MIDDELBIJRGSCHE COURANT. 14 Mei. a*. na 132- Jaargang. ïooa. Vrijdag Deee eeuraut verschijnt d a g o 1 ij k a, met uitzondering van Zon- ei Feestdagen. Prg. per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaataen in Nederland franco pp. f 5 Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Advertentiën bjj abonnement op voordeeligo voorwaarden. Prospectussen daarvan zjjn aan het bnrean te bekomen Advert-ntién voor het eerstvolgende nummer moeten des middags v6 6r één uur aan hst bureau bezorgd zjjn. Advertentiëu 10 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regela f 1.50elke regel meer 20 cent Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen,] Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffend» Handel, Njjverboid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentle-Bnrenn A. DB BA MAR Ai., N.Z. Voorburgwal 266. AniMterdum. De opg&af van den spoordienst komt in dit nommer voor op de gebruikelijke plaats. Middelburg 13 Mei. Kameroverzidii Zitting van Woensdag. Tegen alle verwachting in, werd het debat over de kwestie Posno, dezen majoor bjj de Indische cavalerie betreffende, die door allerlei duistere intrigues ontjjdig gepensionneerd is, en zich met oen verzoek om herstel van daar door geleden onrecht tot de Kamer had gericht, 266 uitgebreid dat de geheele zitting er door in beslag werd genomen. Hierbjj ging het soms zeer heftig toe. De heeren Thomson en Bogaardt moesten zelfs tot de orde geroepen worden. Nu was het ook wèl een zaak, waarover een warmbloedig man als de heer Thomson zich booB moeit maken. Het werd toch van alle kanten toegegeven, •n zslfi de Minister ontkende het met, dat de Indische autoriteiten vreemd met den majoor hadden omgesprongen. Doch hoe trachtte nu Z.Ex., en ook de heeren De Waal Malefgt, Van Vlgmen en Lohman deze kromme zaken recht te praten Eenvoudig door de kwestie z66 te stellen, dat de Kamer alleen had uit te maken, of den heer Posno al dan niet formeel onrecht was aangedaan. De Minister'na ontkende dit feit beslist. Formeel had de heer Posno zich over niets hoegenaamd te beklagen. Hg was door zgno meerderen ongeschikt verklaard voor be vordering bu daarmede was alles gezegd. Voorlezing werd nog door Z Ex. gedaan van een aantal rapporten van den majoor, waarin allesbehalve gunstige oordeelvellingen voor kwamen. Wanneer men nu weet dat achter d e ongunstige rapporten" tal van bedenkelijke machinatiën hebben gezeten, b. v. dat majoor Posno den kolonel Lannoy in het commando der cavalerie te Salatiga is opgevolgd en daar een Augias stal vond, die hg trachtte te rei nigen, hetgeen zjjn voorganger, groot vriend van den Gouverneur-Goneraal van Heutsz, natuurlgk allesbehalve aangenaam was, dan begrijpt men, dat die «ongunstige rapporten" weinig indruk op de Kamer maakten. De houding van den Minister liet dan ook aan kracht veel te wenBchen over. Hg gaf veel woorden, maar geen klemmende argumenten- Over hot «knoeien" in de conduite Btaten van den heer Posno gleed Z Ex. heen en wat zelfs een in dezen geheel neutraal, onbevooroor deeld man als mr Van Ideinga zag, n.l. dat de ontheffing van den majoor van diens comman- demen* te Salatiga verband hield met de ergerljjke toestanden, die hjj aldaar rond en in zgn rapporten blootlegde, dit kon de heer Idenburg met toegeven. Voor iemand, die zelf twintig jaar lang in Indië officier is geweest, geljjk met den heer Idenburg bet geval ij, is dat niet aan te nemen 1 Niets kon dan ook den Minister in diens meening doen wankelen, noch de argumenten van den heer Van Deventer, die bjj zjjn Dins dag uitgesproken oordeel bleef, hetzelfde als dat der meerderheid