*£andl)oiiu)firoMek.
VREDERUST.
VerscfiïlIiMe Berichten
BIJVOEGSEL
Maandag 3 Mei 1909, no. 103.
Middelburg 1 Mei.
zee
IS
VAN ONZEN VASTEN MEDEWERKER.
Ons rundvee.
n.
Slot,
Wjj gaven in hot vorig nommor als liet
moest algemeeno doel dor rundveehouderij in
Zeeland aan zoowel melkproductie als vloesch-
vorming en dat men zich. daarom by voorkeur
bepalen moet tot den invoer van fokvee uit
Holland en Friesland, dat beide deze eigen*
schappen in hooge mate bezit.
Maar die invoer alleen is niet voldoende.
Melkproductie eischteene voldoende voeding
van het melkgovonde dier, dat behoeft geen
nader bewys, maar het omgekeerde, dat door
het geven van meer en krachtiger voedsel ook
de inelkproduotie evenredig zou vormoorderen,
is niet waar.
Het bewys daarvoor te leveren is niet moei
lijk en ieder veehouder kan zich van de waar
heid daarvan overtuigen, door aan to teekenen,
hoeveel melk ieder zjjner koeien gedurendo de
melkperiodo geven, en hoeveel het vetgehalte
dier tnelk bedraagt.
Hy zal daarbjj zeer standvastig de grootste
verschillen kunnen opmerken tusschen de
onderscheidene dieren.
Hjj zal koeien vinden met groote productie
van melk mot weinig vetgehalte; dezulke
worden nog al eons gevonden by hen, die de
melk versch verkoopen we willen niet beweren,
dat de koeien in dat bedrjjf wel eens bijge
staan wordon door don buitongewonen rein
heidszin der melkverkoopera, die bjj 'tomspoelen
der vaten het water niet ontzienmaar op
hofsteden, waar men de melk uitsluitend
gebruikt om te karnen, ia natuurlijk van dien
overdreven xeinheidBzin geen Bprake.
De veehouder zal ook koeien aantreffen, die,
by een mindero hoeveelheid melk, molk geven,
waarvan het vetgehalte hooger is dan bjj die,
wier melkproductie grooter is.
't Kan zich voordoen, dat by minder melk
productie do molk tevens een minder votgo-
halte aanwyst, maar men heoft ook hot
tegenovergestelde geval, n.l. dat groote melk-
opbrengst gepaard gaat met oen zeer voldoend
vetgehalte.
Waaneer nu de koeien naast elkander staan,
van ongeveer geljjken ouderdom zjjn, geljjk
voedsel ontvangon on op gelyke wyze bohan-
deld worden, dan moet men by het stand
vastig waarnomen van de opgegeven verschil
len, dunkt ons, toch wel tot do overtuiging
komen, dat de oorzaak van dat verschil in
opbrengst en gehalte moet gezocht worden by
de koe.
Wanneer mon dan zyn waarnemingsveld nog
uitbreidt en van die versohillendo koeien
kalvers opfokt van het vrouwelijk geslacht en
deze in zijn stal houdt als melkkoeien, dan
zullen die kalvers, wanneer ze een zelfden
vader hebben, in den regel dezelfde verschyn-
selen vertoonen als hare moederB.
Die proeven zyn in verschillende landbouw
proefstation, en ook door verschillende vee
houders genomen, en de uitslag daarvan was
overal dezelfde.
Daaruit volgt dus, dat melkproductie en
vetgehalte erfeljjko eigenschappen zyn, over
gaande van moeder op kind.
Maar men hoeft ook proeven genomen over
da erfelijkheid dier eigenschappen door
middel van het vaderdier en van oene zelfde
koe, of van koeien met nagenoeg gelyke
eigenschappen kalvers aangefokt, waarvan het
een tot vader had een dier, dat van ondors
afstamde, uit een geslacht, dat om hoeveelheid
en vetgehalte dor melk oen goedoa naam had,
en het andere een vader, die op zoo'n edele
afkomst niet kou bogen, en door doze proef-
nemingon werd eveneens bovesiigd, dat ook
hot vaderdier van invloed op boide eigen
schappen is.
Men vergunno ons hieraan deze kleine op
merking toe te voegen, dat dit nu niet behoort
tot hetgeen wol oens spottend »al theorie"
genoemd wordt, maar eenvoudig een
is uit de practyk, uitsluitend steunende
op nauwkeurige waarnemingoen les, die men
niet van een ander behoeft te ontvangeneen
les, die men niet op gezag behoeft aan te
nemen, maar een les welke ieder veehouder, die
sleohtB twee koeien heeft, zich zelf kan geven.
