M°. 296.
ïsi- Jaargang.
1908
Dinsdag
15 December,
Middelburg 14 December.
Nog eens; bet Werkloozen-
Uit Stan en Provincie.
LANDEIOUW.
&NDERWUS.
middelburgs™ courant.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor allo plaatsen in Nederland franco pp. f 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alhier en tel. weerbericht van het K. N. Met. Instit. te Bilt.
14 Dec. 8 u.vm. 48 gr., 12 u. 52 gr., av.4 n 51 gr. Hoogste barom. stand 773.3 >.e Horta,
laagste 740.4 te Valentia. Verwachting tot den avond van 15 Dec.: meest matige Z.
tot Z.W. wind, zwaar bewolkte lucht, buiig weer en dezelfde temperatuur.
Advertenticn20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- on
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regel meer
20 cent. Reclames 40 cent por regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nyverheid on Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Burenn A. DE LA
MAR Az., N.Z. Voorburgwal 266, Amsterdam.
Men abonneere zich tegen 1 Januari op
de Middelburgschc Courant, het eenige
dagblad in Zeeland, dat elke week miustens
óóa bijvoegsel van tien kolom, meermalen
twee bladen van twintig kolommen ep één
dag geeft.
Wie zich tegen dien datnm abonneert
ontvangt de deze maand verschijnende
nommorB kosteloos.
DE ADMINISTRATIE.
De mogelijkheid is niet uitgesloten dat,
wanneer Woensdag a. s. het voorstel tot
stichting van oen Werkloozenfonds weder in
den Raad in behandeling komt, van den
kant der voorstanders van 't Nooische
stelsel een beroep zal worden gedaan op
de dezer dagen verschenen brochure van
A. J. Stilting: Staatshulp en de zwakke
zijde van het Gentsche stelselwaarvan de
slot-zinsnede luidt,Het is de zwakke zijde
van het Gentsohe stelsel, dat bij alle theo-
retisohe gelijkheid van behandeling van
georganiseerde en ongeorganiseerde arbeiders
feitelijk alleen de eersten geholpen
worden."
Bij aandachtige lezing der brochure blijkt
echter dat de schrijver van het Noorsche
stelsel dat door Burg. en Weth. dezer
gemeente wordt voorgesteld in dit op
zicht evenmin heil verwacht, en wel op
grond der daarmede opgedane ervaring.
Op blz. 13 immers zegt de heer Stilting
„De oontróle der werkloozen door de
kassen zal in het algemeen geene of al
thans geringe, niet moeilijk te overwinnen,
zwarigheden opleveren. Slechts in Noor
wegen, waar aan de kassen de plicht is
opgelegd, niet-georganiseerden, dus perso
nen, die niet tot de vereeniging behooren,
op te nemen, zon het, indien daarvan veel
vuldig gebruik gemaakt werd, do vraag
zijn, of de bonden wel in staat zonden
blijken de oontróle op de niet-georgani
seerden uit te oefenen.
Maar de vraag zal wel niet actueel wor
den, daar, zooals de ondervinding aange
toond heeft, de niet-georganiseerden wel tot
de buitenstaanders zullen blijven behooren.
In de practijk zal het wel ongeveer op
hetzelfde neerkomen, of men, zooals in
Straatsburg, het openlijk uitspreekt, dat de
bijslag slechts voor de beroepsvereenigingen
bestaat, dan of men, theoretisch, zooals in
ons land te 's-Gravenhage, voor alle werk
lieden de toetreding tot de kas openstelt."
De heer Stilting komt derhalve feitelijk
tot dezelfde conclusies als wij, in onze
vorige artikelen over dit onderwerp
al is het juiBt, dat de ongeorganiseerden
over het algemeen bij het Gentsche stelsel
weinig baat vinden, men make zich niet de
illusie, dat dit bij 't Noorsche stelsel beter
zal zijn. Daaromtrent heeft de ervaring
reeds uitspraak gedaan.
