liilléurplie toil
BIJVOEGSEL
Middelburg 10 Maart.
Kameroverzicht.
Benoemingen enz.
LETTÊKËN*EiTKUNST
VersGBlMe BerlGliten
VAN DE
VAN
Donderdag 11 Maart 1909, no. 59.
8.45
8.45
8 45
De nieuwe Ambachtsschool te
Middelburg.
Deze nieuwe inrichting van onderwjjs, waar
van heden de officieele opening heelt plaats ge
had, onze lezers vinden daaromtrent op een
andere plaats in de courant nadere bijzonder
heden is gebouwd op het terrein tusschen
het Molenwater en den Zuidsingel.
De school heeft een H-vorm en de bouw
beslaat een oppervlakte van p.m. 1200 M'.
De frontbreedte is 54 M., do hoogte boven
het terrein 151/, M. en de diepte van de zij
vleugels is 32 M.
Het gebouw ia opgetrokken op een fundee
ring, bestaande uit palen van 14 M. lengte,
terwjjl de verdere lundeering werd vervaar
digd in gewapend beton. Het laatste werk
werd uitgevoerd door den aannemer van den
bouw.
De school is, van buiten gezien, eenvoudig
en zonder luxe.
Terzyde van den ingang prjjken de wapens
van Zeeland en Middelburg, en relief in zand
steen uitgehouwen door den heer M. L Leger
alhier en beschilderd in de heratdisobe kleuren.
Door de hoofddeur komt men in een ves-
tebule, die toegang geeft tot do gang en hot
trappenhuis. Rechts is do portiersloge, links
de garderobe,
In de benedenverdieping vindt men verder
allereerst den timmerwinkel 8 XWM. Verder
het bestuurs- en vergaderlokaal voor de on
derwijzers, dan weer een timmerwinkel, even
groot als de eerste, die thans tjjdeljjk als
teekonzaal is ingericht. Deze dagen is dit
lokaal benuttigd voor een tentoonstelling van
het werk der leerlingen. In de nabjjheid is
een deur die toegang geeft tot de conciërge
woning, die overigens geheel is afgescheiden
van het ^schoolgebouw. Voorts is er nog een
lokaal, waar het door de leerlingen gemaakt
werk geborgen wordt.
Het trappenhuis aardig belicht door ge
kleurd glas in lood passeerende, komt men
in de directeurskamer, een ruim, gezellig
vertrek.
Verder gaande komt men in de smederjj en
machiuebank werker jj
De daarin noodige beweegkracht wordt ge
leverd door een gasmotor van 8 paardekracht,
systeem Otto. Deze brengt een drjjfwerk in
beweging, dat tevens is verlengd tot in de
tweede smederjj aan de ovenjjde van de gang.
In de machinobankwerkerjj vindt men groote
en kleine draaibanken, een sterkarm Bchaat-
bank, een Cinciuati-kolom-boormachine met
automatische diepteregeling on een Fraison-
sljjpmachine ten dienBte van een nog te plaat-
Ben universeel Fraisbank
Tevens geeft de motor, door middel van een
grooten ventilator en windleidingen, aanvoer
van lucht tot acht Bmidsvuren, met z. g. n.
oog jjzers. Er ib ook, als leermiddel, een in
richting getroffen, waardoor enkele vuren met
de ouderwetsche trekblaasbalg worden aange
blazen.
De ventilator zuigt ook de bedorven lucht
uit de werkplaats, wat niet weinig bjjdraagt
voor goede lachtverversching.
In de smederjj zagen wjj ook bankschroeven
van de nieuwste vinding, paralel en universaal.
De hiervoren beschreven werkplaats is voor
de leerlingen van het derde jaar.
Aan de overzjjde is de smederjj voor de
jongelui der twee eerste leerjaren. Daarin zjjn
vier vuren, twee boormachines, een plaatwalsi
een plaatschaar en verdere smidsgereedschappen.
In beide smederjjen vindt men groote sljjp-
steenen op kogellager, die door de machine
gedreven worden.
Ter bevordering der hygiëne is aan elke
smederjj een wnschlokaal toegevoegd, waar de
leerlingen zich hebben te reinigen alvorens
zich naar de andere lokalen te begeven of de
school te verlaten.
