HIDDELIMUiSCJIE COURANT.
Woensdag
24 Februari,
Sprokkelingen.
46
lt>2- Jaargang.
1909.
Dozo courant verschijnt d a g o 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f 2.
Afzonderlijke nummers kosten B cent.
Therm, alhier en tel. weerbericht van het K. N. Met. Instit. te Bilt.
23 Febr. 8 o. vm. 37 gr„ 12 a. 39 gr., av. 4 n. 39 gr. - Hoogste baroro. «tand 779.2 te Riga;
laagste 758.2 te SeydiBfjord. V er waohting tot den avond van 24 febr.: zwakke tot matige
O. tot N.O. wind, nev. tot licht bow. lucht, droog weer, 's nachts mat. vorst, overdag boven het vriesp.
Advortontiën20 cent per rogol. Bij abonnement voel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten on Dankbotuigingon van 17 rogels f 1.50elke regel me
20 cent. Reclames 40 cent por rogol. Grooto lettors naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën on reclames, niet afkomstig uit Zooiand, betreffende
Handel, Njjvorheid on Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bnrean A. DE LA
MAR Az., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam- j*
De opgaaf van den spoordienst komt in
dit nommer voor op de gebruikelijke
plaats.
Middelburg 23 Febrnari.
Trots do waarschuwing van mr P. J. Troel-
stra die dit onnoodig achtte ie dan toch
Zondag te Amsterdam, wat te verwachten was,
door de Marxisten besloten tot oprichting van
eene nieuwe sociaal-democratische
partjj op M a r x i st i b c h e n grondslag.
Er is wel de reserve gemaakt dit alleen te
doen voor het geval het referendum, dat 7
Maart a.t, gesloten wordt, het royementsbe-
sluit van het Deventer Congres bekrachtigt,
maar dat zal wel gebeuren.
Onder de ongeveer twee honderd en vjjttig
partjjgenooten, die tot stichting der nieuwe
partjj wilde meewerken, behooren, behalve de
drie redacteuren van de Tribune, de heeren D.
Wjjnkoop, J. Ceton en W. van Raveeteyn, o.a_
ook de heeren mr M. Mendols, dr Herman
Goiter, mr H. 3. W. Sannes (Amsterdam) en
anderen.
De nieuwe partjj zal ook aan de verkiezin
gen deelnemen.
Mr Troelstra heeft voorspeld dat de opriob-
ting van een nienwe partjj tot mislukking
zal leiden.
Wjj zien daarom met belangstelling uit
naar den loop, dien deze beweging hebben
zal. Voorloopig ziet het, naar het begin te
oordeelen, er niet naar uit dat Troelstre's
profetie zal uitkomen.
De strjjd zal, dunkt ons, nu nog scherper
wordengevolg, zooals wjj opmerkten, van het
buiten de S. D. A. P. zetten der Tribune re-
daotenren.
m
In De School met den Bijbel komt een lezens
waardig opstel voor, dat, uit zich zelf reeds
merkwaardig, nog belangrijker wordt door de
toepasselijkheid op toestanden in Goes. Het
blad klaagt over deaignnst tnsschen
Hervormden en Gereformeerden,
meer in 't bijzonder op onderwjjzeragebied,
waar zjj elkander beloeren en belagen. Er is
een znoht om te spljjten, zegt het blad, altjjd
splitsing en nog eens Bplitsing, en hot vervolgt
«Pas werd een Bijzondere normaalles eigens
opgericht, die al overbodig is, wjjl men in
een naburige plaats jjvert voor kweekschool.
Maar goed, de normaalleasen werden in elkaar
gezet. Gereformeerde en hervormde onderwij
zers zonden samen werken en een Hervormde
werd aangewezen als Directeur. Maar hg had
buiten zjjn Bestuur gerekend, dat protesteerde.
Hg mocht niet naa een gemengde normaalles
werkzaam zjjn "Wat nu? Wel, men zou ook
een Hervormde oprichten en zoo zullen er
twee komen.
Wat ia dit tooh
In kleine plaatsen, waar eon school van een
der beide richtingen bestaat, wordt meestal
spoedig een van de andere zgde gesticht."
