MIDDËLBlRGSClie CÖIIIÜINT. «i°. 43 Dinsdag 23 Februari, Midtlellrarg 22 Februari. Het Tooneel. 132- Jaargang. 1909. Deze courant verschijnt dagelijks, roet uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal, zoowol voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thorm alhier en tel weerbericht van bet K. N. Met. Instit. te Bilt. 22 Febr.8 u. vin. 32 gr., 12 n. 45 gr., av. 4 u. 43 gr. Hoogste barotr. stand 778.7 te Riga; laagste 757.6 te Seydisfjord. Verwaohting tot den avond van 23 Febr.: zwakke wind, nevelig tot onbewolkte lucht, droog weer en dezelfde temperatuur. Advertontaën20 cent per regel. Bij abonnement voel lager. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die rij innemen. Tot de plaatsing van advertentiën en reolames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffende Handel, Ngverheid on Geldwezen, is gerechtigd het Algemeeu Advertentie-Bureau A. DB LA MAB Az., N.Z. Voorbnrgwul 266, Amsterdam. Van den Haagscben Toren. Do Vpverberg-agitatie, die eenige jaren geleden hier de gemoederen hevig in beweging bracht, is weder herleefd, nu het gemeentebestuur van plan scbynt om de zoo hoog noodige verkeerabetering onzer binnenstad ernstig ter band te nemen. Evenals toenmaals worden ook nu weder vergaderingou belegd en adressen aan don rand aangeboden om de vroede vaderen af te houden van het plan een stuk van den Vjjvor te dempen of de Gevangenpoort te amoveeren. Dit zou ook werkelijk dood jammer zyn en bet schoone stadsgezicht, dat thans de Vijver berg, het Buitenhof en omgeving aanbieden, geheel ontwijden. Men denko zicb oven den toostand in, dat één zjjde van den Vjjverberg werd ingenomen door een modern reuzen-hotel of moderne winkelgalerij, eooals één der plannen aangeeft, terwjjl de drie andere zjjden het gezicht geven op prachtige oude heerenhuizen nit de 17do en 18de eeuw. En dat dies om den doorgang onder de Gevangenpoort, die thans beslist te nauw is, te verruimen, en aan de olectrische tram toegang te verleenen via de Gevangenpoort naar den Vg verberg en het Plein Mg dunkt dat kon evengoed geschieden, indien de onoogeljjke huisjes afgebroken worden, die thans tegen de Gevangenpoort zgn aange bouwd. Op die manier verkrjjgt men voldoen de ruimte èn voor de tram èn voor het ge wone verkeer, dat op dat punt werkoljjk een ruimer verkeersweg noodig heeft en behoeft er niet gedempt te worden en evenmin de Ge- vanpoort te verdwijnen. Onze listige bouwgrond-speculantjes denken daar echter anders over. Het afbreken van die huisjes vinden ze natuurlijk patent. Een com binatie heeft die perceelen al »in handen", maar zonder een gedempt stuk van den vyvor zit daar slechts een klem, zoet winstje op. De Boulevard, die zg zich «gedacht" hebben en die langs dat gedempte stuk vjjver zou moeten loopen, dóór zit de groote winst in, want dat verhoogt de waarde der percenten, die de gemeente dan niet noodig heeft. Eu daar een gemeenteraadslid, die, ik zal maar zeggen erg bevriend is met do «combinatie", deze bap uit don schotel moeiljjk missen kau, is het te begrijpen dat alles op haren en snaren wordt gezet om het plan dat dit historisch stadsdeel geheel zou vernielen, toch ten uitvoer te leggen. Wat echter zeer merkwaardig is, is da de heeren van de deftige sociëteit Place Royale in hun buitengewone Oranje vereering, dit plan om Den Haag te ontsieren in de hand werken. Zg redeneereD n.l. zoo als wjj nu maar halsstarrig weigeren om ons sociëteits gebouw, dat in de huizenrg langs de Gevan genpoort staat, te verkoopen, zal de gemeente misschien wel besluiten de Gevangenpoort