MIDDELBllRGSCHE COURANT.
Woensdag
21 April.
Sprokkelingen.
N*. 93.
132* Jaargang.
1909.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prqs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatien in Nederland banco pp. f 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advortentiën by abonnement op voordeeligo voorwaarden.
Prospectussen daarvan zjjn aan bet burean te bekomen
Advertentifin voor het eerstvolgende nummer moeten deB middags vóór één uur
aan hot bureau bezorgd zyn.
•idvertentiëuSO oent per regel. Bij abonnement voel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels t 1.50elke regel moor
20 cent Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.'
Tot de plaatsing van advertontiën on reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffonde
Handel, Ngverheid en Goldwezen, is gereohtigd bot Algemeen Advertentie-Bureau A. DE K<A
HAR Ax., tt.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Middelburg 20 April
zou
>9, is
Aft
-
3—
3
8—
8
»De stem van het geweten der anti-ievolu-
tionnaire party heeft gesproken.
Aan prof. Fabius is vrjjwel de mond ge
snoerd nu hem de gelegenheid benomen is in
de anti-revolntionnaire Rotierdammer van zjjn
politieke gezindheid blgk te geven door lange,
wèl gedocumenteerde artikelen, welke mees
tentijds uitliepen op een bestrjjding van zjjn
voormaligen ambtgenoot aan de vrjje univer
siteit, thans Minister in ruste.
Nu is er een tweede professor bijgekomen,
de Kamper hoogleeraar Lindenboom, die met
prijzenswaardige openhartigheid iu hetzelfde
dagblad beeft betoogd dat het anti-revoluti-
onnaire program van actie niet deugt. Dat
is z. i. maar weinig specifiek christelijk",
niet »zuiver anti-revolutionnair." Hg stelt
danrby de vraag of de programpuntenge-
zinshoofdenkiesrecht, verplichte verzekering,
tarief herziening en gelijkstelling van openbaar
en bgzinder onderwgs nu 'kenmerkend anti-
revolutionnair, kenmerkend chriBtelgk" zgn
Neen, zoo ging hg voort, wil men een ooht
anti-revolutionnair program van actie, dan
had daar op moeten staan: de doodstraf, de
vaccinedwang, de kerkelgke qnaestie van do
traktementen."
Aldus de Zutph. Crt.
Met die opmerking van den Kamper hoog
leeraar zit De landaard verlegen.
Waarom die ammunitie voor de tegenpartij
voor den dag gehaald
Indertgd is een wetsontwerp tegen den
vaccinatie-dwang door dr. Kuyper ingediend
maar de Kamer smoorde dat.
En de meerderheid dier Kamer was nog al
christelyk 1
Dat kwam omdat de bondgenooteu, de
Roomsohen, voor die opheffing van den vaccine
dwang zich allesbehalve warm maakten.
Het orgaan van dr. Kuyper voelt zich nu
toch niet gerust; het begrgpt dat de eischen
van prof. Lindeboom van zuiver anti-revolu
tionair standpunt wel degelgkrecht van
bestaan b ebb e n.
En daarom tracht het blad dien hooglee raar
tot kalmte te brengenWederinvoering vat
do doodstraf en vaccinedwang blijven als ver
langens der partg gehandhaafd. En voor 'her
ziening van de grondwetsartikelen, regelonde
de verhouding van berk en Staat teneinde den
financieelen band tasschen den Staat en kerk
genootschappen los to maken" hebben Centraal
Comité en Standaard immers aldoor gegverd
Die vraagstukken thans op den voorgrond
te Btellen zou de antirevolutionnaire partg ten
gronde richten.
Patrimonium en alle arbeiders zouden zich
tegen haar keerende bondgenooten lieten
ben in den steek.
»Meer nog. We zonden geen enkel ernstig
staatsman bereid vinden, om zich op zulk
program van actie op dit oogonblik beschik
baar te stellen. Er zouden dus ton hoogste
drie man gekozen worden, die dusver buiten
aljo politieke bemoeiing hadden gestaan."