De zolders boven de Bmederjj, zoowel als de
vloeren der gangen en het trappenhuis zjjn
geheel van gewapend beton vervaardigd.
Bjj de buitengewoon kostbare en zorgvuldige
inrichting van de smederjj en machinework-
plaats ib men geleid door de overtuiging dat
het ambachtsonderwjjs zich ook meer on meer
moet uitstrekken over de machinale machinebe
werking.
Dit te meer omdat een goede aizet van
leerjongens gevonden wordt in onze directe
omgeving, De uitrite Works alhier en de werf
van de koDinkljjke maatschappij De chelde te
Vlissingen.
Eindeljjk is op de benedenverdieping nog
een derde timmerwinkel. In deze is, evenals
bjj de andere, een eigenaardige, ordelgke wjjze
van berging der gereedschappen van de leer
jongens in toepassing gebracht, w&arbjj iedere
leerling een van ver zichtbare eigen bergplaats
voor zjjn handgereedschap hoeft.
In de timmerwerkplaatsen zjjn verder schaaf
banken, sljjpsteenen en kasten voor algemeen
gereedschap, waaronder de nieuwste schaven
van alle profielen voorkomen.
Thans begeven wjj ons naar de eerste ver
dieping.
Dat doen wjj langs gemakkeljjke 1.75 M.
breede trappen, waarvan het beton is afgedekt
met torgamont. Een eenvoudig gesmeed jjzércn
hek sluit de trap af.
Op de eetBte verdieping vinden wjj in
de eerste plaats een lokaal voorj lessen
in materialen-kennis en een voor de lessen
in de natuarkunde. Id het laatste is onderge
bracht een zeer volledig physisck kabinet, uit
de burgeravondschool afkomstig.
Vorder zjjn daar twee gewone schoollokalen
voor voortgezet lager onderwjjs, waarbjj na
ook het eenvoudig boekhouden is opgenomen.
Voorts vier lokalen voor vakteekenen en een
voor teekenen naar de natuur. In de laatBte
ia een amphitheater gebouwd met speciale
verlichting voor modellen.
Dan nog is er een rnim lokaal voor het
praktisch onderwjjs in 't schilderen, waaraan
verbonden een aizonderljjk stofvrjj lokaal Toor
vernissen. Voor het schilderonderwjjs is een
mooie collectie natuurmarmer en hontstalen
beschikbaar.
Al de leslokalen zjjn voorzien van kasten
voor het opbergen van teekeningen en model
len en van de noodige teekentateis, waaronder
van een afmeting van l1/, M».
Op de tweede etage zjjn wederom drie
schoollokalen en drie teekenzalen voor vak
teekenen benevens een voor natuurteekenen
van denzelfden vorm als op de eerste.
Eindeljjk is er nog een zolderruimte beschik
baar, voorloopig nog als bergplaats bestgmd.
Bjj sommige teekenzalon zjjn nog kleinere
lokalen voor het bergen van modellen.
De sohoollokalen zjjn voorzien van Ameri
kaansche volksschoolbanken.
Do bovenlokalen zjjn in medegebruik bjj de
burgeravondschool.
Het gansche gebouw door vindt men gas-
en waterleiding en eleotrische schelgeleidingen.
Op iedere verdieping zjjn voorts twee clo
sets met spoel inrichting en twee torfit-nrinoira.
Alle lokalen zjjn flink licht en lucht en
overal ia rekening gehouden met de eischen,
dio de hygiëne stelt.
Met den bouw van de school werd aange
vangen den 18 April van het vorige jaar en
1 Maart 1909 was het gebouw voltooid.
Architect voor den bouw was de heer H, J.
Brouwer, die de plannen ervoor maakte in
overleg met den directeur, den hoer J. 1. van
Wujjckhuise,
Aannemer was de heer A. Loois Jr., die het
werk twoe en een halve maand vóór den
vastgestelden tjjd tot volkomen tevredenheid
van het bestuur der Ambachtsschool opleverde.
Door den aannemer werden de werkzaam
heden in gewapend beton opgedragen aan de
Hollandsche Maatschappij .ot het maken van werken
in gewapend beton te 's-Graveohage het schil
derwerk aan de firma Wed. Hejjboer Zoon,
de levering van het glas in lood aan de firma
Labots te Rotterdam, het gesmeedjjzerenhek
aan den heer Ringlever aldaarhet aanleggen
van de gas- en waterleiding en de inrichting
van de closets en waBchgelegenheden aan de
firma G. van Nedorveen Zoon, de gasorna-
menten aan de firma H. Munters en Zoon, de
electnsche installatie aan de firma A. C.