En daarbij komt dan nog, gelijk wij
den breede hebben uiteengezet, dat het
Noorsche stelsel de vakvereenigingen van
deelneming aan de verzekering weerhoudt,
Nog onlangs werd in de Nieuwe Itolterdam-
sche Courant medegedeeld, hoe joiBt door
die omstandigheid dat stelsel in Noorwegon
zelf, de bakermat van het systeem, fiasco
heeft gemaakt. En in 's-Gravenhage
zeiden 't reeds de vorige maal is de
deelneming der vakvereenigingen om dezelf
de reden bedroevend. Resultaatniet alleen
de ongeorganiseerde, maar ook de georga
niseerde arbeiders blijven van hulp der ge
meente verstoken.
De heer Stilting men houde dit wel
in 't oog is dan ook geenszins een
principieel tegenstander van het Gentsche
Btelsel. Integendeel. Hij verklaart dit uit
drukkelijk. Zijn doel is alleen, „zich niet
te bepalen tot het zonder meer overnemen
van een elders töögepïMt vtelsel, zonder te
hebben getracht 3e daaraan verbondon be
zwaren zooveel mogelijk te ondervangen;, in
't bijzonder dit bezwaar, dat voor de niet
georganiseerde arbeiders, alles weder bij
hot oude zou blijven."
Ook hier duB weder volkomen overeen
stemming tusachen den heer Stilting en ods.
Wij toch hebben eene aanvulling van
het Gentsche stelsel voor de niet-georga
niseerden bepleit.
De conclusie, waartoe wij kwamen in hot
no. van Maandag 23 November luidde
„Wij vertrouwen, dat de gemeenteraad mot
de guns'ige ondervinding, alom opgedaan
mot hot Gentsche stelsel, voor oogen, liever
nog de betrekkelijk weinige ongeorgani
seerden, die eventueel aan de verzekering
zonden deelnemen, daarbuiten zal laten,
dan do voordeelen van de werkeloosheid-
irzekering juist voor de categorie van
werklieden, die in staat en bereid is zich
daarvoor offers te getroosten, volkomen
illusoir te maken.
„Maar wil men de ongeorga
niseerden helpen, dan neme
men zo op in dén afzonde r-
lijke vereeniging ofbeternog,
direct in het gemeentel ij k fonds
met premiebetaling en b ij slag
van gemeentewege."
Derhalve: liever de ongeorganiseerden
niet geholpen dan het Noorsche stelsel,
dat Burg. en Weth. voorstellen. Maar
liefst het Gentsche stelsel met afzon-
d e r I ij k e verzekering der ongeorganiseer
den. Het bezwaar van den heer Stilting
ban dus nimmer wprden uitgespeeld tegen
ons voorstel.
En thans nog één slotopmerking.
Do heer Stilting doet in één opzicht het
Gentsche stelsel onrecht, waar hij op bladz.
10 van zijne brochure schrijft
wHet Gentsohe stelsel schijnt niet het
ware middel te zijn om de stichting en
itwikkoling van werkloozenbassen te be
vorderen. Het stelsel helpt hen die zich
zelf reeds helpen en beweert degenen, welke
dit nog niot doen, daartoe aan te sporen.
Dit ontlokt de vraag: gaat van het Gent
sohe stelsel werkelijk die opvoedende kracht
uit of niotP
Hot bewijs daarvoor is nog niet geleverd
niot in Gent en elders evenmin."
Hot is ons een raadsel, hoe de heer
Stilting zoo iets kon neerschrijven. Alsieis
vaststaat, dan is het juist die opvoedende
kracht welke van 't Gentsche stolsel uitgaat.
De schrijver heeft blijkbaar geen kennis
genomen van de rede, welke mr. Louis
Varlez, de vader van het Gentsche stelsel,
in 1904 in Den Haag heeft gehouden en
welke later in brochure-vorm is verschenen
terwijl hem ook de sinds dat jaar verkre
gen resultaten te Gent en elders, waar '1
Btelsel is toegepast, schijnen te zijn ontgaan.