De korte inhoud van die les is deze
Melkproductie en vetgehalte zjjn erfelijke
eigenschappen, die zoowel door het vader- als
door het moedordier by overigens voldoende
voeding.en behandeling, op het voortgebrachte
geslacht worden overgeplant.
En dewyl dit nu zoo iB, en men rundvee
hondt voor zjjn voordeel, is hot voor den
veehouder, die vee houdt voor zuivelbereiding,
van het uiterste belang, dat hy langzamerhand,
wanneer hem de middelen ontbreken zulks in
eens te doen, zyn veestapel zóó verbetert,
dat hy daarin slechts dieren heeft, die aan de
beide gestelde oisohen in hooge mate voldoen.
Met geringe kosten kan hy door samen
werking met anderen dat doel in betrekkelijk
korten tjjd bereiken, en wel door het oprich
ten van corilrSle- en stitrenvtresnigingsnde eerBte
om op geregelde tjjden de melk te meten naar
hoeveelheid en gehalte, de tweede om voor
gezamenlijke rekening stieren aan te koopen,
waarvan men met zekerheid weet, dat zy aan
de eischen, die men daaraan stellen mag, vol
doen.
De gelden, daarvoor benoodigd, zullen aan do
deelnemers niet alleen een hoogen intrest op
leveren, zy zullen in weinige jaren bovendien
volkomen terugbetaald zjjn.
Iteeds bestaan er in onze provincie eenige
van die voreonigingen en zy, die daarvan lid
geworden zjjn, getuigen allen van het groote
nut, dat zy opleveren. Maar er zyn er nog niet
genoeg; men dient ze te vinden in elke ge
meente, en ziet men op tegen de eigenaardige
mooilykheden, aan de oprichting verbonden, dat
men zich dan wende tot den zuivelconsulent
dor Zoeuwsche LandbouwmaatBchappjj om
voorlichting, zoo noodig om hulp. Wy weten
dat niemand tevergeefs by hem zal aankloppen
en aangezien de oprichting dier vereenigingon
geheel is in het voordeel van den veehouder,
hobben wjj eene gegronde verwachting, dat
onze opwekking de achtorlykon zal aansporen
om door kraohtigo samenwerking dezen tak
van den Zeouwschen Landbouw zoo winstgevend
mogeljjk te maken.
Bloembollen.
Wo ontvingen in don loop dezer week twee
stukken over het aankwoeken van bloembollen,
welke wjj tot éón geheel verwerkt en met
enkele opmerkingen van onze zyde aan onze
lezers willen mededeelen.
Het eone handelt over de Paaschlelies, waar
van de eigenlgke naam narcis (narcissus major)
of tjjlooa is en waarvan men nagenoeg in
ioderon tuin te plattelande een aantal exem
plaren aantreft. De schryvor zegt daarvan
hun naam is Dubbele narcis van Sionir
Holland in het bloembollen-district vindt men
minstens duizend gemeten van die bloem;
deze worden daar met opzet gekweekt en
duizenden bollen worden jaarlyks naar hot
buitenland gezonden, voornamelyk naar Enge
land,. Amerika en Duitschland, om in de
maanden Januari—April geforceerd, dat wil
zeggen kunstmatig in bloei getrokken te
worden. Men plant de bollen nl. in kistjes
of potten in de maand September, dicht
elkander, graaft ze buiten in, ongeveer 1 dM
diep, on. brengt ze in November of December
over in do warme kas, waarin nu dag en nacht
gestookt wordt en zooveel mogeljjk geljjkmatig
dezelfde temperatuur moet hoorschen.
Het is noodig, dat de planton ióderen dag
n paar maal besproeid worden. Zoodra
bloem half open is, wordt zjj zoo lang gesteeld
mogeljjk afgesneden en te koop gesteld.
