HIDDELRIIRGSCHE COURANT
Vrijdag
26 Maart.
Kameroverzicht.
X'. 72.
132\ Jaargang.
1909.
Deze oourant verschijnt d a g e 1 ij k s, mot uitzondering ran Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatseu in Nederland tranco pp. f 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thorm alhier on tel. weerbericht van het K. N. Mot, Instit. te Bilt.
25 Maart 8 u. vm. 48 gr., 12 n. 52 gr., av. 4 n. 50 gr. Hoogste harom. stand r69.4 to Horta j
laagste 736.5 te Shields.—V erwaohting tot den avond van 26 Maan: matige tot kracht. W.t
daarna N.W. wind, eorst afn. baw., daarna zwaar bow. tot bet. lucbt, waaraeh. regen, dezelfde temp.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels t 1.B0elke regel meer
20 cent Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen,'
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Njjverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DB L.A
MAR Az., N.Z. Voorbnrgnal 206, Amsterdam.
Middelburg 25 Maart
DE KLEINHANDEL.
In verband met het opstel van V. d. S.
over „Crediet; geven", in ons nommer van
Vrijdag 19 Maart, vestigde men onze aan
dacht op een artikel, onder bovenstaanden
titel, in VictoriaMaandblad voor HH.
Winkeliers en Grossiers in Koloniale waren
en Comestibles.
Wees onze stadgenoot op het al to lioht-
vaardig crediet geven en nemen, en de
ellende, die dit voor den klein-winkelier na
zich sleept,goheol als 't ware daaraan passend
is do beschouwing over don kleinhandel
van den heer G. A. Dieterle, waarin doze
opkomt tegen het onbekookt, onvoorzichtig
oprichten van een winkelzaak, zonder dat
men daarvan vaak kennis heeft.
„De meeste lui die een winkelzaak
oprichten, doen dit omdat ze eigen
baas" willen zijn of omdat ze wat geld
hebben liggen en dat voor den ouden dag
goed en veilig belegd willen zien, weer
anderen omdat zo gaan trouwen en als de
man op kantoor of werk is en de vrouw
in den winkel, 't mes dan aan twee kanten
snijdt."
Men heeft, dit wenschen wij hierbij op te
merken, nog een andere categorie van klein
handelaars. Zij wordt gevormd door hen,
die, omdat zij geen ander middel weten om
iets te verdienen, hun toevlucht nemen tot
een winkeltje, hoewel zij nooit in zaken
geweost zijn on daarvan hoegenaamd geen
verstand hebben.
Grooteudeels zijn dit wodawen die toch
aan den kost mooten komen.
Zullen wij over haar den staf breken,
waar de broodvraag haar vaak dringt op
een weg die meestal ten verderve voert
Allerminst.
Trouwens, niet altijd kiezen zij zeiven
dien weg.
Vaak gebeurt hot dat, wanneer een vrouw
haar kostwinner verliest en broodeloos met
do kinderen achterblijft, medelijdende men-
schen, om haar te helpen, haar in een
kruidenierszaakje zetten.
Meestal loopt dat faliekant uit en wordt
niet alleen hot geld, door welwillende gevers
verstrekt, verloren, maar geraakt de vrouw
zelve Dog tot over de ooren in de schuld.
Het totaal gemis aan ondervinding, de
noodzakelijkheid om nit de tweede of dorde
hand haar waar te moeten betrokken, maar
bovenal de in onze omgeving, onder een
groot deel van de arboidende klasse vast
ingewortelde gewoonte om „boodschappen
op don pof' te halon, zijn oorzaak dat do
zoo goed bedoelde hulp slechte gevolgen
heeft.
De heer Dieterle haalt een voorbeeld aan
van oen slagersknecht die oou erfenis kreeg
en toen zijn eigen baas wilde worden. Hij
ging echter onpractisch te werk in hot
kiezen van een woning en het ontbrak hem
aan handelsgeest en doorzicht. Binnen een
half jaar was hij door z'n erfeniB heen en
stond hij weer als knecht achter 'tblok.