Zoethout en Zn, de levering der kachils, naar
het systeem wed. Huynk te Rotterdam, aan
den heer B. Plnjjmers, kleederen en gordjjnen
aan de firma Belderok en Van Roo en het
stukadoorwerk aan den heer J. P. de Rjjk.
Verder werd aangenomen de levering der
schoolbanken door de firma Leyden en Van
Beest te Rotterdam, kasten door S. de Jonge te
Domburg, teekentafels door de firma Jansonius
te Zaandam en het amphitheater door de
firma Melis, Hariot en Vader te Vlissingen.
Wat de machines betreft, kannen wjj het
volgende mededeelen.
Uit de verschillende gedane aanbiedingen
werden door het ingenieurs-bureau Muller en
Unger te 's Gravenhage voor de levering aan
gewezen vanden gasmotor de firma Barger
en Co. te 's Huge en voor de machines de
firma R. S. Stokvis en Zonen ld. te Rotterdam,
Hot opstellen van een en ander werd uit
gevoerd, onder toezicht van den secretaris van
de commissie van toezicht op het onderwjjs,
den heer A. C. Zoethout, door den heor J. van
der Stad te Vlissingen.
Do benoodigde gereedschappen sjjn geleverd
door de firma's D. de Jager Jr., Van den Broecke
Jutting, beiden te Middelburg, en Gebr. Polak
te Vlissingen.
De levering der nafuurmarmerBtalen was
op edragen aan de firma Renguet en Co, die
van de hontstalen aan den heer A. Hertogs,
terwjjl de firma C. A. Schulte en Zn. het be
noodigde leverde voor het onderwjjs in schil
deren.
Mot het oog op mogeljjk brandgevaar zjjn
eenige minimax in het gebouw opgehangen.
Laat ons hieraan nog toevoegen dat met
voordacht het gebouw niet in onderdeelen
geheel is afgetimmerd, omdat vele zaken
door de leerlingen der school zeiven gemankt
kunnen worden; deuren, bescherming der
machines, verschillende kasten en andere
onderdeelen.
Evenzoo is de binnenbeBchildering ten deele
uitgevoerd (m scbuurverf) om later de leer
lingen daaraan te werk te kunnen stellen.
Eensdeels werd hierdoor besparing verkregen
anderdeels is dit uitstekend werk voor de leer
lingen der Ambachtsschool.
De drie verdiepingen zjjn onderling verbon
den door een lift ter aanvoering van de kolen,
noodig voor de onderscheiden kachala. Maker
van die lift is de firma Jan Hamer te Amster-
De nieuwe carsaB opent den 1 April met 106
leerlingen, verdeeld over drie leerjaren en vier
7akken.
Het onderwjjs wordt gegeven door een direc
teur en tien onderwjjzers, terwjjl tot het per
soneel ook nog behoort een inwonend oonoierge.
Zitting van Dinsdag.
Heden begon de zitting met schorsing.
Er waren geen 51 leden aanwezig en langer
dan 40 minuten wachten ging toch ook niet aan.
Ergo sprak do voorzitter de «afwezige leden"
toe, hon nogmaals vermanende tooh op tjjd
te zjjn.
Dat was een mooi begin 1
Toen om half twee de zitting nogmaals «ge
opend" werd - de vereischte 51 leden waren
eindeljjk op het appèl scheelde het heel
weinig of de Earner had alweder uiteen kan
nen gaan.
De heer Troelstra vroeg stemming over de
koloniale subsidie voor de Brnsselsche tentoon
stelling, maar verscheidene leden hadden na
het teekenen der presentielijst al spoedig het
gebouw weder verlaten, zoodat de voorzitter
voorzichtigheidshalve de stemming aanhield.
Eerst na de rede van den heer AalberBe, die
aller-principieelst en allervervelendst over don
tien-uren-werkdag motie Schaper bad
geredeneerd, kon tot stemmen worden over
gegaan.
Met 35 tegen 19 stemmen werd de subsidie
aanvraag goedgekeurd.
