alles behalve frissche wind ons
tegen.
In zgn jongste epistel levert hg weer een
pleidooi tegen de dwangverzekering en komt
bg tot deze conclusie
•Er is het kan niet genoeg worden her
haald slechts 66a in den Staat geoorloofd
middel, om onvermogende gebrekkigen, incu-
rnbelen en versleten ouden tegemoet te komen
en dat is een goed georganiseerde armenzorg.
Al die onuitvoerbare en onrechtvaardige ver
zekering- en pensioenbeloften staan Blechts
't geen den hulpbehoevenden werkelgk
kan baten, in den weg. Die ervaring beeft
ons publiek nu toch, zou ik zeggen, lang ge
noeg gekooht."
Wg zullen die verouderde opvatting maar
niet bestrijden, doch liever aanhalen wat een
democratisch-katholiok blad daarover zoojuist
schrjjit:
De heer Van Houten windt er geen doekjes
om merkt Het Centrum op.
Hg wil geen sociale verzekering, hg wil
slechts armenzorg.
Dit is wel het verouderde Btandpunt, dat van
de sociale qaaeBtie een zaak van liefdadigheid
en aalmoezen maakte.
De oude on invalide werkman moet op den
onderstand zgn aangewezen.
Maar het is juiBt de eer van onzen tgd, dat
bjj met deze opvatting gebroken heeft en er
ook in ons land niet toe zal terugkeeren, al
sohrgft mr Van Houten dozjjnen staatkundige
brieven."
■en der voormannen, een ond-lid van bet
kabinet-De Meester.
D&d ie deze ten minste een flinker man,
die durft uitkomen voor zgn ideeën.
Het is waar, bg komt niet tegenover een
zittend lid, maar wil men zuivering van den
politieken toestand, dan dienen persoonlijke
consideraties op zg te worden gezet en mag
men niet aarzelen om den strjjd voor een hoofd
beginsel te aanvaarden tegen wien ook.
Nu de antirevolntionnaire Rotterdammer deze
daad van mr Rink uitspeelt tegen de vrij
zinnigen in 't algemeen, achtten wg het noodig
daarover ook onze meening te zeggen om te
doen big ken dat wg diens houding in dezen
allerminst goodkenren.
Door het hoofdbestuur van den Bond van
Nederlandsche onderwijzers is in een vlugschriftje
een woord gericht aan alle ouders van kin
deren en al degenen die belang stellen in
goed volksonderwgs.
Daarin wordt erop gewezen dat het met dat
onderwgs op het oogenblik niet gaat zooals
het behoort.
De noodlottige gevolgen van de wet-Kuypar
doen zich meer en meer gevoelen.
•Overal waar men maar gelegenheid riet, een
25tal kinderen van een bepaalde gezindte bg
elkaar te scharrelen, gaat men bgzondere
scholen stichten, zoodat men nu in plaatsen,
waar men vroeger één goede school voor allen
had de openbare school met óón onder-
wgzer voor elke klas. zooals 't eigonlgk be
hoort, mon or nu twee, drie of meer kleinere
krggt, met slechts één, twee of drie onder-
wgzers elk, die nu. ieder twee, drie of nog
meer klassen tegeljjk onder hun leiding hebben.
waar de toestand zoo was, dat de openbare
school al reeds minder dan zes leerkrachten
telde, wordt het nog erger."
Zelfs voorstanders van het bgxonder onder
wgs, medestanders van dr Kuyper, beginnen
klagen over de oneindige splitsing der
scholen. Zoo onder anderen de antirevolntion
naire dr Woltjer in da Eerste Kamer, en een
christelgk schoolhoofd, de hoer J. Kuiper, in
het antirevolntionnaire blad De Nederlander.
Na op de goede zjjdon der openbare school
te hebben gewezen en op het nut van deug-
delgk volksonderwgs, eindigt het geschrift met
deze woorden»Steunt de openbare school,
door nw kinderen er heen te zenden, en door
er voor te zorgen, dat het bestuur van ons
land slechts komt in handen van personen,
die vrillen sttgden voor goed volksonderwgs.
die zgn verklaarde voorstanders van de eene
openbare, neutrale volksschool."
Opkomen voor hun beginsel.
Daartoe wekte dr Bos Woensdagavond te
YlÏBsingen zgn hoorders op.