Op dit feit wees do schrijver als bewijs
hoe voorzichtig men zijn moet met het
kiezen van een plaatö waar men zich vesti
gen zal. Anders is het kapitaal dat men er
voor gebruikt gelijk aan 't geld dat men
voor een loterijbriefje besteedt: men heeft
kans op een prijs, op winst, maar duizend
maal meer op een niet. Do aanstaande win
kelier moet zich zelf afvragen: „Is 't op
richten van mijn winkel in die wjjk een
noodzakelijkheid voor do bewoners. Is er
behoefte aan mijn artikel?" En wanneer
hij met het oordeel van een kundig koop
man zijn vraag ziet te beantwoorden en
luidt het antwoord bevestigend, dan kan
hij veilig zijn gang gaan."
Van meer belang voor ons betoog dan dit
voorbeeld is hetgeen do heer Dieterle verder
schrijft
„Gebrek aan Ausdauer (uithoudingsver
mogen) is dikwijls ook de oorzaak dat be
ginners na een halfjaartje hun zaak weer
verlcoopen of opheffen, natuurlijk met een
aanzienlijk verlies van kapitaal. Z& hadden
zioh te mooie voorstellingen gemaakt van
het winkelen en dachten dat al hun fantasiën
van een goed inkomen, een gevestigde
zaak, hoopjes klanten maar een, twee, drie
bewaarheid zouden worden
Na een paar maanden vinden zo het
inkomen te klein in verhouding met de
moeite en zorg die hun zaak hun gekoBt heeft,
en missdiien juist op 't oogonblik dat zij
„er in" komen, heffen ze do zaak op.
Zij vergeton dat een jonge zaak tot een
bloeiende gekweekt moet worden, evenals
een jong boompje tot een krachtigon boom,
die in den herfst zwaar zal zijn van de
vruchten.
Anderen beginnen zaken zonder bedrijfs
kapitaal en zonder kapitaal om hun tijd
uit te zingen. Die categorie van luidjes
laten al dadeljjk zien dat ze geen kooplie
den zjjn, anders zouden ze niet op 't idee
gekomen zijn om een zaak te stichten
wanneer ze niet eens kapitaalkrachtig zijn.
Voor ben bestaat er absoluut geen kans
een rendeerendo zaak te krijgen.
Do eischen, die do tijdgeest aan eon
winkelier stolt, zjja geheel anders dan 50
jaar geleden. De tijd is voorbij dat do
eigenaar met een pet op en een pijp in zijn
mond aan de deur kon Btain en dan op
z'n slofjes de klanten helpen, op een manier,
die meer leek op oen knus koffiepraatje in
't besjeshuis dan zaken doen. De persoon,
het zij patroon of bediende, die do klanten
helpt, moot op zich zelf al een reclame
voor de zaak zijn. Buiten zijn zakenkennis,
moot hij in de eerste plaats intelleotueel
ontwikkeld zijn en bekend met de actneele
toestanden. Hij moet een deftig en be
scbaafd publiek op een delicate wijze de
dingen te koop bieden en de menschen bijna
doen vergeten dat ze in een winkel zjjn.
Hij moot de conversatie kunnen volgen die
de kooper wil leiden. Maar hij behoede
zich om een zanikkons of kletsmeier te zijn,
wiens conversatie alleen bevat „'t Is koud.
meneer," „'t Is warm, meneer." „De juf
frouw van drie hoog boent met wit zand de
trappen, juffrouw, en uwes met brussel."
Dat zjjn kletspraatjes die out the time zijn,
alleen nog maar geschikt voor not honden
en katten vrijende ouwe versnepte jonge
juffrouwen.
Aan den anderen kant behoede hij zich
er ook voor to beleefd en te vriendelijk te
zijn, want to beloefdo en to vriendolijko
menschen zjjn even vervelend als kletskou
sen en zanikpotten.
De tijd van strijkage is voorbij en de
kooper komt niet in zijn winkel om over
dreven beleefd behandeld te worden maar
omdat z'n waar goed is en omdat de win
kel or gezellig uitziet.