van de commissie van rapporteurs, noch die des heeren Bogaardt, die de behandeling van den heer Posno «minder dan min" vond, noch die van den heer Ter Laan, die ook een goed woord voor den adres sant deed, noch die van mr. Van Idsinga, die de puntjes op de i zette. Alles stuitte af op de voorop gezette meening van Z. Ex., dat er formeel geen onrecht was gepleegd. En met 36 tegen 23 stemmen kreeg de Minister geljjk, werd dus de conclusie vau de meerderheid der commissie van rapporteurs verworpen I Het was een bjjna zuivere partijstemming. Van rechts stemde alleen de heer Van Idsinga véór de conclusie dier commissie en van links stemden tégen, met de geheele rechterzjjde, de ond-liberale heeren Böell, Van Karnebeek en De Beaufort. Het eenige, dat de heer Posno bjj zgn ver zoek gewonnen heeft, is dat de Minister zal traohten hem te plaatsen in een burgerljjke betrekking, gelijkwaardig aan den majoorsrang. Vervolgens werden nog enkele kleine wets- ontwerpjes afgedaan. Morgen voorzetting. De Staat ea de Welvaart. Woensdag avond was door de Vryiinnig DemocratischkUsvtretniging te Vlissing eene openbare vergadering belegd, waarin dr. D. Bos, lid der Tweede Kamer, over bovenge noemd onderwerp hot woord zou voeren- De groote zaal van het Concertgebouw op de Rommelkade was goed bezet. De heer J. G. van Niftrik. die de vergade ring opende, zeide het van algemeene bekend heid te mogen achten dat, met het oog op de m de volgende maand te houden verkiezing voor de Tijeede Kamer, het voor iedere partjj van belang is baar standpunt uiteen te zetten Dit wil ook de Vrjjzinnig democratische partjj doen en de afdeeling Vlissingen was zoo gelukkig dr Bos bereid te vinden om een on derwerp te behandelen dat allen ter harte gaat. De voorzitter verzocht daarop den spreker voor den avond het woord te nemen. Dr Bos begon met te zeggen dat hjj, die op dit oogenblik geroepen ia om den staat kundigen toestand van ons land te bespreken, in eon moeiljjken toestand verkeert Zelden toch hing er zoo'n zware, zwoele luobt over den staatkundigen hemel als nu. Door een blad der reohterzjjde is aan hun, die links gaan, verweten dat zjj in verwarring verkeeren, niet weten wat zjj willen. En het is waar dat men het aan die zjjde in sommige opzichten niet op alle punten e ns is, maar hetzelfde is het geval met de rechtsche partjj en. Het is van algemeene bekendheid dat er ten opzichte van het regeerings'oeleid geen eens gezindheid beBtaat tusBchen do vrjjzinnige groepen. E- bestaat groot verschil tusschen de politiek der vrjje liberalen, die der vrjjzinnig- democraten en der Unie-liberalen, om to zwjjgen de S. D. A. P- mannen, die principieel oppositie voeren tegen alle partjjon, zoowel e van links als van rechts. De vrjje liberalen vormen de eenige groep van de linkerzjjde die zich als een unti-demo- cratiaohe doet kennen die niet verlangt dat de volkswil invloed oefent op bet staatslichaam waardoor de belangen van het algemeen be knoren te worden behartigd. Daarin ligt een groot verschil tusBchen ons en de oud-liberalen, die conaeivatiet willen big ven ten opzichte van het kiesrecht, of, voor zoover zjj verder willen gaan, versterking wenschen van den invloed der Eerste Kamer, die uit den aard harer samenstelling steeds conservatief' ib. Van de zjjde onzer tcgenpartjj wordt be weerd dat indien de verkiezingen van de vol gende mnand uitspraak doen ten voordeele van de linksche partjj er dan geen bepaald regeeringsprogram zou kunnen worden uitge voerd. Van dien kant wordt herinnerd dal het ministorie van 1897, dat in den aanvang kon rekenen op een aangesloten liberale meerder heid in de Tweede