M1DDELRURGSCHE COURANT. H". 292 ïöi* Jaargang. 190» Donderdag 10 December, Middelburg 9 December. Kameroverzicht Rockefeller's wereldheerschappij. Dit Stan en Provincie. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- on Feestdagen. Prijs per kwartaal, zoowol voor Middelburg als voor allo plaatsen in Nederland franco pp. f 2. Afzonderlijke nummers kosten cent. Thorm. alhier en tel. weerbericht van het K. N, Met. Inatit. te Bilt. 9 Dec. 8 u. vm. 45 gr., 12 u. 47 gr., av.4 n 40 gr. Hoogste barow. atand 773.9 te Eforta, laag3to 735,4 te Seydisfjord. Verwaohting tot den avond van 10 Dcc.matige tot krachtige Z.W. wind, meest zwaar bewolkte lucht, waaracbjjniyk regonbuion en dezelfde temperatuur. Advcrteulicn20 cont por regel. Bij abonnement voel lager. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten on Dankbetuiging ,n v. 17 rogels f 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote lettors naar do plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advortontiën en reclames, niet afkomatig uit Zeeland, betreffende Handel, Nijverheid on Geldwezen, ia gerechtigd het Algemeen Adverteiilie-Bnrean A. I»Iï I.A MAK A a., N.Z. Voorburgwal 2«0, Amsterdam- Bij deze courant belioort een bijvoegsel. De opgaaf van den spoordienst komt in dit nommor roor op do gebruikelijke plaats. Men abonnecre zich tegen 1 Januari op de Middelburgsche Couranthet oenige dagblad in Zeoland, dat elke week minstens één bijvoegsel van tien kolom, meermalen twee bladen van twintig kolommen op één dag geeft. Wie zich tegen dieu datum abonneert ontvangt de deze maand verschijnende nommers kosteloos. DE ADMINISTRATIE. Zitting van Dinsdag. Heden was het in de Kamer niet minder vervelend dan Maandag het was er al even Bomber als buiten, waarbjj tot overmaat van ramp zich nog turfmolmgeuren kwamen voegen. De heeren Treub, Hugenholtz en Ter Laan en Roodhujjzen, die ieder op hunjeigenaardige wjjze, ieder voor hun speciale categorie van onderwijskrachten om «lotsverbetering" vroe gen, stoorden zich daar bljjkbaar echter niet aan. Minister Heemskerk vindt allea, wat bjj hoort, heel best, maar doet niets en belooft weinig; maakt hier en daar een grapje, dat echter door het geroezemoes in de zaal ver loren gaat. Toen onderwjjs eindeljjk afgehandeld was, verscheen de heer De Stuers op het sprekers- bankje. Zonder eenigon luim ditmaal, vertelde hg, dat er f5000 af moet van den post «subsidie-Huis Lambert van Heerten te Delft," om er geen tweede Rijksmuseum te gaan aan leggen. De heer Van do Velde, die voor Delft «zit," was het daarmede natuurljjk volstrekt oneens. Zoo ook Minister Heemskerk. Met 38 tegen 34 Btemmen werd het voor- stel-De Stuers aangenomen. Met groote moeite gelukte het do heeren voor deze stemming uit de koffiekamer te halen. Daarna ving aan een lang gepraat over de subsidie, aan openbare leesbibliotheken te Terleenen, Verloden jaar was deze verleend, thans niet; daarom stelde de heer Schaper voor f 5150 voor dat doel op de begrooting te brengen. De heeren Van Karnebeek en Drucker verklaarden zich er voor; de heeren Van Vuuren en De Visser er tegen. Laatstgenoemde echter niet in principe. Z. Ex. had er in principe ook geen bezwaar tegen, Het ia zoo 'n «delicate kwestie", een «index" is er bjj noodig. Wat zouden de heeren er van zeggen, als eerBt de «commissie van statistiek" om advies weid gevraagd. Het Amsterdamsch Effectenblad bevatte onlangs een bewerking van een interessant feuilleton uit de Frank/. Ztg, gewjjd aan een te Berljjn verschenen werk Monarchen und Mamonarchen van Theodor Duimchon. Deze Duimchen