MIDDELBURGSCHE COURANT.
M\ 309
131- Jaargang.
1908
Donderdag
31 December,
Middelburg 30 December.
Beuoeaiingea enz.
FEUILLETON.
OLIVIER, DE MUILEZEL.
«lil Stan sa Provincie
LETTÉK£N*ÊinÜJNST.
Dezo courant verschijnt <1 a g e 1 y kmet uitzondering van Zon- en Feoetdagon.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor allo plaatsen in Nederland franco pp. f 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alhier en tel. weerbericht van het N. Met. ïnstit. te Bilt.
30Deo.8n vm. 20 gr., 12 u. 22 gr., av. 4 o. 24 gr.-Hoogste barom stand 779.4 t* Hnpa-an.Ja;
laagBte 758.1 té Stornway. - V eiwachting tot den avond van 31 Dec zwakke tot krachtige
meest N.O. wind, bewolkte lucht, droog weer en strenge vorst.
W
Advertentiën20 cont per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
allo andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regel moer
20 cent. Reclames 40 cent por regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. »E I.A
WAK Az., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Vrijdag, Nieuwjaarsdag, verschijnt do
Middclburg8che Courant niet.
Bjj kon. bosluit:
is aan D. M. J. Lasonder, op verzoek, eer
vol ontslag verleend uit zjjoe betrekkmg van
inspecteur' der registratie en domeinen van de
eerste klasse in de 34ste divisie van inspectie
te Utrecht;
zga benoemd, by het wapen der infauterie,
bg het 10e reg. tot kapitein de eerste-luit.
M. Belzer, van den staf der infanterie, werk
zaam bg de Kon. Militaire Academie
zgu benoemd tot opzichter van den Rijkswa
terstaat 4de kl. D. N. Visser te Scbeveningen,
en J. J. Klaversteyn, te Nieuwe Pekela
is, ter belooning van personeel van het leger
in Ned.-Iudië, dat zich onderscheiden heeft
bjj de krijgsverrichtingen op Flores van 9
Augustus 1907 tot ultimo Februari 1908be
paald, dat in de registers van de Kanselarg
der Nederlandsche Orden zal worden inge
schreven als ridder 3de klasse der Militaire
Willemsorde de .Europeesche sergeant der inf.
F. Wentselzjjn in de Militaire 9 illemsorde
bevorderd tot ridder 3do kl.de Europeesche
sergeant der int. A. F. van der Made; be
noemd tot ridder 4de kl.de Europeesche
sergeant E. Kant, de Europeesche fourier P. C.
Topsvoort, beiden van de inf.de Europeesche
sergeant van het korps genietroepen P. E.
Braun
is begiftigd met de eetesabel met bet ge
bruikelijk opschriftde kapitein der infanterie
S. Cbristoffel en bepaald dat bg afzonderlijke
dagorder», zoo iu Indië als in Nederland, eer
vol zullen worden vermeld de sedert tot eerste
lait. bevorderde tweede luit. der infanterie P.
Th. de Jongh Swomer en de Europeesche ser-
geaut-ziekenopzichter van den geneeskundigen
hospitaaldienst P. Gouw
zjju in de orde van Oranje Nassau benoemd
tot ridder de eerate-iuit. kwortierm. van de
militaire administratie F. Kenninck en de
tjjdeljjke officier van gezondheid der 2de kl.
van den geneeskundigen dienst A. C. de Koek
en is toegekend de eeremedaille in goud van
die orde aan den adjudant onderofficier kwar.
tierm. van de militaire administratie H. P. J.
ten Voorden.
Eene verdediging.
Mr. P. J. Troelstra schreef in Het Volk eenige
artikelen naar aanleiding van zjjn, zoo zeer
afgekeurde, verklaring in de Tweede Kat
toen Minister Heemskerk daar de mededeeling
had gedaan omtrent onze Koningin.