We wenBchen hier slechts even in herin
nering te brengen, hoe te Gent, na de
metaalbewerkers en letterzetters, die reeds
vóór de invoering van 't stelsel een werk-
loozenkas hadden, de werklieden van de
verschillende takken der textielnijverheid,
katoenspinners, vlasspinners, wevers; da
houtbewerkers, timmerlieden en schrijn
werkers de bakkersde lijstenmakers er
vorgulders; de werklieden bij de kunstnijver
heid ja zelfs vakken, waarin de verzeke
ring tegen werkloosheid eertijds, zelfs
de Engclsche trade-unions onmogelijk scheen
de metselaars, de schilders, de kleer
makers, dc schoenmakers werkloozen
kassen hebben opgerioht.
Waar dus vaststaat de opvoedende krach»
van 't Gentsche stelselvaststaat, dat de
niet-georganiseerden voorzoover niet
onverschilligheid of groote armoede hen
weerhoudt zich te verzekeren kunnen
geholpen worden zonder aan de grondslag 3n
van het Gontsohe stelsel te tornenvast
staat, eindelijk, dat het door Burg. en Weth.
voorgestelde Noorsche stelsel de ongeorga
niseerden niet baat en de ontwikkeling der
werkloosheidsverzekering tegenwerktdaar
moge de Raad Woensdag met groote meer
derheid in den door ons gewensohten zin
besliBBen. B.
Nederland en Veneznela.
Volgens bericht uit Willemstad bemachtigde
de Gelderland het kustvaartuig Alix, waarop
de Hollandache vlag werd geheschen. Het ïb
naar Willemstad gesleeptforten zagen het,
maar vuurden niet.
Hardnekkige geruchten spreken over revo
lutie in hot binnenland.
Een later bericht meldt:
De gouverneur van Curasao deelt mee dat
bet buit maken vaD de Alix niet moet
schouwd worden als eon vjjandoljjke daad,
doch als een repressaillemaatregel tegen
Castro's regeering, waardoor het onmogeljjk
wordt troepen en ammunitie naar andere havens
over te brengen.
Mededeelingen hierover zyn door den Duit-
schen gezant aan Venezuela gedaan.
4'WEEDE KAMER,
Do hoor Van Deventer verzocht aan Landen
Vo'k mode te deelen, dat by by vorgissing
zjjn stem uitbracht vóór hot amondement-
Hugonholtz, strekkende om geld te weigeren
voor oen tweede onderzeeboot. De bedoeling
was tegen te stemmen.
Zulke vergissingen blyven in elk geval toch
onverantwoorde! ij k.
Na
Bogrooting Tiendwet.
i lang mogelyk te zjjn uitgesteld om
do raming dor verschillende posten deB te
nauwkeuriger te kunnen doen zyn, ia thans
bjj de Tweede Kamer ingediend een wetsont
werp tot vaststelling der begrooting van uit
gaven van het Fonds voor de uitvoering van
do Tiendwet 1907.
Ia de memorie van toelichting wordt ge-
segd dat de raming nog verre van nauwkeurig
is, omdat van vele posten slechts door onder
vinding kan blijken welk bedrag by zuinig
beheer noodig ia.
Do begrooting sluit in ontvangst en uitgaaf
met een bedrag van f 89.255, wnarby een
voorschot uit "sRjjks schatkist van f 47.642.
Aangezien dit bedrag mogelyk aanzienlyk
hooger zal moeten zyn, acht de Minister het
echtor noodig dat op de begrooting voor finan
ciën moer daarvoor wordt uitgetrokken.
De groote Schuttersho/zas.1 alhier was
Zondagavond stampvoler was zooveel animo,
dat velen moesten worden afgewezen. Dank
zy wellicht de handige reclame, die in de
stad gemaakt was, had Eeden's Specialiteiten-
gezelschap, dat dien avond optrad, dus niet
over gebrek aan belangstelling te klagen.