is bjj de zaken, die hjj be- sebrjjft de ontzaggeljjke veroveringen van den Standard Oil Trust jaren achtereen geheel in eigen persoon betrokken geweest. Hjj was zelf petroleum-importeur véór dat die bedrijfstak door don Standard Oil werd ver nietigd hg heeft do praktjjken van den ver overaar in de meest mogeljjke nabijheid bestudeerd en weet die meesterljjk te beschrjj- ven. Met die praktijken heeft Rockefeller hem, wel is waar, zjjn middel van bestaan vernield, doch hjj heeft hem daardoor aanlei ding gegeven tot een dor belangrijkste en leerrjjkBte boekwerken in geheel de ontzet tend uitgebreide litteratuur der kartel- en trust-vraagstukken. Aan Rockefeller, ah «zjjn onvermoeiden medewerker", heeft Duimohen dan ook in rochtmatige «hoogste dankbaar heid" zgn werk opgedragen. Wat voor soort menBch is deze trustmagnaat, dit nieuwe type van den wereldveroveraar in onzen tjjd van het kapitalisme Is hg een persoon van uitstekende eigenschappen, een Napoleon op het gebied des bedrjjfs Niets soo min als'dat, verklaart Duimchen. Bedaard, De Minister moest deze zaak eerst in baar vollen omvang kannen bestudeeron. Hg" kon dan altjjd nog met een Bupplotoire begrooting komen. Na veel vjjven en zessen vonden do heeren deze oplossiDg goed. De hoer Schaper trok zjjn amendement ia Toon begon 'de heer Marchant over de toon kunst-subsidie en muziek te praten, wat wjj hier maar zullen overslaan. De begrooting voor Binnenlandsche Zaken werd zonder hoófdelgke stemming goedgekeurd. Er waren toen nog juist tien leden aan wezig. Ook de begrooting voor de Landsdrukkerij werd aangenomen. Ovor deze «reine geldver spilling" had nog wel eens een hartig woordje gesproken kunnen worden. Maar wie gaat er nu om vjjf uur nog praten, behalve natnurljjk ovor «lotsverbeteringen", zooals de hoer Hóls- dingen 'i Morgen hoofdstuk VI en's avonds Finantiën. In Zeeland ia een commissie ge vormd tot steun van de Vereeniging Centraal Israëlietisch Krankzinnigengestichtdie, zooals haar naam reeds aanduidt, zich ten doel stelt het oprichten en in stand honden van een op ritueelen grondslag ingericht krankzinnigen gesticht, zoowel voor vermogende ala voor armlastige Israëlieten. Nabjj Apeldoorn is reeds een uitgestrekt terrein van meer dan 33 H.A. aangekocht en zjjn gebouwen verrezen. Er ia echter nog zeer veel geld noodig en de bovenbedoelde commissie tracht in hare omgeving gelden in te zamelen voor den bouw en de inrichting van het gesticht. Leden der commissie zgn de heeren C- Bo&ason, voorzitter, S. van Os, secretaris, beiden te Middelburg, A. H. Polak, penning meester, te Vlissmgen, A. Friinkel te Zierik zee en A. Neter te Goes. Wjj vestigen op dit nattig streven de aan dacht. 12 Januari a. s. zullen de Wognummers, het zoo gunstig bekende Noord-Hollandsche zangkoor, een concert geven in de Concert- en Gehoorzaal alhier. Bjj kon. besluit is aan mr E. F. M. MathoD, vroeger officier van juatitie bjj de arrondisse- meDta-rechtbank alhier, een jaarljjksch pensioen verleend van f 2184. Heden is naar het huis van bewaring alhier overgebracht J. J. P. L., 18 jaar oud, schippersknecht, wonende te Goes, tegen wien bjj beschikking der arrondisserments-rechtbank alhier terzake van diefstal een bevel tot ge vangenneming was verleend. Dinsdagmiddag ontstond in een der etala ge-kasten van het magazjjn der firma A. C. Geluk, in de Lange Delft alhier, bjj het aansteken van het gaslicht, brand. De licht ontvlambare inhoud van de kast, watten en Kerstboomversieringen, deed een oogenblik een groote vlam ontstaan, die erger deed vreezen. streng kerkeljjk vroom