MIDDELBIIRGSCHE COURANT.
83
132* Jaargang.
1908.
Donderdag
8 April.
Middelburg 7 April.
Sprokkelingen.
Benoemingen enz.
lilt Stad en Provincie.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, albior ec tel. weerbericht van het K. N. Mot. Instit. te Bilt.
7 April 8 u. vm. 44 gr., 12 n. 62 gr., av. 4 n. 59 gr. - Hoogste barom. stand 775.3 Nottingham
laagste 759-5 te Seydisfjord. V er waohting tot den avond van 8 April: zwakke tot matigeN.O.
tot N. wind, lichtbewolkte lucht, droog weer, iets koudere temperatuur.
Advertentiön20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1 1.50elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen,'
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Ngverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertenlie-Bnreau A. DE LA
MAK Az., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Maandag a., Tweeden Paaschdag, ver
schijnt ons blad niet.
ag te
elke
jog te
g
ig 14
Iu een opstel, voorkomende in de April
aflevering van de Vragen des Tijde onder het
opschrift Vrijzinnige Hervormings
politiek, schetst dr D. Bos hoe naar zjjne
meening bp de party der vrjjo liberalen eene
verwording valt waar te nemen tot een anti-
democratisobe party en geeft hjj eene nadere
omschry ving van wat by onder eeno vrjjzinnige
hervormingspolitiek verstsat. Volgens zjjne
conclusie is het onwaarsckjjnljjk dat zulk
ecu hervormingspolitiek, als door hem is om
schreven, krachtens begipsel democratisch, in
methode radicaal, on gericht op het verwerven
van zoo groot mogelyko reëole vryheid en
welvaart voor ellen, in den eersten tjjd over
wegenden invloed op ons Staatsbeheer zal erlan
gen dat de partyscheiding tusschen rechts en
links dit in den weg staat, terwjj 1 de tegenstelling
tusschen de oud-liberalen en de democratische
vrjjzinnigen niet af-maar toeneemt. Verder dat
bet beroep op het conservatisme in ons land
nooit vergeefsch ie en dat men zich by de
verdere ontwikkeling van de oud-liberale
party ten aanzien van de kracht daarvan geen
te geringe opinie zal moeten vormen.
Onder die omstandigheden zoo schrjjlt
dr. Bos ten slotte is voor de vryzinnigen,
de vurige voorstanders van krachtige hor
vorming, voor de mannen die men mede vooruan
vindt in het vrjje vereenigingsleven, dat op
wekt, verheft en veredelt, zoowel als waar
het gelde de ontwikkeling onzer staatsinstel
ling en in democratiachen zin te bevorderen,
een eerste plichtzich zelf te zyn.
Niet als een afgeweken compasnaald heen
en weer slingerend over de richtljjn van de
volksgunst, maar bewust van de roeping der
vryzinnige staatkunde in hot sociale cn staat
kundige leven van dezen tyd, loiding gevend,
wjjl ze slechts geleid worden door den eisch
der beginselen.
De historische taak van hot liberalisme is
niet ten einde. De party, die eens gedroomd
heeft ze te kunnen overnemen, staat daarvan
verder af dan ooit. Het vrjje woord is onaf
scheidelijk van do vryzinnige gedachte. Die
tuak kan dan ook niet eene dogmatische party
vervallen, dat kan alleen het verjongde
liberulisme zelf, dat zich bewust blyft van zyn
democratiachen oorsprong, doordrongen van zyn
vertrouwen op hot geheele volk en op het
vermogen zjjuer voortgaande ontwikkeling, dat
zyn liefde behoudt voor de vryheid, maar niet
schroomt ook hier het wezen te ontblooten
van den scbyn en voor de grootere vryheid
de kleinere ter zjjde stellen1'.
De behandeling voor het Gerechtshof te
's Hertogenbosch van dePapendrechtscbe
zaak heeft, en terecht, aanleiding gegeven
tot opmerkingen in de pors.
Daarin wordt gewezen op de onheuscbe
vrjjze waarop de getuigen zyn bejegend.