Dan klaagt de courant nog in verschillende
toonaarden over die kerkoljjke twisten, over
dien onohrietelgken njjd en hoopt dat de
broeders zich zullen beteren.
't Is treffend hoe het aangehaalde voorbeeld
geljjkt op gebeurtenissen, die zioh pas in
Goes hebben afgespeeld tu=Bohon Hervormden
en Gereformeerden, merkt de Goesehe Cri op.
Die broedertwisten en die splitsingen zjjn
't noodzakelijk gevolg van Kuyper'a school
wetten. Met staatsgeld worden nu kerkeljjke
twisten aangelegd en onderhouden.
Onder het opschrift «Onrechtvaardig
v e r w jj t" bevatte de Amh. Crl dezer dagen een
lezenswaarig hoofdartikel, waarin hare redactie
wees op de ongegronde beweringen omtrent de
werkzaamheid van het vorig kabinet
't Ia zoo gemakkelijk, aldus schreef zjj, on),
geljjk rechts gebruikeljjk is, op het ministerie-
Da Meester te smalen, dat in de beide Earners
geen meerderheid had en slechts 21/, jaar aan
't bowind was, maar eene vergelijking met het
kabinet-Euyper, dat integendeel een talrjjke
en volgzame meerderheid in baide Earners en
gedurende 4 jaar het bestuur in handen h*d>
veilig kan doorstaan. In wat het tot stand
bracht, Btnat het dnarbjj in geenen deele achter,
en evenmin in hetgeen het gearbeid heeft.
Wat de ministers De Meester, Veegops en Van
Raalte bv. in 2'/* jaar hebben aanhangig ge
maakt en voorbereid, weegt vrjjwel op tegen
de ontwerpen van dr Enyper, mr Loeff en mr
Harte, in 't algemeen tegen de vrucht der
vierjarige werkzaamheid van het Christelijk
Eabinet. En aan wie de schuld als uit de
programma's van de partyen der linkerzijde
geen uitvoerbaar werkprogram is samen
te stellë'n, waaraan anders dan aan de anti
these, welke in de coalitie opgesloten houdt
een aantal hervormingsgezinde mannen, wier
denkbeelden omtrent de practische politiek hen
de aangewezen aamenwerkets zouden doen zjjn
met gelijkgezinden ter linkerzijde tor uitvoe
ring van een hervormingsprogram ad hoe, in
dien maar niet, geljjk in 1905. het landsbelang
werd ondergeschikt, gemaakt aan het behoud
der coalitie.
Waarlijk, de ervaring van 1901/1905 is alles
zins geschikt, dc rechterzjjde tot bescheiden
heid te stemmen, en kan de linkerzijde aller
minst tot navolging verlokken om te zeggen
wat men zich na de overwinning wel voorstelt
te doen. De troonrede van 1901 was overladen
genoog, maar wat was daarvan verwezenlijkt
in 1905 Men moge rechts nu het programma
van De Standaard overnemen en zeggen dat
men in 1909 tot 1913 de regeling van het
gezinshoofdenkiesreoht. van de verplichte in-
validiteitB- en ouderdomsverzekering, de tariefs
herziening en de volkomen gelijkmaking van
het bgzonder en het openbaar onderwijs ter
band nemen zal, ia er in dö coalitie één ern
stig man die zou durven verzekeren dat daar
van ook zelfs maar de helft werkelijk tot stand
zal kunnen komen?
Aan grootspraak heeft het veelgesmade Ka
binet-De Meester zich althans niet schuldig
gemaakt, en dit goede voorbeeld trekt de
linkerzijde te zeer aan, dan dat zjj, nog vóór
de beer geschoten is, reeds den huid verkoopen
zou. Wat de linker partgen zonden w o n-
sohen te kunnen verwezenlijken, hebben zjj
nu reeda duidolgk te kennen gegeven; wat
geschieden zal als de rechterzijde niet
de meerderheid behaalt, zal voor een belang
rijk deel ook van hare honding afhangen.
Een eigenaardige mededoeling
doet de sohrjjver der Brieven uit de Hofstad
aan hetzelfde blad.