Met een herinnering aan de rede van den
Kamer-voorzitter tot rouwbeklag over den
PortngeeBchen Koningsmoord deelt de woord
voerder der Sociaal Democratische tractie in
de Kamer mee, dat namens die fractie den
voorzitter in overweging is gegeven »bjj der-
Naar het Amerikaansch,
4 VAN
CASPAR DAT".
galjjke gelegenheden in het vervolg haar vooraf
te waarschuwen, opdat zjj niet noodeloos voor
de keuze wordt gesteld, óf anderen te moeten
ergeren, óf zich verklaringen namens de Kamer
te mooten laten aanleunen, die z|j krachtens
haar standpunt niet voor baar rekening kan
nemen. De president heeft daarop geen onder
bescheid gegeven don dat hjj er »eens over
zou denken.'
Den president is thans nogmaals in over
weging gegeven, ons bg eventueel later voor
komende gevallen vooraf te waarschuwenhg
heeft tbans beloofd dit te zullen doen en
daarmede ia parlementair de zaak voor de
toekomst geregeld."
KORTE WEDEDEEEJNGEN
VERGADERINGEN
Dinsdag werd te Utrecht, onder voorzit
terschap van den heer G. Meyer, van Amster
dam, de twee-en-vgftigstealgomeene vergade
ring gehouden van de Vereeniging voor Paeda-
gogiek, waarin tevens herdacht werd het
'ïjftigjarig bestaan der Vereenigmg.
Op die vergadering werd o. m. door den
heer W. Jansen, van Middelburg een
rede gehoudéh overHet Heden en de Toe
komst der Paedagogiek.
De Vcreeniging van Directeuren van en Onder
wijzers aan Rijksnormaallessen in Nederland heeft
te Utrecht een buitengewone algemeene ver
gadering gehouden, die door een 50-tal leden
bezocht werd.
Bjj de Vereeniging zjjn aangesloten 70 Rijks
normaallessen met 648 leden.
Het bestuur bracht verslag uit van hetgeen
het in het belang der Rijksnormaallessen en
van het daaraan verbonden onderwijzend per
soneel verricht had.
Het afgetreden bestaur werd bjj acclamatie
herkozen. Ia de vacature, ontstaan door hot
overig den van den heer Gerhard, werd voor
zien door de verkiezing van dgn heer Schip
horst, onderwijzer aan de Rgksnormaallessen
te Delft.
Op do te Njjmegen voortgezette vergadering
van den Bond van Nederlandsche Onderwijzers
werd door den heer F. M. Wibaut van Amster
dam ingeleid »De gehuwde onderwijzeres in
de school."
Verschillende moties werden te dezer zake
ngediend, die echter alle werden ingetrokken
ten gunste van de motie-Oilversum, luidende
«De algemeene vergadering enz. protesteert
er tegen, dat art. 30 der wet L. O. door ge
meentebesturen wordt ter zjjde gesteld, dat
dientengevolge de positie van den onderwjjzei
afhankeljjk wordt van de willekeurige inzich
ten van gemeenteraden herinnert aan de be
sluiten, genomen door den Bond in 1904 en in
1907draagt het hoofdbestuur en de afdeelin-
gen op, voort te gaan met het krachtig agoe-
ren tegen het opnemen van bepalingen, waar
door de gehuwde onderwijzeres gevaar loopt
ontslagen te worden."
Doze motie werd met op twee na algemeene
stemmen aangenomen.
Ten opzichte van de bekende Asser quaestie
■word met algemeene stemmen de volgende
motie aangenomen
De algemeene vergadering, kennis genomen
hebbonde van do circulaire van den Minister
van Bianenlaudsche Zaken d d. 31 October jl,,
van meening da£ bet toelaten van onbe
voegden in de school om zoogenaamd aan de
onderwjjzore, maar don toch met de leerlingen
als materiaal, voorlichting te geven, niet in
reonstemming is met de bedoeling der wet,
dat hot prestige van den onderwyzer er
zeer onder moet lgden, wanneer bjj in het
bjjzjjn van zgu leerlingen moet worden onder
richt in een onderdeel van de door hem te
behandelen leerstof,
dat het hygiënisch en paedagogisch ele
ment in de bedoolde lichaamsoefeningen zeer
wordt go9chaad door de leiding en voorlich-
ng als boven bedoeld in handen te stellen
an paedagogisch onbekwamen, onervaren en
tot verkrjjging van samenhang onbevoegden
als bedoelde militairen,
dat deze maatregel een militair karakter
draagt en ten doel heeft de school mede
dienstbaar te maken aan de belangen van bet
>r,
spreekt als haar oordeel uit, dat bedoelde
itregel, als zjjnde tegen bet belang der
school, behoort te worden ingetrokken."