en volstiekt nieta ontziende, aldus wordt de man afgeschilderd en tor verduidelijking wordt er aan toege voegd intellect, zooals wjj dat verstaan, heeft Rockefeller niet; hjj heeft een heel boperkt hoofd, zonder voor iets hoogers te gevoelen en zonder eenige behoefte voor den geeat, een heel ordinair mensch, een treurige verschijning. Zjjn zieleleven is vervuld van twee dingen: domme godsdienstigheid en goldmakerjj. Voor dat goldmaken heeft hg een aangeboren ruw instinct, dat door generloi betore eigenschap ooit wordt tegengehouden. Met zeer geringe middelen, als een kleine handelaar, is Rockefeller jong in het petro- leum-gebied gekomen. Maar toen begreep bjj reeds, dat het bjj het doen van zaken altjjd te doen is om hot geld van een ander. Zou het verkrogene de moeite waard zgn, dan mocht hjj niet, zooals anderen, met klein be ginnen zich omhoog willon werken, maar hjj moest zich alle duizenden gelukkige ontdek kers van oliebronnen, alle vljjtige raffinadeurs schatplichtig maken, zoodat zjj voor hem zou den werken. Daarvoor vond hjj een uitstekend middel. Drie spoorwegen leidden van de petroleum- velden naar de kuBtwie deze in handen kreeg, was moester van geheel het oliegobied. En Rockefeller kreeg die spoorwegen onder zgn macht, hg, de onbekende, de onbemid delde bracht de groote machtige Spoor weg- Maatschappjjen tot onderwerping. Hjj begon daartoe met een waterweg togen Het brandje werd echter spoedig door de bewoners met eenige emmers water gebluseht, j zoodat de politie met de door baar meege brachte Minimax geen hnlp behoefde te ver- loenen. De schade is vrjj bolangrjjk. Uit Vlissingen Do gemooutoraad houdt Vrjjd&g namiddag eeno vergadering, aan te vangen te twee uren. Eerst komen aan de orde het aan den heer T. J. Blonk te verloenen ontslag als regent van het burgor weeshuis en verschillende be noemingen, en wol vaneen lid van het alg armbestuur, aanbevelingJ. Loois, G. vud Pn Heleneen rogent on eene regenteB van hel gasthuis, aanbevolingon M. J. Verhorst en J. Siegers en mevr. Landsman en mej. V. d. Meervan twee rogonten en eene regentes van het burger weeshuis, aanbevelingen P. I. Mortier en N. Kamminga en N. Kamminga en M. J. Verborstbenevens mevr. Van de Sande en mevr. DommisseLooiseen klokkenist, aanbevelingA. P. Varelen van een lid der commissie van toezicht lager onderwjjs. Hiorna komen nog ter tafel concept besluiten tot verkoop van gemeentegrond aan J. Besuyon, b. A. Dekker q.q., c. J. Goos- sen, d. L. E. M. van Raalto en e. J. Loois Hzn, en de volgende voorstellen van Burgemeester en Wethouderstot aankoop van een perceel aan den Koud. Straatweg van A. Maastot hot maken van een aanlegsteiger in de WeBter- haventot wgziging der verordeningen op de heffing eener atraatbelastingtot het verleenen van vergunning aan mej. Wed. v. d. Boogaart tot het plaatsen eener kiosk op den Boulevard bjj de badplaats, aan de brouwerjj De Meiboom tot het leggen van buizen in gemeentegrond, en aan de Imp. Cont. Gas-Association tot het maken eener transportinrichting over de open bare straattot wgziging van het Rb. omtrent het waarborgen eener door de vereeniging Zeevaartschool aan te gune geldleening; tot goedkeuring dor gewjjzigde begrooting van hot Gasthuis voor 1909 tot onderhandsche ver huring van eene woning in den Koudenhook tot verkoop van jonge Canada's aan den Koud. weg bjj de Nieuwe begraafplaats; tot het aangaan eener tijd. geldleeningtot wgzi ging der gemeente begrooting dienst 1908 en tot wgziging van don pensioensgrondslag van den directeur-leeraar der Hoogere Burger School. Aldaar is