MIDDELBIIRGSCHE COURANT. Vrijdag 16 April. te. 89 152' Jaargang. 190». maakt tan don invor- precteur bii'i April. - 8oc. I Oef. en en Ge- |7V» |t Mid- lor. 'haal 8 u. ITooneeZ- Iouioburg jjt-ten- Izaal. I Schut- :Molen- Schut- Schut- Schut- Schut- IStOOm- soorden. ■turs 1 u. krengde Ijk bleef ■zweven borgen Pe men- 3 vader hem of Weet fan steil e oogen Daar- te veel j dacht was, en allea in verder wolgd.) Deae courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f 2. Afzonderlijke nummers kosten 6 cent. Advertentiën bjj abonnement op voordeehge voorwaarden. Prospectussen daarvan zjjn aan het bureau te bekomen Advert ntitin voor het eerstvolgende nummer moeten des middags v r één u r aan het bureau bezorgd zjjn. Advortentidu20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer 20 cent Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemou,: Tet de plaatsing van advertontiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Njjvorheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen A<lvertentie-Burenn A. 1»E LA NAB Az., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam. Middelburg 15 April. Nederlanderschap Kiesrecht. en Op dit onderworp komt do redactie van De Tijd nogmaals terugook naar aanleiding van de opmerkingen die wjj maakten onder aan haling van haar eerste bet'og. Zjj wordt zoo Bchryft zjj daartoe ge dwongen eonerzyds door >het algemeen belang, dat bjj deze zaak in veel sterker mate ia be trokken dan men op het eerste gezicht wol zoude vermoeden, anderzjjds door het genoe gen van nader onderhoud met een Redactie, die zalka met ons gevoeld heeft en daarbij baar juridisch geweten vcjjait Liet spreken. Wjj vleien ons daarbjj door nadere uiteen zetting de gegrondheid van het verwjjt aan te toonen en de scherpte van toon te moti- Haar nader betoog nemen wjj ook gaarne in zyn geheel op, omdat ook dit, evenals het eerste, in hoofdzaak onB juist voorkomt en overweging waard. Het luidt als volgt •Vooraf ga eene korte herinnering van den prnctischen raad, dien wjj aan de belangheb bende Nedorlandscbe kiezers gaven. Deze luiddeberoep u op uw Nederlanderschap naar het Burgerlijk Wetboek en bewjjs dit door overUgging van oen volledig afschrift der geboorteakte, waaruit kan bljjken dat uwe ouders bjj uwe goboorte in eene Neder- lanÜBcba gemeente woonden. Voor het bewjjs der stelling, dat een beroep op bet Burgerljjk Wetboek gewettigd is, ontleenen wjj de argu menten aan de Ministers Cort van der Linden en Goeman Borgesius men zie in De Ge meentestem no. 2543 een zakeljjk beknopt, maar keurig precies betoog van den toenmaligon Minister van Justitie, waarmede de Minister van Binnenlandsche Zaken zich vereenigd heeft. De practjjk dor betrokken Departe menten was reeds lang in dien zin gevestigd en is dit nog steeds. Men zie wjjdeis een opstel van Sohreuder, den erkenden speciali teit op het gebied van het Nederlanderschap en last not least het arrest van den fioogen Raad van 23 Deoember 1853 Weekblad van het Recht no 1645). Dat men de goboorte uit ouders, die hier te lande gevestigd waren, d. i. woonplaats had den, door de geboorte-akte bewyzen kan, bljjkt afdoende uit eene verwjjzing naar de artikelen 24 en 21 3o van het Burgerlijk Wetboek. Ten overvloede zjj nog medege deeld, dat zulks ook de meening was van den toenmaligen Minister van Justitie Nedermeyei ridder van Rosenthal, bljjkens dienB rond- ■ohijjven van 22 Januari 1852, no 102, in zake de overlegging van geloofsbrieven door nieuw gekozen leden van de Provinciale