IHIDDELBURGSCHË COURANT.
Dinsdag
2 Februari,
Sprokkelingen.
H*. 27.
1S2- Jaargang.
1909.
Doze courant verschijnt dagelijks, mot uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alhier en tel. weerbericht van het K. N. Met. Instit. te Bilt.
1 Febr.8 u. vm. 38 gr, 12 a. 41 gr, nv. 4 n. 40 gr. Hoogste barom. stand 768.2 te Coruna
laagste 739.4 te Memel. Verwaohting tot den avond van 2 Febr.: meest matige N.W.
wind, zwaar bewolkte lucht, sneeuw- en regenbuien en dezelfde temperatuur.
Advertentaën20 cont per regel. Bij abonnement veol lager. Geboorte:-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.B0 elke regel meer
20 cont, Beclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffende
Handel, Ngverheid en Geldwezen, ia gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA
N.Ut Az., N.Z Voorburgwal 260, Amsterdam.
i courant behoort i
bg voegsel.
De opgaaf van den «poordisxiBt komt in
dit nomzner voor op de gebruikelijke
plaats.
Middelburg 1 Februari.
Nu H. M. de Koningin zelve een wenk heeft
gegeven om een gedeelte der geldon, voor de
aan te bieden geschenken by een gebracht, te
bestemmen voor liefdadige instellin
gen, worden door de meeste bestaande plaat-
selyke en provinciale comité's ook giften voor
dit doel ingezameld.
De besturen van Arbeid Adelt en Tesselschade
hebben na han plan in dien geest laten va
ren; teneinde versnippering te voorkomen.
Dat ia een goed idee.
Hoe meer samenwerking, hoe meer eenstem
migheid, des te beter.
Dat kan de bedoeling van H. M. ten goede
komen.
En gelukkig wordt in die richting reeds
gehandeld.
Er komen uit het gansche land in dit op
zicht goede berichten.
Toch is er een plan dat daarop nog inbreuk
maakt.
In Den Haag is, zooals wy meldden, nog
een afzonderlijke commissie gevormd door de
generaalsvroawen. Dit hoofdccmité is nu bezig,
onder de eobtgenooten van officieren der land
macht bjjdragen in te zamelen voor een «hul
deblijk."
Een afzonderlijk «buldelgk" dus van de
offioiersvrouwenzoo schryft het Nieuws van
den Dag.
«Waarom 'f Het ii ons een raadsel,
Geen militair leest staat ons te wachten, ook
geen voisten-jubileum, niets wat in 't bijzon
der met onze weerbaarheid varband houdt
Waarom mogen de vrouw onzer offioieren zich
dan niet aansluiten by de andere vrouwen
Men wil in zekere Haagsche kringen toch niet.
den sohyn aannemen, alsoi het in onBland
noodig zou zjjn, dat de militairen, de officieren,
zich met getrokken sabel zouden scharen om
den troon, tegenover de rest van het volk
Zulke opvattingen behooren hier niet geïm
porteerd te worden; niets wat er voedsel aan
geven kan. Onze Koningin heeft een veel be
teren schutsmuur om zich heen dan degene
de liefde en tronw van de Natie.
Komt er nu nog een afzonderlijk «hulde
blijk", door de admiraalB-vronwen bedacht?
En waarom niet nog andere, van de echtgenoo-
ten van de referendarissen, van de hoofdonder
wijzers bjjv. Wy achten deze categorieën
volstrekt niet minder trouw en aanhankelgk
aan ons vorstenhuis. Maar de Hemel beware
onB voor nog meer verbrokkeling.
En dande «pressie", zy 't indirect, die
van zulke oproepingen 't onvormydelyke
gevolg is. Wjj behoeven daar niet over uit te
weiden.
Het werk van het Haagsche boofdcomité
wordt reeds in een paar garnizoensplaatsen
voortgezet: het balletje is dus al aan het rol-
en. Niettemin meenden wjj, dat protesteeren
hier plicht was. Zoo niet om ongedaan te
maken, dan om te voorkomen."
Het is goed dat het kalme, om zgne groote
bezadigdheid bekende Nieuws dit sohry't.