Een zakenman, hier wordt in 't bjjzonder
do winkelier bodoeld, mag niet krenterig
zijn of zoogenaamd zuinig, maur hij moet
wel occonomiach inzicht hebben.
Hjj moot 't geld weten uit te geven voor
zjjn zaak, niet angstig ieder dubbeltje om
draaien, maar flink uitgeven zonder te veel.
De inrichting van zjjn winkel moet
royaal zijn. WaDneer do klanten binnen
komen, mag hun niet de benauwende sfeer
overvallen, waarin ze voelen dat olies zoo
krap mogelijk is aangelegd en dat het
den eigenaar aan bedrijfskapitaal ontbreekt.
Wat een indruk geeft 't als men een
winkel binnenkomt, waarvan de toonbank
door 06D halfbakken timmerman in elkaar
is gegooid, de étalage-stelling door den
winkelier zolf gemaakt is, de plankon en
vloeren in de kast met krantenpapier be
legd zijn, de lampeglazen barsten vertoonen
en in 't plafond balken zijn, de koopwaar
schaarsch vertegenwoordigd en de keus ge
ring is. En al is alles nog zoo brandhelder
en glimmend opgepoetst, toch hangt cr de
zware sfeer van krenterigheid."
Tot zoover het opstel van den heer
Dieterle.
Voorzeker bevat bet goede en praetische
wenkenhet eisoht dat een winkelier een
zelfstandig, onafhankelijk man zich gevoele
en toono ook tegenover zjjno klanten.
Dit kan hij, dankt ons, alleen als bij
zeker is van zijn zaak, d. w. z. goede waar
levert, kennis van het vak heeft on zjjn
clientèle niet naar do oogen behoeft to zien
ait vrees dat hjj een klant zal verliezen.
Maar hoe velen of liever hoe weinigen
kunnen dat doen
Hoe onmogelijk is dat dikwijls tegenover
de beunhazerij, die in elk vak wordt maar
genomenen tegenover tal van kloin-
winkelierfjes, menschen zonder vakkennis,
die tegen iederen prijs verkoopen, die, zooal-
men dat noemt, „leven uit de la", ineenen
dat al wat zij ontvangen winst is, en die
er dus maar op los verkoopen.
Die laat8ten vooral berokkenen een groot
nadeel aau den flinken winkelstand en
leveren naar onze meening eon groot deel
dor failliet gaande winkel-doende personen-
Zijn echter, zoo vragen wjj op onze benrt,
vooral in het vak van kruidenierswaren,
de grooto winkeliers, de grossiers, zeiven
niet sohuld aan zalko verkeerde toestanden
Maken zij uit medelijden, uit al te groote
hu'pvaardighoid, of om op verschillende
plaatsen in een stad of in kleinere gemeenten
dopöts te hebben, het menigeen niet al to
gemakkeljjk een winkeltje op te zetten?
Wij weten 't: zij óndervindon daarvan
ook vaak de nadeolen maar middelerwijl
wordt daardoor do algemeene toestand on
gezond.
Over het verkoopen van slechte waren
voor prjjzeu, waartegen een solied winkelier
niet concurreeren kan, zullen wij ditmaal
liever zwijgen. Daarover hebben wjj al
meermalen geschreven. En daartegen moeten
andere bekende middek^-aangewend worden.
Wij hebben eenvoudig erop willen wijzen,
dat aan het vraagstuk, door V. d. S. be
handeld, meer dan een kant is.
En het kwam ons gewenscht en nuttig
voor ook daarop eens het licht te doen
vallen.
Zitting van Woensdag.
Den geheelen dag zjjn de vóór- en tegen
standers der vereenvoudigde spelling nog aan
het woord geweest, en toen hot eindeljjk
scheen, alsof de Kamer zou gaan stemmen over
de motie Roodhuizen, vragende benoeming
eener Staatscommissie om te onderzoeken of
onze spelling herziening eischt stond de
Minister van Binnenlandsche Zaken, voor de
vierde maal gedurende deze debatten, op om
te verklaren, dar hjj zeer ernstig de benoeming
van een Staatscommissie overwoog, eene met
de uitgebreide bevoegdheid, die de heeren
Kujjper, Bos en De Beaufort haar zouden willen
geven.