Zoo trof het N. v. d. meer dan ooit te
voren bjj eenige rechtszaak dat sommige
getuigen door den president en den advocaat-
generaal werden aangesproken met »je'* en
>jou", niet met hot vertrouwelijke maar 't
min of meer geringschattendeanderen met
>u" en »uw", zooals dat gebruikelijk is onder
vreemdeD.
Een iatsoenljjk kleermaker uit Dordrocht,
een man op wiens levenswandel hoegenaamd
niets schjjnt aan te merken, werd door den
voorzitter van het Hof uitgemaakt voor oen
leugenaar, omdat bjj zich vermeet een ver
klaring ai te leggen, in tegenspraak met die
van den plattelands-burgemeester, die zelf,
hoewel formeel getuige, uit den aard der zaak
een der voornaamste belanghebbenden is by
het geding. Eu als de daardoor zeer terecht
gegriefde, gotuige zich verzet tegen zulk
een auntjjging en ten Blotte vraagt of hjj kan
vertrekken, dan antwoordt do voorzitter hom
>Hoe eer je gaat, hoo aangenamer het zal zyn."
Zoo zyn er meer niet te verdedigen uit
drukkingen gebezigd.
Waarvoor is dit goed vraagt het bladen
het laat daarop volgen:
Het maakt het zoeken naar de waarheid
zeker niet gemakkelijker, en doet daaren
boven de achting voor do rechterlijke macht
by het beste deel deB volks te loor gaan. En
danbestaat er een groot gevaar voor intimi-
deoring van getuigen, zoodat hun verklaring
ondpr den invloed van vrees voor een uitval
van den voorzitter anders zou luiden dan zjj
eigenljjk luiden moest
De toon en de houding zoowel van den ad
vocaat-generaal als van den voorzitter in deze
zaak, volgens de uitvoerige courantenverslagen,
hebben ons zóó getroffen, dat wjj eigenlyk
ofschoon de verslagen in hoofdzaken wel over
eenstemmen nog eerder willen denken aan
misverstand bjj de reporters Wy hopen echter
dat de betere geest, die tegenwoordig in som
mige rechterlijke colleges doordringt, vanzelf
eeno oplossing zal goven aau detgeljjke
vo.rmen-quaesties", die o. i. voor een goede
rechtsbedoeling in ons land van zeer groot
belang zyn."
En het Handelsblad merkte o. a. op
„De strafrechter heeft bovenal een taak van
beschaving te vervullen, en tegenover het vele
brutale, onmenschwourdige, dat zjj aan den dag
brengt, moet de strafrechtspleging juist te
allen tjjde het toonbeeld van onpartijdigheid
en waardigheid hooghouden tegenover het ge-
heolo volk.
Bedriegen wy ons niet, en vele ons me
degedeelde indrukken van volstrekt et buiten-
staanden hebben dit bevestigd dan ïb bot
jongste Bossche strafgeding daarin allerminst
geslaagd.
Zoo schjjnt ons het beeld van dit proces
verre van verheffend, buiten staat ook de velen
in den lande, die mot deze zaak een groot
belang gemoeid voelden, in gemoede te voldoen.
Daarom zal, welke ook de uitspraak moge
zjju, deze laatste beüandeling der Papendrecht-
sche zaak evenmin bevrediging vermogen te
brengen*, en kan men nog niet zeggen, dat dit
netelige geval in den vollen zin des woords
is berecht."
Dit beamen wy ten volle; en vooral in den
tegenwoordigen tyd is het dringend noodig
dat de reehterljjke macht haar waardigheid,
haar prestige en vooral haar goeden naam
van onpartydig te zyn hoog houde.
In de Tweede Earner is den Minister van
Oorlog, op zyn verzekering, dat hjj elkoogen-
blik gereed was voor mobilisatie a la
minute, wel eens gevraagd, daarmede eoD
proef te nemen. Wy kunnen dezer dagen zulk
een proeve bewonderen; merkt Land en Volk,
dat te 's-Gravenhage verschjjnt, op.