af breken om langs dien weg de noodige ruimte Dat Shaw zgn Zondagavond a 1 h i e r door De Hageipelers opgevoerde tooneelstuk Candida een «mysterie" noemt, is al een voorafgaande waarsohuwing aan de toeschouwers dat zoiets anders zullen zien dan een gedramatiseerde gebeurtenis uit het gewone leven. Shaw heeft daarin het symbolisme gevolgd van lb-en. Hg heeft in zgn hoofdpersonen een belichaming willen geven van geestesBtroomingen uit de mnatschappg. Hg heelt tegenover den zelfbe- wnsten predikant den onhandigen dichter ge steld niet slechts voor bot speciale huwlgks- geval dat hg behandelt. Hg heeft meer willen zeggen, en hooft willen uitbeelden het kunst- genio, dat helderder ziet, meer begrypt dan de andere menschen, maar in de nuchtere wet- kolgkheidsomgeving zich overal stoot, ook tegen zgn eigen onmacht om te doen wat hg wil, Dat is niet louter een veronderstelling. Met do openhartigheid waarmee Shaw bjj ieder tooneeUtuk in voorreden en toonoelaanwgzin- gon zelf de bedooling van zgn werken toelicht, heoft hg ook zeil verklaard, dat hg tot het maken van dat stuk gekomen is door het wor stelen van de toen nog jonge kunstrichting van het prae-rafuelisme in Engelanden hoe hg heeft willen doen zien den strjjd van de nieuwe gedachte «met de eerste gebroken, zenuwachtige, strompelende pogingen tot tor- muleering van haar eigen verzet tegen zich zelf in haar ontwikkeling naar iets van hooger orde." Dat is de verklaring waarom hg van den d!ch- te verkrggen. Zoodoende verdwgnt dantevenB dat gebouw, dat voor Oranje minder aange name herinnoringen heeft en hebban.wg, leden van de Place Royale, weder eens getoond, dat wjj toch maar Oranjeklanten 1ste klasse zgn. Feit is, dat de sooieteit besloten heeft haar gebouw niet te verkoopen, en alleen voor het geweld der wet, nl. onteigening, te wgken. Zulke dingen beleeft men, geloof ik, alleen maar in Den Haag. Nu hebben zg misschien een excuus zg houden er een Oranjevereering op na uit den tgd van koning Willem I Bovendien ib het wel verschrikkelgk voor de 20 of 30 millioen, die de leden der soos. waard" zgn, dat zg zoo maar moeten verhui zen zonder dat hun iets gevraagd is. leder niet-millionnair kan zich in die pgolgke positie indenken. Willekeurige architecten, dito bouwgrondspeculanten en «heeren vna het stadhuis" laten zoo maar eenige heeren ver huizen, die een 20 a 30 millioen waard zgn on die van vader op zoon daar, op dat dier baar plekje grond, hun bittertje gedronken, en hun partgtje gemaakt hebben. Het is dui- delgk, dat dergelgke misdadige woelingen niet geduld kunnen worden en tot Bcherp verzet uitlokken. Maar scherts ter zjjdehun kinderaohtige oppositie zal den heeren waarschgnlgk weinig baten. De Gevangenpoort zal wol niet afge broken en de str ok van 20 Meter Vyver za] wel niet gedempt worden. Het zon oenvoudig een schandaal zgn, indien de gemoenteraad zulk vandalisme toeliet. Den Gaag begint anderB wel een wereldstad to worden. Op het gebied van plezier maken, hebben wjj in dit opzicht reeds een vrjj goeden naam en wjj gaan daarmede steeds door. Nauwelgks toch hebben wjj ons tweede varieté-theatre geopend in de Wagenstraat ot reeds wordt verluid, dat er plannon in de maak zgn, om in dezelfde Btraat een groot bioscoop-theatre te bouwen, dat, behalve voor het vertoonen van de bioscoop, ook als concert- en tbeatre- zaal zal kannen dienen. Het moet tweemaal zoo groot worden als het Scala en geheel naar de moderne eischen worden ingericht. De groote winsten, die thans door de verschil lende ondernemers van bioscoopvertooningen worden gemaakt, «chynen