Dat is een goede wenk, die ook wol eens
ter harte genomen mag worden door menig
man van naam, van positie, o. a. door den
heer rar P. Rink, oud-minister.
Deze is voorstander van het algemeen
kiesrecht.
De liberale kiesvereeniging te Utrecht wilde
hem daarom candidaat stellen tegenovei
ond-liberale afgevaardigden Van Karnebeek en
Röell, tegenstanders van dat kiesrecht.
Wat doet nu mr Rink^?
Op een vraag van de Vereeniging ot hg
in eventueele oandidatuur harerzgds zon
aannemen, antwoordt hg o. a.
•Waar ik in het algemeen niet ongenegen
ben, eene cundidatuur voor de Kamer to i
vaarden, en in de richting van Uwe Vereeni-
gÏDg voor mg ook geen bezwaar zou gelegen
zgn, heb ik geen reden om te verklaren, dat
ik eene eventueele candidatuurüwer Vereeni
ging onvoorwaardelgk of onder alle omstan
digheden zou moeten weigeren.
Wèl zou ik, onder de tegenwoordige politieke
omstandigheden, bezwaar moeten maken een
herkiezing van de tweo voor Utreobt zittende
leden der Kamer door de liberale partg in
don weg staan.
Indien beide heeren zich weder beschikbaar
■tellen, verzoek ik dus beleefd ditmaal niet
in aanmerking te komen."
Dat is nog eens opkomen voor zgn beginsel 11
Geen wonder dat de tegenpartg den spot
drgft met zulk een halfslachtige houding van
Zitting van Donderdag.
Heden werden tal van kleine wetsontwerpjes
afgedaan, die over het algemeen onze lezers
niet bgster zullen intereiseeren behalve dat
om voor den spoorweg van Brouwershaven
naar Burgh een renteloos voorschot te
loenen tot een maximum van f132.400. Dit
werd zooals gemeld, goedgekeurd en wel,
zonder debat en zonder hoofdelgko stemming.
Verder werd een overeenkom t bekrachtigd
tnsschen den Staat en de Ntderl. Handelmaat
schappij. rakende de producten van koop door
die maatschappij. Zoo werden verschillende
onteigeningswetjes aangenomen, gÏDg de Sche
penwet zonder hoofdelgke stemming onder den
hamer van den voorzitter door, werd een
telooi voorschot toegestaan van f 350.000
de Westlandsche Tramweg Mg. en kreeg, na
eenig gesckermutsel, Minister Talma er een
wgziging ongevallenwet (de hoeveelste door.
Over laatstgenoemde zaak ontstond een
vinnig persoonlgk debat tnsschen den heer
Goeman Borgesins en Minister Talma, waarin
noh ook do heer Schaper mengde.
Do wgziging bedoelde nl. do bedrgven in
verschillende klassen in te deelen, naar gelang
van do plaats, waar zg uitgeoefend worden.
Indien dit nu enkel sloeg op het havenbedrgf
(het laden en lossen) had de heer Borgesms
er geen bezwaar tegen, maar vooreen toepas
sing van dit territorialiteitsbeginsel in alle
bedrgven, meende hg te moeten waarschuwen.
Daartoe waren do statistieken niet betrouwbaar
genoeg.
Natuurlgk bestreed Z.Ex. dit standpunt.
Maar hierover ontstond de ruzie niet. Die
kwam daaruit voort dat de heer Borgesins
zoo langs zgn neusweg, gelgk hg pleegt te
doen, droogjes had gevraagd wanneer Minister
Talma met een algemoono heriioning der
ongevallenwet zon komen?
Zooals later bleek, was dit een zeer onaan
gename vraag, want de beer Talma had een
commissie van «mannen van het vak", dio bem
die generale herziening moest inlichten,
naar huis gestuurd. Daarom was or stagnatie
gekomen.
Die vraag bracht dus den steen der oneenig-
heid aan bet rollen.
Waarom, zoo vroeg de heer Borgosiua nu
weder, werd die Commissie ontbonden? Toch
niet omdat Z.Ex. vreesde te veel onder den
invloed dier zakenmannen te komen Dit is
niet aan te nemen, want de Minister was zelf
voorzitter dier Commissie.