Do »blyde gebeurtenis" heeft zekere over
eenkomst met oorlog. Het is onzeker, wanneer
zjj komen zalwaarschynlyk, dat zy is te
wachten. Voor dit geval zyn kanonnen noodig
drie kanonnen. Zjj moeton in den loop van
den dag saluutschoten afgeven.
Welnu, deze kanonnen, het gewone snel-
vuurgeschut der veld-artillorie. vinden hun
gewone bewaarplaats bjj de Wittebrug, onge
veer een kwartier gaans van het Malieveld,
waar de schoten zullen moeten worden gelost.
Zjj de drie kanonnen zyn nu reeds
eenige dagen op hel Malieveld neergezet, en
worden daar door eon extra schildwacht in
een schilderhuis bewaakt.
Mobilisatie tl la minute, bl jj vend gedeelte,
en zoo voort.
Ten slotte vestigen wy de aandacht op een
goeden maatregel.
Gedurende den broedtyd zullen de uitge
strekte boBBchen van baron Van Tuyl van
Serooskerke te Heeze (N.-B.), voor jeugdige
personen, zonder geleide, gesloten worden.
Dit houdt verband met het verstoren der
vogelnesten in vorige jaren, waardoor do vogel
bevolking in de bossohen verminderde een
groot gevaar met het oog op «U nonvlinder-
plaag, die het vorige jaar zoo hevig in
N.-Brabantsche bosschen gewoed heeft on
waarvan een herhaling staat te vreezen. Men
meent thans door meerdere vogelbescherming
het kwaad beter te kunnen keoren.
Hot zal ook verboden zyn de nesten van
kraaien uit te halen, die in groote kolonies
genoemde bossohen bevolken.
Niet alleen om de genoemde plaag tegen te
gaan maar ook in bet belang der vogels achten
wy dien maatregel zeer goed en navolgens
waardig.
Bjj kon. besluit
zjjn benoemd, buiten bezwaar van 's rjjks
schatkist, tot vertegenwoordigers van do re
geering op het Vide internationaal congres
voor verzokeringsweten8ehap, dat van 7 tot
13 Juni 1909 te Weenen zal worden gehouden,
dr R. H. van Dorsten, te Rotterdam, voorzitter
vau do i ereeniging van wiskundige adviseurs bij
Nederlandscbe Maatschappijen voor Levensverzeke
ring, en dr S. R. J. van Scbevichaven, te Bus-
sum. oud directeur en commissaris van de Al-
genwene Maatschappij eau Levensverzekering en
LijJrente te Amsterdam
is aan den eerste-luit. bjj het korps mariniers
H. Willoms, eervol ontslag uit den dienst
verleend, onder toekenning van pensioen;
is aan den direoteui van het post- on tele
graafkantoor te Scheveningen J. J. Hogeweg,
op verzoek, als zoodanig eervol ontslag ver
leend
is de sedert naar Savoe overgopliatste post
houder van Endeh A. C. G. Rozet, alsnog be
noemd tot ridder 4de klasse der Militaire Wi-
lemsorae, ter zake van zyn moedig en beleidvol
gedrag tjjdens de overvalling van zyn post in
do maanden Juli en October 1907.
De Raad van Toezicht op de Spoorweg
diensten brengt ter kennis -an belanghebben
den, dat gelegenheid bestand tot plaatsing van
een tydelyken district-inspecteur der spoor
wegdiensten.
Voor nadere bijzonderheden zie men de St.
Crt no 82.
Naar men ons uit G r o e d e meldt, wordt
daar ten opzichte van bet plaatsen van per
sonen op de kiezerljjst, in verband mot het
Nederlanderschap, dezelfde zienswyze gehul
digd als te Oostburg.
De schrapping van de lyst van verschillende
inwoners moet geschied zyn op initiatief van
den nieuwen burgemeester, den heer Van
Oostrom Soede.