Hadden wy dit gedaan, men zou gebruike-
Igkerwyze ons weer beschuldigd hebben van
anti-militarisme. Dit wordt tegen ons zoo
gaarne uitgespeeld.
Maar nu van zulk eene zyde deze opmerking
wordt gemaakt, betuigen wy daarmee onze
volle sympathie.
Reeds te veel wordt tegenwoordig op
voorgrond gedrongen het idee dat het zwaard
alleen den troon kan beschermen.
En al wat daaraan voedsel geven kan, moot
zooveel mogelyk vermeden worden. Dat is ook
in het belang van het leger zelf, wil men dit
by ons volk doen winnen in sympathie.
In Den Haag is men bezig een betoo*
g;i ttg op- touw te zetten, te- houden zes of!
zeven weken na de heuglyka- gebeurtenis;
Men sprak zelf van eene nationale feestvie
ring.
Zon men niot goed doen met het organiBee-
ren daarvan te wachten totdat wat men van
harte hoopt voorby iB
Men dient voorzichtig te 2ynT~*
En, in elk geval, de afloop ervan kan van
grooten invloed wezen op den aard en den
vorm van zulk eeno betuiging van vreugde,
ln zes of zeven weken kan men genoeg
regelen.
De Nieuwe Courant, die men terecht meer
malen reeds sympathie voorde rech
te r z y d e toeschryft, heeft haar standpunt
ten opzichte van de naderende verkiezingen
aldus omschreven
Evenals in November, en op dezelfde gron
den als toen, zjjn wy van oordeel, dat in de
bestaande omstandigheden de beste voor het
land te verwachten uitslag der verkiezingen
een zoodanige zou zjjn, welke het voortbestaan
van het Ministerie-Heemskerk mogelyk maakt
en tovenB verzekert dat dit Kabinet net be
wind bljjve voeren in denzeliden geest uls bet
by zjjn optreden aan den dag legde. Zulk een
Ministerie is zeker niet alles wat wy begeeren,
r vermoedelyk het beste wat de aanstaande
verkiezingen opleveren kunnen. Van een
ibas-overwinning van «de linkerzijde" als
in 1905 (en veel meer zal ook thans wel voor baur
niet te bereiken zjjn) vreezen wy een herhaling
of navolging van de kabinetsformatie van dat
jaar. Van een eenigszins belangrjjke overwin
ning van de rechtsche coalitie duchten wy
een hervatting van den Kuyper-koers.
Ons advies kan derhalve nooit zjjnstemt
rechtsen is dat ook nooit geweest, ln aan
sluiting aan een door mr. Tydeman gebruikte
uitdrukking, die gezegd had dat, met het oog
op de verandering van schakeering, dcor hem
in »de" Memorie op Hoofdstuk 1 der Staatsbc-
grooting bespeurd, onze geestverwanten ver-
tandig zouden doen te helpen bevorderen,
dat de stemmenverhouding in de Kamer niet
of slechts zoo weinig mogelyk ten gunste van
hot Kabinet gewyzigd wordt" schreven wy
maar dun ook niet ten onganste want anders
krijgt gij den toestand van 1905 terug, waar
van de ervaring de ondeugdelijkheid heeft
bewezen. Precies zoo denken wy er nog over.
Over verkiezingstaktiok konden wjj toen ons
nietuitlaten. Thans wel. Van het verleenen
steun aan een der drie partgen van de
rechterzjjde, die in vaBte coalitie verbonden
in alle districten van het land, ook tegenover
onze zittende geestverwanten, haar candidaten
stelt, kan natuurljjk geen sprake zjjn. Aange
wezen is voor ons het bevorderen van zooveel
mogelyk candidaturen van naaste geestverwan
ten en waar een zoodanige candidatunr niet
mogelyk is of ter wille van het welslagen in
andore districten moet worden nagelaten, het
steunen van den liberalen f7nie-candidaat. Dit
zal ons te gemakkeljjkor 'zjjn, daar dit lichaam,
de Liberale Unie niet bepaald een homogene
eenheid is Er valt tusschen haar candidaten
voor ons te onderscheiden. Er zullen er ver
moedelyk by zjjn, wier verkiezing of herkie
zing wjj van harte zullen helpen bevorderen
en ook anderen met wie dat niet het geval
zal kunnen zjjn."
zonderling en halfslachtig; wellicht een ge
volg van de zesr eigenaardige en lastige positie,
die zyn blad in den politieken stryd inneemt.