dezer dagen opgericht de worstelolub, Hercules, aanvankelijk met 12 leden. Op 1 Jauuari 1909 is aangesteld als lichtwachter aan boord van 'a rjjka lichtschip Schouwenbank de gepasporteerde matroos le klasse Boone, Bij de Staatsspoor wordt verplaatst van Vlissmgen naar Njjmegen de ondermachinist J. M. Brood. Door het optreden vau den nieuwen brievengaarder te Heinkenszand is het postkantoor verplaatst geworden, mot het ge volg dat do bewoners van de buurt, waar vroeger het kantoor stond, thans bjj voorko mende gelegenheden een eind moeten loopen. Bedoelde personen hebben nn tot do post- dezo uit te spelen. Hjj had zich voorbedachte- Ijjk to Cleveland en niet to Pittsburgh ge vestigd om de laagste vracht te betalen langs den waterweg naar New-York over het Eric- meer, het Ene-banaal en de Hudsonrivior. Daardoor kroog hjj macht over do spoorwegen Daarna do eeno spoorwegmaatschappij tegen de andore uitspelend, aan de eene steeds voor doelen ten koBte van de andere toezeggende, bracht hg ton slotte alle drie tot de boruchto overoonkomst van 1872, waarbjj de maatschap pijen de tarieven op het dubbele brachten van hetgeen zjj tot dusvor beliepenaan Rock feller echter werd dat meerdere als rabat vergoed on dat niet alleen van zgn eigen, maar ook van de zendingen van alle anderen. Ooi aau die gedragalg'n een onverdacht en natuurljjk voorkomen te geven, werd een maatoekappjj opgericht onder den naam van South Improvement Companywelke do meerdere vracht zou ontvangen en daartegen op do stations en in $0 havens voor eigon rekening de noodigo inrichtingen zou doen daarstellen vo< r de inlading van petroleum. Dat koste niet veel en door die maatschappij kwam het voordoel toch aan Rookefeller ten goede, die natuurlgk in het bezit was van het kap taal. Dat was de eerste zet, waardoor Rockefel ler zich het monopolie van het petroloumtrans- port veroverde. Toen kwam het petroleum district van Pennsylvania onder een vreeselgke gedruktheid. Geen menaeh begreep de toe dracht. Do moest ondernemende lieden ver loren den moed. Bankroet, krankzinDi'ghoid, administratie het verzoek gericht in hun buurtschap een brievenbus te plaatsen. i Dinsdag avond hield te Y e r s e k e de xemeenteraad oen vergadering. De rekening on de begrooting van bet bur gerlijk armbestuur werden goedgekeurd, de eerste met f 5874.17» aan inkomsten en 5215.79 aan uitgaven, do laatste mot f7741.66' in ontvang en uitgaaf. De gemeentebegroting 1909 werd gewjjzigd, en wel verhoogd met 1 8140 (vorkoopprjjs van 't postkantoor on rente van kasgeld). Op voorstel van Burg. en Weth. werd be sloten do afwatering van de Bekhofstraat te verbotoren en een ryweg aan te leggen van die straat naar het Schuttershof, en daarvoor aun to koopon twee stukjes grond, nam. een van 40 M5 voor I' 60 on voor don rjjweg een van 19 M" mede voor f 60. Aan den havenmeester F. Niouwenhuize word, op zjjn verzoek, tegen 1 Jan. a. s. eervol ontslag verleend on hem werd een pensioen van f 364 toegekend. Voor den te benoemen havonmeester werd een instructie vastgesteld. Daarna worden herbenoemd als leden van het burgerlijk armbestuur de heeren J. M. v. Oeveron en Chr. Sonke, tot lid dor schoolver zuim-commissie de heer S. Muller en tot ge meentebode de heor H. Slotboom, gemeente veldwachter. Tot havenmeester werd benoemd de heor J. Tramper, mede gemeente-veldwachter te Yer- seke. (Deze met 6 van do 11 stemmen). Bjj de laatste rondvraag herinnerde de heer Sauer aan het besluit der vorige vergadering, om, indien een veldwachter tot havenmeester werd benoemd, geen derden veldwachter meer