De macht der partg was gebroken. Eu om
die maoht is het alleen te doen, niet om
handhaving van beginselen.
»Wg herinneren aldus merkt de Zutph.Crt,
zeer juist op wg herinneron ons nog zoo
levendig bet trotscbe, nu welhaast in het ve
geetboek geraakte, woord van den leider
ons isolement ligt onze kracht." Dat was fiere
taal, dat was een hooge gedachte, doch ze heeft
het veld moeten ruimen voor het onweerstaan
baar verlangen van den man, die tot heerschen
zich geroepen gevoelde en komen moest tot de
maoht, al raakten dan ook de met zooveel
hartstocht verdedigde beginselen in de klem.
Dnurz&am kan dat niet wezen. De Btem
van t geweten moet op den dnnr gehoorzaamd
worden. En eerst dan zal blgken hoevele leden
der antirevolutionnaire partg de wereldljjke
macht znllen willen prgsgeven om van bun
beginsel niet alleen te getuigen op 't papier
doch ook in de daad,"
Naar onze meening maken mannen als
Fabius en Lindeboom een nobeler figuur dan
zoovele anderen in anti-revolntionnaire krin
gen, die mot hun beginselen transigeoren en,
alleen om te heerschen, wit zwart heeten.
En zoo zgn er velen.
Het woord smoren is hiervoren genoemd.
De rodaetie van De Amsterdammer bezigt
ditzelfde woord in verband met de Papen-
ohtsche zaak, die nog steeds aanlei
ding geeft tot misschien enkele ongemoti
veerde, maar toch over het geheel zeer gegronde
opmerkingen.
De redactie van De Nederlander die zich nog
een oordeel wilde voorbehouden, totdat zjj
gehoel op de hoogte was, had alleen opge
merkt dat de president van bet Hof in Den
Bosch »een oogenblik" zgn kalmte heeft ver
loren en zich hoeft uitgelaten op een wgze,
die het blad betrenrt.
De groene Amsterdammer vraagt na
»Is dit 'betreurde" oogenblik daar te vinden,
waar de president den jenever begon te 'tap
pen" van den neus van een der getuigen
Of indien gg dezen niet door accgns belasten
jenever aan Zgn Groot Edel Achtbare gunt,
moeten wg dan dat onbewaakte 'oogenblik"
toen die arme, in heilige verontwaardiging
ontstoken president, die volgens De Neder
lander »ons aller sympathie" heeft, zich vergat
d&Ar zoeken, waar by uitriep>'t ls alle
maal straatvnil wat daar zit, van Pleun Boer
tot Wiggers
Of is dit alles, o, naar men wel eens zeide
aristocratisch" voelende Nederlander, u te
welvoegelyke taal om or ook maar een Bobere
aanmerking op te maken en. hebt gg slechts
willen doelen op dat andere, meer pgnlgke
ioogenblik", dat de president niet alleen den
minderen man, maar een geëxamineerde, een
gestudeerde, een eundidaat-notaria aanviel,
toon hg met een overigens gepaBte optrekking
'an zgn neus (waar wg zoo gaarne een beetje
•Recht" van hadden afgetapt 1) zeide: »De
candidaat-notaris is een zaakwaarnemer.
Zaakwaarnemers dat zgn nietelingen."
Of leek u ook dit zeer gepaBt, en al te mooi
om er iets op te zeggen, en is het 'betreurde"
oogenblik dit (wg hebben nog meer keuze
desgewenscht"!),
President (plotseling tot Wouter Buys op
't eind van 't verhoor, na een beleefd antwoord,
dat den heer president om de een of andere
reden niet bevalt)Ben je nog aan den drank
Getuige Neen.
PresidentGetrouwd
GetuigeJa.
PresidentEen gelukkig huwelgk
Getuige Ja.
PresidentDan feliciteer ik je en je vrouw."
