I
MIDDELRIRGSCHE COURANT.
t
H°. 14
i»2- Jaargang.
1909
Maandag
18 Januari,
Middelburg 16 Jannari.
Zeeuwsche Omtrekken.
Uil Stan en Frovinele.
Deze courant verschijnt d a g o 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alhier en tel. weerbericht van het K. N, Met. Instit. te Bilt.
16 Jan. 8 n. vm. 40 gr., 12 u. 43 gr, av. 4 o. 42gr. Hoogste bdrom. stand 768.7 te Hortn;
laagste 724.8 te Seydisfjord. Verwaohting tot den avond van 17 Jan.: meest krachtige W.
tot Z.W. wind, zwaar bewolkt tot betrokken lucht, regenbuien en dezelfde temperatuur.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abounemout veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andore familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 rogels t 1.60elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent por rogol. Groote lettors naar do plaats, die zij inuomon.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Njjverhoid ou Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DB LA
MAR Az., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Bij deze courant Behoort een bijvoegsel.
i wordt
P'-VKB-
fioo.
n refe-
i. s. te
ffigenten
aldaar.
Mm
Rottlli&K
ird.tgd
•IRzoe
OES
m. 1
1.30
Jr.J-
N I
Ze zijn geruimen tijd in de verdrukking
geweest, die Omtrekken.
En dat wol door verschillende oorzaken.
In de voornaamste plaats omdat in do
laatste maanden van het jaar de politiek
aan het woord is en de parlementaire
werkzaamheden in ons land op onze kolom
men zooveel beslag leggen dat er voor be
schouwingen op ander gebied goen ruimte
is te vinden.
En dit was dan ook het geval voor ons
Zaterdags versohijuend nommer, waarin wij,
zooals wij reeds vroeger opmerkten, bij
voorkeur dien Omtrokken, als bijzonder
geschikte Zondags lectuur, een plaats ver-
leenen.
Dan kwam daarbij dat tal van onder
werpen van localen aard spoedige be
spreking vorderden, zoodat deze geen uit
stel gedoogden en niet konden wachten totdat
wij voor oenige Omtrekken een plaats
konden vindeD.
Bovendien en hierop zijn wij zoo vrij
de bijzondere aandacht van onze lezers te
vestigen ontvingen wij voor dio rubriek
veelal bijdragen, die daarvoor niet geschikt
bleken. Zo waren van te weinig betookenis
oi zij betroffen onderwerpen die een
allesbehalve neutraal, ja zelfs een politiek
karakter droegen.
En men weetbij onze Omtrokken sluiten
wij de politiek uit en bespreken wij uit
sluitend sociale en locale belangen.
Wat daarmee in strijd was, behandelden
wij dan in een andere rubriek.
Wij breDgon dit nog eens bijzonder onder
de oogen van onzen lezerskring, on voegen
daarbij de medodeolïng dat wij wel gaarne
bijdragen voor die Zeeuwsche Omtrekken
ontvangen mits men het vorenstaande vooral
in het oog hóude.
En thans willon wij met het nieuw in
getreden jaar wederom hot schrijveD van
dio Omtrokken vervolgen, in de hoop
daarmee, zonder ons aan tijd te binden,
Bteeds to kunnen voortgaan.
De Middelbnrgsehe gemeente
raad wijdt zich tegenwoordig met bijzon
deren ijver aan de gemeentebelangen.
Trouwens, dit mag wel, want er is veel werk
e verrichten en het herhaaldelijk uitstellen
van belangrijke punten, hot niet afmaken
dor agenda is allesbehalve gewensoht.
Die raad nu is teruggekomen op het eens
genomen besluit betreffende do subsidie
aan het Middelburgsoh Muziek
korps.
Een goed mensch die zich bekeerten
dat kaa ook voor een deel golden van een
raadsleden aan hot voorgevallene zich zuIIod
spiegelen.
Do afdeeling Middelburg van den Volks
bond tegen drankmisbruik besloot wederom,
evenals in 1906,een tentoonstelling
van huisvlijt te houden.
Wij maakten daarvan reeds meer dan eens
melding doch wenschen hierop nog eens de
aandacht te vestigen, in 't bijzonder van hen
die opgeroepen worden daaraan deel te
nemen.
Aan huisvljjt-werk ligt als hoofdgedachte
ten grond-dag: practisch leoren werken; het
hoofd helder, de hand rap en vaardig te
makou; do ledigheid en de gevolgen daar
van te weren.
Dat is nuttig voor het volgend leven.