Men zon haar rechte-conservatief kunnen
Deze redeneoring mag wel eigenaardig heetcn.
De redactie van het blad binkt das op twee
gedachtentrachten het Ministerie-Heemskerk
te behouden, wat eigenlijk in haar oog nog
niet is wat zy gaarne wenschtmaar toch de
rechtsche candidaten niet steunen.
Hoe het eerste zonder dien Bteun bereikbaar
is, begrypen wjj niet recht.
De redactie speelt dus eigenlyk eeno dubbel
zinnige rol.
Maar stel dat zy haar doel bereikt, en het
tegenwoordige kabinet blgft, ziet zg dan niet
in welk gevaarlyk Bpel zy speelt, want dan
wordt mogelyk eeno overwinning van de
rechtsche coalitie, waarvan zy eene hervatting
van den Kuyperkoers ducht.
Nu nog leeft het Heemskerk-Ministerie
afwachting van don uitslag der verkiezingen
om daarna, kan het aan het roer blijven, wel
degeljjk dien koers nit te gaan en de antithoso
op den voorgrond te stollen.
Heemskerk behouden en toch niet aanraden'
rechts te stemmen ia een puzzle. Dat een zoo
verstandig man als onze collega der Nieuwe
Courant dat niet zou inzien, komt ons onver
klaarbaar voor.
En de f/nre-mannen aanbevelen, brengt hem
ver van zyn doel.
Zyn geheele betoog, ljjkt ons dan ook vry
In elk geval ia dat dan nu toch wel het
liberalisme op z'n smalst.
Thorbccke's geeateljjk nakroost is er niet uit
te herkennen.
üit Stad en Provincie.
Heden verzonden wjj aan den Minister van
Buitenlandsche Zaken het door ons ten behoeve
der slachtoffers van de ramp in Italië ont
vangen bedrag van f375,50.
Het is zeker eene merkwaardige oprui
ming, waarby werken van Walter Scott, Van
Lennep, Marlitt, Stinde, Suttner, Berghuis,
Van Effen, Thackeray, Andersen, en romans,
dichtworken, kinderboeken, wetenschappelijke
en bouwkundige werken, de meesten in mooie
stempelbanden, worden opgeruimd met 50 o/o
korting op de reeds stork verlaagde prjjzen,
dus by na voor niets.
Bovendien ontvangt ieder, die voor f 10
daaruit koopt, twee zeer fraaie gravures van
Mauve, elk ter waarde van f 10.
Men loze eens aandachtig de groote, buiten
gewone aanbieding van do Gebr. E. en M.
Cohen in ons nommer van heden.
De kapitein F. J. Backer van het 3e
regiment infanterie te Middelburg, over
geplaatst bjj bot Regiment Grenadiers en Ja
gers, is bostemd 'voor de bataljons Grenadiers
en zal op 3 Fobruari u.s. zyne bestemming
volgen.
Het was Zaterdag avond de witte wereld.
De telkens terugkeerefiao sneeuwvlagen hul
den de stad in een wit sneeuwkleed het eerste
in dezen winter.
Was het voor het uitgaande Zaterdagavond
pnbliek al niet bgzonder aangenaam door de
sneeuwstraten te loopen, voor velen, vooral
boodschappen doende dienstmeisjes en de
n met garibaldis, maakte het sneouw-
ballenwerpen het nog onaangenamer.
Door oen groot aantal opgeschoten jóngens,
waien Lange Delft en Groote Markt als ope
ratieterrein gekozen. Er kon geen zwart rond
hoedje verscbjjnen, of het werd een doelpnnt
voor de vele, dikwyls maar al te goed geriohtte,
ballen, die niet uitmuntten door zachtheid.