bg anderen de lust opgewekt te hebben hiervan ook een gedeelte machtig te worden. Of het hun gelukken zal staat nog te bezien, al is het waar, dat al deze inrichtingen avond aan avond druk bezoek trekken. De beste zaken maakt echter de heer Albert, die met werkelgk kunstenaars talent de beelden sprekend laat optreden daarbjj als droog komiek ware triomfen viert, zoodat de zaal in de Kunstkring, waar hg zgn vertooningen geeft, steeds uitverkocht ia. Echt Haagsch om te noteerenbg het loket van Albert kun je bankjes van f 100 en f300 wisselen als of het muntbiljetten zgn. «Nette boel" is dat, zeggen ze dan hier vriend Albert maakt met gemak zjjn f 500 por dag. Intusschen gaan wy maar aardig vooruit. Met Den Haag als wereldstaden als de Wa genstraat nu in een Boulevard des Capucines omgetoovord wordt kannen wg de heeren van do a. 8. Vredesconferentie in 1915 netjes ont- ontvangen. Daaromtrent geeft Berlage in zgn uitbreidingsplan wel geen aanwgzingen, maar dat doet er niet toe, als het er maar komt, Van de a- s. generale verkiezingen merken wg hier nog zeer weinig, »l is de residentie ook de pepinière van Eiamercandidaton, die zich als altjjd gaarne «beschikbaar" stellen. Het eenige wat ik over deze zaak vernam, is dat men onder de rechtsche partgen op den uitslag niet zoo gerust is als men dat uit de partjjorganen zou opmaken. De rekening courant in kiezers, die de heeren Kuyper en Lohman nu by elkander gepend hebben en waarover ze nn in han bladen druk aan het kibbelen zgn, moet voor de «werfagenten' de districten een bron van narigheid zgn, evenals het streien om van bovon-af de districten «candidaten" op hun dak te sturen In Zierikzee zal de anti-revolutionnaire partg haar uiterste best doon om het zittend lid, mr Patgn, te wippen -en zg hebben daar voor een van haar meest slagvaardige mannen, de heer Vegtél, gekozen, die buitengewoon van den tongriem is gesneden. Voor Oostburg moeten, naar ik hoor, in het hoofdkwartier onderhandelingen zgn aangeknoopt met een meer conservatieven anti-revolutionnair dan den heer Vegtel, die voor de chefs der partg wel een beetje te rood is. Waarschgnlgk krggt m Oostburg de rechtsche coalitie een candidaat: «toegestaurd". In Gouda waar den anti's de heer Colgn uit Indië is «aanbevo len", zal echter waarschgnlgk de heer genj raai Van Löben Seis, hot Eerste Kamerlid, candidaat gesteld worden. Deze heer scbgnt zeer hoogo aspiratiëa te hebben. üw getrouwe Torenwachter. Den Haag, 19 Februari. ter Marchbank zoo'n menschenschuwen jongen tuan heeft gomaakt, zenuwzwak maar uitorst igngevoelig voor wat in hem zelf en anderen omgaatbang voor de realiteit waar tegenover hg zich onhandig voelt, maar heftig in zgn onmatige aanvallen als hg er tegen te keer gaat. «Zoo ongewoon ziet hg emit," geeft Shaw zelf aan, «dat hg bgna bovenaardsch lgkten voor proza'ische menschen is er dit bovenaardsche iets hinderlgks, evenzeer als dichterlgke menschon er iets van den engel in znllen vinden." Aan die fantastische figuur want fan tastisch blgft ze - heeft Shaw als aardsohe omgeving geschonken een predikanten-tehuis, waarin de man, van kindsbeen af verwend, als predikant gevierd, aangebeden zelfs, zich hoog voelt in zgn onbewuste zelfverheerlijking totdat hg de onechtheid van zgn eigen persoon ziet belicht door de felle gedachten- flitsen van den dichter en door de meer alle- daagsohe, verstandige opmerkingen van zjjn vrouw. Die vrouvr, Candida, is een prachtig getee- kende figaar. Symbolisch is ze het ideaal van den dichter. Maar Shaw heeft er meer een menBch van gemaakt dan