Dit wordt meer en moer ingezienwat
blijkt uit den voortgang die huisvlijt maakt
En om nu te kunnen beoordeelen of wij
in Middelburg op dat gebied zjjn vooruit
gegaan, bjj de jeugd maar ook bij ouderen
die door hun voorbeeld de jongeren kunnen
aansporen tot znlk een goed werkdaartoe
is eone herhaling van een dergelijke tentoon
stelling van hot grootste belang.
Do eerste expositie was oen succes wij
hopen dat de tweede dit nog meer zjjn zal.
Tot heden hebben zich tot deelname een
veertigtal personen aangemeld.
Dat aantal moet echter nog voel greotor
worden.
Wij herinneren er dus aan dat a. s. Zator-
:g den 23sten, des avonds van zeven tot
negen uur, in het Militair Tehuis weer ge
legenheid geboden wordt om zich op te
geven.
Men kan dan tevens alle gewenschto in
lichtingen bekomen.
Men denke daaraan.
De protesten en opmerkingen tegen bet
eerst genomen besluit, krachtig en gegrond
als ze waren, hebben in dezen de oogen van
een paar raadsleden doen opengaan.
Toch heeft zulk een terugkomen opeens
genomen beslissingen zjjn bedenkelijke zij
don en is dit alles behalve gowenscht.
Een gemeenteraad dient do zaken goed
te overwegen vóór een besluit wordt ge
nomen.
En dat bleek in de bewuste kwestie niet
het geval te zijn geweest.
Een dor raadsleden verklaarde nu voor
do subsidie van f 2000 te zullen stemmen,
want hij had niet geweten hoe de toestand
van het korps was.
En dit zeide nog wel iemand dien wij
gaarne de oor geven dat bjj anders steeds
de zaken goed nagaat en onderzoekt.
Daarom te moer, on ook omdat de door
de commissie van beheer over het Muziek
korps ingediende begrooting met memorie
van toelichting allerlei gegovens omtrent
dien toestand don raadsleden verschaft, trof
ons zjjne modedeeling.
Maar laat ons nu maar liever denken
„eind good al goed"; ons verheugen over
In den laatsten tijd is in de drie Kamers
van Koophandel in onze Provincie bespro
ken het lango wachten, dat zich voor
doet bjj het voeren van intercommu-
ale telefoongesprekken.
En niet zonder reden.
Wij zei ven kunnen ook in dezen van
ervaring sprekenou reeds maanden ge
leden is daarop namens ons hot desbetref
fende kantoor gewezen.
Natuurlijk heelt zulk een kantoor geen
schuld, kan dit ook de gewenschto verbe
tering niet brongen on hangt veel af van
de omstandigheden.
Wanneer men bv. in de drukke uren
tijdens en na afloop van de beurs te Amstor.
dam van daar eon gesprok wil voeren, of
van hier uit naar de hoofdstad wil telc-
foneoren, dan ligt het voor de hand dat
men niet spoedig aansluiting krijgt.
En zoo zjjn er meer gevallen.
Maar daaruit blijkt toch dat een verande
ring, oono verbetering in de aansluiting zeer
gewonscht is.
En dat men daarop reeds langen tijd
aandrong, had dus zjjn goede roden.
Mot'ingonomenheid zullen daarom zeker
volen gelozen hebben do mededeeling, in ons
nommer van Woensdag, dat de Kamer van
Koophandel te Neuzen van don directeur-
generaal der posterijen en telegraphic be
richt ontving dat in hot bestaande euvol
zal worden voorzien door het leggen van
nieuwe kabels, berekend op het toenemend
verkeer.
Dat bericht bracht ons tevens op de ge
dachte, meermalen bjj ons gewekt en met
anderen besproken, of Middelburg niet nog
een tweede dubbeldraad-verbinding met
Rotterdam zou kunnen krijgen of, wat nog
beter zou zjjn, eon directe verbinding met
Amsterdam.
Wij meonen dat dan de moeiljjlchedon,
welke zich thans herhaaldelijk voordoen, niet
meer zouden voorkomen.
Als allo teleurstellingen en jammorklacb-
tou, in de jongste dagen ondervonden en
geuit daar aan dat Zuid Weatoljjk eind-
puntje van Zuid-Beveland, konden worden
to hook gesteld, dan zou dit eeno hoogst
interessanto lectuur zjjn.