Staten on Gemeenteraden Deze circulaire is te vin don in bet bijvoegsel tot bet Staatsblad van 1852 onder nummer 26. Wat dan wel de reden mag zjjn, dat een scheepje van goeden wetteljjken bouw, zoo degeljjk opgetuigd en zoo gemakkeljjk be stuurbaar, in de Zeeuwsche wateren deerljjk lek voer? De Middelburgsche Courant ziet don steen des aanstoots in een uitspraak van den Kantonrechter te Oostburg, waartegen de cassatie door den floogen Raad verworpen werd. De uitspraak met daarbjj behoorend arrest was ons niet onbekend zjj werd ge publiceerd in Het Paleis van Justitie van Dins dag 1 September 1908 no 768. Hot geval betrof iemand, die ten bewjjze van zjj a Nederlanderschap zich op de wet van 1850 beroepen had en naar het oordeel van den Kantonreohter te OoBtburg, er uit de overgelegde stukken niet in geslaagd was te bewyzen, dat zjjne ouders bjj zyne geboorte Nederlandsche ingezetenen waren naar die wet. Er was wel een bowjjs van inscbrjj ving in de bevolkingsregisters, maar dit werd niet voldoende geacht. Aangezien wjj niet in de gelegenheid waren van de processtukken zelve kennis te nemen en ook na herhaalde overlezing van de coaclusie van den Procureur- Generaal, 's Hoogen Raads conclusie en 's kantonrechters uitspraak er niet in Blaagden ons een juist beeld van den inhoud dier stuk ken te vormen, moeten wjj ons van het uit spreken van een oordeel ter zake onthouden. In ieder geval, de Kantonrechter vond de be wijsstukken onvoldoende en de Hooge Raad eörbiedigde in strjjd met de conclusie van den Procureur-Generaal deze beslissing als eene feitelyke. Feitelijke beslissingen zyn aan het oordeel van den rechter in cassatie onttrokken, het geen allerminst insluit, dat deze daarmede ook de verantwoordeljjbheid voor hare juist heid aanvaardt. Wel willen wjj er dit nog van zeggen, dat ons de schrik om het hart slaat, voor het geval wjj eens geroepen moch ten worden voor den Oostburgschen Kanton rechter ons Nederlanderschap naar de wet van 1850 te bewyzen. Daar schynen heel wat paperassen voor noodig te zynwaar ze van daan té halen Wy louden nog wel kunnen aantoonen een vader te hebbon, die ook hier te lande geboren is enz., maar moesten dan weer bewjjzeo, dat ook die vader Nederlander was en kregen dan do oorspronkelijke moei lijkheid in verscherpten vorm terug. Wat hiar van zjj, de Middelburgsche Courant zal het wel mot ons eens zjjn, dat het bewjjs van hun Nederlanderschap voor belanghebben den niet noodeloos verzwaard mag worden, ook om do daaraan verbonden practische gevolgen. Stel een Nederlandsch arbeider heeft in Duitseh- land werk gevonden en zich daar met zjjn gezin gevestigd. Nu moet de man, om in Duitschland te mogen bljjven wonen, krach tens hot Vestigingsverdrag een bewjjs van Nederlanderschap overleggen, dat bjj de •Polizei" gedeponeerd wordt. Als de overleg ging niet spoedig geschiedt, gaat men biddeljjk eruit. Nu schryft die arbeider naar de secretarie zjjner laatste woonplaatsin meer of minder leesbaar schrift om een nationaliteits- bewys. Heel goed, antwoordt men daar, maar bewjjs eerst eens met do noodige bewysstukken dat je Nederlander bent naar do wet van 18501 Dan zit de man over veertien dagen met vrouw ec kind, pak en zak, weer in do gemeente, vanwaar hjj vertrok, zonder pape rassen, zonder werk en zonder bestaan. De ambtenaren, die hem naar de wet van 1850 verwezen, hadden de lusten van bet gemak en de Nederlandsche armenkas draagt de lasten van het onderhoud. ThanB gaat ieder begrypon, waarheen wjj willen. De betrokkken