Er waren dus juist 3 leden boven het door
het reglement van orde vereischte aantal aan
wezig: 53 van de 100 heeren. Zegt het voort,
lezers 1
Nu is dat spjjbelen van H. H. Kamerleden
zeker niet goed te keuren, maar in trouwe
welk praktisch nut heeft nu een discussie als
deze over den tien-uren-werkdag. In een wet
kan dit beginsel stel dat het aangenomen
werd niet meer vastgelegd worden.
Deze Kamer heeft nog maar enkele maan
den levens 1
Bovendien is de regeering volstrekt niet
gebonden, ook al neemt de Kamer de motie-
Schaper aan. Zjj kan de motie kalm naast
zich neerleggen en tot do Kamer zeggen ik
vind die motie erg mooi, maar ik doe er niet
aan.
Het eenige nut van deze discussie is dan
ook dat er stembus-muziek nit te maken valt,
en als men de politieke redo van den heer
Helsdingen in dat licht beschouwt, is er geen
andere gevolgtrekking mogeljjk dan deze met
de motie Schaper moeten de propagandisten
den boer op!
Vergeleken bjj de keurige rede van den
voorsteller, den heer Schaper, was het gere
deneer van zjjn partjjgenoot al heel slapjes.
Ook de heeren Drucker en Van Karnebeek
lieten zich uit over de wenscheljjkheid der
invoering van den tien-uren-werkdag, eerst
genoemde in gunstigen, laatstgenoemde in
onganstigen zin.
Het standpunt, door deze beide afgevaardigden
ingenomen, zal voor de lezera wel geen ver
rassing zjjn.
Morgen voortzetting.
De belangstelling der Kamer was, zooals van
zelf spreekt, den gehoelen dag nihil.
Tweede Kamer verkiezingen.
De centrale vrjjzinnige kiesvereeniging t p
het eiland Goedereede en Overfiakkee heelt
met eenparige stemmen voor het kiesdistrict
Zie rikzee candidaat gesteld voor het lid-
ma '.schap der Tweede Kamor mr R. J. H.
Putyn te 's-Gravenhage (aftredend lid).
Door ai de antirevol. kiesvereenigingen op
Schouwen en Duiveland is met
parige stemmen tot candidaat voor de Tweede
Kamer gesteld de heer H. Ch. Vegtel
'b Gravenhage.
De chr. hist, kiesvereeniging te Haamstede
steunde reeds dezen candidaat.
Naar thanB wordt medegedeeld, zjjn de
christeljjk historische en antirevolntionnaire
fractiëo tot overeenstemming gekomen ten
opzichte van het wederzjjdsch stellen van
candidaten voor de Tweede Kamer in ver
schillende districten, met uitzondering evenwel
van do groote steden.
Bjj kon. besluit
is benoemd tot adjanct-commies bjj het Dep.
van Jastitie H. J. van der Veen, thans tjjdeljjk
alB zoodanig in dienst;
is aan mr F, A. R. A. baron van ItterBum,
op verzoek, eervol ontBlag verleend uit zjjne
betrekking van president der arr.-rechtbank
te Utrecht, onder dankbetuiging.
Verder zjjn benoemd en aangesteld tot
officier van gezondheid der 2de klasse bjj het
personeel van den geneeskundigen dienst van
het leger in Ned -Indië, de artsen H. W. Borel
en A. H. Garrer.
De gewone audiëntie van den Minister van
Marine zal op Vrjjdag a. s. niet plaatshebben
De scheuring in de 8. D. A. P.
Dinsdag was het de laatste dag van he
referendum over de Deventer-congresbesluiten
De leden der S. P. A. P. hebben zooala.
trouwens te verwachten was met overgroote
meerderheid het royement dor Tribune-redac
teuren bekrachtigd. Hierdoor is dus tevens het
officieele leven begonnen van de nieuwe
sociaal-democratische party, welke Zondag a- s.
te Amsterdam haar eerste congres zal houden.
KORTE HEDEDEELINOEN
VERGADERINGEN.
In de Dinsdag te Utrecht gehouden verga
dering van do Ntderlandsche Pomologische Ver-
teniging werd als bestuurslid gekozen de heer
D. J. van der Have. die de benoeming aannam.
Door den heer Kakebooke werd de wensch
te kennen gegeven van de afdeeling Goes
dat men daar gaarne een curBus had in fruit-
verpakking.