Kamer, zgn principes niet kon doorvoeren. Maar men vergete niet dat door bet optreden van de S. D. A. P. de ver houdingen in ons land waren veranderd. Die groep kant zich even goed tegen een liberale als tegen een clericale regeering. Dat is gebleken bg de leerplichtwet. Spreker con stateerde echter dat van af 1897 gebleken is dat een vrjjzinnige partjj alleen den strjjd kan voeren op de oude wjjze. Op dit oogenblik is de linksche partjj ver deeld in vier groepen, die verschillende wen schen en verschillende roepingen hebben, waarop geen beslist regeerÏDgsprogram te bou wen is. Maar de toestand aan de rechterzjjde is niet beter. Katholieken en antirevolutionnairen hebben een programma vastgesteld, dat het program van dr Knyper kan worden genoemd. Dat beoogt doorvoering der sociale verzekering, met daarnan gepaarde uitbreiding van het tarief der invoerrechten, verkrjjging van ge- zinshoofdenkiosrecht en nog verder doorgaan met de gelijkstelling van het openbaar en bet bjjzonder onderwjjs door nog meerde' e subsidies. Men zou zeggen die menschen weten wat zjj willen. Maar indien de antirevolutionnairen en Roomsch-katholieken aan de regeering komen, beschikken zjj over 40 stemmen. Zjj hebben noodig de cbristoljjk-historiachen. En die zgn o zoo gaarne bereid met de antirevolutionairen en Katholieken bg de stemons op te trokken en candidaten over te nemen, maar vraagt men hun Sluit g\j u aan bjj het program van dr Kuyper, dan zeggen zg we laten ons daarover niet uit. De christelijk historischen wenschen voor het ministerie Heemskerk op te komen j ver der gaan willen zjj niet. li bjj de stembus de overwinning behaald door de rechtsche partgen, dan zal men het paTool van de christelgk historischen moeten verwachten, een partjj. die misschien wel tot do meest conservatieven mag worden gerekend. Wat er dan van de sociale wetten tereobi komen zal, is een open vraag veel verwach ting ervan heeft spreker echter niet. Wel echter weet hg waaruit de middelen zullen worden gehaald, die door de sociale her vormingen, indien zg er al komen, zullen wor den geëischt De millioenen, die noodig zullen zjjn, zal men tïachten te verkrggen door verbooging van het tarief van invoerrechten en dat tarief zul men dienstbaar maken aan bescherming van de nationale ngverheid. Spreker herinnerde aan 1896, toen de land bouwer en de industrieel samengingen met de vraag om bescherming, maar toonde aan hoe de toestand van den landbouwer sinds dien is veranderd en verbeterd en men na 1897 niet meer op de graanrechten is terng gekomen. Toen de sociale voorzieningen aan de orde waren, we-d van katholieke zjjde toestemming gegeven dat de staat in de kosten bjj dragen maar mits do gelden daarvoor worden gevonden uit verhooging van het tarief van invoerrechten. En spreker vestigde er de aandacht op dat van hetgeen destjjds gespro ken werd. geen woord is terug genomen. Bjj de aanstaande verkiezing zal dezelfde leuze gelden als in 1904 bjj de indiening van het wetsontwerp Harte van Tecklenburg werd vernomen en een volgende regeering uit de coalitiepartij of deze, als zjj bljjft zitten, zal binnen een paar jaar komen met ontwerpen in denzelfden geest. Worden die aangenomen, dan zal men er de noodlottige gevolgen van ondervinden, want dan zal de druk worden gelegd op hen die dien het minst kunnen dragen. Dit toonde Bpreker aan door enkele cjjfers noemen, die voorkomen in het vrrslag der commissie van rapporteurs Uit de kamer over het wetsontwerp-Harte. Da verschillende artikelen, die door invoer rechten zouden worden getroffen, zgn te brengen onder onderscheiden groepen Arti kelen van weelde, die alleen