aun te Btellen. Nu dit geschied is, stelde hg voor den postsalarissen der politie van f 1500 tot f 1000 ta verminderen. Dit voorstel vond geon bestrijding, ook niet van den voorzitter (den burgemeester), al achtte hjj het volstrekt niet zeker, dat de afschaffing, zou goedgekeurd worden. Het werd met 10 stemmen tegen 1 stem aangenomen. Wjjl de nieuw benoemde havenmeester als zoodanig f 65 minder salaris heeft dan als veldwachter, stelde de heer Sauer verder voor zjjn traktement met dat bedrag te verhoogen. Daartegen verzette de voorzitter zich zeer beslist. Er is f 500 uitgeloofd en nu gaat de raad op f 565 benoemen. Als do raad terstond het salaris op dat bedrag had bepaald, zou het gehalte der sollicitanten waarschijnlijk beter geweest zjjn. De benoeming vanTramper is niet naar zjjn hart. Tramper is een goed politieman, maar zal geen goed havenmeester zgn, want hjj heeft geen verstand van varen en vaartuigen, evenmin van administratie. Spreker ziet in heel deze zaak een toeleg van den raad om als bezuinigers te poueeren en den burgemeester als verkwister voor te stellen. Een paar loden vonden de salnriaverhooging van den nieuwen havenmeester voorbarig en het voorstel werd met 7 tegen 4 Btemmen verworpen. Nog wilde de heer Sauer, nu er een veld wachter minder zal zgn, den post kleedingen bewapening der politie met f 65 vermiuderon. zelfmoord werden epidemisch in het petro- leuui-bedrjjf. Langzamerhand begon men, wel is waar, de toedracht to begrjjpen. Hoe geheim de over eenkomst ook was gehoimhouding bjj al wat hjj doet, is een van Rockefellers hoofd- stelregels toch kwam zjj aan hot licht en een woedende volksbeweging zette het door, dat zjj werd opgeheven. Iutvsschen slechts op het papier. PrecieB zooals bjj alle latere op heffingen van onmogeljjk geworden onderne mingen of. ovo.oenkomston van Rockefeller; de /.aken bleven steeds bjj hot oude; alleen de vorm onderging veranderingen in die veranderingen is Rockefeller een meestor; hg weet altjjd nieuwe «Bogus-Companies", altjjd andere stroopop-maatschappgcoj te richten- waarmede bjj het Bcbjjnbaar eens is of schijn baar strgd voert, welke hjj nu oens zoo, dan weder anders uitspeelt, en waaraohtor bjj zich ten slotte altgd weder verbergt. In werkelijk heid zgn de rousachtige rrachtvergoedingen aan Rockefeller steeds onveranderd big ven doorgaan de spoorwegmaatschappijen hebben het juk, dat bij haar van haar eigen geld heeft laten timmeren, nooit meer kunnen afschud den; eene, welke het beproefd heeft, de Penn sylvania, bracht hg in een niets ontzienden strgd aan den rand van het bankroet,, totdat ook zjj baar directeur opofferde en zich onder wierp aan Rockefellers voorwaarden. Op dezelfde wjj zo bracht hjj de onalhanke- ljjke pijpleidingen tot onderwerping. EnBteu- nende op zgn transport-monopolie, dwong hg De heer Van Harmeien en de voorzitter achtten dit onnoodig omdat dit geld niet uit gegeven wordt als oen veldwachtersplaais komt te vervallen. De voorzitter meende, dat het voorstel dienen moest om do gemeente eens zuiver de winst voor te rokenon, door de vermindering der politie behaald. Ten slotte trok de heor Sauer zgn voorstel in en daarna werd de openbare vergadering gesloten. Ook in Yoracko is een mazelon-epidomie uitgebroken, die zich vrjj sterk uitbreidt. Maandag was de vermindering der school- loerlingen voor 't eerst zeer merkbaar. Te Brninisse geraakten Dinsdagavond twee kalveren van den landbouwer J.G.,door eene onbekende oorzaak, in eikaars stalbauden verward, met het noodlottig gevolg dat een der dieren het leven vorloor. LETTEREN