Na do gewone plichtplegingen eindigde de
voorzitter mot dit slotwoord: «Laten wjj in
het volgend jaar zoo handelen bjj de verkie
zingen, dat de Kamer zooveel mogeljjk er
beter uitziet voor het onderwjjs dan thans".
B -sloten is de volgende algemeene vergade
ring in 1909 te Leiden te houden.
Do gang. bekend als Zeven-links, was een
myl lang, en eindigde in een zwarten muur
van steenkool: slechts aan één zjjde waren
er zijgangen die naar mjjnkamers voerden. Het
laatste blok werd onder contract bewerkt door
Steve Kershek. Er was geen deur gemaakt,
om de opening van don hoofdgang af te slniten,
en het spoorwegljjntje liep er met een bocht
in. Er was nog niet veel in weggekapt, zoo
dat de kamer kruisvormig was. De hoofdgang
liep ongeveer acht voet voorbij den eersten
dwarsgang. Werktuigen, kruit en andere dingen
werden opgeborgen bjj bet begin van den gaDg,
om ze te beschermen tegen de dynamiet-
ontploffingen aan de uiteinden.
Ter wjj 1 Mikol door don dol voortrennende
Olivier voortreed in den donkeren gang, kwam
er plotseling een herinneringsbeeld in zjjn ge
dachten.
Zjjn vader, knielend naast de spoorljjn aan
het begin van de kamer, had Steve's kast
geopend. Een handvol dynamietstaven lagen
naast hem op den vloer. Hjj sneed ze met zjjn
zakmes in korte stukken. Daar steenkool zoo
veel zachter ia dan rots, had bjj een minder
OOST-INDlft
Door het zelfbestuur van een paar land-
appen in de afdeeling Simeloengoen en
Karolanden werd verplicht schiolbezoek inge-
oerd voor kindeien vw. beiderlei knnne var
a 7 jaar en wel gedurende vier achtereen
volgende jaren."
Een merkwaardige ontwikkeling hebben dt
B-itaklandenkort geleden nog was de bevol
king naar Europeesche opvatting geheel on
beschaafd sedert een paar jaar zgn de toe
standen daar veranderd, de band met het Ne
derlandsche bestuur, dat naast het inlandschc
zelfbestuur staat, is versterkt, en thans stelt
dit zelfbestuur leerplicht in, die in onze Oost
nog nergenB anders bestaat. Hbld
Big kens heden op de vesten al hie
gedane metingen bedraagt de gemiddelde dikto
in het ys 8 centimetor.
De politie heeft het jjs nu goedgekeurd
aan de baanvegers vergunning verleend de
vesten schoon te houden. Ook de tenteniers
hebben op verschillende plaatsen hun kraamp
jes opgeslagen.
Heden middag werd er reeds druk gereden.
Het jjs verkeert in een uitstekenden toestand
wanneer de sneeuw nog een beetje uitbljjft
zullen de liefhebsters en liefhebbers komende
Vrijdag en Zondag volop kunnen proliteeren.
De stoombootdienst van hier op Rot
terdam is gestaakt wegens gsgang.
De pomp op het midden dor Groote
Markt alhier, die sedert lang niet meer ann
bare bestemming beantwoordt, zal, nnor wjj
vernemen, weldra worden weggebroken.
Omdat de tegenwoordige verlichting van dat
fraaie plom te wenschen overlaat, is het voor
nemen om op de plaats van de pomp, op een
te verhoogen gedeelte, een lantaarn tö^plaatsen
met drie Greaetzin hanglampen, ieder met vgf
pitten.
In 1908 kwamen te Middelburg
binnen 2321 binnenvaartuigen met een inhoud
van 201.178 M', benevens 25 zeeschepen, 15
stoom- en 10 zeil-, met 88.276 M' inhoud.