Hg wjjst nl. op het volgende
Het heeft niet veel aandacht getrokken dat
de Staatscourant dezer dagen het eervol ont
slag heeft vermeld van den heer H. J. Lovink
(op zgn verzoek) als vertegenwoordigend lid
voor Nederland in hot Permanent Comité van
het internationaal Landbou w-Instituut te Rome,
de benoeming van onzen gezant te Rome, jhi
mr H. van Weede, tot zjjn opvolger als lid
van dat Comité, on de benoeming van den
heer Lovink tot plaatsvervangend lid.
Toch verzekert men, dat er achter deze be
noeming en verwisseling meer zit, dan de
oningewjjden wel denken.
De heer Lovink, de hsogstverdienstelgke
directeur-generaal van Landbouw, iB veel op
reis, meestal om ons land in den vreemde te
vertegenwoordigen met het oog op de Bpeciale
belangen van onzen landbouw en veeteelt eu
van onzen handel in landbouw- en zuivelpro
ducten. Hg doet dat voortreffelijk, want hg
is door on door op do hoogte van wat er op
dit gebied omgaat, niet alleen in groote Ijjncn,
maar ook in détails. Men noemt den hoor
Lovink wel eens de rechterhand van den
Minister, en niet ten onrechte.
Het toeval en de Kabinets-formateur oven-
wel hebben gewild, dat de tegenwoordige
Minister van Landbouw een oud-predikant is
en alzoo uit den aard van zgn opleiding on
van zgn ambt niet bjjster vertrouwd met zulke
practisohe materieole en wereldsche zaken als
de handel in boter, kalveren en aardappelen,
de behoeften van den veestapel, do zorg voor
den visehstand, het toezicht op de bobos-
sohing enz.
Telkemale nu, wanneer de heer Lovink op
reis wm en de Minister toevallig aangelegen
heden vAn dien aard te verdedigen had, heeft
hjj en hjj niet alleen - het gemis van zgn
rechterhand geducht gevoeld. Dat was o. a.
het geval bjj de begrootingsdebatton in de
Eerste Kamer, en ook tjjdena de behandeling
van het wetsvoorstel lot verhooging van hoofd
stuk X, met het oog op de invoering van den
keuringsdienst van exportvleesch. Bjj deze laat
ste gelegenheid heeft de Minister Talma zich,
bjj gemis van den alwetonden Directeur Ge
neraal, meermalen zóó vastgepraat, dat hjj
allesbehalve een schitterend figuur maakte,
en zjjn rechterhand Bmarteljjk terug verlangde.
Maardeze was te Rome, waar hjj ijverig
deelnam aan do zittingen van het Permanent
Comité bovengenoemd, en niet gemist kon
worden.
Voor hot vervolg zal in dergeljjke gevallen
de zaak nu zoodanig geregeld worden, dat de
bekwame Directeur Generaal desnoods tjjdeljjk
door een ander, in dit geval onzen gezant
zal kunnen vervangen worden, zoodat de
Minister, als hjj dezon univeraeelen landbouw-
specialiteitnoodig heeit, over hem beschikken
kan, en de stem van Nederland, daar waar in
den vreemde over de internationale belangen
van den landbouw beraadslaagd wordt, tóch
niet zal worden gemist. II ;t is met de ver
vanging good beschouwd dus juist het om
gekeerde van wat de Staatscourant meldtdo
plaatsvervanger in oigeuljjk de gozant, en niot
de Directeur Gonoraal. Maar het omgekeerde
was niot ovoreon to brengen met dea rang
van onzen diplomatieken vertegenwoordiger,
vandaar die zondorlinge rogeling.
Benoemingen enz.
Bg kon. besluit
is de inspecteur van den mari&e-eiooinvaart-
dienst, met rang vau kapitein-luit. t/z-, J. H.
Gjjzen. bevorderd tot inspecteur van den marine-
stoomvaar tdionst, met rang van kapitein t/z.
is aan den luit. t/z. 2de kl. G. Duyckinck
Sander eervol ontslag uit den zeedienst ver-
leend, onder toekenning vau pensioen-,
is aan H. do Kiowit, te Dordrecht, op ver
zoek, eervol ontslag verleend als opzichter van
don Rijkswaterstaat lste kl.