Volgens een thans door ons ontvangen
mededeeling werd van een dergenen te Oost-
burg, wien men weigerde op de kiezerslyst
te plaatsen, door den burgemeester eene ver
klaring gevorderd dat zyn vader, tenzjj deze
minstens vóór 1847 daar gevestigd was ge
weest, in 1862 had verklaard daar te bljjven
De heer W. G, van SwerB, te Middel
burg, verwierf het diploma van bouwkundig
opzichter vanwege de Maatschappij tot bevorde
ring der bouwkunst, gevestigd te Amsterdam.
Mr H. Goemau Borgesius heeft de candida-
tuur, hem door de centrale vryzinnige kies-
vereeniging in het district Goes aangeboden,
aanvaard.
Uit Rilland Bath wordt
Dinsdag ontstond in den oever van don
calamitouzen Zimmerman-polder tusschen de
raaien 32 en 34 een afschoiving over eene
lengte van 135 A 145 M., waarbjj de oever
over ruim 20 M. is ingeschaard.
Uit peilingen zal moeton blijken of daar
door veel verdieping is ontstaan.
Benoemd tot tydelyk waterbouwkundig
ambtenaar aan den calamitousen polder Anna
Friso de heer A. C. Swenne teWiesekerke.
In het boveulocaal van het Huis van
Nassau te Zierikzee hield do veroeniging
Onderling Uupbetoon de gewone jaarljjksche
algemeens vergadering.
Uit de rekening over het 37ste boekjaar
bleek, dat de ontvangsten hadden bedragen
f 2787 83.
De contributies bedroogon f 2036.33, de
renten en bjjdragen f 751.50.
De uitgaven beliepen f 3600.29, t. w.Uit-
keering aan 109 personen f 3200.40 en kosten
van beheer f 399.89.
Het boekjaar sluit met oen nadeelig saldo
van f 812.46.
Tot bestuursleden werden gekozen de heeren
M. Klooto en J. W. V. La Brand Ft.
Luteyn van Tholen naar Breskens en J.
B. Wallinga van BreBkens naar Amsterdam.
- Te S t a v o n i s s e zal Dinsdag 13 April a
de verkiezing plaats hebben voor een lid «an
den raad, ter vervulling der vacature, ontstaan
door hot overljjden van den heer L. J. Dorst.
Te Poortvliet trof Maandag den
landbouwer J. N., terwjjl hjj met zyn kar naar
huis terug koerde, het ongeluk, dat de as van
onder het voertuig schoot, tengevolge waar
van het paard op hol sloeg. Op de hofstede
J. v. d. V. werd het opgevangen. Dadeljjk
ging men den bestnurdor zoeken en vond hem
^en laatste in deerniswaardigen toestand. Hjj
was haast onkenbaar en lag bewusteloos. Nadat
hjj naar zyn huis vervoerd was, werd hem ge
neeskundige hulp verleend. De patiënt ïb nog
niet buiten gevaar.
Bjj het strjjken der mast van do motor
boot tad Goes, schipper Vendeville, tijdons
die boot Dinsdag in de schutkolk te Neu
zen lag, kreeg de monteur N. Groenendijk
thuis behoorende te Alfcn a/d Ryn, een klap
van het want en de stag, waardoor hjj met
een verwond en gebroken been naar het zie
kenhuis moest worden gebracht. De sohipper
werd door den slinger der lier verwond en
gekneusd aau den rechterarm.
Door de spoorwegonderneming Mechelen
Temeuzen werd over de maand November
1908 ontvangen f 128.529.20, tegen f 127.580.04
over die maand in 1907. Vanaf 1 Januari tot
en mot ultimo November 1908 beliepen
de totaal ontvangsten f 1.031.737.46, tegen
f 994.807.73 over dat tydvak in 1907. Per
dag en por kilometer werd daarin over 1908
ontvangen f 45.29, tegen f 43.80 over 1907.
Onder Axel geraakte Dinsdag een drie
jarig kind, in een onbewaakt oogenblik door
het spolon met lucifers in brand, waardoor
het bovenljjf zoodanig werd gebrand, dat de
kleine heden aan de gevolgen overleed.
Met 16 April zyn verplaatst de klerken
der pOBteryen en telegraphic 2e kl, A. 1. 1.