Hierop trok de heer Ro idhnjjzen zjjn motie in.
«Afgeloopen" werd daarop uit verschillende
hoeken der Kamer geroepen.
En zoo was het dan ook.
Het onderwerp was totaal uitgeput en verdere
discussie nutteloos, omdat vóór- en tegenstan
ders elkander toch niet overtuigd hadden en
Z.Ex»gematigd ovoracbillig", uit eigen be
weging noch de eene nooh de andere richting
uit wilde.
Hjj bepaalde er zich toe zjjne houding ten
opzichte der Winscboter kwestie te verdedigen
en van do resttrok hjj zich niet veel
aan.
De legeering kon niet toelaten, dat er ver
breking van spelliogs-eenheid zou komen en
daarom had zjj tegenover het Kollewjjnsch
stelling moeten innemen,
Heel wat hooger stond de magistrale rede
van dr Kuyper, die heden voor het eerst,
sedert hjj als afgevaardigde voor Ommen de
Kamer weer betrad, het woord voerde; nog
steeds dezelfde woorden-artist gebleven, de
redenaar bjj de Gratie Gods, pakkend in zjjn
beeldspraak ea het onderwerp geheel be-
heerschend.
Was die veïgeljjking niet prachtig -. »spel-
ling is de huid dor taal"? Ea deze korte
teekening van het spellingsvraagatuk>het
psychisch element, dat men uit de taal wil
verwjjderen ten bate van het physiscb element"?
Dr, Kuyper wilde niets weten van een regoe-
ringBdwang in zake de spelling. Zjj heeft alleen
zorg te dragen, dat het volk haar taal, n.l.
die door do rogeering gebruikt verstaat.
En daar er thans sprake is van «vervloeiing"
en «vervorming" der taal, moet er onderzocht
worden welke houding de regeering tegenover
dezen nieuwen toestand moet aannemen. M.r-
Heemskerk was zoo verstandig dezen raad te
volgen.
Er viel dan ook weinig tegen in te brengen.
Het Bpreekt wel van zelf dat dr Kuyper een
zeer aandachtig gehoor had. Er kwam opeens
een merkbare verandering m de lustelooze stem
ming der Kamer, toen hjj begon te spreken.
Als tegenstander van het Kollewjjnsch deed
zich ook nog de heer De Beaufort hooren, ter-
wjjl als voorstanders de heeren Terlaan,
Thomson, Roodhujjzen en Bos aan het woord
kwamen.
Laatstgenoemde, die deze zaak aan de orde
stelde, kan intusschen met den afloop zjjner
interpellatie tevreden zjjn.
Besloten werd nog om een voorstel-Lohman
tot herziening van net reglement van orde naar
een commissie van voorbereiding te zenden.
De bedoeling van den voorsteller is om nog
vóór hot reyes de Kamer een vereenvoudigde
werkwjjze uitspraak te laten doen.
Of bjj danr echter suoces mee zal hebben
nu zjjn voorstel in handen eener commissie
van 7 leden gesteld is (het zg. Senioren-
Convent) is te betwjjfelen.
Morgen voortzetting.
De stemming in de Kamer is en bljjft «lus
teloos".
Benoemingen enz.
Bjj kon. besluit is aan den directeur der
werkplaatsen van en magazijnmeester bjj het
algemenen betonningsmagazgn te Eukhuizen J.
van Loo, in verband met de opheffing van
zjjne betrekking, eervol ontslag uit s' Rjjks
dienst verleend.
De luit. t./z. 2de kl. bjj de Kon. marine
reserve C. E. Plagge, dienende aan boord van
Hr, Ma. Sperwer, wordt 19 April a.s. van zjjn
plaatsing ontheven.
De luit t./z. 2o kl. 3. G. van der Laan
wordt ovorgeplaatst op Hr. Ms. Piet Hein.