Gemeentebesturen moeten de menschen helpen, zjj worden geacht de wetten te kennen, met welker uitvoering zjj belast zyn en beschikken over de benoo- digde gegevens voor het bewys van iemands Nederlanderschap. Laten zjj zulks na, dan mogen zjj wetteljjk gedekt zyn, geestelyk en zedelyk schieten zjj te kort. Toen de besturen in Zeenwsch Vlaaanderen gewaar werden, dat het om welke redenen dan ook mot het bewys van het Nederlander schap naar de wet van 1850 niet wilde vlotten, hadden zjj naar het Burgerljjk Wetboek moeten grypen en daarbjj de ten gemeentehuize be rustende geboorteregisters behooren te raad plegen. In dat geval ware aan belanghebbenden heel wat last, moeite en erger gespaard ge bleven. Waarlyk het verwjjt der Middelburgsche Courant dat wjj grofheden aan de betrokken ambtenaren gezegd hebben, is door ons niet verdiend. Wy hebben de harde waarheid go- zegd, maar do waarheid wil niet altjjd gehoord wezen. Toch kan het zyn nut hebben luidkeels te roepen, om slapers uit den bureaulistischen sleur- en dommelgang wakker te schudden. Vermoedelyk zal men ook te Middelburg op dien gaug zelfs bjj liberale gemeentebe sturen niet gesteld zyn. Daarom kunnen wjj ook niet toegeven, zonder meer van quaestie eene partjjzaak gemaakt te hebben. Wel verhelen wjj niet, dat wjj zeer onaange naam getroffen zouden zyn, wanneer deze kiesrechttroeboling eerst na afloop der ver kiezingen, in Augustus of later, door rest van den Hoogen Raad tot klaarheid kon komen. Dan zoude de bestreden houding van vrjj- zinnige gemeentebesturen ons rechtsche stem men, die ons rechtmatig toekomen, gekost hebben. Vermoedelyk echter zal de Middel burgsche Courant op eene langB dien weg voor hare party verkregen winsten geen prjjs stellen. Wy kunnen onzen collega van De Tijd ver- zekoren dat wjj dit laatste allerminst zouden wenschen. Wy beschouwen deze kwestie liefst van ge heel onpartydig standpunt, zonder zelfs eenige gedachte aan voordeel voor onze partjj, rechtstreeks of door benadeeling van onze tegenstanders. Da kwestie is van a 1 g m e e n belangdit zeggen wy De Tijd na. En dit juist gaf ons aanleiding op te tegen de verwjjten, door den schrjjver in dat blad in zgn eerste opstel gedaan aan het adres der gemeente-besturen, o.a. van onkunde en van kwade trouw om andersdenkenden politiek gebied van de stembus af te houden- Dit beweren ontsierde zyn overigens in vele opzichten juist betoog. En dat die verwjjten in het tweede, hier aangehaalde opstel niet worden herroepen, en evenmin de gegrondb id ervan wordt bewezen, is evenzeer jammer. Men kan de waarheid zeggen zonder noode- Ioob te kwetsen. En het staaterechteljjk be toog van De Tijd zou zeer zeker in kracht en waarde gewonnen hebben wannoer het ont daan ware geweest van de scherpe, onwelwil lende kanten tegenover het z. g. >denkend deel der natie." Bjj kon. besluit: is benoemd tot ridder in de orde van den Nederlandschen Leeuw de eervol ontslagen ma joor-commandant der schutterjj te Paramaribo W. L. Loth iB de arts F. Hogewind benoemd en aange steld tot officier van gozondheid der 2e klasse bjj het personeel van den geneeskundigen dienst van het leger in Ned.