Dit zal door het hoofdbestuur worden over-
wogon.
&NUERWUS.
Te 's Gravenhage slaagden Dinsdag voor
de akte nuttige handwerken de dames A. M.
Bartels en M. Smits, beiden van Z i e r i k z e e,
M. A. Poulusse en U. A. J. Smallegange, beiden
van Nieawerkerk.
RECHTSZAKEN.
Arrondissements-ttechtbank te Middelburg
Bjj de in ons nommer van Zaterdag 6 dezer
vermelde uitspraak inzake jacktovertreding
tegen J. M. d. J., arbeider to Goes, staat dat
deze is veroordeeld tot f 10 b. s. 5 d. h.; dit
moet zjjn 2 X f 10 b. s. 2 X 5 d. h.
In de Dinsdag te Utrecht gebonden open
bare terechtzitting van den Centralen raad van
beroep werd uitspraak gedaan in het hooger
beroep van C. A. to Nioawdorp ('s-Heer
Arendskerko), tegen de uitspraak van den
Raad van Beroep te Middelburg, houdende be
vestiging der beslissing van de Rijksverzeke
ringsbank, waarbjj hem met ingang van 24
September 1908 f 0.171;, rente per werkdag is
toegekend ter zake van een ongeval, tenge
volge waarvan zjjn linkerpols werd gekwetst.
De Centrale Raad bevestigde de uitspraak.
Voor de rechtbank te Arnhem is Dins
dag 6 weken gevangenisstraf gt-ëischt, wegens
mishandeling van een jachtopziener diejacht-
overtredmg constateerde, tegen den heer H
M., gewezen hoofdredacteur van De Kampioen.
Uitvoering van Bruoh's Odysseus
door de Zangvereeniging
Tot Oefening en Uitspanning.
In 1873 schreef Bruch zjjn Odi/sseus en in
hetzelfde jaar reeds hield Anton Krause met
zjjn zangvereeniging te Barmen het werk ten
doop. Hier in Middelburg werd het voor hei
eerst uitgevoerd in 1883 en later nog eens
in 1893.
De Oud-Helleensche Goden- en sagenwereld
welk een rjjken schat van verhalen bezit
ten we niet in de Grieksche Mythologie
trokken Bruch in het bjjzonder aan. Dikwjjls
reeds was vóór hem geprobeerd de een of an
dere Btof eruit dramatisch te bewerken, maar
met minder goed gevolg.
Bruoh echter deed hot met succesde af
wisselende stemmingen, de fantastisch be
schreven zwerftochten van Ithaka's koning
den Griekachen held nit den Trojaanschen
oorlog, hebben Bruch tot het concipieeren van
zjjn koorwerk geleid. De rjjke wereld van
Homerus1 gedachten is door Bruch's muziek
ons nader gebracht. Al heeft hjj zich niet aan
een zuivere vertaling der Odysseia gehouden
maar gewerkt op een Dichtung van IVilb, Paul
Graff, de hoofdfeiten bleven in hun geheel
onaangetast en we danken dus Bruch dat het
grootsche Epos van Homerus ook buiten den
kring van hen, die met de klassieke dichters
vertrouwd zjjn, bekend is geworden.
Door een vrjj lang instrumentaal voorspel
de bedoeling daarvan is mjj niet geheel duide-
ljjk, behalve dat er motivisch verband met het
duet aan het slot van het werk is waar te
nemen, hetgeen echter de lengte niet recht
vaardigt wordt het werk ingeleid.
Treft al dadeljjk in het eerste deel, Odys
seus gedurende zeven jaren vertoevend op hot
eiland dor nimf Kalypso, de liefeljjke melodie
van het driestemmig nymphen koor, het tweede
deel verplaatst ons levendig in de situatie der
handeling: Odysseus in de onderwereld. Het
is Bruch door de keuze van zjjn motieven en
zjjn instrumentatie gelukt hier de duister-
mystieke omgeving van den Hades te schilderen.
In het Sirenen-koor maakte de componist
gebrnik van het roeiers motief, dat in de vorige
deelen ook reeds wordt aangewend.