De verschillende nommers, welke te zien en
te hooren werden gegeven, vormden wel geen
programma la Frits van Haarlemmaar
eDÜn, het publiek heeft zich den geheelen
avond goed geamuseerd, te oordeelen naar de
soms luide bijvalsbetuigingen.
Behalve oen duettiBtenpoar, waarvan de
mannelijke helft aardige coupletten voordroeg,
trad o. m. op een goochelaar, tevens equili
brist, die eenige proeven van zyn behendig
heid aflegde.
Ook verschenen nog een vijftal acrobaten,
waaronder oen dame, die mooie vlugheidB- en
krachttoeren te zien gaven.
Zaterdag zjjn naar hot huis van bewaring
alhier overgebracht P. V., oud 20 jaar, J.
do B., oud 30 jaar, en E. d. B., oud 45 jaar,
allen wonende to Nieuw Namen, die de vorige
week buiten de bebouwde kommen in de om
geving van Neuzen hadden loopon bedelen, en,
gewapend met een dikken stok, bedreigingen
uitten, om zich giften te doen geven Zy wer
den door de marechaussee van Neazen opge
spoord.
Zondag trok de voetbalvereeniging Olympia
van hier slechts mot 8 spelers naar Breda om
wedstrjjd te spelen tegen N. O. A. D. al
daar, voor de zuidolyko tweede klasse a van
den Nederlandschen Voetbalbond, die zy be-
grypelykor wjjzo verloor mot 70 goals.
Door de vele regens, die in de laatBte dagen
gevallen zyn, had het bestuur van Victoria be
sloten ooi hot terrein, voor do wedstrijden op
de a. s. Kerstdagen, te sparen en alzoo de
uitgeschreven kampstrijden geen doorgang te
doen hebben.
E. M. M. uit Ylissingen. dat eveneens naar
Breda moest om zich to moten tegen Vclocitaa II,
gaf dozen wedstrijd gewonnen met 50.
Zondag middag werd op het Molenwater
alhier oen vriendschappelijke match
speold tuBBchcn Concordia's gecombineerd Ie
en 2e elfial van hier on Ohjmpia's 2e elfta'
i it Vlissingen.
Concordia won mot 7—0.
Uit Vlissingen
Zondag overloed aldaar, in den ouderdom van
76 jaren, de heer D. Krug, opperbrandmeeater
dier gemeente.
Met 1 Januari 1909 zou hy 50 jaren by het
brandwezen in verschillende betrekkingen
werkzaam geweest zyn.
Bjj het hoofdbestuur der postergen en
telegraphic te 's Gravenhage zyn voor de
rechthebbenden te verkrijgen de navolgende
in het post- en telegraafkantoor te Vlis
singen gevonden voorwerpen, n.l.1 glacé
handschoen, 1 wandelstok, en een dames-
réticule.
Te Oost-Souburg werden in den
nacht van Zaterdag op Zondag van J. K., een
tweetal vette konynen gestolen. Hieivan is
aangifte gedaan by de politie.
Aan het strand te Z o u t ejl a n d e is het
ljjk aangespoeld van een vrouwspersoon.
Naar de kleeding te oordeelen, vermoedt
men dat het van een schippersvrouw is.
Door het jachtgezelschap Ut'. Klopje
te Wilhelminadorp werden in den
WiVAefoii/japolder van 5 tot 7 November jl.
404 hazen en van 10 tot 12 December 325
hazen geschoten.
Door dr Van Ingen Schooten van Hoe-
dekenskerke zyn te 's Gravenpolder een
zestal voordrachten gehouden voor de leden
van het Groene Kruis over het verleenen van
eerste hulp bjj ongelukken.
Vrijdagavond was het de laatstealle lezin
gen werden geregeld door een vyftigtal dames
'ïeeren bygewoond, die met groote belang
stelling den spreker volgden.