Verder ia, onder toekenning van pensioen,
een eervol ontslag uit den militairen dienst
verleend, op hunne aanvrage ter zake van
langdurigen dienst', aan den luit.-generaal 3.
M. Campbell, insp. der int.aan don generaal-
raajoor J. de Waal, insp. der bereden art.
aan do dirigeorenden mil. apothekers, onder
scheidenlijk met den rung van Iuit.-kolonel en
van majoor, B. T. Voogd en H. van Gelder,
beiden van. het personeel van den geneesk.
dienst der landmachtden dirigeerendon
paardenarts, met rang van majoor, 1. B. H.
Moubis, mede van laatstbedoeld personeel, en
aan den kapitein-kwartiermeester, met rang
van majoor, bjj de Kon. Mil. Academie, G. van
Steyn, van het personeel der militaire admi-
stratieter zake van langdurigen dienst aan
den kolonel J. J. Berkhout, commandant van
het 3de reg. vesting-art.aan den luit.-kolonel
van den provincialen staf J. A. Sikkens, pro
vinciale adjudant in de provincie Zuidbolland
aan de luit.-kolonels J. H. Koek en F. G. J.
Bosschart, onderscheidenlijk van het 3de en
4de reg. inf.; aan den luit.-kolonel-kwartier-
meester T. C. Broekama, controleur van de
inwendige administratie der korpsen (8de
bureau) van hot personeel der mil. administra
tie aan den dirigeorend paardenarts, met den
rang van luit.-kolonel, A. Overboscb, van het
personeel van den geneeskundigen dienst der
landmacht, en aan den lnit.-kolonel D.J. Mid
delbeek, van het 3de reg. vesting-art.
Kamerverkiezingen.
Door de Roomsch Katholieke kiesvereeniging
te Enschede is met 62 tegen 36 stemmen be
sloten bg de a verkiezing voor de Tweede
Kamer geen eigen candida&t te stellen maar
dien der antirevolutionairen over te nemen
Dit is een tactiek die velen gewenscht voor
komt om het zittend lid Van Kol den voet te
lichten. Zg vindt echter allesbehalve instem
ming bg den heer G. H. de Bruyn, oud voor
zitter dier vereeniging.
Hjj schreef o.
«Men meene toch werkeljjk niet, dat zich de
katholieken maar eenparig bg zulk een besluit
zullen nederleggen, neen, ik en tal van katho
lieken zullen zich er tegen verzetten met alle
kracht die in ons is; wjj zjjn vrjje Twente
naren en zullen ons in dit geval ons goed
recht niet op dergelgke wjjze laten ontnemen,
wjj willen een katholiek candidaat.
Onze onvergetelijke dr Scbaepman (ook een
Twentenaar) zeide eens: ik wil geen witkiel zjjn
Welnu, ook ik en vele katholieke Twente
naren mot mjj, ook wjj willen geen witkiolen
zjjn, die eenvoudig de boodschappen dor anti
rov hebben te bezorgen
En al zou ook de kans op de overwinning
grooter zjjn, liever een eervolle nederlaag dan
een dergelgke overwinning."
De S. D. P, en de S. D. A. P.
Naar het Hbld verneemt, heeft de S. D. P.
reeds antwoord van het bureau der «Interna
tionale" ontvangen. De heer Huysmans be
richtte in een eenigszins scherp gesteld schrij
ven dat hjj nu de S. D. P. de motie-Rot
terdam heeft aangenomen het niet de
moeite waard acht opnieuw naar Nederland
te komen, daar hjj op den grondslag dezer
motie geen onderhandelingen en eventueels
fusie der beide partijen mogeljjk acht.
Mocht het bestuur der S. D P. alsnog met
andere voorstellen komen, dan zal het den
secretaris der «Internationale" bereid vinden
overleg tusschen beide partgen te bevorderen.
Het gerucht loopt dat de beeren Mondeis
en Gorter zich nit de propaganda voor de
meuwo party zullen terugtrekken.
Oost-Indië.
De jongste, Duitsche mail brengt berichten
tot 26 Feb.