De politie liet het oogluikend toe, daar de
jongelui het in de Lange Delft niet al te
bont maakten.
Op do Groote Markt echter liep het de
spuigaten uit, was het zelfs soms gevaarlyk
er over te loopen, en ontzag men zich niet
daar aanwezigen politie-agent als mikpunt
te gebruiken. Het gevolg was dat in een
minimum van tjjd drie jongens, onder een
waren regen van sneeuwballen, naar de wacht
gebracht werden. Daarbij werden ook nog
eoD paar ruitjes van de wacht stukgegooid.
Na hot opbrengen was de aardigheid er af.
Toch bleef het nog eenigen tgd rumoerig op
de Markt.
Hot trekken van de sabel en dreigen met
ontruiming door een inspecteur lokts eerder
verzot nit dan dat men daardoor de menigte
kalmeerde.
Was zulk optreden bepaald noodig
Wjj betwjjfelen bet, al bekennen wjj dat
men het vaak al te bont maakt.
Zoo ook Zondag drie kwajongens, die op
het Molenwater voorbijgangers zeer lastig
vielen en tevens bun sneeuwballen naar de
huizen wierpen, zoodat ruiten gevaar liepen
te worden ingeworpen.
Heden, 1 Februari, herdenkt do heer A.
Kievit den dag, waarop hg 25 jaar geleden
benoemd word tot binnenvader in het wees
huis te Goes. Werden, zoo schryft men ons,
vroeger gepaBportoerde militairen tot die be
trekking benoemd, op raad van wglen jhr De
MareoB van Swinderen werd in 1884 een onder
wijzer tot die bedekking geroepen. Eu dat is'
in die kwarteeuw gebleken oeue gelukkige
keuze te zjju geweest. De heer Kievit heeft
al dien tjjd naar gestreefd zooveel mogcljjk
workeijjk een vader voor de weezen te zyn.
Aan bewjjien van belangstelling, zoo van de
zyde der woezen als van het bestuu', heeft het
don geachten jubilaris niet ontbroken.
Daartoe uitgenoodigd door enkele inge-
hield Zaterdagmiddag de heer D.
Rietveld de Hondt, kassier dor Coöperatieve
Boerenken- en Fpaarbank te Yerseke, te Hoe-
dekenske eene lezing, teneinde doe! en
werking van een dusdanige instelling aldaar
duideljjk te maken.
Een 30-tal personen, woonden deze verga
dering by.
Na afloop der lezing werd besloten, ook te
Hoedeken6kerke een zoodanige bank op te
richten en verklaarden 26 personen staande
vergadering zich bereid als lid toe te treden.
Dos avonds worden, in een afzonderlijk daar
toe belegde vergadering, de statuten der Ver
eeniging behandeld, aan de hand van do con
cept-statuten voor Coöperatieve Boerenleen
banken, die zich aansluiten by de Coöperatieve
Centrale Raiffeisen-Bank te Utrecht.
De Bedert 1 Januari aan de Schorebrug
tot brugknecht benoemde rjjkswegwerker Smit,
afkomstig van Sonbnrg, is thans, wegens ge
mis aan oen woning te Schore, benoemd tot
brugknecht aan de Bonzjjbrog te Wemel-
din ge.
Vrjjdag 11. onstond te Rilland in den
oever voor don ZimmermanpoMer, by dgk-
paal 29, een afschuiving ter lengte van onge-
110 M. bjj eene grootste breedte van
15 M., ten westen van de oeververdediging
aldaar.
Het gedeelte van dit oeverwerk, in 1903
uitgevoerd, werd over eene oppervlakte van
im 600 vierkante Meters bsschadigd, zonder
it eenig gevaar voor den polder bestaat.
Nog te verrichten peilingen moeten doen
blyken of uitbreiding der ooververdediging
noodig is.
tegenwoordig te zien' op de vergaderingen,
welke de a. a. verkiezing zullen voorafgaan
en brengen hem tevens met dezen een woord
van dank voor zyn flink optreden op Vrgdag
avond.