Van het droge dok werd gebruik gemaakt
door 12 schepen, metende te zamen 7614 M'.
De sergeant J. Sinke Sr., van het 2 ba
taljon 3e regt. infanterie te Middelburg,
wordt op 4 Januari a. s. gedetacheerd ten
bureele van d n inspecteur van den genees
kundigen dienst der landmacht te 'e Graven-
hage, teneinde aldaar den dienst van schrgver
te verrichten.
Te 'sGravenhage ^gearresteerd en op
bevel der Middelburgsehe rechtbank naar het
huis van bewaring alhier overgebracht M.
J. K., oud 25 jaar, agent in rg wielen, geboren
te Goes en thans zonder bekende woonplaats.
Hjj wordt verdaoht van verduistering van
rg wielen in zjjn beroep gepleegd.
Do man was voortvluchtig en tegen hem
was rechtsingang met laBt tot instructie
bevel tot gevangenneming verleend.
Naar men oub nit Goes heden meldt,
overleed daar in 1908 o.a. nog de heer J. H.
Hannink, oud-opzichter der rijksgebouwen.
Te Maassluis overleed de heer J, Bar«n-
dregt Az., burgemeester van Heinkenszand.
Bg beschikking van den Minister van
Landbouw enz. zyn met ingang van 1 Januari
a.s. benoemd tot analiste by den dienst der
Rykslandbouwproefstations mej. C. don Hol-
'ander, en tot schrjjver bg dien dienst mej.
Th. C. van Dellen en bepaald, dat zjj werk
zaam zullen zijn aan het Rgkslandbouwproef-
station te Goes.
Diasdagavond kwam in het K e e t e n de
vrachtboot Admiraal de Ruijter, van Goe» op
Rotterdam, in aanvaring met de hoogaarts
van H. de Koning van Bruinisse.
Do hoogaarts werd bjjna middendoor ge
varen en zonk.
Door den schok viel de schipper van de
hoogaarts voorovér en kwam -.( danig terecht
dat een bloedige hoofdwond ontstond, die ge
neeskundig moest worden verbonden.
De opvarenden van de hoogaarts, drie
getal, redden zich met moeite door op de
vrachtboot over te springen.
Met ingang van 5 Januari a. s. zal het
hulptolophoonkantoor te Rilland, alsmede
de aan dit kantoor rechtstreeks aangesloten of
nog aan te slniten perceelen en openbare
spreekcellen, worden opgenomen in het tele-
phoonverkeer met de Belgische plaatsen, waar
mede Yerseko telephoongemeenschap beeft.
Te Oud-Vosmeer was Dinsdagmor
gen de overvaart per pont door ijsgang ge
stremd; op den dag is het jjs aan hetdrjjven
geraakt, zoodat hot overzetten kon geschieden.
De passagiers worden per veerboot overgebracht.
De scheepvaart ia de Eendracht is gestremd.
Te Oud-Vonemeer werd Dinsdag
avond door het rederijkersgezelschap Etndracht
een openbare voorstelling gegeven door een
dertiental werkende leden. Opgevoerd werden
met groot succes een bljjspel Politiezaken en
een klacht De Automatenfamilie. Er waren een
150 personen; een getal dat in een reeks van
jaren by een tooneelvoorstelling niet aanwezig
zware lading noodig en Rovianek wiet dat
de dynamiet aan Steve elf cent per stuk kost.
De lamp van den mgnwerker flikkerde op zjjn
pet terwgl hg in de doos naar eenige zwer
men zocht; een handvol lag reeds op een droog
stuk rots met de slaghoedjes er naast. Do
verroeste kan, waarin de ontploffingsatof in do
wintermaanden warm werd gehouden, stond in
een veilig hoekje, maar de doordringende lucht
er van was duidelgk merkbaar.
Dat beeld had Mikol eenige minuten gele
den gezien, toen hg de wagentjes daar op
haalde, en het kwam na weer voor zjjn her
innering.