de bezittende klasse gebruikt, andere artikelen, die hoofd zakelijk de meer gegoeden gebruiken, zaken die algemeen noodig zgn, grondstoffen voor de ngverheid, en eindeljjk artikelen die alleen het arme deel der bevolking gebruikt. Het meerder benoodigde werd geraamd op f 9.400.000. Daarvan zou de eerste groep door invoer rechten op weelde-artikelen bgdragen f 680.000 de tweede, de gezeten burgerjj, f 1.380.000; de zaken van dageljjkach gebruik zonden f 4.900.000 opbrengen, dc grondstoffen, noodig voor de ngverheid, f 1.700.000 en eindeljjk de zaken, die vrjjwel uitsluitend de mingegoeden gebruiken, f 670.000. De overgroote druk zou daardoor das komen op de mingegoeden. Dat gaat vierkant in tegen wat de vrjjzin- nigen wenschen belasting naar draagkracht. Maar wanneer de rechtsche partgen de meerderheid hebben en zjj het stelsel van verhooging van het tarief van invoerrechten doorvoeren, zal dat dan aan den anderen kant geen voordeelen ufwerpen, zal dat niet bevorder lijk zgn aan de nationale ngverheid, zal dan de werkloosheid niet verdwjjnen, zullen de loonen niet stggen en zullen dus de minder gegoeden niet gemakkeljjk het meerdere, dat zg betalen moeten, kunnen opbrengen Die vraag beantwoordde spreker ontkennend. Men zal hooge invoerrechten leggen op tal van artikelen, dio uit bet buitenland komen. De bevolking zal die natuurlgk moeten be talen, maar bovendien zal zg ook moeten op brengen de som, waarroede de industrieelen hier te lande, die deze artikelen fabriceeren, hun prjjzen verhoogen. Spreker schetste in verband daarmede de gevolgen die verhooging van het tarief van invoeriechten hebben zou. Eerstens voor den landbouwer. Deze 2al gem cent meer krggen voor zjjne producten, maar voor tal van in zgn bedrjjf noodige zaken, die bier gemaakt worden of uit het buitenland betrokken, zal hg meei moeten betalenkoperwerk, vaatwerk, gereed schappen, machines enz. In de tweede plaats voor den handel. Deze zal zich niet ontwikkelen wanneer de invoer rechten den aanvoer uit het buitenland moeiljjk maken en de doorvoerhandel wordt belemmerd. Spreker wees daarbjj op het groote belang dat de doorvoerhandel voor ons land heeft, welk belang bg het protectionistische stelsel ernstig gevaar loopt geBcbaad te worden. Dat de uitvoerhandel bedreigd wordt, valtin het oog als men bedenkt dat de grondstoffen en gereedschappen duurder worden zullen. Zal dan de industrie misschien bevoordeeld worden? Neen, antwoordde spreker. Onze groote scheepswerven verkeeren in bloei omdat de voorwaarden voor hun bestaan, de grondstof fen en machines, goedkoop kunnen worden aangeschaft. De ervaring leert dat vooral in hot noorden van ons land op tal van werven schepen worden gebouwd voor Duitsche ree- ders omdat bet systeem van beschermende rechten in Duitschland geleid beeft tot een trust van producenten om de prjjzen in het binnnenland hoog te houden en naar het buitenland tot lagere prjjien nit te voeren. Spreker weeB verder op de suikerfabrieken, de carton- en aardappelmeelfabrieken in het noorden.de Twentsche industrie en de bloeiende Maastrichtsohe ngverheid, om aan te toonen dat die zich hebben ontwikkeld ondanks de concurrentie met andere volken. Het stelsel van bescherming zal onze ngver heid benudeelon, maar ook schadeljjk zgn voor onzen nationalen vrede en noodlottig voor onze nationale vrjjheid. Om dit te bewjjzen richtte spreker het oog naar Duitschland, waar men voortdurend het geld haalt nit de zakken der mingegoeden om het to geven aan de industrieelen. Hg toonde aan hoe gevaarlgk het voor een klein land is zich door njjdige tarieven onaan genaam te maken bjj de grootere