-lndië' is ingesteld eene Nederlandsche commissie voor de internationale photographietentoon- stelling, welke in 1909 te Dresden wordt ge- nouden, en benoemd tot voorzitter van die commissie de heer F. A. Hoefer, gemeente archivaris te Hattum ea lid der rjjkseommisaie voor de beschrijving der monumenten van geschiedenis en kunst. HOBTB nBDËDBEMNGBN VGRGADBBINGKN. Te Arnhem werd Woensdag de algemeene vergadering gehouden van den Nationalen- Vrouwenraad voor Nederland. In een Dinsdagavond voorafgegane bjjeen- komst werd door prof. Molengraaf en mevr. Dracker de mogeljjkheid en wenschelykhoid besproken om al. 2 van art. 162 van het B. W. zoodanige uitbreiding te geven dat de vrouw staande huwelyk ton bate van haar gezin een wettig recht vorkrjjgt op een deel van de inkomsten van haar echtgenoot. Het aantal leden van de bjj den Raad aan gesloten vereenigingen bedraagt ruim 31 000. De rekening en verantwoording sluit met een batig saldo van f 78 04,/i> Als bestuursleden in de plaats van mevrouw EL Boddaert—Scbuutbecque Boeye en roevrouw W. Drucker, die aftreden en niet herkiesbaar zyn, en in plaats van mevrouw Treub—Cornaz die ontslag heeft genomen, werden gekozen mej. A. van Ewjjck, jonkvr M. A. v. Hogen- dorp en mej. H. C. Sandt van Nooten. Vervolgens werd behandeld het voorstel vat hot dagelyksch bestuur, luidende: De Vrouwenraad disne een adres in by de Regeering met het verzoek, aan alinea 2 van art. 162 B. W. zoodanige uitbreiding te geven, dat de vrouw staande het huwelyk ten bate van haar gezin niet alleen een wettig recht heeit op een deel van de inkomsten haars echtgenoots, maar oi»k dat de inning daarvan haar wordt verzeksrd op gelijksoortige wjjze als dit thans geschiedt in zake de Kinderwet ten in alinea's 3. 4, 5 en 6 van art. 374 h. B. W., onverschillig of deze voortvloeien uit rente, salaris, pensioen of andere baten. Besloten word om uit dit voorstel weg te laten het slot, beginnendo bjj »op gelijksoortige wyze als dit thans geschiedt enz." Aldus gewjjzigd, werd het voorstel aange nomen. Goedgekeurd werd een vooiBtel tot het ver zamelen van studiemateriaal omtrent de wen schelykhoid van het aanstellen van een vrouwe- lyke beambte (inspectrioe) ten politieburoele en verspreiding van dit denkbeeld. Besloton werd om in zake vrouwenkiesrecht een adres in te dienen bjj de bevoegde macht. Voorts werd het bestuur gemachtigd tot het indienen van een adres by den Minister van landbouw, inzake de regeling van art. 4 der Arbeidswet. Besloten werd om den Executive van den Internationalen Vrouwenraad uit te noodigen zyn byeenkomst in 1911 sf 1913 in ons land te houden. De volgende vergadering zal te Leiden plaats hebben Besloten werd een telegram van hulde aan H. M. de Koningin te richten. Op de vergadering van de Unie, een school met den bjjbol, werd nog besloten zich in verbinding te stellen met het centraalbureau van weldadigheid, en zyn voor het bestuur ge kozen in de vacature W- flovy dr. fl. Frans- sen uit Zwolle, en in de vacature L do Vries ds. J. L. Pierson, te Groningen. De secretaris, de heer R. Derksen, werd herkozen. Bit Stad en Provincie. In de N. Crt. no 17 zyn opgenomen de koninklyke goedgekeurd statuten van do Alid- de bursche lawn-tennisclub, te M i d d e 1 b n r g. en van de Sociëteit Nederlandsch Loodswezen te V 1 i s s n g e n, (gewjjzigde statuten.) Woensdagnamiddag geraakto aan de Bier kaai alhier een ongeveer vierjarig kind al spelende te water. Een paar handige, spoedig besloten jongens, door een zusje van den drenkeling gewaarschuwd, begaven zich naar een zich daarbjj bevindenden trup en slaagden erin het kind weer behouden boven water te brongen. In den nacht van Dinsdag op Woensdag jl. zjjn te Philippine door een of meer kwaadwilligen de in aanbouw zjjnde huizen de heeren Den Brok en Wiskorke bescha digd Met een scherp voorwerp, denkeljjk esn beitel, zjjn