Wanneer men zulke half geopende narcissen,
van welke soort dan ook, binnenshuis buiten
de zon laat ontluiken, bljjven ze opmorkeljjk
lang frisch en helder van kleur
De sohrjjver verwyst daarna naar Covent-
garden in Londen, een aaneenschakeling van
bloemenwinkels, welke de moeite waard zyn
bezichtigd te worden en waar men in 'Januari
en Februari niet soa denken in 't hartje van
don winter te zijn. De Paaschlelie. zegt by
verder, is daar ryk vertegenwoordigd. Menig
Walchorsch boertje kan niet gelooven, dat er
jaarlyks voor duizenden guldons aan zooge
naamde Paaschelies verzonden worden naar
het buitenlandals hjj het wiat, zou hjj de
zjjne zuinigjes in Augustus rooien, netjes
verspenen, opnieuw in dezelfde maand op een
ander Btubje grond uitplanten op een gewoon
8 op een regel, ze daar twee jaar laten
staan om ze daarna in den handel te brengen.
Ze eisohen een zeer goeden vruchtbaren grond,
die rjjkoljjk voorzien is van alle mogeljjke
voedingsstoffen. De bollen worden verkocht
voor f 2.50 per honderd lste qualitoit, 2de
qualiteit tegen f 1.50 en 3de qualiteit tegen
een gulden. Hjj eindigt zjjne mededeeling met
eone aansporing aan al Ion om zich op hot
kweoken van bedoelde narcissen toe te leggon,
daaraan toevoegende, dat men nog meer ge
noegen zal smaken, wanneer men zich toelegt
op het aankweeken van tulpen, van welke
bloemen het vorig jaar reeds duizenden hollen
uit Walohoren verzonden zyn.
Naar aanleiding van het tweede schrjjven
over bloembollen, speciaal tulpen, komen wy
op het voorgaande de volgende week nog eens
terug, maar moeten, hier reeds de opmerking
maken dat, ofschoon de zoogenaamde Paasch
lelie ook in 't groot aangekweekt wordt om
to forceeren, zulks nog veel meer het geval
is met de zoogenaamde trompetnarcissen, waar
onder de Glory of Leidende Henry Irvifiy, de
Gouden Spoordie by groote hoeveelheden in
het buitenland voor vervroeging worden aange
kocht, moer nog dan de dubbele hierboven
bedoeld.
Wordt vervolgd.)
Yredig en rustig, ruim oen half uur ver-
wydord van hot drukke, gejaagde, zenuw prik
kelend gedoe van de stad en de stadBmenschen
ligt op do grens van Bergen op Zoom en
Halsteren de in wording zjjndo en nog slechts
voor oen deel voltooide stichting Vrederust
van de Verceniginy tot Christelijke verzorging van
krankzinnigen in Zeeland.
Het bestuur dier Veroeniging was zoo be
leefd de vertegenwoordigers der pers in de
gelegenheid te stellen om, vóór de opening,
op 5 Mei bepaald, de stichting te komen be
zichtigen en had daarvoor gisteren, Vrydag,
aangewezen.
Tegen 12 uur waren wjj genoodigd en het
bekjjkon van alles wat er to zien was vor
derde zooveel tjjd dat we slechts in enkele
woorden in de tweede editie van ons vorig
nommer onzen totaalindruk telegrafisch konden
mededeelen en ons haasten moesten om nog
ter bekwamer tjjd den trein te halen.
Laten we die korte mededeeling thans wat
aanvullen.
Ongeveer vyf jaar geleden werd de Vereeni-
ging, wier naam hiervoreu is genoemd, ge
sticht en na vele vorgeefsohe pogingon om in
Zeeland geschikt terrein te verkrijgen voorde
oprichting van wat zy wensebte, onder anderen
op Walcheren en in Znid Bevoland, slaagde
zy er in onder Bergen op Zoom te vinden wat
zjj noodig had.
Daar werd voor f 54.000 aangekocht een
terrein, een opporvlakte beslaande van 110
hectaren, dat naast fraaie mastbossohen, wei
bouwland, gunstig bouwterrein leverde en,
wat ook een belangryke factor was, in
Walcheren stuitte men daarop ook behoor-
ljjko watervoorziening waarborgde.
Nu zouden wy de geschiedenis kunnen
schrjjven van don grooi der Vereenigingwo
zouden knnnen vertellen hoe overal in Zeeland
afdeelingen werden opgericht; we zouden de
offervaardigheid van contribuanten kunnen
roemen, vermeldend dat die oen bedrag levert
van f 4000 a f 5000; de goedgeefschheid prjj-
van hen die in zeer korten tjjd een obli
gatie leening van f 200.000 volteekonden en
don financieelen steun releveeren van do pro
vinciën Zeeland en Zuid-Holland, waarvnn de
eerste f 175.000, do luatste f 350.000 voteerde,
maar dat is betrekkelijk oud nieuws. Het mag
echter nog wel oens herinnerd worden.