Neen, Z.Ex. wenschte deze herziening niet;
's minister's Avant-projet deugde niet, was door
die «mannen van het vak" afgekeurd. Zóó zit
de vork in den steel l
Minister Talma. dio niet minder rood van
jd, als de heet Borgeaiua van opgewonden,
heid werd, legdo daarop uit dat deze •vak
mannen", die een maatichappg zouden vormen
om die algeheele herziening te helpen uit
voeren, te hooge eiaohen hadden gesteld, en
dat hg toon geen prgs meer had gesteld op
hunne medewerking-, en nog verdere details,
die weinig ter zake doen.
Ter loops zg even aangeteekend dat deze
beide heeren in particuliere gesprekken die
zaak »vertrouwelgk" hadden besproken 1
Gezien de woede van beide opposanten, is
dit detail niet onaardig.
Nu de toestand zoo stond, achtte de heer
Schaper het langzamerhand noodig óók een
woordje mee to praten.
Er bleek thans, zoo begon de afgevaardigde
van Appingedam, dat binnenskamers een
•kapitalistische maatschappg" gevormd zou
worden en dat de heeren dier Maatschappg
de hoofdpunten der herziening met den Minis
ter zouden «bekonkeld' hebbeD. Z.Ex. was
hier beslist op den verkoorden weg Gelukkig,
dat hg dit nog bg tgds heeft ingezien
is de heer Borgesms over het misluk
ken van dit plannetje zoo boos, omdat bg, als
directeur van een vertekerings-maatschappg
er belang bg had
»Neen", riep de heer Borgesins, »ik was
géén lid dier commisste 1"
»Dat doet er ook niet toe", zeide de heer
Schaper, die er schik in had beide politieke
grootmachten togen elkander uit te spelen
dio heeren, zoo uit eigen beweging,
hunne diensten aanbieden, weten wg er alles
van
Waarop de lieer Borgesins weder interrom-
peerde, en het ruzie-vuurtje weer lastig op
vlamde.
Met het aanhangige wetsontwerp had dit
alles natnurlgk niets uitstaand. Zonder hoof
delgke stemming werd het aangenomen.
Aan de agenda zgn nu nog eenige ontwerpen
toegevoegd.
Hoe al die werkzaamheden afgedaan
worden in twee of drie zittingen, begrgpt
niemand, tenzg er met den «Franschen slag"
gewerkt wordt.
Morgen het voorstel-Lohman ter herziening
van het reglement van orde der Kamer.
Bg resolutie van den Minister van Koloniën
is jhr dr C. Sandborg ter beschikking gesteld
van den gouverneur-generaal van Ned.-lndië,
om voor den tgd van drio jaren als geoloog
bg bet mgnwezen daar te lande to worden
geplaatst.
De gewone audiëntie v&n den Minister van
Justitie zal Muandug a. s. niet plaats hebben.
Men wil weer een poging doen om de
ten vorigen jare opgeheven zomerconcerten in
den Schutiershoftain alhier in eere te her
stellen.
Eenige heeren hebben het plan opgevat om
een zomerconcert-vereemging te stichten en
zullen eerstdaags eene circulaire verspreiden
om tot toetreding uit te noodigen.
Zg wgzen er op dat het uantal concerten,
dat hier düB zomers gegeven wordt, in verge-
Igkmg met dat in andore gemeenten, niet
groot is te noemen.
Mocht uit de toetreding blgken dat er
sympathie voor dat dool bestaat, dan stellen
zg zich voor, de financicele resultaten daartoe
natnurlgk medewerkende, eonige concerten te
doen geven door het Middetburgsi h Muziekkorpi
van hier en muziekkorpsen van elders.
De concerten znllen uitsluitend gegeven
worden op dagen in de week.
De kosten, aan het lidmaatschap verbonden
wenschen zg voorloopig te bepalen op f 2 50
voor een gezinkaart, op welke kaart uitsluitend
toegang hebben de inwonende leden (behalve
zoons boven 18 jaar) en logé's, buiten Walcheren
wonende.
Bg leden inwonende zoons boven 18 jaar
kannen oen kaart bekomen ad f 1.
Persoonlijke kaarten, welke kaarten alleen
alleen toegaDg geven aan den persoon op wiens
naam ze zgn gesteld, zouden ad f 1.50 worden
verkrggbaar gesteld.
Wg hebben hier weinig aan toe to voegen.