De gewone audientiën van den Minister
van Financiën en den Minister van Koloniën,
zullen Dondordsg 25 en Vrjjdag 26 dezer niet
plaats hebben.
KORTE ItlEDEDEBLINGBN
VERGADERINGEN.
Op de algemeene vergadering van Patrimo
nium is als voorzitter herkozen de heer P. van
Vliet, tot bestuurslid de beer D. Lautenbaoh,
te Leeuwarden. In de plaats van den heer J.
K»uning te Groningen, die zich niet herkies
baar had gesteld, werd gekozen de heer A-
Zylstra, te Groningen, met 75 stemmon. De
heer J. Huizingn, van Axel, had 52 stemmen.
De volgende motie, door het Bondabestuur
iagediend, werd, na discussie, aangenomen
ïHotNederlandsch Werklieden-Verbond Pa
trimonium, in jaarvergadering te zamen geko
men, spreekt als zyne overtuiging uit, dat met
de volgende punten van sociale wetgeving bg
de aanstaande verkiezing voor de Staten-Gene-
taal ernstig rekening behoort te worden ge
houden, opdat met name de telkens teleurge
stelde hoop op de totstandkoming van wettel jjke
maatregelen tegen de geldelijke govolgen van
ziekte, invaliditoit en ouderdom, spoedig ver
vuld worde;
en besluit, van dit program afschrift te zen
den aan de centrale comité's dor Chr. Hist.
Unie en A.-R. partjj en noodigt alle leden
van het Vei bond uit, daarvoor in do Kieavor-
eenigingen, waarhij zjj zjjn aangesloten, krach
tig op te komon.
1. Patrimoniaal vraagt dat de verzekering
tegen de geldeljjke govolgen van ziekte, onge
vallen, invaliditoit en ouderdom; door de wet
worde geregeld (met dien verstande dat de
verzekering den geheelon arbeidersstand om
vat)
dat bg de regeling der verzekering zooveel
mogeljjk op medewerking der betrokkenen
worde gerekend
dat de Regeoring niet alleen bjj de wet tot
verzekering vorplichte, maar deze ook door
flnancieelen steun mogeljjk make;
en dat tot zoolang wetteljjke verzekering
den ouden van dagen nog niet ten goede kan
komen, tjjdeljjko maatregelen genomen worden
om in hunne verzorging te voorzien.
'2. Ter boacherming van onzen nationalen
arbeid vraagt Patrimonium belemmerende bepa
lingen voor den invoer van bewerkte artikelen
uit het buitenland.
3. Tor bevordering van Zondagsrust vraagt
Patrimonium herziening van de Zondagswet,
opdat alle niet noodzakelijke arbeid op 2ondag
worde geweerd.
4. Ter wille van de volkshuisvesting en de
belangen van den landarbeider, vraagt Patri
monium uitbreiding van het onteigeningsrecht,
ter verkrjjging van grond, door de gemeenten
in erfpacht uit te geven.
5. Patrimonium vraagt eene zoodanige uit
breiding van het kiesrecht, dat het verleend
worde aan gezinshoofden en daarmede geljjk-
geBtelden, zoodat hierdoor aan den arbeiders
stand in zgn geheel het kiesrecht kome.
OOST-INDIÉ.
Kapitein Christoffel is, naar men aan het
Hbld. uit Koeta Radja si Anoe achrgft, den
len Februari jl. per stoooer Oranje naar Europa
vertrokken. De geneeskundige commissie reikte
hem een spoedceruficaat uit voor een buiten-
landsch verlof tot herstel van gezondheid.
De gouverneur van Atjeh betuigde aupitoin
Christoffel bg coiumandomen'lorder zgae bij
zondere tevredenheid voor ue zoo buitenge
wone plichtabetr icnting en voor de uitstekende
diensten, welke hg heeft bewezen gedurende
zjjn laatste verbluf aldaar, bij de uitvoering
cener uiterst moeiljjke opdracht.
Dit Stad eu Provincie.