van de kozjjnen van alle deuren en ramen groote stukken afgestoken. De politie doet onderzoek. Bjj kon. besluit zyn benoemd in de provincie Zeeland tot dykgraaf van den Zuid liraaijertpo]der M. G. van Niouwenhujj te 's Heer Arendskerke en v«n den Eersten Tweeden Ba? ftp older W. Koning Wz. te Ril- land-Bath. Verder is aan P. H. G. Montenberg, burge meester der gemeente BreskenB, toestem ming verleend om tot 15 Augustus 1909 te Vlissingen te wonen. De gemeenteraad van Retranch ent besloot de subsidie, gevraagd door het comité voorden olectmchen spoorweg Koocke— Bresksns, toe te staan. Dit is de ee gemeente die over deze subsidie-aanvrage besliste. Moge dit goedo voorbeeld door andere gemeenteraden gevolgd worden voegt berichtgever bjj zyn mededeeling- In de week van 7 tot en met 13 April 1909 zyn in Zeeland voorgekomen 10 ge vallen van roodvonk, waarvan 1 to St. Anna- land, 1 te Eede, 1 te Hoofdplaat, 1 te Kiui- ningen, 2 te Middelburg, 3 te Vlissingen en 1 te Wolphaartsdjjk12 van diphthentn waarvan 4 te Kerkwerve, 3 te Neuzen, 1 to Stoppeldjjk, 1 te Vlissingen en 3 te Zierikzee. Aan do examens voor do rijkscommissie tot exauiinoeren van stuurlieden en machinisten namen deel 70 adspiranten en wol:len stuur man groote stoomvaart 11, waarvan er 8 slaagden, 2en stuurman 6, waarvan 5 slaafden, 3on stuurman 22, waarvan 12 slaagden, 3on Btuurman voor de groote zeilvaart 3, die allen slaagden en len stuurman voor den sleep- dienstl, die werd afgewezen. Van de machinisten was de uitslag 2 voor programma C, dio beiden slaagden, 8 voor B, waarvan er 7 slaagden, 12 voor A, waarvan er 11 slaagdenen 5 voor voorloopig machinist, die alhn slaagden. Van de 70 adspiranten slaagden or 53 en werden 17 afgewezen. Door een 15-tal leorlingen werden taai examens afgelegd ten overstaan van een com missie uit het bestuur der school. Uitgereikt werden 14 diploma's: 11 voor Engelsche en 3 voor Duitsche en Fransche taal. Gedurende het afgeloopen jaar verlieten de school zonder examen te doenvan den stuurlie den-cursus 16 en van den machinisten-cursus 4. Aan het einde des juarn bleven hunne studiën vervolgen37 leerlingen in de stuurlieden- afdeeling en 18 in dic-n voor machinisten. KERKNIEUWS. Er is een nieuw-viertal opgemaakt voor oen predikant by de Ned. Herv. gemeente alhier, ter voorziening in de vacatureds Molenaar Dit bestaat, alphabetisch gesteld, uit de heeren prodikanten C. W. Coolsma te Dub beldam, M. van Empel te Biggekerke, E Ippius Fockens te Heino en dr A. J. de Sopper te Veleen. Tot pastoor te T h ser J. M. J. van Roojj. 1 e n is benoemd de &NUERWUS. A k t e-e xamens in Zeeland. Woensdag werden alhier geëxamineerd 8 maoneljjke candidaten. Geslaagd zyn de heeren W. Heit, M. J. T. Hefting, F. A. Roaendaal en R. van Putten, allen van Middelburg, J. P. Poulusee, van T holen en P. van der Klooster, van O u d- Vossemeer. Wy ontvingen het verslag overl908 van do Zeevaartschool te Vlissingen en ent- leenen daaraan het volgende; Naar aanleiding van het van regeeringswege invoeren van een examen voor >voorloopig machinist" werd besloten jongelui, die zich voor dat examen wenschten te bekwamen, toe te laten in de klasse van machinisten, studee- rende voor diploma A. Beter ware het voor deze jongelui oen af zonderlijke klasse te vormen, doch de middelen laten niet toe daarvoor een leeraar meer aan te stellen, terwijl van de tegenwoordige leeraren geen grootere krachtsinspanning mag gevergd worden. De school werd bezocht door 147 leerlingen in het geheel. Het