rjjken, waar mede het in handelsrelatie staat, en vroeg daarna: zgn er dan geen andere middelen om do welvaart te verhoogen zonder den nabuur en vriend te kwetsen Toon in 1896 do landbouw in zulk een ongunstige toestand verkeerde had niemand gedacht dat 10 jaar later die toestand zoo zou verbeteren, dat zg gunstig te noemen is, gunstig vergeleken bjj alle andere landen ter wereld. En wat is het middel daartoe geweest Voomameljjk dat men gebruik heeft ge maakt van het middel, liggende in de ljjn der vrgzinnige staatkunde: volksontwikkeling, om wikkeling van de uitoefaniDg van het vak. Spreker wees erop hoe over het land ver spreid zgn landoou wscholen, waar de zonen der landbouwers hun vak hebben leeren ken nen en de hulpmiddelen hebben leeren toe passen op de landbouwwinterscholen, op do proefstations en de proefvelden. Hg herinnerde aan wat gedaan is om den uitvoer vau tal vau producten te bevorderen boe men op bmtenlandsche tentoonstellingen liet zien wat de Nederlundsche landbouw kan rot stand brengen en hoe men tal van belet- ielen uit den weg ruimde, o-a. de afschaffing der tienden. Door al die middelen is het mogeljjk ge worden dat de landbouw zich na een tiental jaren geweldig heeft weten te verheffen, d»t le inkomsten uit dien tak van bedrjjf ont- .agljjk veel hooger zgn dan in andere landen En voegde spreker er aan toeniet ten koste van anderenintegendeel het heeft ge strekt ten gunste van alle klassen. Wat ten opzichte van den landbouw is ge schied door ontwikkeling en vnkonderwjjs kun ook voor de njj verheid plaats hebben. Groote inrichtingen hebben dat niet noodig die kennen de middelen en wegen, weten waai zg het goedkoopst hun grondstoffen betrekken kunnen en het voordeeligst hun machines laten 'ervaardigen. Voor de kleine industrie is dat echter niet zoo gemakkeljjk. Om daaraan tegemoet te komen is vakonder wijs noodig. Vakonderwjjs niet alleen voor den ambachts jongen, maar ook voor den aanstaanden han delsman. Spreker juichte het toe dat aan dat groote volksbelang ook te Vlissingen de aandach' laks te wezen, maar op te komen voor hun beginsel, want in den tegenwoordigen tjjd is het dringend noodig zich rekenschap van het beginsel te geven. De candidaat, die voor de aanstaande Kamer verkiezing van vrjjzinnig-democratiache zjjdo is gesteld, staat er door zgn karakter en be kwaamheid borg voor dat bjj niet zal handelen om sommigen personen welgevallig te zgn maar de vrgzinnig-democratische beginselen voorop zal stellen. Spreker is overtuigd dat hg daarbg op de beide onderdooien vrjjzinnig en democratisch den passenden nadruk zal leggenen hg uitte de hoop dat de vrjjzinmg-democraten bg de Kamerverkiezingen een zelfstandige kracht zullen ontwikkelen, omdat alleen door die zelfstandige kracht de welvaart van ons land zal worden bevorderd. Van den gelegenheid om mot den spreker in debat te treden, verklaarde Blechts een der aanwezigen gebruik te willen maken, nl. L. Onderdjjk, voorzitter der afdeeling Middelburg van de S. D. A. P. Deze weet de verwarring, die in de poli tiek heerscht, aan de liberalen, die niet in 1901 en 1905 evenals nu den eisch van alge meen kiesrecht gesteld hebben. Verder sprak bg als zjjn meening uit dat de vrjjzinnig democratische partjj wel sociale verzekering wenscht, maar de kosteh ervan feiteljjk door de arbeiders wil laten betalen. Voorts worden de middenstanders, de kleine baasjes door ben van de verzekering uitgesloten. De spreker beeft beweerd dat zonder pro tectie de welvaart in ons laud gestegen is, maar die welvaart is met alleen begrensd bjj de boeren en de fabrikanten. Is bg den boerenarbeider de welvaart