Met een kneep in zjjn hart van schrik be
merkte Mikol, dat Olivier reeds op het laatste
deel was gekomen van de hoofdbaan. Mis
schien zon het dolle dier op zjj springen, mis
schien zou hjj rechtuit loopen. Het dynamiet
en de slaghoedjes hadden nog even te voren
op de spoorljjn gelegen 1 Waar zonden ze nu
zgn Rovianek was alleen in dat deel van de
Hg deed zoowel het werk van een
lador als dat van een mgnwerker. Hg zou
zeker wel aan geen gevaar gedacht hebben,
en den voorraad dynamiet hebben laten liggeD.
En hoewel dynamiet alleen geen kwaad kan
als er overheen gereden of op getrapt werd,
was er geen twjjfol mogeljjk over de gevolgsn
als er dynamiet lag met een slaghoedje er aan.
Foor-zichzelf voelde de jongen in die laat
ste seconden geen verzet, geen bjjzondere
vrees; hjj was moe, erg moe, en nog te jong
en te slaperig om op voet van geljjkheid
te strgden tegen het noodlot, een dollen muil
ezel en ontploffingsmiddelen. De uitslag
scheen zoo zeker. Maar zgn vader Wat zou
er met zgn vader gebeuren
»Vier kleine kinderen en moeder" zei
Mikol met zgn jongensverstand. Wij niet
allebei."
Hij schudde zich wakker, liet zich afglgden
tot hjj op 't onderstel van het karretje stond,
hield zich met de linkerhand aan den rand
van den bak vast, haalde met de rechter de
zweep uit zyn jas, en gaf daarmee den muil-
el een slag op den rug, en nog een, en nog
n.
De dolle Olivier hield zgn vaart in, en ver
hief zich schreeuwend op zgn achtorpooten.
Niemand had een zweep op hem durven leg
gen, sedert hg eenige maanden geleden een
driver daarvoor gedood had. Zgn woede ver
tienvoudigde, maar nu niet meer zonder doel
Hg wilde don jongen hebben!
Een slecht stuk gewelf had zware dwarsbal
ken noodig gemaakt zoodat er naawelgks zes
voet hoogte over was. De muilezel sprong en
danste, maar kon zjjn best niet doen omdat
zgn kop met een waarschuwenden bonB tegen
het hout kwam
Maar bg schopte, en bukte, en danste, en
sprong op zjj. Nog altjjd hielden de strengen
en de ketting en de baak. En nog altjjd
bleef de kleine Mikol op zgn plaats op het
onderstel, en liet het slagen regenen op het
wilde dier
Meter voor meter schokten zejvoort over de
baan. De eerste wagen was reeds bg Steve's
open kast.
de Dinsdagavond door de afdeeling
sn van de Schippers vereeniging Schut,
tevaer gehouden jaarvergadering werd tot
voorzitter gekozen de heer J. Tollenaar
Sr., bestuurslid, terwgl in diens plaats werd
gekozen de beerA. de Jonge Dz.
Bg den Minister van Financien zullen be-
iw&ien worden ingebracht tegen het plaatsen
van het inklaringskantoor te Sas van Gent
naby de glasfabriek, daar dit een zeer onge
schikte plaats is voor de schippers om vast
te meeren, met het oog op de zuiging, teweeg
gebracht door de paeseerende groote stoom-
booten, integenstelling met de plaats waar bet
vroegere kantoor gevestigd is, de oude kanaal*
die een veilige ligplaats biedt. Te venszsl
verzocht worden den bjj de Westsluis to Sas
van Gent wachtboadenden rijksambtenaar vol
macht te geven tot het afteekenen der volg
brieven, opdat de schipperB zonder tgdverlies
door don westelgken kunaalarm kunnen pas-
seeren.
Aan de bevoegde autoriteiten zal o. m. ge
vraagd worden het aanbrengen van vleugels
aan het buiten sluishoofd der Oostslnis te
Neuzen en eene betere bediening der bruggen
voor gewoon verkeer te Sluiskil.
RECHTSZAKEN.