Iutusschon, de teleurstellingen wuren ver
schillend, doch één jammerklacht was alge
meen, deze namelijk dat In het stcigerhui9
te Borsselcn, zoover van alle bebouwde
kommen, niet werd gevonden eene telefo
nische aansluiting, waardoor do teleurge
stelde reizigers hunne verwanten elders
spoedig van hun wedervaren kondon inlichten
Zeer vele malen, bjj harden wind, is dit
gobrek gevoeld, maar nooit komt dit zoo
sterk uit als in de dagen van mist en nog
eons mist, en bot is onverantwoordeljjk dit
gebrek nog langer te laten voortbestaan.
Vorig jaar is bjj Ged. Staten op deze
aansluiting aangedrongen, doch het heeft
goen andore uitwerking gehad dan een
vraag van dit college aan de raden van de
zes aangrenzende gemeenten, of men bereid
was in de kosten van deze verbinding,
geraamd op het kolossale hedr.'g van f60
in eens en per jaar, bij te dragon i 8.50.
Natuurljjk hebbon do gemeentebesturen
daarvoor feesteljjk bedankt, omdat do op
richting een zuiver provinciaal belang geacht
word, uitsluitend ton goede komende aan
reizigers van do provinciale booten eu na
do weigering door do besturen is deze zaak
do baan geschoven en donken Ged
Staten bljjkbaar er niet meer aan om deze
zoo zoor gewenschto aansluiting tot stand
te brengen, die in vele omstandigheden
voor de passagiers zooonmisbaar is.
Daarom ware hot te wenschen dat er van
do vele jammerklachten, te Borsselon niet ten
onrechte geuit, althans eens een deel bij
Gedeputeerde Staten terechtkwam.Wellicht
dat do hceron zich dan niet verantwoord
zouden achten, dozen toestand nog hngar
te laten voortduren.
Uit Zuid - Be vel and schrjjft men ons
De dagen van nevel en mist schjjnen wat
over to zjjn on or waait oen frissche wind.
Zij, die er op eon reis te land kennis mee
gemaakt hebben, kunnen er van verhalen.
Maar zjj, die over wator hebben moeten
reizen, weten vooral van hindernissen, onge
makken en teleurstellingen meö te praten;
bovenal zij, die do reis per provinciale
de jongste beslissing en hopen dat onze 1 stoomboot over Borsselon moesten maken.
,Wat de kleine bakkerijen aangaat, die
met 1 tot 3 knechts werken, men kan van
deze niet verlangen dat zjj aanstonds het
ploegeustelsel invoeren en afschaffing van
continueolen nachtarbeid in deze
kleine ondernemingen zou hot klein b9drjjf
in den grond boren.
„Daarom moot de wetgever voorloopig in
die kleine ondernemingen dit kwaad laten
voortbestaan, echter met het vooruitzicht
dat zjj zich zoo zullen moeten reorgani-
seereu dat ook daar later het ploegenstelsel
kan gaan werken. In afwachting daarvan
kan de wetgever roods in alle bakkerijen
de inwoning dor gezellen verbieden" enz.
Aldus de firma Yorkade Comp. in hare
brochure, waarvan een kort overzicht in
het no. van Zaterdag van dit blad werd
opgenomen.
De bekende en zeer zeker op dit gebied
bevoegde firma, die, zelve groot-indmtrieel,
kennelijk baron kleineren vakgonooten
goen kwaad hart toedraagt, geeft hier
aldus schrjjft V. d. S. ons oon wenk
die, van een groot-steedsch of Zaansch
standpunt beschouwd, alleszins begrjjpeljjk is;
en denkelijk zullon de kleine bakkers in de
groote plaatsen on iu fabriokscontra als do
Zaan-treek dit denkbeeld nog zoo kwaad
niet vindon.
In dergeljjko plaatsen en strokon toch
boheerscht het groote bedrijf den toeBtand
reeds sinds geruimen tijd.
De kleiuero bakkerijen hebben door den
dra> g der omstandigheden zich allen in
meerdere of mindere mate aan de, in bet
groot-bedrjjf heerschende toestanden moeten
aanpassen.
Als gevolg daarvan i8 het euvol van den
nachtarbeid daar, ook in kleinere bakkerijen,
voel grootcr dan dat van de inwoning dei
gezellen.
Plotselingo afschaffing van den nacht
arbeid zou dan ook, zooals do firma Yorkade
Comp. terecht zegt, dit kleine bedrijf in
den grond boren.
Het verbod van inwoning der gezellen
zou niet zulke nadeelige gevolgen hebben,
waar ook reeds vele kleinere bakkerijen
slechts uitwonende gezellen hebben.
Geleidelijk, zonder groute schokken, is dit
kwaad daar reeds voor een groot gedeelto
vordwenOD en heeft de inwonende ouge-
huwde gezel steeds meer en meer plaats
moeten maken voor zjjn uitwonondon en
vaak gohuwden collega.