LETTEREN EN KUNST.
O p e r a-C o n c e r t.
Voor velen is het uitvoeren van operafrag
menten in de concertzaal uit den booze vooral
ten opzichte van Wagner's werken loopen de
meoningen zeer uiteen. Kort geleden heeft
de redactie van een Duitsch blad een rond
vraag gedaan bjj bekende toonkunstenaars en
sommige antwoorden stonden als antipoden
tegenover elkaar.
Er was er een by, die mjjn aandacht trok,
omdat ik er me over het algemeen bjj aan
sluit. De grijze componist Felix Draeseke te
Dresden vindt, dat, als er geen middelen vi
handen zyn een goede opvoering van het
geheele werk te geven, men daarom het ge
deeltelijke en mindere niet mag verwerpen.
Draeseke zal zyn idéé wel begrensd willen
zien. Men mag niet tot te groote excessen
overgaan.
Ik herinner me eens een gesprek gevoerd te
hebben met een goed muziekpaedagoog uit
een provinciestad, die zeer logisch zyn meo-
ning verdedigde met zyn leerlingen daarom
Beethoven's symphonieën voor piano vierhan
dig te spelen, opdat zy, verstoken zjjnde van
orkestuitvoeringen, op die wjjze althans de
werken konden loeren kennen.
Men moet iedere zaak van twoe kanten
bekjjken. Arrangementen verwerp ik in de
meeste gevallen, maar ze hebben iets voor,
nl. het nut, dat genoemde paedagoog er wist
uit te halen.
Deze vluchtige gedachten ter inleiding van
het operaconcert, Dinsdagavond voor een
publiek van ongeveer 60 personen in de con
certzaal alhier gegeven.
Een operaconcert, waarbjj bovendien het
klavier het orkest vervangt, is min of meer
iets tegennatuurlijks. Liever dan dit uiteen
te zetten, wil ik me thans, nu ook in deze
van den nood een deugd gemaakt is, bepalen
tot hetgeen de Ametetdamsche dames en
heeren onB deden hooren.
Vooraf echter een paar opmerkingen.
Ik mag dan op bovenstaande gronden geen
bezwaar bebben tegen oon enkel opera
fragment in de concertzaal, het programma
van Dinsdagavond was me wat al te bont
er was een te groot gemis aan styloeoheid.
Den beer Maal. die volgenB het programma
het »Groot Opera-Concert" gearrangeerd had,
wil ik dit niet toerekenen, wel echter dat
zyn arrangement niet voorzien heeft in de
toch noodzakelijke behoefte aan tekstboekjes,
Men beeft het blijkbaar overbodig geacht die
verkrijgbaar te stellen. Dat is een zeer be
denkelijke tekortkoming. Ford. von Hillor
heeft in zyn geschrift A us dem Tondegen unserer
Zeit o a. dit geschrevenDit Vcrmllhlung
Rede und Ton ist die edelste Elie, die je geschlos-
send worden.
Dinsdagavond is me die Vermühlung moeren-
deels ontgaan, omdat ik bi den tekst niet
kende, óf haar wèl kende, maar niet verstond.
We zaten daar toch niet om slechts klanken
op te vangen, we wilden toch ook het verband
tusschen woord en toon volgen
Heeft men verondersteld dat wjj hier alle
opera-teksten van buiten kennen of vindt men
dat het in een provinciestad zonder tekst
boekjes ook wel kan
Na deze opmerking voor den heer Maal wil
ik hem noemen als een zanger, begaafd met
een mooi baryton geluid, dat bjj het eerste
nummerde Paljas-proloog waarom hield
heer Van Gilse zich niet aan het juiste
naspel aanstonds een goeden indruk maakte.
De tenor, Anton Meeder, gaf twee frag
menten uit Lohengrin, die my niet geheel
bevredigden; teveel dacht ik aan den ridder
op het tooneel om nu door den onbewc glyk
stnanden zanger op het podium geboeid te
kunnen worden.