»De Neder 'ander gaat De Amsterdammer
voort vindt dat alles heel fijn, het ééne
niet precies aangegeven »oogenblik" dan uit
gezonderd. Ons leek het een plicht, die bloemp
jes nog oens te plukken uit het hoffelgb debat,
om de waarheid er aan te toetsen van de
plechtige verklaring van den advocaat-generaal,
dat geen zucht om collega's te dekken (maar
waarom dan die animositeit ook tegen de fat
soenlijkste getuigen geen belangen om voor
alles de politie te beschermen (waarom dan
die klopjacht op wie de politie aanviel
het Hof en het openbaar ministerie voorzat,
doch slechts recht te doen in volle onpartijdigheid
Men gelóójt u niet, ziedaar het korte en
éénige antwoord. Gg wordt nog verdedigd in
een krant als De Nederlander, een orgaan voor
uw coteriën, gg wordt nog ontzien in eenige
bladen, die slechts mompelend iets te berde
brengen, maar de menschen thuis, op straat,
waar zo elkaar spreken, en in een deel van
de pers, waar het doorbreekt, zjj gelóóven ti niet
zg zeggen't kan best zgn, dat die Garsthagen
een slecht sujet, dat Van Elk (de candidaat-
notaris) een niet recommandabel man is, hun
zaak kan daarom rechtvaardig wezen, ja ze
schgnt hot ieder toe, die de verslagen nauw
keurig leest, maar dat is alles nog niet het
voornaamste 1
Het voornaamste is, dat heel Papendrecht zijn
klacht htejl doen hooren, dat daar, voor iede*
zichtbaar, die zgn oogen niet moedwillig sluit,
oen onhoudbare toestand geschapen is, en dat gg
die klachten, die thans eindelgk losbreken,—
dat complex van klachten, dat ten nauwste
samenhangt met de waarde van uw politie,
met de waarde van hot Dordtsch Openbaar
Ministerie, en met de waarde van 't oordcel
van Rechtbank en Hof dat gg die klachten
in raw hoongelach smoort!
Smóórt, terwgl men gaat fluisteren, terwgl
men reeds roept, dat gg 't onkel deedt om
uw kaste te beschermen.
Dat is hot voornaamste en d&Arop veroor
deelt men u/"
Centraal Comité der
Anti-Rev. Party.
In de vacatures in het Centraal-Comité van
de anti-revolutionaire Partg, ontstaan door
periodieke aftreding van de heeren dr A.
Kuyper, dr J. Hania en J. H. do Waal Malafgt
(allen terstond herkiesbaar), zgn de volgende
dubbeltallen gesteld dr A. Kuyper, 's-Graven-
hage, en mr J. C. de Marez Oyens, 's-Graven-
hage; dr J. Hania, Steonwyk, en dB G. Hof
stede, Blokzgl, J. H. de Waal Malefjjt, Utrecht,
en mr N. de Ridder, Leiden.
In do vacatures in dat comité, ontstaan door
bedanken van de beersn Van Alpben, Van
Beeck Calkoen, prolcssor Fabius, mr Heems
kerk, Seret, ds Talma en Wormser, zgn ge
steld prof. dr H. Visscher, Utrecht, en prof.
jhr mr D. G. Rengers Bora Siccama, Utrecht;
mr A. A. de Veer, Middelburg, en H. v. Acdel,
Utrechtprof. mr Anne Anema, Amsterdam,
en J. F. Heomskork, Groningen jhr S. van
Citters, 's-Gravonhago, en mr H. A. v. d. Velde,
's-GravenhageL. F. Duymaer van Twist,
'B-Gravenbuge, en J. F. S. van Hoogstraten,
Arnhem H. Pollemn, Sneek, en mr J. J. Croles,
Leeuwardenprof. mr P. A. Diepenhorst,
Amsterdam, en mr V. fl. Rutgers, Hilversum.
ÏSit Stad en Provincie.
Wg vestigen de aandacht van de daarbg
belanghebbenden op de in dit nommor voor
komende advertentie betreffende het niet door
gaan van een kinderfeest alhier.
Door Gedeputeerde Staten van Zeeland
is, ter vervanging van R. R. Freeman, overleden,
benoemd tot keurmeester der veerschepen in
Walcheren, Noord Beveland en Zuid Beveland,
de heer W. M. Mak, scheepstimmerman te
Middel burg.