Het vierde fragment: de storm, do kamp
met de woedende elementen en Odysseus'
redding op het eiland der Phaeaken is een der
best geslaagde van het heele werk
Met sobere middelen hoeft Bruch de hevig
opbruisende bewegingen van den storm, van
de zich scbjjnbaar tegen den held keerende
natuurkrachten nagebootst. Een mooi effect
bereikt de componist bv. daar waar na Tose, di
Donnergebriill de bassen met een forach tegen-
motief alter Stürme Qewalt stilrzt tlber einander
inzetten. Dat is een hoogtepunt, te sterker
werkend door de tegenstelling, wanneer het
koor der Okeaniden het verichjjnen van
Lenkothea beziDgt, die den ongelukkigen
zwerveling reddend nabjj staat. Met een
smeekbede aan Athene hem thans rust te
gunnen na de woelige stemmingen een
mooie gedragen zang sluit dit fragment en
tevens hot eerste deel van het werk af.
In het tweede deel treedt de tweede hoofd
persoon meer op den voorgrond. We hooren
Odysseus' gade in Penelope's Trauer haar leed
uitzingen en tot Helios, den zonne-God, haar
bede uitspreken haar man te beschermen.
Dan volgt het tafreel, waarin Nausicatt en
het vrouwenkoor OdysseuB verwelkomen en hjj
tot den Koning der Phaiaciërs gebracht wordt,
waar hom een gastmaal 7e scène wordt
aangeboden. Dit is mede een der mooiste dee
len van het werk. In het gezang der Rhapsoden
wordt de terugkeer na Troje's val bezongen
en in het bjjzonder het droeve lot van Aga
memnon en Odysseus geschilderd. Een der
meest bekende scènen is Pene'ope ein Gewand
wirkend. De droefgeestige stemmmg, het
weeklagend-motief van het koper a e aa, dat
herhoaldeljjk en nau het slot onder den uit
roep Odysseus nogmaals weerklinkt, is vol
smarteljjke uitdrukking.
Het 9e tafereel schildert den eigenlyken
terugkeer, de vreugde-uitbarsting van Odysseus
bjj het zien van zjjn land en zjjn opwelling
van toorn en wraak bjj het vernemen wat
Penelope gedurende zjjn afwezigheid weder-
voer.
Ten slotte het feest op Ithaca, waaruit bigde
stemming bjj het wederzien der lang geschei-
denen ons tegenklinkt, gevolgd door een breed
aangelegd slotkoor met koraalachtige melodie
waaruit machtige klanken van jubel en triomf
opstjjgon.
Ga ik den totaal indruk na, die het werk
in zjjn over hot geheel schitterende uitvoering
alle eer aan deD directeur Cleuver voor zjjn
bezielende leiding op mg lieeft gemaakt,
dan is het deze, dat Bruch's kracht schuilt in
het opbouwen van groote koormassu's en in
zjjn molodieënrjjkdom.
In beide is bjj een meeBter, maar dikwjjls
laat daartegenover zjjn orkestbehandeling,
mede door het gemis aan voornaamheid zjjner
motieven, onbevredigdto vaak treft inen
nietszeggende phrasen, bv. in den Seesturm
de togenbeweging in achtsten in de begelei
ding op Seht er stürzt sich hinab en, om nog
iets te noemen, de zeer zwakke inleiding van
VI Nausikaü.
Maar Bruch's Chorsalz is voortreffeljjkal
doet hjj soms te massaal, er zjjn weinig com
ponisten, die hem op dit punt evenaren.
Onnoodig te zeggen, dat Bruoh in het koor
onzer zangvereeniging een wakkeren vertolker
indt.
Dat bjj de sopranen een enkele hooge B er
minder mooi uitkwam, is de schuld van
Bruch; hg vergt soms te veel, wil de klank
uiooi bljjvon; maar wederom moe: ik met
gto ten lof gewag maken van wat h»t koor
Dinsdagavond hoeft gedaan. Eén opuiu>king:
bet mannenkoor, het viel me al eens vroeger
op, nemo bet p. en p.p., indien dit voorge
schreven is, meer in acht. Dat kan mooier.
Van de soliston noem ik het eerst de alt,
ejuffrouw Lotte Dahmen. Eon prachtstem!
op zjjn mooist in het midden- en lage register
n oeD zeer expressieve voordracht. Vooral
n fragmenton V en VIII heeft deze, mjj tot
nu toe onbekende zangeres in hooge inato
geboeid.