De sergeant J. Sinke Sr., van het 2e batal
jon 8e regiment inf. te Middel burg, is
met ingang van 27 Februari a. s. overgephatat
als schrjjver ten bureele van den Inspecteur
van den Geneeskundigen dienst der landmacht
te 's Gravenhftge.
Naar de openbaro terechtzitting dor ar-
rondi68ementB-rechtbanb te Middelburg
is vonvozon, met bovel tot gevangenhouding
on instructie de zaak tegen P. D, v. G., 43
jaar, voorman, wonende te Heikant, gemeente
St. Janstoen, thans te Middelburg in hechtenis,
beklaagd van bedriegeljjko bankbreuk.
De Bondsvergadering van den Chr. i\,'at.
Werkmansbond zal dit jaar in Augustus of
September te Middelburg gebonden wor
den.
tiitYlissingen.
Naar men ons meldt, hebben de plannen
aangaande het Cajé Bos aan den Noordzee-
boulevard aldaar, waarvan wjj onlangs melding
maakten, thanB een zoodanigen vasten vorm
verkregen, dat zjj binnen korten tjjd znllen
worden uitgevoerd.
Maandagavond werd te H e i n k e n •-
zand, op initiatief van de heeren Hoorweg
en Maas, een afdeeling opgericht van het
Centraal Genootschap voor kinder herslellings- en
vacantiekolonies. Zjj telt aanvankelijk 15 leden.
Maandagavond vergaderde teZierikzee
in bet café Adriaanse de liberale kiesvereni
ging, afdeelingen A en B, waarin met het
bestuur 38 leden tegewoordig waren.
Door den penningmeester werd rekening
gedaan over het jaar 1908, welke rekening
door de vergadering werd goedgekeurd.
Daarna werd uit het aanbevolen tweetal voor
de keuze van een bestuurslid, om te voorzien
in de periodieke aftreding van den heer mr.
A. J. F. Fokker, met 33 van de 38 stemmen
benoemd de heer jbr. R. de Muralt. De mede-
aanbevolene, de heer H. van Nouhujjs, verkreeg
4 stemmen, terwjjl eene stem in blanco was
uitgebracht.
Verder werd het reglement der lrieBvereeni-
ging gewjjzigd, voornamelijk ten doel hebbende
om de gesplitste afdeelingen der Vereeniging
A en B ("verkiezingen voor Tweede Kamer en
Prov. Staten en voor den gemeenteraad)
samen te voegen,
In de Maandagavond te Stavenisse
door de Vrijzinnige kies vereeniging Algemeen
Belang gehouden vergadering, is met|algemoene
stemmen besloten tot opheffing der Vereeni
ging. De in kas zjjnde gelden zullen aan hel
hoofdbestuur te Goes worden gezonden.
Zondag jl. gaf te B i e r vl i e t de rede
rijkerskamer Jacob van Lennep een tooneel-
voorstelhng, terwjjl de Harmonie afwisselend
eemge muziek nommorB deed hooren.
Er is maar één, een tooneelspel in drie be
drijven en een voorspel door D. Vries, werd
zeer verdienstelijk gespeeld.
Het bljjspel Op leven en dood had minder
succes, vermoedelijk door te weinig voorbe
reiding der spelers.
Ofschoon wederom tegen entree gespeeld
werd, was de opkomst niet groot te noemen.
Hot programma bevatte dan ook niet tot
slot het gebruikelijke woordje >bal".
Een installatie.
Hedenmorgen werd teBreakenede nieuwe
burgemeester, de heer P. H. G. Montenberg,
ten raadhuize plechtig geïnstalleerd.
Met de boot van bg half elf kwam de heer
Montenberg van Vlissingen te preakens aan
de ponton aan, van waar per rjjtuig naar het
stadhuis gereden werd.
Op de ponton waren ter begroeting aan
wezig de heeren De Hulln en J. do Hulster
beide leden van den raad. Vorder was een
vrjj talrjjk publiek bjj do aankomst tegen
woordig,
In de Raadskamer, waar zich de leden van
den raad, de secretaris en eenig publiek be
vonden, hield de oudste wethouder, de heer H.