De rechtbank te Groningen veroordeelde
deu arbeider Wol ter G., uit Middelburg,
dij uit minnenijd een moordaanslag pleegde
op den stuurman De G. te Delfzjjl, tot 1 jaar
gevangenisstraf. De eisch was 1 jaar en 3
maanden.
In de Wereldbibliotheek verscheen een her
druk van de Gedichten van den schoolmeester met
de oorspronkolgke illustraties en de inleiding
die mr J. van Lennep voor de eerste volledige
uitgave schreef.
Voort» twee vertaalde werkeneen van
John Ruskin Tijd en Getij (brieven aan ee*
werkman), vertaling van mevr G. van Hildriks
en inleiding van L. Simonsen Goethe'»
Iphigencia in Tauris in Nederlandsche verzen
door P. G. Houtens.
Bg Henri Brondgeeat had, na de operatie,
die bg onderging, nog geen bepaalde vooruit
gang plaats. De patient is nog niet buiten
gevaar.
Misschien had Olivier reeds dynamiet onder
zgn voeten. Mikol had geen tjjd om zich op
zjj te buigen en er naar te zien. Hg ran
selde voort, telkens weer een hevigen slag
gevend als hjj de flanken van het dier kon
raken. Hg vocht den strjjd voor de vier kin
dertjes thuis.
Door een of ander toeval gebeurde er niets.
Steve's kast was voor bjj. De houten rails
leidden nu verder de kamer in.
»Waar zou vader zgn?" vroeg Mikol
zich af. >lk zie geen licht."
De eerste wagen raakte van de rails, en
bleef steken, maar Oliviers dolheid overwon
het doode gewicht, en ze reden verder de
kamer in. En nog altgd gebruikte de jongen
de zweep.
Vader Rovianek had een oogenblik te voren
twee ladingen gereed gemaakt. Daar hjj
dacht alloen te zgn in dat deel van de mgn
had hjj er niet aan gedacht de gowone w;
scbuwing te roepen vóór hg de zwermen
aanstak.
Toen zag hjj plotseling ratelend en stootend
zgn zoon en Olivier de kamer binnen hollen.
«Govaarl" riep hg uit. «Gevaar!"
De kleine Mikol zag de lamp van zgn vader
in don dwarsgang, hoorde de waarschuwing
en begreep alles. De alcoof-achtige wjjkplaate
was drie pas voor hem uit, en daar ter linker-
zjjde straalde het licht van zgn vader. Hjj
sprong van den wagen af naar de wgkplaats
Olivier zag den jongen wegloopen, en met
een laatste inspanning verbrak hg zjjn stren
gen. Hg wns vfjj, vrg om te dooden! De
iuilezel draaide zich om.
Toen sprongen de dynamietladingen, een
sekonde tuBschen do twee ontploffingen.
«Gebruikte je een lont of zwermen
vroeg Mikol.
Zjjn vader had zgn arm om hem heen ge
slagen, en de schouders van den grooten man
trilden. Mikol voelde zich vreemd-wakker en
rustig. Zgn vader stiet nog altgd gejaagd»
uitroepen zonder beteekenis uit. De vraag
bracht hem tot bezinning.
«Zwermen natnurlgk."
«Maar dan had je me ook niet achter na
moeten loopen. Ik had me wel gered, en d»
brokken kool zonden je hebben kunnen treffen.
deugde nergens voor ons allebei te laten
doodslaan."
- «De mnilozel zat je achterna. Je zag dat
niet. Als die ontploffing iets later was ge
komen - Hg huiverde.
«Ik hoop dat hg dood is."
«Ik denk dat bg door de blokken getrof
fen is. Hg heeft geen stap verder gedaan."
Naast elkaar gingen ze uit de wgkplaats
weer de kamer in. De gevallen kool en rots
log in een hoop in het midden, met brok
stukken ver verspreid. Olivier lag juist vóór
hun schuilplaats, op zgn knieën gezonken, bet
hoofd verpletterd.
Zwermen worden veel gebruikt in plaats
van lonten omdat ze vlugger en goedkooper
zgn. Zg zien er uit als een sigaret. Na bet
aansteken kan de mgnwerker een tien pa»
loopen vóór de lading ontploiti