Wjj zeidon hiorvoren dat Vrederust op onge
veer een half uur van Bergen op Zoom is go-
legen. De weg erheen biedt weinig af wisseling,
een heel enkele mooie bezitting verlevendigt
hem, maar overigens is hy vrjj eentonig.
De toegang tot de Btichtiug is nog open.
Men was Vrydag druk bezig met het opmet
selen van muurwerk dat, naar wo veronder
stellen, een hek zal moeten vastbonden.
Daar binnen komt men in een mooie, lange
laan, aan beide zjjdett met jonge, roodo en
witte kastanjeboomen beplant.
Een eindweegs orin ziet mon ter linkerzijde
in aanbouw de woning voor den huismeester,
iets verder die voor den administrateur en
dan rechts die voor den geneesheer-directeur.
Die woningen, evenals al de gebouwen tot
de stichting behoorend, zyn opgetrokken in
landelyken stjjl, geheel passend in de omgeving.
Vóór wo nu overgaan tot een zeer opper
vlakkige beBchryving van de andore reeds ge
stichte en tot in gebruik name gereed zjjnde
woningen, willen we evou in groote trekken
nagaan waaruit de stichting, wanneer ze voltooid
is, verder bestaan zal.
Dat 5b dan eon woning voor den tweeden
geneesheer, als hoedanig benoemd is de heer
dr G. F. Gezelle Meerburg van Utrecht, hot
administratiegebouw, twaalf paviljoenen voor
patiënten, een pajjorie, kerk, keukengebouw,
watertoren, ziekenbarak, lijkenhuis, timmer-
winkel, een gebouw voor stille bedryvon en
een loods voor brandstoffen,
De twaalf paviljoenen hebben de volgende
bestemming.- twee zjjn voor observatie, elk
voor 40 patiënten, twee zyn voor rustige pa-
tiontcn, elk voor 45, twee andere voor ook
rustige geesteszieken met hedrerpleging, ieder
voor 42 personen, twee voor halfrustigen met
42, twee voor onrustigen met 42 en twee voor
zieken met 20 patiënten.
Wanneer men geheel en al gereed is, zal de
stichting plaats bieden voor 600 patiënten en
de raming der kosten ervoor beloopt zoo om
en om het millioen
Mon is eohter nog lang daarmee n<et ten eind.
Op 't oogenblik zjjn geheel of ton deele
gereed, behalve de zoo even genoemde wo
ningen van directie en administratie, de keuken,
het waschhuis, de watertoren, het machine-
gebouw, de ziekenbarak, het lijkenhuis, twee
observatiopaviljoenen en twee paviljoenen vtior
onrustige patiënten, een voor vrouwen en een
voor mannen.
Verbouwd is aan een en ander reeds
f 234.000, van welk werk aannemer was de
heer M. Pannjj te Krubbendjjke.
Aan de hand van onze aanteekeningen zul-
len we nu het een en ander omtrent die ge
bouwen mededeelen.
In de keuken zagon we, we noemen alleen
hoofdzaken, zes kolossale ketels voor de be
teiding dei Bpjjzen, evenals de g&n&che kook
inrichting gelevord door do firma E. Kuppers-
bu8cb Sohne te GelBODkirche Schalke, verder
een groot braadfornuis en eenige van zuiver
nickel vervaardigde thee- en koffieketels, met
inhoud, varieeronde van 10 tot 40 liter.
Naast de keuken zyn provisiekamers en
onder kelders, waar oi k provisie en brandstof
geborgen zyn. In die kelders is ook de stoom
machine, die stoom en water levert voor de
kokorjj.
Een ander gebouw is bestemd voor do be
handeling der wasch.
Daar zagen we sorteer-, atrjjk-, mangel-,
naai- en linnenkamers, benevens kamers voor
het personeel, voor ieder een zit- en slaap
kamer.
lu de onmiddolyko nabijheid daarvan iB een
loods gebouwd, die voorloopig als hulpkerk
dienst zal doen.
De geesteljjke verzorging der patiënten
heeft ds. Donner uit Broda op zich genomen,
terwyl verscheiden predikanten uit don om
trek der Btichting zich bereid verklaarden in
de godsdienstoefeningen, die twee maal des
Zondags zullen gehouden worden, voor to gaan.