Wejjkman, nadat voorlezing was godaan van
de benoeming en de eed aflegging, een toe
spraak.
Hg zoide ongeveer het volgende
>M|jnheer Montenberg.
U is de onderscheiding to beurt gevallen
van door 0. 11. de Koningin benoemd te wor
den tot burgemeester van Breskens. Daze
benoeming zal u zeker aangenaam zgn.
Namens wethouders, de raadsleden en den
secretaris wensch ik u van harte geluk met
die benoeming.
Wjj hopen dat u als burgemeester de be
langen van onze gemeento zult behartigen en
voorstaan.
Namens mjjn mede-wethouder zeg ik u onzen
vollen steun toe iu alles wat bovorderljjk kan
zjjn voor den bloei van do gemoente.
Mocht het voorkomen dat een verschil van
inzichten bestaat tueschen u en ons, dan hoop
ik dat dio geschillen op vredelievende wjjze
opgelost zullen worden."
Alvorens den nieuwen burgemeester hot
toeken zijner waardigheid te overhandigen,
wjjdde de hoer Wejjkmaa nog enkele woorden
van groote waardeering aan de nagedachtenis
van den heer Gerritsen, den overleden burge
meester, die bjjna 30 jaar do belangen van
Bieikens heeft behartigd.
De bsrgemeester bracht in zjjn antwoord
allereerst eerbiedigen dank aan H. M. de
Koningin, die hem het vertrouwen waardig
keurde hem te benoemen tot burgemeester vas
Breskems, en aan de hooge autoriteiten die
daartoe adviseerden.
Verder dankte hjj den wethouder voor zjjn
harteljjk woord van wolkom, en zeide zich niot
te ontveinzen de moeilijkheden van de taak,
die hem op de schouders gelegd is. Maar
waar hjj op den steun van de wethouders, de
raadsleden en den secretaris zal mogen reke
nen, daar twjjfelde hjj met die moeilijkheden
te boven te zullen komen.
Hjj deed daarom een beroep op aller staan
on medewerking.
Ten slotte zeide hg met rechtvaardigheid en
oprechtheid zgn ambt te znllen waarnemen
en Bprak hjj den wensch uit, dat, onder Gods
zegen, zjjn bestuur zich zou kenmerken door
orde en rust in de gemeente en door haar bloei
en vooruitgang, waarvoor hg rekende op den
steun van de bewoners.
Na de toespraak werd de burgemeester luide
toegejuicht.
Van twee tot vier uur was or ten raadhuis»
gelegenheid den nieuwen titularis te eprek» i -
De gemeente had een eenigszins foes tel; k
aanzien, daar van verscheidene huizen de vlug
woei en do schepen in de haven, als welkom»'
groet, vlaggen en wimpels geheschen hadd,
Heden avond brengt het fanfare-gezelscLb
Uit het VolkVoor het Volk den burgemeesu
een serenade met fakkellicht.
Bg de plechtigheid waren do borgemeeBtr:9
van Schoondjjke en Groede tegenwoordig.
Posterijen en telegraphie.
Het verkeer in 1908 op het poet- en tele
graafkantoor te A x e 1 is af te leiden uit du
volgende cgfers.
Het aantal der verzonden aangeteekendc
stukken bedroeg 684, dat der ontvangen 901
op 6046 postwissels werd gestort f 85.071.96'
en op 3932 uitbetaald f 58.150.39; 2616 post-
paketten werden verzonden en 8095 ontvangen-
Ter invordering werden aangenomen 483 kwi
tanties tot een bedrag van f 3.192 26» en inge
vorderd werden er 4490 ten bedrage van
f 97.529.50.
Op de poBtspaaibank hadden 675 inlagen
plaats ad f 108.820.42» en 354 terugbetalingen
ad f 83.477.80.
Verzonden werden 1607 telegrammen, ont
vangen 2386, tor wjjl 341 telefoongesprekken
werden behandeld.
MDBRWU&
In de maanden Juli en Augustus, en zoo
noodig in de eerste dagen van September e k.,
zal examen worden gebonden voor toelating
van jongelieden al* cadet by de Kon. MU.