ETTKUNST. Uitvoering van de xangvereeniging' Tut Oefening en Uitspanning. Het eersto, vrjj druk bezochte concert der bovengenoemde znngvereenigmg, Dinsdag avond, bracht ons do kennismaking mot twee cantateB van Bacb. Welk een schut vun lioogo kunst bozitten we in de cantates van dezen ineeBter. In de rjj zjjner werken nooiut do cantate een zeer gewichtige plaats m. Do vorm der cantate is van ltaliaanechen oorsprong, maar eerst toen zg haar weg naar Duitsch- laud vond eu wel naar de proteBtautBcho kerk, werd de bjjbeltekat de basis van baar wezen In tegenstelling van depolyphono kerkmuziek der oude Nederlanders en Italianen, die in de zestiende eeuw onder Orlandus Lassua en Palestrina haar bloeitjjd bereikte, kregen later de instrumenten een belangrjjk aandeel in dezen kunstvorm. In plnats van het Gregro- riaanscho gezang legt Bach aan do eantato het protestantsche koraal ten grondslag, liet kan niet verwonderen dat Baeh, de innig-vromo organist, zich tot de cantate aangetrokken gevoelde. Hg, de cantor met zulk een hooge opvatting van zgn kunst en ook van zgn roeping om met zgn kunst God te dienen, voor alle zon en feestdagen schiep hg zulk een cantate, zoodat het aantal tot 295 steeg. Dinsdagavond worden uitgevoerd de cantates Nirnrn, was dein ist und gehe hin eu SehetWelch eine liebe hat uns der Vafer erzeiget, do eerste door Bach bestemd voor den negenden Zondag vóór Pasclien, de laatste, naar hoofdstuk 3 vers 1 uit den eersten brief van Johannes, voor den derden Kerstdag. Aan de eerste ging een verdienstelijk gespeelde orgelsolo van den heer A. van Os, aan de kitste een inleiding van het strjjkorkest vooraf. Het koor hand- haaide, onder de knapp leiding van den heor Cleuver, zjjn ouden roem. Opmerkelijk, hoe flink tegenwoordig de tenoren voor den dag komen. De alten waren ditmaal het zwakke punt in het koor; de sopranen overheerschten daardoor vrjj sterk tus8chen het links en rechts van de heeren was de onderlinge verhouding veel beter. Maar wolk een zekerheid van inzet bjj de sopranen m. i. wel eens te forsch welk thans bjjna al de petroleum-raffinaderjjon zich aan te sluiten aan de in 1875 door hem opge richte Standard Oil Company. Zjj, die niet meer met hem konden concurreeren, moesten hun inrichtingen tot spotprjjzen aan de TruBt ver- kooponwie niet wilde, word eenvoudig ten gronde gericht, of, waar het een maatschappij boirof, word de helft dor aandeelon plus een opgekocht en met die meerderheid werden de •nwillige directeuren afgezet, godweëo aan- gestold enz. Den volkshaat nam men heel kalm op den koop toe. Al wat daar tegenover werd gedaan, was naamsveranderingde Standard Oil Com pany word in 1882 omgedoopt in Standard Oil Trust en deze in 1892 weder in Standard Oil Corporation bet was altgd hetzelfde spel. De oliebronnen zelve heeft de trust niet ge kocht de bezitters daarvan waren hem, den beheerscher der spoorwegen, der pijpleidingen, der r&ffinndcrjjon toch op genade en ongenade overgeleverd. Het was voor hem juist voor- deeliger hen «vrjj" te laten daardoor toch kon hjj naar welgevallen de prjjzen omlaag drukken, als hij wilde koopen, en opdrjjven, als hg wilde verkoopen. Daarentegen heeft hjj den geheelen petroleumhandel, den groot handel zoowel als don kleinhandel, absoluut aan zich onderworpen, door hua hier te ruïnee ren, daar aan zich onderdanig te maken. En dat niet alleon in Amerika, doch in alle landen van verbruik. «Elke petroleumlamp," schrjjft Duimchen, «welke op de wereld brandt, is of wordt spoedig

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1908 | | pagina 1