De vergadering werd bjjgewoond door onge
veer 80 sociaal demooraten en andere belang
stellenden, en bad p'ap.ts onder voorzitterschap
vau den heer P. Ringlenberg.
De in 1878 van eene goedkoope koisoort
aangelegde kunBtbaan in den weg van Hulst,
door de hoofdkom van Clinge, tot de grens
met België, lang 5 K.M., is versleten en ligt
meerendoels in minder goeden toestand trots
de jaarljjksche beteekenende herstellingen.
Daarom kan een meer ingrypende verbetering
niet meer uitbljjven.
De onderhoudsplichtige, de gemeente Clinge,
heeft, met goedvinden der bjjdragende gemeen
te Hulst en de betrokken polders, den toestond
doen opnemen en plannen laten ontwerpen
tot bot vervangen der versleten bestrating door
eene van een beter steensoort.
In de eetstvolgende gemeente- en polderbe-
grootingen zullen sommen worden opgenomen
om tot die verbetering te geraken.
Wegens het onbespeelbaar verklaren van
het terrein achter de meelfabriek van de Voet
bal vereeniging Olympia alhier, kon de uit
geschreven wedatryd voor de Zuideljjke tweede
so a van den Nederlandschen Voetbalbond
tusschen bovongonoemdo vereeniging en Velo-
citas II te Breda geen doorgang hebben.
Eveneens ging een uitgeschreven vriend
schappelijke weöstryd tusschen Victoria en
Voorwaarts, beiden uit Middelburg, niet door
Üit Vlissmgon
Met de booten der Maatschappij Zeeland
zyn gedurende de maand Januari 8246 passa
giers vervoerd.
Dat is byna 700 meer dan gedurende dezelfde
maand in 1908.
In de ft. Crt no 26 zjjn opgenomen de
koninklijk goedgekeurde statuten van de af-
deeling O. en W. So ubuurg. der Vereeni
ging fiel Groent Kruis.
Uit Brouwershaven schryft men ons:
Vrijdagavond trad alhier als spreker op de
heer mr G. W. Sannes uit Middelburg, wien
een woord van lof niet onthouden mag worden
voor de tactvolle wjjze, waarop hy dit deod
in 't belang zjjner party.
Na op een, van zya standpunt uitstekende
wjjze de fonten van het Ministerie-Heemskerk
in 't licht te hebben gesteld en na pertinent
en vol enthousiasme verklaard te hebben dat
de door hem en de zjjnen gewenschte toekomst
staat in zyn oog een up-to-iate staat zou zyn,
waarin de leiders der .9. D. A. P. andere
voorgangers in de schaduw zouden zetten,
wees spreker erop dat de sociaal democraten
toch maar «de mannen" waren, die in fabrie
ken, werkplaatsen, kortom in "t algemeen, de
koe bjj de horens vatten.
Na de pauze pleitte spreker nog voor zyne
theorieën over eigendomsrecht enz., en ein
digde hy met de aanhangers der S. D. A. P.
aan te raden moed en kracht te big ven behou
den, met 't oog op den a. s. verkiezingsstrijd.
Van de gelegenheid tot debat werd gebruik
gemaakt door den heer De Muralt, van Zie-
rikzee, volbloed liberaal, die reeds in 1905
do belangen van zyne party meermalen be
hartigd heeft op uitstekende wjjze.
Oader anderen stalde debater helder in 't licht
dat waar de inleider de burgerlyke party
verweet, dat zy, eenmaal weer aan 't roer
zjjnde, nimmer hare beloften nakwam ook
de socialisten, wanneer zy eenmaal veel in
vloed hebben op de wetgevende macht, ook
niet geven wat zij beloven.
De heer De Muralt wees o. a. op Frankrjjk,
waar de zoo radicale Clemenceau tegenviel,
waar Viviani en Briand als ministers geheel in
stryd handeLden met alle beloften, die zy met
t zelfde vuur, als de inleider, vroeger in de
Fransche volksvergaderingen aflegden.