do dichter in zgn droomverbeeldingen doet. Ze is vrouw, men- scheljjke vrouw, in het welbehagen waarmee ze die oprechte hulde aanneemt, zelfs aan moedigt ook nog wanneer er gevaar uit dreigt vrouw ook in den tact waarmee ze eenerxjjds met haar innerlgk verwaanden man omgaat en anderzjjds den jongen diohter binnen de grenzen houdt; vrouw ook in de meer moe- derlyke zorg, eerst voor den eenzamen, naar de regeering op last van H. M. zal willen besluiten le. tot indiening van een ontwerp van Wet j de Statoa-Geceraal tot aanvulling van art i der Drankwet met eon>ierde lid, waardoor de Wet voor de wachtkamers en stations, waarin buffetten worden geëxploiteerd, vrg- stelling verleent van de eÏBchen, waaraan looaliteiten, waarvoor «verlof" wordt gevraagd, behooren te voldoen, alsmede tot aanvulling van art. 36 tweede lid, waardoor het met- voldoen der wachtkamers aan de gestelde eischen geen weigermgsgrond meer blgft voor een «verlof" als bedoeld in art. 34 tweede lid, letter a 2e. tot het nemen oener voor hen gunstige beslissing ten aanzien van de vraag, of de pachlere-vergunning-houders gerechtigd zgn, tot behoud althanB van de te hunnen name verleende vergunningen, nog met ingang van 1 Mei 1910 aan de betrokken colleges van Burg. en Weth. toepassing te vragen van art 25 tweede lid, natuurlgk met zekerheid, daf de eventueel te vragen wyzi gingen inde akten van vergunning en derzelver afschriften niet met een beroep op art. 67 der Drankwet kun nen geweigerd worden i. tot het indienen bg de Staten-Generaal van een wetsontwerp, waarbg intrekking wordt voorgesteld van de uitzonderingsbepaling, zjjnde art. 67 der Drankwet, althans wjjziging van dat artikel in dien zin, dat het jaaregfer 1910, daarin genoemd, worde veranderd in 1920. Drankwet. Het dagelgksch bestuur van den Nederland- sche Ho'elhoudersbond heeft aan de Tweedo Kamer een adres gezonden waarin het zich op de meermalen aangevoerde gronden tegen het voorstel tot vernooging van den accgns op het gedistilleerd verklaart. Mocht echter de Kamer van oordeel zgn, dat een verhooging noodig is, dan dringt adressant er op aan, de voorgestelde verhooging van f 63 op f 90 hectoliter aan te nemen en niet b.v. bg amen dement een kleinere vorhooging te acceptee ren. Bg een bolangrgke verhooging toch met f 27 per hectoliter kan zegt adressant de prgs voor don verkoop in het klein door de belanghebbenden redelgkerwgze worden verhoogd, waardoor althans het gevaar vaaae voor de volksgezondheid nadeelige verval- sching gedeeltelgk kan worden ondervangen. Verscheidene pachters van buffetten m wacht kamers van spoorwegstations hebben aan H M de Koningin een uitvoerig verzoekschrift gericht, waarin zg ten slotte de hoop uitdrukken, dat liefde hongerenden jongeman, later voor haar eigen man En ze toont zich ook zelf heel sterk bewust te zgn van baar eigen positie als vrouw, wan neer de twee mannen vragen dat ze tnsschen hen zal kiezen, en ze eerst hnn mannen- egoïsme doet gevoelen door den smadelgken uitroep: «Welaan, wie biedt het meeste voor me om dan ten slotte zich hoog boven hen te verheffen door haar korte verklaring dat ze den zwakste kiest. Niet zij is het die da rol van ondergeschikte speelt; ze voelt zich de helpster, de raoedorlgke beschermster van den- gene die haar hnlp het meest noodig heeft, dat is haar man Niét de dichtor, die dadelgk begrjjpt dat bg verloren heelt, en van wien zg trouwens even te voren gezegd heeft dat hjj zgn leed alleen kan dragen. En sis haar man dan nog vraagt of hg dan de bedoelde is, dan vertelt zg in een roerend tooneeltje, in