Tegen het zeer donker getinte orgaan der
alt kwam do licht-aansprekonde, kristal-heldere
opraausiem van mevrouw Nic. van den
Houten—Sino op zjjn gunstigst uit; een zan
geres, die met veol zorg en zeer nauwgezet,
tevens met voldoende vrjj beid, haar part jj ver
tolkte. Beide dames behaalden een met gering
Hucces, evenals trouwens do heer Thom. Denya
ons van de /•Vönctscus-uitvoering wèl be
kend. In den aanvang ontBierdo een gedarig
vibrato, vooral in de hoogere ligging, zjjn
voordracht, maar later werd dit beter en
maakte de zanger met zjjn klankvolle, sympa
thieke baryton wederom een goeden indruk.
De heer Joh. A. Hoes heoft een goed, hoewel
Diet door bjjzondere eigenschappen uitblinkend
orgaan, maar door zjjn veelal stjjve en kleut-
looze voordracht, wist hjj aan zjjn kleine party
niet het noodige relief te geven.
De kleine tenorsolo in het eerste deel
werd door een ongenoemde zeer verdienstelijk
gezongen.
Zonder ik een enkelen minder fraai gepro-
duceerden hoornklank uit, dan kau ik met
onderscheiding het orkest noemen, dat met
gelukkigen uitslag zjjn waarlyk enorme taak
volbracht.
Na nog tot besluit van het seizoen in Mei
het tweedaagsch muziekfeestmjj dunkt, na
dezen druk-bezochten en wèl geslaagden Bruch-
avond hebben we opnieuw reden daarvan iets
grootsch te verwachten.
A A. NOSKE.
Verschenen is nommer 1 van het Esperanto-
buletin. Dit verschynt iedere maand en wordt
uitgegeven door de Esperantistische Pers-club.
Het heeft ten doel uitgebreide voorlichting te
geven omtrent die wereld-hulptaal.
Het adres is bureau Vreemdelingenverkeer
Plaats la 'sGravenhage.
Door prof. Mallinckrodt, hoogleeraar te
Groningen, is Maandagavond aldaar een door
bem geschreven maar onuitgegeven treurspel,
De Dood van Johannes den Dooper, gelezen voor
een tamelyk bezette zaal.
Vooraf verklaarde hjj, op ethische gronden
het tooneel van thans ai te keuren. Z. i.
moeten godsdienst en geloof ten tooneele ge
voerd Op het tooneel behooren zjj te worden
uitgebeeld om ten goede te werken en de
christen doet goed ais bjj moedig daarnaar
streeft. «De godsdienst op het tooneel," zjj
daarom voor de geloovigen de louzo.
Zjjn drama is daarvan een proeve.
In 't jongBte nummer van De Amster
dammer komt en afbeelding voor van Villa
steig te Nieder-Ingelheim, waar Multatnli zjjn
laatste levensjaren doorbracht. In dit gebouw
is 11 Oct. jl. een gedenksteen onthuld met
het opschrift Mul'aluli. In dit huis overleed
Eduard Douwes Dekker op 19 Februari 1887.
Door Clara Viebig is een drama geschre
ven Das letzte Glück, dat te Frankfort het eerst
zal worden vertoond.
Van Hauptmann werd in het Lessing theater
te Berljjn opgevoerd Griselda, dat zoowel
applaus als gesis uitlokte, en in de critiek
niet gunstig beoordeeld wordt.
Naar de Java-Bode meldt, zou de hoer
Max Breedvoort, vroeger verbonden aan het
Neder andsch Indische Tooneel onder leiding van
den heer Kimmel, met de Rembrandt naar
Europa gaan om uit eigen middelen, wellicht
in vereeniging met Louis Bouwmeester, een
nieuw tooneelgezelschap te engageeren en
daarmede naar Indië terug te koeren.
KERKNIEUWS.
Onder vele blyben van hartelfike belang
stelling en vriendschap herdacht Dinsdag ds.
L. N. van Noppen, die tbans zpn dienstwerk
te Scheveningen verricht, den dag waarop bjj
vóór 25 jaren het predikambt bjj de Nederl.
Herv. gemeente aanvaardde.
Kapitein Hans Christoffel, die thans met
verlof hier te lande is uangekomen, is verloofd
met mej. Ad. van Ryswjjok te Antwerpsn, een