Een eindweegs verder ïb de 31 meter hooge
watertoren opgericht; een motor met zelfont
branding, die 12 paardenkrachten ontwikkelt,
zorgt voor den watertoevoer.
Van de paviljoenen een uitvoerige technische
beschryving te geven is niet gemakkelijk en
eigenlijk ook overbodig.
Daarom zullen wy ons bepalen tot enkele,
ook voor leeken verstaanbare, mededoolingen.
Voorop zy gesteld dat in alle lokalen, in de
dagverblijven zoowel als in de slaapzalen, en
in de kamers voor do bedpatienten, veel licht
is en veel lucht en dat de vloeren van hout-
cement zyn.
De ledikanten zjjn eenvoudig en van houten
ressorts voorzien op elke zaal kan een der
verpleegsters van uit haar vertrek door een
raampje contróle oefenen.
Over de gansche lengte van de benedenver
dieping is oen veranda en vorder nog een
flinke omrastordo wandelruimte.
In elk paviljoen bevindt zich een badkamer
met kuip- en douche inrichting.
De kuipbaden hebben dit eigenaardige dat
de temporatnur van het wator nooit een be
paalden warmtograadjkan overschrijden waar
door lichamelijk letsel van de patiënten voor
komen wordt.
Ik elk paviljoen zjjn eenige isoleerkamers
en ook een bezoekbamer.
De gebouwen, alle voorzien van telefoon en
centrale stoomverwarming, worden voorloopig
mot petroleum verlicht. Er was wel gedacht
aan eleotrische verlichting maar de groote
kosten daarvan zyn oorzaak dat die vooreerst
nog tot de vrome wanschen dient te behooren.
De privaten zjjn alle van spoolinrichtingen
voorzien; voor het personeel met IrobtoeBtel-
len, voor de patiënten met automatische door-
strooming.
Op do ganöche inrichting wordt een riool
stelsel toegepast, dat de cioolstoffen naar vloei-
weiden afvoert.
De groote uitgestrektheid van het terrein
laat toe dat de afstand tusschen de paviljoenen
voor rustige en onrustige patiënten groot is;
zeker een belangrjjk voordeel.
Van niet minder gewicht is dat de verpleeg
den ruime gelegenheid hobben om uitgestrekte
andelmgen te maken in eon aan natuur
schoon overryko en alleszins kalme omgeving.
Het complex der gebouwen ligt geheel en
al op het grondgebied van Bergen-op-Zoom
alleen de woning van don machinist bevindt
zich op hot territoir van Holsteren.
Tot do bezitting der stiohting behooren ook
tweetal verpachte boerderyen. Maatregelen
worden getroffen om voorloopig daarvan de
benoodigde melk en veldvruchten te kunnen
betrekken.
Later is er misschien aanleiding om die
bedrjjven onder oordeelkundige leiding
benutten voor arbeidsveld van verpleegden.
Binnen kort zal de bouw van nog twee
paviljoenen voor half rnstigen worden aan-
besteed.
Laten wjj hier nu even momoreeren, dat
mot don bouw word aangevangen in Juli 1908
en dat de nroicect, die de plannen ontwierp
en toozioht hield op de verwezenlijking ervan,
is de heer E Knevel te Brmelo.
Zooals hiervoron is gezegd, zal de stiohting,
wanneer zjj geheel en al gereed is, plaati
bieden voor 600 patiënten.
De provinoio Zeeland heeft zich verbonden
om vooreerst 74 behoeftige krankzinnigen in
Vrederust te doen opnemen, welk getal met
1912 zal atjjgen tot 100. Zuid-Holland zal op
dat tydBtip 200 verpleegden in opname hebben.
De provinoio Zeolandcontracteerde vooreen
verpleegprjjs van f 325 per jaar en sloot een
overeenkomst, die loopt tot 31 December 1921.
Aan het hoofd der stiohting staat als ge
neesheer-directeur dr J. van der Brug.
De betrekkelijk slechts vluchtige kennis-
iaking met hem gaf ons den indruk van een
zeer sympathieke persoonljjbhcid, die met
groot zolfbewustzjjn de lang niet gomakkeljjke
taak, welke hom wacht aandurft.