Na afloop sprak do heer Gerretaen, voor
tter van het Groene Kruis, harteljjke
woorden van dank voor de belangeloos ge
nomen moeite en het hoogst belangstelling-
wekkend onderricht, door den heer Schooten
Naar men ons uit Neuzen meldt, is
het stoomschip Druiulanrig Zondagmorgen naar
Antwerpen opgesleept. Door het pompen van
water uit hot achterruim was het achterschip
eenigszins gerezen. Zaterdag lag het dek
gclyk met het water.
Over do maand Juli is door de spoorweg
onderneming Mechelen—Terneuzen totaal ont
vangen f 92 513.21 tegen f 90.329.28 over die
maand in 1907.
Van af 1 Januari tot en met nltimo Juli
1908 beliepen de ontvangsten f 607.304.43 tegen
f 576 601.93 over dat tydvak in 1907.
St. Ort.
Onlangs werd gemeld dat. door eenige
ingezetenen van Oostburg aan het hoofd
bestuur der posteryen en telegraphie verzocht
was om ook op Zon- en feestdagen de post
aldaar met de tram van 11.28 te doen aan
brengen en gelegenheid te openen om deze
ten kantore af te halen.
Thans is bericht ontvangen, dat met ingang
van Zondag 20 Deoember a. s. aan dat verzoek
zal worden voldaan.
Zaterdag hield te Serooskerkede
landbouwvereeniging hare algemeene jaarver
gadering. Uit de verslagen van den secretaris
en den penningmeester bleek dat over hot af-
geloopen jaar de ontvangsten bedroegen
f 18.135.18 en de uitgaven f 17.981.91. Hiervoor
waren aangeschaft53.500 KG. kaïniet, 186.400
KG. slakkentueel, 134 400 KG. superphosphaat,
KG. ammoniak-superpbo8ph., 2450 KG.
peru-guano, 6550 KG. patent-kali, 21.050 KG.
chili en 8600 KG. kalk.
Vorder werd besloten den heer C. Zwa
german, zuivelconsulont voor Zeeland, uit te
noodigen om eene openbare lezing te Seroos-
kerke te houden over de oprichting van een
zuivelfabriek op Walcheren.
De heer J. Butler, ondorwyzer te Goes,
staat nomnicr een op de voordracht ter be
noeming van een onderwyzor aan een
openbare lagere Bcholen te Rotterdam.
Aan de Universiteit to Utrecht slaagden
voor het candidaats-examon theologie 2e deel
de hoeren P. J. F. van Voorst Vader en P. G
de Vcy Meatdaghen voor het kerkelijk voor
bereidend examen do hooren F. Mooi on J. N.
Seulyn.
Naar men meldt, is er in den toestand
van prof. Bieeten eld in de laatste dagen een
minder gunstige wending gekomen.
KERKNIEUWS.
Alhier circuleert een adres, houdende
verzoek aan den kerkeroad dor Ned. Herv. ge
meente, om in de vacature, ontstaan door het
aanstaand vertrek naar 'u Hage van den heer
P. J. Molenaar, te beroepen oon predikant van
confessioneel richting.
Hierdoor zou, beweert men, voldaan worden
aan bet verlangen van het overgrooto deel
der gemeente
Er wordt op dit adres zoor druk goteekend.
In een te Amsterdam gehouden vergade
ring van Israëlitische Opperrabjjnen in Neder
land werd o. a. ernstig geklaagd over het
nalaten van het gewichtig gebod van de
loofhut, waaraan zich zelfs wetagetrouwe Is
raëlieten schuldig maken. De vergadering
besloot haren moreelen invloed ter verbetering
daarvan aan te wenden en ook de hulp der
plaataeljjke kerkbesturen in te roepen.