grootste getal, dat tege- lykertyd de school bezocht, was 70. Aan drie leerlingen word vergund de lessen bjj te wonen tegen verminderd schoolgeld. Van de 104 stuurlieden en aspirant-stuur lieden, die de Bchool bezochten, waren tweede Btuurlieden, 9 derde en vierde stuur lieden, 7 stuurmansleerlingen, 35 kwartier meesters en matrozen en 26 onbevaren jongelui. Van do 43 machinisten en aspirant-machi nisten, die de school bezochten, hadden 2 diploma B, 13 A, 17 geen of alleen dienst- diploma; 11 waren onbevaren machinist-leer lingen. Het examen, bedoeld bjj art. 11 der wet op het notarisambt, zal dit jaar worden ge houden te 's Gravenbage en aanvangen Don- derdog 1 Juli e. k. Tot rector van het gymnasium toSueek is benoemd dr. P. Grooneboom, conrector te Assen. Te Bangkok is 1 April 1909 de eerste technische school geopend, waarvan tot di recteur iB benoemd onze landgenoot, de heer L. F. van Ravenswaay, civiel ingenieur. Het hoofdbestuur van de vereeniging Volksonderwijs heeft in een adrss aan de Tweede Kamer verzocht hot amendement, doordr Roea- singh, op art. 45 bis 8 van het wetsvoorstel tot wyziging en aanvulling van de Wet tot regeling van het Middelbaar Ondorwjjs, bo- oogende Bjjzonderc Hoogere Burgerscholen, die vt-n rjjkswege subsidie genieten, toegan kelijk te maken voor alle kinderen, die voor dat onderwys in de termen vallen, aan te nemen. Mochten daartegen onovortomeljjko bezwaren bestaan, dan verzoekt dat beBtuur in de wet eene bepaling op te nemen als door de heeren De Beaufort, Tydeman on Verhey is voorge steld en die zich bepaalt tot het openstellen van de gesubsidieerde Hoogere Bnrgerscholen voor alle leerlingen in gemeenten, waar geen Openbare Hoogere Burgerscholen gevestigd zjju, zonder dat daarbjj de bepaling vim kracht dat de onderwjjzers zich ODlboudcn van iets to leeren, te doen of toe te laten, wat strjjdig is met don eerbied, verschuldigd aan de godsdienstige begrippen van andersden kenden RECHTSZAKEN. Zooals nog in een ceel der oplaag van vorig nommer onder Laatste Berichten ge meld is, is mr W. Dicke, de verdediger van Garstenhagen, m cassatie gegaan tegen het arrest van het gerechtshof te 's-Hertogenbosch. Thans kan de zaak bet volgende verloop hebbenDe Hooge Raad kan één van drie dingen doen óf hot cassatieberoep verwerpen het arrest van bet Bossche Hof bevestigen, 6t dit arrest vernietigen ea de zaak weer naar een ander Hof verwyzen, öf het arrest ver nietigen en zelf do zaak uitmaken. letteren'oTkunst. De vorige week is te Berijjn met veel succes een nieuw oratorium Ruth van Georg Schumann uitgevoerd. De componist heeft zelf don tekst naar bybelwoorden samengesteld. Aan het werk, waarin het koor een groot aandeel heeft, wordt een groote toekomst voorspeld. Onder do solisten behoorde ook de heer Arthur van Ewojjk, wiens zang zeer wordt geroemd. ïei'SGBïü inne SerioMen Naar aanleiding vau een verzoolt om afschaffing der kennis besloot de raad van Haarlem met 17 tegen 14 steromen die te behouden. De directie der Goudsohe Machinale Garonspinnery te Gouda heeft Woensdag 20 jongens ontslagen, omdat een van hen een kraan van een stoommachine had dichtgedraaid waardoor deze niet meer van olie werd voor zien en hot bedrjjf gedurende korten tjjd moest worden stop gezet. Omdat niemand den dader wilde noemen, werden allen ontslagen. By de werkzaamheden voor de opslag plaatsen der H. 8. M. in de zand-ry tus*c en Bu sum en Hilversum is een staking uitgt*

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1909 | | pagina 1