Ook lichtte debater zyn stelling toe, dat by
afschaffing van privaatbezit der voortbrenginga-
middelen, de ondeugden, die er aan vast
kleefden, volstrekt niet zouden verdwijnen,
zoolang de grootste ondeugd, waarmede 't
menschdom geboren wordt, nl. do zelfzucht,
niet tegelyk wordt weggenomen.
Debater Btipte hierbg feiten aan, welke op
goede gronden ruston, wat zeer naar den
was van zjjne medestanders, die de vergade
ring by woonden.
Wy hopen dan- ook derf" beer D's Muralt
Zaterdag beeft te Neuzen wederom
by den bekenden beurtschipper K. de execut
torialen verkoop plaats gebad wegens betni e
betalen der premie voor de Ongevallenwet.
Voor een viertal ten verkoop geveilde boeket,
het Ijjken steeds dezelfde, werd f 59.841/» ge
boden, het bedrag der premie met de onkos
ten. De premie bedraagt slechts enkele guldens,
LETTEREN ENKUNST.
De Van Hoytema-
tentoongtelling.
In de laatste sneeuwdagen hebt a misschien
wel eens gezien dat ergens op een kaai
troep kraaien in een sneeuwjacht neer-
op een plek waar een goedhartige
dierenvriend of vriendin wat brood had
gestrooid. Dat is dan een tooneeltje vol
actie. Sommige staan al op den grondschuw,
■net half uitgeslagen vlerken en haastig pik
kend naar het lekkers, andere fladderen nog
even boven den grond, klapwiekend, met uit
gestrekte pooten, begeorig en toch aarzelend,
weer opvliegend en weer neerkomend, een
tafereel van buitengewone levendigheid en
waarin alles in beweging is.
Als n nu eens wilt zien hoe prachtig Van
Hoytema, van wien in St. Joris alhier op
een tentoonstelling van Voor de Kunst een
erzameling teekeningen en litho's geëxposeerd
s, zoo'n tooneel in al zyn drukte en bewe-
;ing, met de warreling van sneeuwjacht er
doorheen, weet weer te geven, moet u op
het middenschot in de zaal eens kg kon naar
het stukje Kraaien.
En wie om een sterke tegenstelling te
nemen wel eens heeft Btaan kyken naar het
gemoedelijk kalme beeld van ineengedoken
konjjntjeB, rustig neergezeten in hun witte dons
toch zóó dat door de levendige oogjes en
het altyd bewegend neusje, het bedwongen leven
verraden wordt, die moet eens letten op
de Konijnen, op het lange rek.
kunnen ons moeiljjk een mooier weer
geven denken van het karakteristieke in een
diei, mooi, niot alleen om het juiste opmar
ken, maar ook door het mooie van het taferec 1
dat er door gevormd wordt.
Want Van Hoytema is behalve een seherp
waarnemer van bet karakter van dieren ook
iemand met een zeer sterk decoratief gevoel.
Die Konijntjes bgv. heeft hjj in hun witheid,
met uiterst weinig lyntjes erin, gezet tegen
een egaal-zwarten achtergrond- En toch doet
die witheid niet aan als een vlek, en komt de
zachte molligheid van die mime konijnen
vellen er prachtig in nit.
Dat laatste verraadt nog oen derde talent,
dat nit Van Hoytema's werk spreekt de
technisch buitengewoon kundige lithograaf.
De steen is voor hem veel meer dan een hulp
middel voor reproductie. Hg weet er zgn
expressie door te versterk- n, en verscheidene
van zgn litho's spraken zelfs nog moer tot
ons dan zgn oorspronkelgke teekeningen. hoe
wel daaronder ook prachtstukken zgn, bg voor
beeld de zittende aap met zgn argwanenden
snuit, de moederkip met levendig door het
stroo rennende kuikens, de bladen uit het
schetsboek met de eendjes en den kalkoenschen
baan.
Maar de litografieën waren het toch, die
onze aandacht telkons opnieuw tot ziob trok
ken. We hebben hier voren twee voorbeelden
genoemd, maar alleen om non de hand daar
van op het talontvolle ervan te wgzen. We
kodden echter bg tal van andere op dezelfde
iminier voortgaan.