De heer Meeder had zich gerust in kracht
kunnen temperen, maar »je kan de natuur
niet dwingen" schreef Beeta een operazanger
nu eenmaal aan een andere omgeving
gewoon en zal zich dus niet dadeljjk overal
orisnteeren.
Van de dames reik ik mejuffrouw F Fischer
den palmafgezien daarvan dat zy bjj enkele
nummers te veel in het boek keek en haar
voordracht dus aan losheid had kunnen winnen,
heelt zjj my zeer voldaan met name in Elsa's
Droom en samen mot den heer Maat in het
duo uit De Vliegende Hollander. Mejuffrouw M.
Verbage toonde veel temperament, haar Btem
is groot, maar mist bekoring, de aria Mon
coeurs'ouvre uit Samsonet Dalila was verdienstelijk.
Ten slotte mejuffrouw M. van Eysendyck,
een zangeres, die door levendige gelaatsmimiek
baar werkzaamheid op het tooneel in berinne
ring bracht. Haar stem ia niet kwaad, maar
zjj vibreert zoodanig, dat voor my haar zang
ongenietbaar was.
Het heerljjke kwartet uit FidelioMir ist
so wonderbar genoot een vrjj goede vertolking,
ter wyl het kwartet en Finale-trio nit Fautt,
waarin door te groote stemuitzetting de gren
zen van het echoone der menscheljjke stem
overschreden werden, het concert besloot.
De begeleiding was aan den heer Van Gilse
volkomen toevertrouwd.
Alles bjj elkaar genomenvan den zang heb
ik over het geheel een gemengden indruk
gekregen.
Met hoeveel toewyding men ook gezongen
heeft, mjjn sympathie voor een opera-concert in
dézen vorm is er niet grooter op geworden.
A. A. NOSKE.
De vorige week is te Wageningen. na
een kortstondige ziekte, overleden de 9 April
1865 teMiddelb u r g geboren Corn, de Wolff,
sedert 1893 muziekdirecteur te Wageningen.
Bljjkens de ons gezonden plaatsoljjbe bladen
wordt zyn heengaan daar zeer betreurd, en
had by er zich een voorname plaats veroverd
in het muziekleven, vooral door hetgeen hjj
deed voor de uitvoeringen van Gemengd Koor,
en van verscheidene kinder-operettes.
Bjj zjjn begrafenis getuigden een groot
aantal kransen en bloemstukken van de waar
deering van leerlingen en ond-leerlingen, en
een gioote schare was aan de groeve aanwezig,
waar het woord gevoerd werd door dr H. Bos,
als voorzitter van Gemengd Kooren door ds.
Van Loghem Slatcras voor den kerkoraad der
Doopsgezinde gemeente.
De Wolff had zyn eerste opleiding bjj den
heer J. Cleuver alhier. Van zyn veertiend*
tot zyn 16e jaar vertoefde hy in Hnll en ging
daarna als leerling naar het conservatorium
te Keulen.
&NUERWU&
In de nieuwe ambachtsschool had heden
middag de gewone jaarljjksche vergadering
plaats, waarin de diploma's werden uitgereikt,
de bevorderingen medegedeeld en de beloo-
ningen geschonken aan de leerlingen.
De heer dr H. Japikse sprak de aanwezigen
kort toe en wees er op dat na een jaar wer-
kens thans de school, die reeds in December
voor een deel was betrokken, geheel in gebruik
is genomen.
Hjj stelde in het licht dat door de vergroo
ting der school en de toename van het aantal
leerlingen de exploitatiekost-n belangrjjk
hooger zyn en wekte de aanwezige leden op
om ieder in zjjn kring te trachten de sympa
thie voor de verceniging levendig te houden
en het ledental te doen toenemen.
Daarna werd medegedeeld dat bevorderd zyn:
in de afdeeling ti mmeren van het eerste
leerjaar naar het t w e e d e P. Barentsen,
J. Corbjjn, J. A. Crucq, J. J. P. Geldof, J. M.
Grims, G. Joobso, J. R. J. van de Poll, L. Rejjn-
hout, P. C. Sttoo en K. 3. Provoost;