Maandagavond gaf de gymnastiek-
achermvereeniging Achiles in het schuttershof
alhier een soirée voor hare leden
troducés.
Zg droeg ditmaal een bgzonder barakter;
't was meer een feestelyke bgeenkomst, naar
de voorzitter de heor J. van Heusden, in zgn
openingswoord'meedeelde, ter herdenking van
het feit, dat het dien dag juist 15 ji
leden was dat de hoer M. J. van do Krebe
tot secretaris van de Vereeniging benoemd
werd
Bracht de voorzitter den jubilaris reeds
den aanvaDg in 't openbaar hulde, in de panze
werd do heer Van de Kreke, in meerintieoaen
kring door dames en heeren leden geluk
gew6nscht.
Allereerst een en ander over de uitvoering
zelve.
De dames-afdeeliDg, die sinds haar kort
bestaan reeds een groote uitbreiding hoeft
ondergaan, hoeft zich goed geweerd.
De meiejes-afdeoling gaf vrye oefeningen te
zien, terwgl de dames knodsoefeningen uit
voerden.
Do mannelgbe leden, zoowel groote uIb
kleine, die het de vorige maal tegen hun
vrouwelgke collega's moesten afleggen, hebben
bun oude reputatie weder gehandhaafd. Be
halve de vrge en Btokoofeningen door de
adspiranten, die over 't geheel goed gedaan
werden, deden de leden verrichtingen aan brug
en rek, welke dikwgls bewondering wekten.
Door bg na allen werd kalm en correct ge
werkt, terwgl de oefeningen byna in alle
opzichten in de puntjes waren.
Het programma werd besloten met een
bogenrei, uitgevoerd door do dames-afdeeling,
eeu aardig nommer, dat zoet in den smaak viel.
Even vóór de pauze werd door den voorzit
ter aan de presidente van de dames&fdeeling
een verguld zilveren medaille overhandigd, een
blyk van Bympathie van een onbekende.
Nadien vereenigden zich de leden in de
kleine zaal, ter complimenteering van den
jubileeronden secretaris.
Bg monde van den voorzitter werd
namens de leden, een aandenken aai
bestaande uit een salontafeltje en een crapeand,
in teekening.
Bg hot gesohonk was gevoegd een album,
vermeldende de namen van de geefsters en
gevers.
De aanbieding ging vergezeld van een hnr-
telgke toespraak.
De heer Van de Kreke dankte met enkele
woorden.
Ook voerden nog het woord de presidente
van de damesafdeeling, en de heeren H. van
Brakel en P. de Kat.
Ten slotte nog de medodeeling dat de
gymna8tieknummers afgewisseld werden door
luimige en ernstige voordrachten van een
humorist, die belangeloos zgn medewerking
verleende.
Dank zg zgn leuke manier van voordragen,
had hg met zgn aardige, op de lachspieren
werkende coupletten niet weinig succes.
Goede muziek zorgdo voor een gezellig bal,
een goed slot van een goed geslaagden avond
Uit V iiBsingen.
Wanneer het bekend is dat de bigde ver
achting is vervuld, zal de bataljonsmuziek
uitrakben en vergezeld van do brigade maro-
cbaassee een omgang door de stad maken.
Groote schilden zullen medegevoerd worden,
de bigde gebeurtenis vermeldende.
's Avonds zal oen ander muziekkorps bg
fakkellicht hetzelfde doen.
Na de gebeurtenis zal de Vereeniging Vlis-
ogen Vooruit oen spoedeischende vergadering
beleggen om plannen tot feestviering voor te
bereiden.
De commies der postergen D. J. Loeff is van
Vlissiogen overgeplaatst naar Utrecht.
Te G o e a is opgericht een Zuid-Beve-
landsche Twnbond.
Gedurende de maand Maart werden uit
Zeeland verzonden doorBorgen op Zoom
04 Kg. oosters en 32.900 Kg. mosselen
Krabbendgke 4162 Kg. oesters; Kruiningen—
Yerseke 221.694 Kg. oosters, 6900 Kg. mosselen
en 17.210 Kg. alikruiken-, Vlake 54.940 Kg.
oeaterB en 4131 Kg. mosselenBruiniese
52.940 Kg. oeBtera en 880.000 Kg. mosselen.
Te Philippine werden aangovoerd 446.200 Kg
mosselen.