Naar het B. Nb/d. meldt, is gouverneur Swart
door don legercommandant niet ongeschikt
verklaard tot bevordering, maar tot bevordering
bg keuze, zooals Van Heutsz wenschte. Als bjj
aan de beurt komt, wordt overste Swart dus
kolonel.
Uit Stad en Provincie.
Zaterdag a. is het nn de laatste dag
om zich aan te geven voer de tc Middel
burg te houden hmsvlgttentoonstelhng.
Wjj herinneren daaraan nog uitdrukkelijk
de gelegenheid om dit te doen en inlichtingen
te verkrjjgen bestaat dien dag des avonds van
zeven tot negen uur in het Militair Tehuis.
Ter verbetering van het in ons vorig
nommer voorkomende, ons nit Vlissingen
gezonden bericht, zendt men ons de mededee-
ling dat de naamlooze vennootschap Hotel
Zeeland aldaar don grond zal koopen, waarop
vroeger het Stedeljjk Badhuis stond, en hierop
een hotel met café-restaurant stichten.
Onze stadgenoot, de heer Jan Morks is
benoemd tot lid der jury van de Internatio
nale tentoonstelling voor Muziekintrumenten
te Rotterdam, alsmede voor het, ter gelegen
heid dier tentoonstelling op 20, 30 en 31 Mei
te houden groot nationaal concours voor har
monie en fanfarenkorpen.
Tot heden gaven zich 1260 kindoren aan
om deel te nemen aan de uitvoering der
cantatine, bjj gelegenheid van de te wachten
feestviering.
Bg kon. besluit is, op verzoek, ter zake
van laDgdurigen dienst, met ingang van 1 Mei
a. s., eervol ontslag uit den militairen dienst
verleend aan don luitenant-kolonel van den
provinoi&len staf A. G. H. Alma, provinciaal
adjudant in Zeeland, te Middelburg, onder
toekenning van een jaarljjksch pensioen van
f 1800.
Woensdag is nit de voorloopige hechte
nis alhier ontslagen A. D., 22 jaar, werk
man, geboren en wonende te St. Nicolaas
(België), die den 20 Maart jl. als verdacht
vau verduistering van een rjjwiel ten nadeele
van A. te Goes was gearresteerd, als behoo-
rende zjjne zaak niet tot den competentie van
den Nederlandscbo rechter.
Uit Vlissingen.
V>jjdag vergadert de kiesvereeniging De
Grondwet, afdeeling Vlissingon van den Bond
van Vrije liberalen, tot het stellen van een
candidaat voor de a. s. Kamerverkiezing.
Als zoodanig wordt genoemd deheerjhrmr
E. A. O. de Casembroot, lid van Gedeputeerde
Staten van Zeeland, te Middelburg.
Aan do Zeevaartschool viel Woensdagmiddag
een zeer druk bezoek ten deel.
De aanbeveling voor secretaris-ont
vanger te Rilland Bath bestaat uit do
heeren W. Griep, lid van den raad aldaar, en
J. Ermerins, secretaris van Hoedekonekerke.
Er waren 25 sollicitanten.
De benoeming heeft Zaterdag plaats.
In de St. Crt no. 71 zjjn opgenomen
do koninkljjk goedgekeurde statuten van
do Groeno-Kruisveroeniging Ziekenzorg, te
Y e tb ek e.
Dinsdagmiddag is het Noorsche stoom
schip Norman Isles, door drie sleepbooten go-
sleept, Hansweert gepasseerd om naar de
werf Wilton te Rotterdam te worden gebracht.
Dit is de boot, die eenigen tjjd geleden door
Arabieren werd geplunderd.
In een Woensdag te S t a v e n i s s e ge
houden spoedvergadering van den raad is
besloten, in verband met de vele ernstige ge
vallen, (minsten 28 lgders reeds en 4 sterf
gevallen) aan roodvonk en kielsiekte, over te
gaan tot don aankoop van een ontsmottings-
kist, daar het in bezit der gemeente zynde
ont-mettingstoestel met aan de eischen voldoet.