eenvoudige woorden die ook hg kan begrgpen, van al de buiselgke werken, waardoor zg hem in zgn leven steunt. En ze doet dat weer met tact, die al het kwetsende dat voor hem in baar keuze mocht liggen, weg vaagt. Candida is een stuk dat veel te denken geeft. Voor ons gevoel was het echter niet het boven aangeduide symbolisme dat het sterkst sprak. Zooals Suaw in andere stukken zgn socialisme vaak laat schieten om natuurge trouw te big ven, zoo wordt ook hierin het symbolisme ondergeschikt gemaakt nan zgn streven om zgn figuren naar waarheid weer te geven. Do predikant en Candida zgn prachtig ge- medegedeeld dat heden een officieel com muniqué wordt verzonden. Te middernacht werden enkele voorloopige besluiten bekend. In beginsel werd besloten tot oprichting eener nieuwe partg en tot deelneming aan de aanstaande verkiezingen enz., met dien ver stande dat, mocht het referendum bet royement van de TVióune-redactie teniet doen, nl e Zon dag genomen besluiten vervallen. (Men zie Laatste berichten.) De 7Yi7/uri«-redactie bericht nog het volgende Van der Goes deelt ons mede dat bg meent dat zgn naam aan het hooid van ons blad thans behoort te verdwjjnen, om de naar zgn meening bestaande verwarring niet nog te vergrooten. Principieel acht hg het evenwol met onmogelgk aan een buiten de S. D. A. P. staand soc.-dem. orgaan mede te werken. Gorter blgft onze trouwe medewerker als te voren. Hen lette erop. Volgens de Graajschapper is het in een onzer dorpen in de Graafschap Zutphen gebeurd, dat iemand, die jl. Maandag op het Dorpshuis kwam, om aangifte voor de kiozerslgst te doenterug werd gezonden. De tjjd, zoo heette het, was voorbg. Zater dag jl. was het de laatste dag geweest. Een bestuurslid van de kiesvereoniging voor kwam nog, dat do man zgn kiesrecht kwyt raakte. Nóch de secretaris, nóch de waarnemende burgemeester van het dorp kende blgkbaar art. 159 der kieswet, zegt het blad. Het blad heeft van meer gevallen van af- wBz,Dg gehoord cn raadt aan te reclameereu wanneer de kiezerslyst ter inzage l>gt. De scheuring in de S. D. A P De vergadering tegen Zondag in Plancius te Amsterdam nitgescbreven door de drie redac teuren van De Tribune, was alleen toeganke- lyk voor leden der 5. D. A't P. die bg den ingang der zaal de verklaring aflegden dat zjj met het doel, de stichting eener nieuwe partg, instemden. De bgeonkomBt werd geleid door D. Wgn- koop en bijgewoond door ongeveer 300 per ionen, onder wie dr. Gorter, mr. Mondeis, twee bestuurders van den A. N. D. B. en den bestuurder van den Binnenschippersbond Tj Westra. De pers werd niet toegelaten. De vergadering duurde van 1 uur tot half zes, toen door Ceton aan do verslaggever» werd President Roosevelt'* uit- noodlging. Volgens den correspondent van de Times te Washington, is de byeenroeping van de Haag- sche internationale conierentie voor de in standhouding van natuurlgke hulpbronnen, waarvan in ons vorig nommer in 't kort mel ding is gemaakt, geschied, ingevolge een voorstel dat de thans te Washington vergade rende Noord-Amerikaansche conferentie heeft gedaan. President Roosevelt hoopt, dat alle volken zich zouden laten vertegenwoordigen. Want, zelfs indien de conferentie Dog geen groote en belangrgke uitkomsten bad, zou de ontwikkeling van de gewoonte onder de volken om gemeenschappelyk te hanaelen, bevorderlgk zgn voor do handhaving van den vrede. Men verwacht dat de conferentie er in de eerste plaats toe zal overgaan een algemeenen inventaris van de natuurlgke hulpbronnen van de wereld op te maken. Dan kan men beraadslagen over hetgeen verschillende