toe genomen, debater gelooft vun met en wees er <p dat deze ook niet verzekerd is tegen .roge- vutlen, ofschoon in zgn bedrgf ullictH onge lukken kunnen voorkomen. Hg trachtte verder de tiouding der S. D. A. P. ten opzichte van de leerphcntwet te verdedigen. Voorts betoogde debater dat de kleine in dustrie ten doode opgeschreven is, waar het groot kapitaal reuzen-ondernemingen opzet, waartegen de kleinen niet kunnen coneurreeren. Daarna trachtte Onderdgk aan te toonen dat -an de S. D. A. P. de stuwkracht uitgaat, die de verschillende partjjen voorundrgfi. De heer Bos beantwoordde debater in den breede. Hg toonde aan dat de vrjjzinnig democra tische partjj steeds vastgehouden he. ft aan het beginsel van algemeen kiesrecht, om daarna nog eens uiteen te zetten dat bet juist een vrjjzinnig beginsel is dat ieder in de lasten van den staat bjjdraugt, maar naar de mate zyner krachten. Hjj betwistte verder dat de kieine middenstanders zouden zgn uitgesloten v.in de verzekering tegen ziekte t-n invaliditeit. Dat de kleine ondernemingen ten doode gedoemd zouden zjjn is reeds vóór 50 jaar oeweerd maar de feiten leeren dat zjj met achteruit gaan. Iutegendeel, tal van kleine indnstrieelen, toegerust met vakkennis en verstandig handelend ten opzichte van het credietwezen, hebben zioh flink opgewerkt. Spreker toonde verder aan dat ook de toe- itand van den boeren arbeider in de laatste jaren verbeterd is. Hjj gaf toe dat, als men den toestand van de arbeidende klasse in het algemeen nagaat, 'nun zien zal dat er nog veel moet worden verbeterd, maar niemand kan beweren dat die dochter is dan 15 of 20 jaar geleden. Eindeljjk wees sDteker er r>n da*.1""-- lat J. O; M. BLANKERT. gewjjd is. Naast goed onderwjjs is ook goede voorlicb 's Gravenhogej, 13 Mei 1909. ting noodig en spreker toonde door voorbeeldei' 1 san hoe in het buitonland de kleine industrie TH17Ï K TïMPQPY A R/IFM te dezen opzichte den weg gewezen wordt. 1 Uüliixl llNuOliArilllLrll Dit behoort ook in ons land te geschieden. TOT DE Voor hot nnddonBtandsvraagatuk beginnen d. UiikS Hoogere BllIgCrSCllOOl te oogen open te gaan, maar men is nog lang j Middelbnrff niet waar men wezen moet. 1 De nijverheid moet be.ehikken over een Aa ift„ yo0[ dit met opgave van eigon orgaan, overal moeten ngverheid.eoneu. |woonp|a>tli HaJse „aarin lenton worden geplaatst en het verkeerswezen moet, veel moer dan thanB het geval is strekken tot bevordering van het algemeei belang. Dat laatste is te verkrggen door staatsex ploitatie der spoorwegen, want daarbg weger niet in de eerste plaats de belangen van de aandeelhouders, maar die van het geheele lai d. Die zal onze havens ontwikkelen en het plat teland ten goede komen. langt geplaatst te worden, van hot hoofd der school waar men onderwjjs ontvangt, en met modedeeling als koatelooze plaatsing wordt gewenscht, worden schriftelgk of mondeling (Woensdags van 11 n. 30 tot 12 u. 15 aan het gebouw der school) ingewacht vóór 27 Met n. s. bg den ondergeteekende. Genoemd examen, van welks mondeling gedeelte onder bepaalde voorwaarden vrjjstelling wordt ver- Ileend. zal in 't laatst van Juni worden afge» Dr Bo. w.et mot of de huidige regeamu I a waarop „orden „ader ba- ons wel in de richting van staatsexploitati 'kend ge^kakt van de spoorwegen brengen zal, maar bjj j Tot een tweede toeiating8examen in Sep. vreest van met. ttember wordt alleen gelegenheid gegeven, zoo Ten slotte spoorde hg zgne hoorders aan i. onktandigbflden dit noodlg maken. de dagen die aanstaande zgn met flauw en Da Djrect0ur der E> H B s> Dr. H. JAPIKSE.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1909 | | pagina 1