Geheel anders echter woïdt de zaak als
sn die bv. eens van een Zeeuwsch
standpunt bekijkt.
Ia onze Provincie toch voert nog altijd
het klein bedrijf den boventoon.
Alleen in Middelburg on Vlissingen zijn
enkele inrichtingen, die men onder bet
groot-bedrijf moet rangsobikken, ofschoon
dezo tegenover do inrichtingen, die men
in andere streken als zoodanig bestempelt,
nog slechts kleine genoemd kunnen worden.
Bivendion zjjn do meeste dier inrich-
tirgen nog te jong, om voor het bedrijf in
het algemeen hun invloed inzake arbeids
toestanden veel te doen gevoelen.
Tot dusver hebben zjj meer een knak
aan het k^ein bedrijf toegebracht dan dat
zjj een guustigen invloed hebben knnnen
uitoefenon op den toestand van het bjj dat
klein bedrijf betrokken personeel.
Hier in Zeeland is dan ook de toestand
juist andersom als in de groote centra.
Het kwaad van den nachtarbeid iB hier
voel kleiner dan dat van do inwoning der
gezellen.
Ik laat bier geheel huiten beschouwing
welk kwftad van die twoo hot ergste is.
Hier is nog altijd do ongehuwde inwonende
gezel regel en de uitwonende gehuwde gezel
e9no groote zeldzaamheid, eu hot geheole
kloino bedrijf, dat wil zeggen zeker 7/8 van
hot gaosche Zeeuwsche bakkersbedrijf, is
daarop nog ten volle gebaseerd.
Eeu verbod van inwoning der gezellen
zou dan ook voor het overgroote deel dor
Zeeuwsche bakkers veel grooter slag wezeu
dan het verbod van nachtarbeid en ik ge
loof niet te veel te beweren, als ik zeg dat,
wanneer men br. aan do 55 Middelbnrg
sehe bakkers de vraag voorlegdewat zal
naar uwo meoniDg uw klein bedrijf eerder
in den gcond borenafschaffing van den
nachtarbeid of een verbod van inwoning
der gezellen do oveïgroote meerderheid het
laatste als zoodanig zou aanwjjzen.
Ofschoon zeil geen bakker, kom ik sinds
jaren geregeld mot zoor vele Zaeawsche
bakkers in aanraking en ken ik de bedrjjfs-
toestanden door cn door.
Ook de bakkerij-toestanden in Holland
en in do Zaanstreek zjjn mij door dikwijls
herhaald bezoek niet vroemd, en olk die
beiden kent, weet, evenah ik, het groote ver
schil tu88chon de toestanden daar en hier.
Ouzo Zeeuwsche bakkerij staat thans nog,
wat arbeid8-rogeling en toestanden betreft,
voor eon groot gedeelte op het Btandpunt
waarop men 25 h 30 jaren geleden in do
groote contra stond, en daarom zou wat
daar thans oen goede maatregel zou zijn,
voor onze Zeeuwsche bakkerjj zeer treurige
gevolgon kunnen hebben, om de eenvoudige
reden dat zij voor invoering daarvan nog
niet rijp is.
Ofschoon ook hier vele toestanden op
bakkerijgebied dringend verbetering eischen
en een verbod van inwoning der gezellen
op zichzelf zeer toe te juiohen is, zou plot
selinge invoering daarvan, onder de tegen
woordige omstandigheden, naar ik meen,
voor menigon Zeeuwsohón bakker eennek-
•lag zjjn.
Terecht is dan ook eene staats-commksie
voor onderzoek der toestanden in het bak
kersbedrijf, waarop de meergenoemde firma
in hare brochure aandringt, niet het minst
met hot oog op het zoo uiteenlooponde
dier toestanden, zeer zeker alleszins go
wenscht.
Goes 24, 17 en 7Zierikzee 26, 18 en 8en
Nouzen 31, 22 en 9.
/You. blad no 3 bevat oene mededeeling van
de veranderingen, welke in 1908 in de jaar-
wodden van burgemeesters, wethouders, secre
tarissen en ontvangers zjjn gebracht.
l\ov. b'ad. no 2 bevat een besluit van
Ged. Staten van Ze el and, waarbjj het aan
deel is bepaald der gemeenten in de lichting
van de nationale militie van 1909.
Ingeschreven waren 2168 personenhet
opgelegd aandeel bedraagt 725, waarvan 510
manschappen tot volledige en 204 tot korte
oefening zullen worden bestemd.