Er bestaat onder de geleorden op 't gebied
van krankzinnigenverpleging groot verschil
van meening over' de methode van behande
ling. Er zyn, om klinkende namen te noemen,
practici, als wjj len Wernicke, die het isoleer-
Bjsteem niet, anderen, als Kraepelien, die het
absoluut afkeuren.
Dr Van dor Brug ia voor een middenweg
t wil het isoleerstelsel met mate in toepas
sing brengen.
Hjj is tegenstander van dwangmiddelen en
meent dat door baden, inwikkelen, afleiding
te werk stellen onrustige patiënten tot rust
kunnen worden gebracht
Hjj aoht het ook gevrenscht over veel ver
plegend personeel de beschikking ta hebben.
Voor do aanvanbe'jjk te verplegen 158 pa-
tionton zyn, behalve do hoofden der paviljoenen,
I verpleegsters en verplegers beschik
baar De hoofden zyn allen, de anderen voot
n deel, in 't bezit van diploma.
Aan het hoofd van paviljoenen voor manne
lijke verpleogden zal een echtpaar etaan,
waarvan de man verpleger is, aan dat van de
paviljoenen voor vrouwen een hoofdverpleegster.
Mannen zullen door mannolyk, vrouwen door
vrouwelyk personeel worden verpleegd.
Voor iedere 150 verpleegden zul een medicus
aan de BtichtiDg worden verbonden.
5 Mei aanstaande zal de inrichting worden
geopend.
Dat zal met zekere plechtigheid geschieden.
Daarbjj zyn veel autoriteiten op onderschei
den gebied genoodigd en Minister Heemskerk
heeft toegezegd zoo mogelijk orbjj tegenwoor
dig te zullen zyn.
Ook wy stellen ona voor dio opening bjj te
wonen en zullen dan misschien nog gelegen
heid hebbon om bjj de mededeelingen van het
geen daarjjj valt te vermelden, evontneel noo-
dige aanvullingen van ons resumé van heden
te geven.
curatoren, waarin wordt voorgesteld don heer
inr dr W. H. NolenB, lid der Tweede Kamer,
to benoemen tot buitengewoon boogleeraar in
do arbeidswetgeving, bIb onderdeel van het
administratieve recht en van de staathuishoud
kunde.
Naar De Tijd nit zeer goede bron ver
neemt zal de Leuvensche Universiteit op don
75n verjaardag van haur herstel o. a. aan dr.
A. Kuypor het doctoraat in do letteren honoris
causa verleenen.
Vrydag heeft de feestolyko opening
plaats gehad van do stoomtramlynen der
Rotterdamsche Tramiuegmaatschappy op Goeree on
Overflakkoe.
Met tal van genoodigdoa werd een tiam-
tocht gemaakt en overal werd de feesttram
door de bevolking ,'op zeer hartelyke wjjze
begroot.
In het dorp Middelharnis werd een feest
maaltijd gehouden, waaraan ongeveer 150 per
sonen deelnamen.
's Avonds werd miuiek gemaakt n een
vuurwerk vormde hot slot.
H. M. de Koningin heeft aan de chefs
der korpsen van het leger als haar wensch te
kennen gegeven, dat ter gelegenheid van de
geboorte dor Prinses van Oranje Hertogin
van Mecklenburg, allo aan militairen opgelegde
straffen van cachot, provoost, politiekamer of
arrest, mot alle gevolgon er van, zullen worden
kwijtgescholden, terwjjl deze kwijtschelding
zich ook zal uitstrekken tot het verbod om
buiten dienst de sabel of de bajonet te dragen.
Het eerste nommer van den jaargang
1909 der verslagen en mededeelingon van de
directie van den landbouw bevat het verslag
over het landbouw-onderwys over 1906/1908.
Het eerstvolgend examen van hen, die
wenschen te worden toegelaten tot de verbin
tenis als vrjjwilligor van het reservekader
bjj de infanterie of de veBting-artillerio, zal
plaats hebben op 15 Juli 1909 en, zoo noodig,
op een of meer volgende dagen.
Voor nadere bijzonderheden zie men do
St. CW 101.
Ongeveer negentig arbeiders by de Wos-
terwoldsche kanaalwerkon te Staten zjj 1 staken.
Zjj vragen 20,in plaats van 16 cent, uurloon.
Een 30tal is aan den arbeid gebleven.
Door mr. W. E. C. Pjjnacker Hordyk,
secretaris der gemeente Haarlem, is tegen 16
Juli eervol ontslag gevraagd.