Met het Nationaal Comité voor de Jood-
sche bakkeryen inzake afschaffing van naoht-
arbeid hield zjj een langdurige conferontie, ter
bespreking der bezwaren tegen eenige bepa
lingen in het bekende wetsontwerp omtrent
het verbod van nachtarbeid in bakkorjjen.
De geestelijkheid bleek het in hoofdtrekken
ins met genoemd Comité in het belang van
het godsdienstloven en het bedrjjf.
Wekelijksche opgaaj betreffende de
Ned. Herv kerk.
Beroepen naarDonkerbroek F. Reitsma te
Noordwolde; West-Zaandam A. vnn Wjjk te
Den HelderDoesburg Jac. Ermga to Woer
den Montfoort J. Kraay te LeerbroekWed
den (toez.) G. Sterringa te Kropwolde; Bola-
ward G. A. Lolcama te Bergen op ZoomOud
dorp J. A. v. d. Plosso te JaarsveldLoon op
Zand J. de Bruin te Groot Ammcrs on naar
Leiden M. J. Punselik te Ny verdal.
Aangenomen naarHengelo door D. E. Hie-
bendaal te ZeddamHuizen door A. van dor
Sluis te Dordrecht en naar Bergum P. van
Tuinen, godsdienstonderwijzer te Slochteron.
Bedankt voorNieuwkoop door H. W. Th.
Jansen, cand.
Gereformeerde kerk.
Beroepen naarAxel (A.) E. A. Groenewegen
te WeBtmaas j en naar Aalsmoor J. Fokkinga
te Medemblik.
Aangenomen nuarRjjawyk door J. van Lonk-
huyzen te Heteren.
Bedankt voorTienhoven c n. door I). Hoo-
genbirk Jr. te Noderhorst don BergBrussel
door E. Goudappel to Dieren en voor Bergen-
theiin door F. Rispens te Enter.
Oud- Ger. kerk.
Beroepen naarRotterdam H. Roelofsen te
Goes.
Aangenomen naarDon Heldor door J. Dek
ker, godsdienstonderwijzer te 's Gravenhage.
Dordtsch ger. kerk.
Bedankt voor
te Leiden.
Kampen door G. van Renen
Luth. kerk.
Harlingon door C. Stadermun
Bedankt voor:
te Maastricht.
Doopsgez. Gemeente.
Beroepen naar: Den lip en Landsmeer J.
Scherpenhuyzen te Den Hoorn op Texel.
LETTEREN Efi KUNST.
De tentoonstelling der schilderijen van
den kring Arte Caritas to Antwerpen is over
gebracht van het Hotel Weber naar het gebouw
van den Club International, ingang Jezusstraat.
De trekking van de tombola der niet-ver-
kochte schilderijen is vastgesteld op 15 Februari.
- Een eigenaardig geval van beleediging
door de rechtbank te Keulen behandeld.
Daar stond terecht een tookenaar, die echter
de eerste was uit een hoele groep kunstenaars.
Hy had zich te verantwoorden voor beleedi
ging door een aanplakbiljet.
Er was nl. eenigen tyd geledon voor een
tentoonstelling een pry svraag uitgeschreven
over een ontwerp van een reclamebiljet, waar
voor drie prjjzen waren uitgeloofd, nl. oen van
100 en twee van 50 mark. Uit architecten
kringen, die deze bedragen to laag vonden,
waren toen een veertigtal ontwerpen ingezon
den, waarop zy van hun meening blyk gaven
dat do personen, die zich ale jury lieten ge
bruiken voor zoo'n prijsvraag, onbekwaam waren
om in kunstzaken mee te praten. En boven
dien dat zy er de kunst kwaad moe deden.
Sommigen hadden zelfs caricaturen van de
juryleden gemaakt.
De vervolging vroog voroordooling tot 75
mark boete, maar de rechtbank sprak don be
klaagde vry, op grond dat de caricaturen
enz., slechts vroolyko scherts en satire, en
bovendien een protest betoekondo, waarvoor,
zooala by het geding bleek, wel eenige reden
was.