Het aandeel, het aantal tot volledige en tot
korte oefening bestemde manschappen be
draagt respectievelijk in do gemeenten*. Mid
delburg 55, 39
Op gezag van de N. R. Crt. verspreidt
men een bericht over een opvoering door
dilettanten te Middelburg van een >kleine
opera", waarbjj de samensteller gebruik heeft
gemaakt van motieven uit de werken van
groote meesters: Mozart, Beethoven, Weber,
Richard Hol, Cornells van der Linden, Schubert
on C. Bouwman.
Men steekt daarmee den draak.
Er is hierbjj eene vergissing in 't spel.
Niet in Middelburg maar in Ylissingen zal
de uitvoering plaats hebben.
Het betreft ook niet een kleine opora maar
een zangspel,
Door den heer M. K. Heeiüldt alhier
is, namens verscheidene kinderen van vergun-
ginghouders, bjj hunne ouders in zaken zpnde,
aan de Tweede Kamer een adres gericht
waarin hjj verzoekt een herziening dor drank
wet, in dien zin dat, ingeva'. van overljjden,
hnn het erfrecht op hun oudera zaken wordt
toegestaan.
Vrjj dagavond hield het Departement
Middelburg van de Maatschappij tot Nut
van 't Algemeen, onder voorzitterschap van den
heer L. K. v. d. Harst J.Jzn, een vergadering
in de sociëteit De Vergenoeging alhier.
De rekening en verantwoording over 1907
1908 werd goedgekeurd.
Do begrooting ovor het dienstjaar 1908—
1909 werd in ontvang en nitgaaf v&BtgOBteld
op f 3327.76, met oen poBt voor onvoorzien
van f 80.26.
Verder werden gekozen in do commissie
voor de spaarbank mi P. J. v. d. Peen, in do
plaats van mr F. J. Sprenger, die niet meer in
aanmerking wonschto te komen; enindie.voor
de volksbibliotheek mej H. J. A. Borsius, ter
voorziening in de vacature van den heer Fre-
deriks en herkozen in die voor de hulpbank
mr F. J. Sprenger; in die voor de bewaar
scholen jhr mr W. H. Snouck Eurgronjo en
die voor de badinrichting de heer P. W.
H. de Kan.
Aan mej. Borsius on de heer Van dor Feen
zal van hunne benoeming kennis worden ge
geven; de andere hoeren verklaarden zich be
reid hun herbenoeming te aanvaarden.
Vrjjdagavond trad voor do afdeeling
Middelburg van de onderofficierevereeni-
ging Ons Belang als spreker op de heer Herman
Snjjders, die de uitnoodiging tot het houden
van een voordracht welwillend had aanvaard.
Uit een zestal door hem opgegeven onder
werpen werd door het bestuur gekozen de
Fransche Revolutie.
Da bovenzaal van het Tehuis voor Militairen
waa geheel gevuld met belangstellenden, onder
wie ook enkele dames.
Ingeleid door den voorzitter, nam Bprekor
het woord en schetste op aangename, onder
houdende wjjze de oorzaak, de revolutie zelf
en de gevolgen daarvan, een ander toegelicht
verduidelijkt door lichtbeelden, Vooral deed
spreker uitkomen dat het onderwerp in
onze omgeving meermalen door hem behan
deld, niet door hem, doch door het Bestuur
van Ons belang was gekozen.
het einde der voordracht, die met groote
belangstelling en aandacht was gevolgd, toon
den de aanwezigen door een harteljjk applaus
hunne ingenomenheid mot het gehoorde,
waarna de voorzitter de vergadering sloot, in
de hoop dat de heer Snjjders nog meermalen
voor do afdeeling zonde willen optreden, wat
werd toegezegd.
Vrjjdag is van Westdorpe naar hier
overgebracht en in hot Huis van bewaring op
genomen do 37-jarige schildersknecht B. O. L.,
geboren en wonende te Gent, wiens uitleve
ring door de Belgische regeering is aange
vraagd.
Hjj werd door de rechtbank van eersten
aanleg te Gent, wegens een zedenmisdrijf,
veroordeeld tot een gevangenisstraf van 10
maanden.
By kon. beBluit is, met ingang van 23 Jan.
1909, aan J. G. Meinezz. op verzoek, eervol
ontslog vorleend uit zjjne betrekking van
ontvanger der registratie voor de burgerlijke
akten en de successierechten te Middel-
b u r g.
Uit Vlissingen.
De aergeant J. van der Mans, van het Algej
o omeen Depót van discipline, is heden, op zjju
16; Vlissingen 52,87 en 15;verzoek, overgeplaatst bjj het 4e regiment