Ongelukken. Door een hevigen rukwind
geraakte te St. Johannesga in Friesland een
driejarig kind te wator en verdronk. —Een kind.
11 maanden oud, van don arbeider J. Wolfe to
't Loo, gem. Wierden, wions woning den 20on
April j. door diens zoontje in brand werd ge
stoken is Woensdag aan do bekomen brand
wonden overleden. Het lyk van een 17jarige
diamantbewerkersloerling, die sinds de vorige
week ie Amsterdam word vermist, is tbans nit
den Amstel nabjj Ouderkerk opgehaald. Te
Soest heeft Vrijdagmorgen een ongeval plaats
gehad bjj het lossen van vreugdeschoten ter
gelegenheid der geboorte der Prinses. Een
jongen wilde een kannonnetje doen afgaan
on hield het bjj een niet nog niet gohoel
uitgedoofde lont van oen reeds afgeschoten
kanon, met het ongelukkig gevolg, dat zjjn
linkerhand by het afgaan geheel verbrjjzeld
werd. Te Sliedrecht is een alleen wonende
weduwe te water geraakt en verdronken,
KERKNIEUWS.
Dinsdag 4 Mei a. s.. hoopt do heerJ. H
van 't floff, predikant te St. Laurens, den
dag te hordonken, waarop hy vóór 25 jaar tot
de Evangeliebediening werd toegelaten.
Na achtereenvolgens te Goudswaard, Hoek
en Den Bommel gestaan te hebben, is hy
sinds 25 Juni 1899 in St Laurens werkzaam.
ONDERWIJS.
Door inej. S. M. Bynberg te B i e r v 1 i e t
is ontBlag aangevraagd als hoofd dor neutrale
bewaarschool, welke betrekking zjj sedert
1890 bekleedde.
Burg. on Weth. van Amsterdam hebben
thans den rand overgelegd eon missive van
Donderdag is te Antwerpen het huwe-
ljjk voltrokken van kapitein Chnstoffel met
mej. Van Rjjswjjck. Hot feit dat de bruid
een doohter is van wylen den veelbetreur-
den burgemeester van Antwerpen, was aan
leiding tot bjjzonder feeatvertoon by deze
plechtigheid.
De burgemeester De Vos hield tot het echt
paar 6en hartelyke toespraak en de gemeente
secretaris bood uit naam van het personeel
van het stadhniB aan do jonge vrouw bloemen
aan.
De Bneltrein van Luik naarGivets beeft
nabjj Amay een wagen, met twee paarden be
spannen, verpletterd. Een knecht en een dag-
werkster, die naast den wagen liep, werden ge
dood. De beide paarden ontkwamen als door
een wonder.
De baanwachteros viel van schrik in be-
zwymiiig.
De rechter te LondcD, uitspraak doende
in de zaak van vervalscbing van onze offieieelo
botermerken, veroordeelde de beide L's tot een
boete van veertig pd Bt. en vyftig pond in do
kosten voor elk hunner. "W. werd van ver
volging ontslagen.
Twee arbeiders, telefoonplaatsers te
Charleroi, waren bezig met een verbinding te
Fleurus te leggen. Onder een draad moetende
kruipen, die naar do mgn van Marquis leidt,
legde do eeno de hand op de geleiding van
den paal waarop hy geklommen was.
Hjj werd onmiddellijk getroffen door do
olectrische schokken en riep zyn werkgezel ter
hulp, die op zyn beurt den paal beklom.
Maar nauwelyks had by zyn makker aan
geraakt of by kreeg ook schokken en word
als neergebliksemd.
Hot duurde tien minuten vooraleer men den
stroom kon stuiten en de twee ongelukkigen
te hulp snellen. De eerste Btierf terwyl men
naar hot gasthuis overbracht. Met den
tweeden was het insgelyks zeer ere gesteld
en men wanhoopt hem te redden.
Te Montagnie-sur-Sambro waren zeven
werklieden bazig met het maken eener leiding
voor een hoogoven. Een hunner waagde zich
onvoorzichtigerwyze (zegt het bestuur, maar
dit moet worden onderzoo tl in de »klok" en
kort nadien viel hy vort ih door het gas >p
den bodem. Een ander wilde hem Vystaan,
maar onderging hetzelfde lot.
Vyf anderen wilden op hun beurt de twee
anderen redden, en z$ souden eveneens verstikt