volken reeds hebben gedaaD, om bun natuurlgke bulpbronuen te beveiligen, over de beste manier van bandelen en over de redeljjketwjjs daarvan te verwachten uitkomsten. Men hoopt, dat een vergeljjking tnsschen de verslagen van verschillende naties, zooals China, Rusland en Frankryk, van de grootste waarde zal bljjken, om de wenschelgkheid van oen samenwerking van heel de wereld in het licht te stellen. Verschillende Europeesche staten hebben bg de voorafgegane diplomatieke gedachtenwisse- lingen reeds van hun bereidwilligheid om aan de wereldconferentie deel te nemen, laten blyken. Benoemingen enz. Met 1 April a. s. zal oene vacature ontstaan als tweede klerk typiste bg hot Centraal Bureau voor de Statistiek. Zg die hiervoor in aanmerking wonschen te komen, kunnen vóór 10 Maart a. s- hun ver- teekend. En de dichter dan Heelt in die figuur niet al het zonderlinge een grondslag in zuiver menschelgke eigenschappen Ook de omgeving is met veel inzicht zoo gekozen, dat de figuur van den predikant be- grgpelgk wordt. Het wordt door zgn houding tegen de byfiguren aannemelgk dat hg zoo hoog vereerd wordt. Men voelt eerst ook nog niet den fraseur in bom, al is bg dat ook van den aanvang at. Dat wordt eerst duidelgk als bg tegenover ernstige kwesties staat. Dat Shaw in het nastukje Hoe hij loog tegen haar man zelf mot zgn eigen stuk Candida den drank steekt nu ja daar is hg Shaw voor, de man die met alles spot, ook met zich zelt. Ala Candida maar een kwaadstokende schoon zuster had gehad, dan zou het niet zoo ge makkelijk zgn afgeloopen, laat hg daarin be weren dan zou het met een catastrophe zgn geëindigd. Maar het moet toch ook niet anders beschouwd worden dan als oen aardigheidje; «een stukje om den avond te vullen", noemt hg het zelf. Het is alleen in verband met Candida vermakelgk. Op zich zelf ishetonbo- teekend. Over de opvoering niets dan lof. We kregen althans in Candida een echt Shaw-tooneel te zien, met een kamer met één denr, en niet met vier of vyl zooals ze alleen op de planken voorkomen. Eu voorts met een mooi uitzicht uit het broede raam over Londen. Beide stukken werden zeer vlot zonder souf fleur gespeeld. Ook nn weer was de voor stelling gekenmerkt door een weldadig aan doende distinctie. En bovendien werden de hoofdrollen uitstekend vervuld. Veritade heeft de moeilgke figuur van dea jongen dichter tot in byzondorheden afgewerkt en steeds consequent door gevoerd De slun gelige houding, dat heftige zenuwachtige op stuiven, die gejaagde, hooge stem, het droeg alles bg om dp figuur te doeu leven- Helen Desmond heeft in Candidamet behoud van de kleine .coquetterie, die deze figuur eigen moet zgn, er ons de hooge moraliteit sterk van doen voelen. Zoo als zg Candida gaf, wat het volkomen begrgpolgk dat die vrouw zich als helpater naast en boven den man plaatst. En eindeljjk dient Hendrik van Noord te worden genoemd voor zgn zeer goede uitbeel ding van den predikant. Door te veel toe te geven aan hot declamatorische zou hg deze figuur zoo lioht .hebben kannen overdrgven. Maar nu was ze goed. Het is trouwens bg dit gezelschap over het algemeen prjjzenswaard dat het zich hoedt voor het «dik opleggen." De overige rollen in Candida waren van minder beteekenis, maar werden allen goed vervuld. In het nastukje werden Verkade en Helen Desmond verdienstelijk bjj gestaan door Van Staaldugnen. De schouwburg was op eenige plaatsen na nitverkocht. Het applans was niet warm te Blgkbaar deed het ongewone van de toeschouwers vreemd aan.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1909 | | pagina 1