In de St Crt no. 91 is opgenomen de
wet van den 3den April 1008, houdende
naturalisatie van Otto (Kten, sigarenmaker,
geboren te Neuzen, den28 Juni 1866. wonende
te Emmerik (Pruisen).
Tot deurwaarder bg het kantongerecht
te Oostburg is door de rechtbank te Mid
delburg benoemd de heer A. Brovet, klerk ten
registratiekantore aldaar.
Tot schatters der pachtwaarde van de
gronden in den calam. polder Thomues zgn be
noemd de heeren A. de Groote te Biervliet
door den polder, J. Erasmus te Cadzaud door
Gedeputeerde Staten en I. do Hullu te Schoon-
djjke door de arrondissementB-rechtbank.
Drinkwaterleiding voor Zuid-
Beveland.
Wg moeten ons telegrafisch verslag van
Maandag nog eenigszins aanvullen, want uit
den aard der zaak was dat korter dan een
geschreven zou zgn geweest, terwgl, nadat ons
laatste bericht aan de telegraaf' was toever
trouwd, nog het een en ander voorviel dat dient
gememoreerd.
Wanneer wjj de wordingsgeschiedenis van
deze zaak nagaan, dan moeten wg allereerst
er aan herinneren dat tegen hot eind van 1908
de heer dr J. W. Jenny Wegeiman,
secretaris van den contraion gezondheidsraad
te Utrecht, in v rbinding trad mot de firma
Carl. Francke te Bremen, die op het gebied
van gas- en waterleiding en tiolenaanleg ge
noegzaam bekend is, om de mogelykheid na
gaan het eiland Zuid Beveland vi
drink- en verbruikswater te voorzien.
Dr. Wegerman waB langen tyd te 's Heer
Arendskerke als arts gevestigdhg kent dus
door en door van uit een hygiënisch stand
punt, de gebrekkige watervoorziening in Zuid
Beveland, waardoor de ontwikkeling van het
boerenbedryf en de industrie zoozeer worden
tegengehouden.
Door den verrichten arbeid, waardoor de
uitvoering van het grootsche werk is voorbe
reid, verdient de heor Weyerman don dank van
de geheele bevolking van Zuid-Beveland.
Wat die voorbereidende werkzaamheden be
treft, kunnen wy verwyzen naar wat wg daar
omtrent reeds vroeger mededeelden.
Thans naderen die hare voltooiing en in
't kort hebben wg de verkregen resultaten
geseind.
Wg hebben gemeld dat het water zacht is;
laten wg dit aanvullen door de mededeeling
dat het ïb minder dan 1.5 Duitsche grnad van
hardheid, zoodat het ook voor induatrieele
doeleinden zeer bruikbaar is. Het water bevat
geen Bchadelgke stoffen; alleen is een zeker
percentage gzer aangetroffen.
Laat ons hieraan nog toevoegon, in tech
nische byzondorheden willon wo ons niet ver
diepen, dat met de noodzakelyke berekeningen
reeds begonnen ia en kan aangenomen worden
dat het project tegen het einde van Juni ge
reed zal zgn, zoodat dan hot definitief besluit
voor de uitvoering van de waterleiding vast
gesteld kan worden.
Na terugkeer te Bergen-op-Zoom vereenigden
s deelnemers aan den tocht zich weer in
Thalia.
Daar gaf de voorzitter van het comité ge
legenheid tot het stellen van vragen in ver
band met de drinkwatervoorziening.
Allereerst werd door het Statenlid, de beer
A. 8. J. Dekker, uit Goes, dank gebracht aan
het comité voor hetgeen hot in 't belang
deter zaak had gedaan en daarna vroeg hg ef
de onaangename lucht, die het water nog
heeft, geen bezwaar oplevert.