Het xou zeker jammer zgu als de voor
zomerconcerten zoo uitnemend geschikte tuin
van bet SchuttershoJ ongebruikt bleef en oven
zoo zou hot te betreuren wezen dat in de
hoofdplaats van onze provineie niet nu en dan
meerdere gelegenheid werd geboden om te
genieten van goede muziek, zoo van het eigen
stedelgk korps als van dat van gunstig bekende
korpsen van elders.
De prgs voor het lidmaatschap is zoo gesteld
dat de toetreding tot de nieuwe vereeniging
uit een financieel oogpunt voor velen niet te
bezwarend is.
Naar wg vernemen zal, er geen veran
dering gebracht worden in den oorspronkelgk
vastgestelden datum der feestviering hier ter
stede, nl, Vrgdag 21 Mei as.
Donderdagavond is de Huisvljjt-tentoon-
stelling alhier gesloten.
Ook den laatsten dag heeft men niet over
gebrek aan belangstelling te klagen gehad.
In het geheel werd do tentoonstelling, die
een weikelgk succes voor de afdeeling Mid
delburg vau den Volksbond, Vereeniging tegen
drankmisbruik, genoemd mag worden, door 3336
betalende personen bezocht.
Meergenoemden avond waren de bezoekers
in de gelegenheid de stoommachine met daar
aan gekoppelde brandspuit, een juweeltje
van haisvlgt, in werking te zien.
Donderdag kwam hier van Amsterdam
aan een ambulance-automobiel van dr C W. A.
Eisers, van daar.
Morgen vertrekt de wagen met een paiiente
van hier naar Apeldoorn.
De auto, die heden middag op het Koorkerk-
hof stond en door de stad reed, had veel bekjj ka
li
Aan de provinciale Zeeuwscho vereeni
ging Hel Groene Kruis is, voor het tjjdvak van
1 Juni 1909—1 Juni 1910, eene rijkssubsidie
verleend van f 100, ter tegemoetkoming in
de kosten voor deBinfectie bjj gevallen van
beemetteljjke ziekten.
De marechaussee A. Scheers te W e s t-
kapelle wordt op nader te bepalen tjjdstip
overgeplaatst bg den siaf van het wnpen te
's Gravenhage.
In de Donderdag gehoud-m zitting van dea
gemeenteraad van Ellewoutsdjjk her
dacht de voorzitter de bigde gebeurtenis in
het koninkljjk huis.
Besloten werd aan het comité, dat zich
gevormd heeft tot het tot stand biengen van
de waterleiding in Zuid-Beveland, te kennen
te geven dat de tot stand koming daarvan
wenschelgk geacht wordt. Do voorzitter,
de heer E. A. van der Bont, werd benoemd tot
afgevaardigde naar de te dezer zaken te houden
vergaderingen van belanghebbende besturen.
Vervolgens werd besloten aan de bevoegde
autoriteiten machtiging te vragen tot bet ver-
grooten van het oostoljjk haventerrein, waarvan
eene gewjjzigde omschrjjving ter tafel aanwezig
en waarvan de kosten op f'2000 geruamd
waren. Nadat do gemelde goedkeuring zal zjjn
verleend, zal de beslissing worden genomen of
en zoo ja wanneer deze werken tot uitvoering
zullen komen.
Ten slotte verleende do rna-1 een cr-dict tot
het regelen van een eenvoudig t-es'j - voor
de schoolkinderen ter viering van de geboorte
van Prinses Jnliana.
Door ingelanden van bet waterschap
Kruiningen is aan Pauwe, die 55 jaar in
dienst vun het waterschap is geweest, een
pensioen verleend van f 150 per jaar.
Het djjkgeschot is gebracht van f8 50 op
f9 50 per H.A.
De rekening over bet verloopen jaar be
droeg f15246 295. De begroeting over dit jaar
bedraagt f 16107.68 met eeD post voor onvoor
ziene uitgaven van f964.68.
Hansweert zal Vrgdag 21 Mei feest
vieren. Er is daar voor een flink bedrag
geteekend.
In Wemeldingeia Woensdag de gr-biorte
van Prinses Juliana herdacht. De fuestelgk-
heden werden morgens door do klokkiB
ingeluid.
In den loop van den morgen had verder in
de Ned. berr. kerk een samenkomst plaats en
werd later een kinderoptocht gehouden.
Door den voorzitter der Orarye-1 eretniging