Hierop antwoordde de heor Ponning het
volgendeHet water zal, als het in Zuid-
Beveland getapt wordt, zuiver van smaak en
zonder lucht zgn; dat is ook op andere plaatsen
gebleken, waar, even als hier, het aan de bron
nog niet voldeed.
De heer Van Ledden Hulsebosch zeide nog
dat het water aan de bron naar gzer smaakte
en rook naar zwavelwaterstofgas. In den
worden op groote diepte gzerverbin-
dingen gevonden, maar het water wordt, nadat
het in aanraking komt met de buitenlucht
van die overtollige gzerverbindingen bevrgd
Duitschland is het staalwater een geld
bron geworden, maar in Beveland verlangt men
dat niet en krggt men het o:k niet.
Het kwalykriekende gas is onafscheidelyk
verbonden aan het gzer, maar zal ook ver
dwijnen.
Het water uit deze bron heeft, blgken»
ludorzookingen van spreker, een buitengewoon
goede hoedanigheid het ie het voortreffelijkste
dat we in Nederland kennenhet zal byna
roet regenwater gelgk te «tellen zgn, wat ook
belang is voor hot gebruik bg de wasch
en voor de industrie, bgv. voor eene bier-
brouwerg, mineraalwateitabncage enz.
Hierna werd het woord gevraagd en verkre
gen door den heer Ponning. Deze verklaard a
gedurende 20 jaar in waterleidingen gewerkt
te hebben en dus wel een woordje te mogen
meepraten.
De hoofdindruk, dien hg heden had gekregen,
was dat wg staan voor een mooie zaak, die
zonder twgfel tot haar recht zal komen als
alle belanghebbenden de handen ineen slaan.
Er moet niet alleen gesproken, maar ook
gehandeld wordon. Aristoteles zeidegoef mjj
de materie en ik maak u een wereld; hier is
een variant van toepassing.
Voor Zuid-Beveland kan gezegd worden: geef
mg een dr. Jenny Wegerman en ik maak u
een waterleiding voor Zuid-Beveland. (Applaus).
Als straks zoo ging spreker voort op
Zuid-Beveland uit de kraantjes het water komen
zal, dan moet boven elk kraantje oen W
pry ken, want hg heeft het klaar gespeeld.
Daarby mag ook de firma Carl Francke te
Bremen niet worden vergeten, die op eigen
risico to» de voorbereidende werkzaamheden
van het groote werk overging.
Wat ik zag zeide de heer Penning
heeft mg vertrouwen in het werk dier firma
gegeven en ik wensch dat Zuid-Bevelund van
dat vertrouwen zal profiteeren.
Hierna nam dr Rugsch, de inspecteur der
volksgezondheid, het woord. Hg stelde in een
zeer warm woord de groote beteokenis in het
licht van zuiver water voor de volksgezondheid.
Hg wees er op hoe bg epidemiën het water
de groote factor is, die alleB beheerBcht.
Het Nederlandsche volk ie voorzichtig, het
rekent voordat het uitgeeft, maar spreker stelde
in het licht dat waar menschenlevens niet
onder cgfers zgn te brengen, dit wel zgn do
kosten voor herstel van zieken.
In Nederland bestaan tal van regenbakken,
maar van de 100 zgn er slechts 10 a 20 dio
tot de voldoende kunnen worden gerekend.
Wanneer het gezondheidstoezicht de Blechto
afkeurt, zal het maken van goede bakken velo
financieole offerB vragen. Die offers, gevoegd
bg wat de ziekten, door onzuiver water veroor
zaakt, kosten, vormen een aanzienlgk bedrag«
Het tot stand brengen der waterleiding kost
geld, maar al wat gewonnen wordt als zg er is zal
uit een financieel, zoowel als een hygiënisch,
oogpunt, voordeel blgken te zgn.
Thans nam de heer Quarles van Ufford het
woord.
Hg zeide aan de opdracht van den Minister
van Binnenlandsche Zaken met groote inge
nomenheid te hebben voldaan, vooral ook
omdat nauwe, persoonlyke belangen hem nan
een groot deel der provincie binden.
