MlflIIRLniltfiSClIK COURANT. ltff Jaargang. Woensdag 25 November, Middelbnrg 24 November. Kameroverzicht, De „Netleiiandsclie Werk man" en ile „Zeeland." Het Tooneel. Benoemingen enz. N°. '279 1908. Deze courant verschijnt d a s; o 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal, zoowol voor Middelburg als voor allo plaatsen in Nederland franco pp. f 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thorm. alhier en tel. weerbericht van het K. N. Mot. Instit. to Bilt. 24 Nov. 8 u vm. 43 gr., 12 u. 48 gr., nv. 4 n 47 gr. - Hoogs to linront. stand 772,5 te Clainnont, laagste 724.4 to Seydisfjord. Verwachting tot don avond van 25 Nov. - toenemende tot kracht, ot storm Z.W. tot W. wind, betrokken tot zwaar bewolkte lucht, regenbuien en dezelfde temp. Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement vool lager. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50elke rogel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groole letters naar de plant», die zij innomon. Tot de plaatsing van advortontiën en reclames, niet afkomstig uit Zeoland, betreffende Handel, Nijverheid en Gelilwozen, is gerechtigd het Algemeen ArKerleiifie-Burean A. DB I.A MAK Az., IV.'/. Voorburg»ui 2110, Amslerdiuu. 4 Zitting van Maandag. Do bohandoling van de begrooting voor Suriname liep in do middagzitting af. Belangstelling was or in do Kamer niot veel te vinden, maar evenmin belangrijkheid inde debatten. Dozolfde aprokers van verleden en voorvorle- don jaar "behandelden weder dezelfde onder werpen. ieder naar eigen inzicht, dat nogal eens aan juistheid te wenaehen overlaat, zooals de Minister van Koloniën hedenavond bjj de behandeling der Cura^aoache begrooting teroebt opmerkte. De menschen ter plaatse weten het allicht beter dan de hoeren Van Vuuren en Van Kol, die met hun stuf van correspondenten in de West oen soort van particulier bureau voor WeBt-Indisoho zaken sehjjnen te hebben. Daar ever hot algemeen de toestand in Suriname bovrodigend is, gaf de begrooting dan ook goon aanleiding tot principieele, breode debatten. Het was alles klein-goed, dat ter sprake kwam. Schadeloosstelling voor leden der Koloniale Staten, beheer van het departement der koloniale vaartuigen, oprichting van een gouvernements- suikerfabriek (idee-Van Vuuren),teleurstellende resultaten goud-industrie en baccoven cultuur (klachtenboek-Van Kol), zedoljjke toestanden onder de creolen en negers (speciaal studie- Van Vuuren), izrigatie Saramacca poldor (klachtenboek-Van Kol) en dergelijke West- Indische onderwerpen meer, werden door beide lieeren behandeld. Zelfs de tarieven van do viechmarkt te Paramaribo werden door den beer Van Kol aan zjjn Excellence's aandacht aanbevolen Ook zou de Minister een chemische analyse laten maken van het voedsel der creolen, daar dezen niet in aantal toenemen, hetgeen de heer Van Kol toeschrjjft aan onhygiënische toe standen en vooral aan slecht voedsel. Oplossing belofte, dat hot voedsel chemisch onderzocht zal worden. Ovor een klacht van don heer Van Vuuren dat de koloniale staten geen hooger subsidie voor de bezoldiging van godsdienstleeraai wilden geven, kregen beide specialiteiten" het bjjna met elkander aan den etok, want heer Van Kol zag er het beginsel in v scheiding van kerk en staat, hetgeen door don hoer Van Vuuren, die 't voor de Roomsch- Katholieke geesteljjkea opnam, vurig werd bestreden, terwjjl hjj bleef bejammeren, dat de Staten het «penningske voor do zielezorg" niet grooter wilden maken. Deze spreker wordt er met de jaren niot boter op. Zonder hoofdeijjke stemming werd de be grooting voor Suriname aangenomen. Hetzelfde had 's avonds plaats metdeCura- <;a08che begrooting, waarbjj al weder door deze zelfde twee hoeren allerlei detailzaken tor sprake werden gebrachtvoor eene behan deling in het Nederlandsch parlement totaal ongeschikt. In dit opzicht ia de heer Van Vuuren, spreek buis dor Roomscch-Katholioke geesteijjkbmd in West-Indie, geen baar beter dan de heer Van Kol, die, wat feitenkennis botrel'1, 't wellicht nog van hoiu wint. Doob, om met don Minister te spreken „de voetreis, die de beer Van Kol op da Boven- en Benodenwindsehe eilanden maakte", zullen wjj maar laten „rusten." Z, Ex. zou dit reis verhaal met belangstelling in do LLandelingen lezen. Mot do bobandeling van hoofdstuk III (Bui- tonlaiulscbö Zaken) word heden avond eeu aanvang gemaakt. Up de redevoeringen dor lieeren Van Doorn en Van don Berck vau Heemstede, die hierover aan hot woord wnfou, kom ik morgen bjj de voortzetting terug. Zooals wjj reeds mot een paar woorden ge meld hebben, bespreekt dit Werkliedenorgaan in zjjn jongste nommer, onder den titel „De Nederlandsche industrie in verband met de nieuwe mailbooton der Maatschappij Zeeland? dezo kwestie. Er op wjjzende dat er ovor den bouw dezer drie mailbooten zoo'n misbaar is gemaakt in de grooto pers, gelyk nog nooit te voren is geschied, vraagt de sehrjjver: Is dat soms om deze Maatschappjj, die toch a\ met zooveel moeite zich heeft staande kun nen houden en eerst in üe laatste jaren wat beter begint op te bloeien, kgt nog moeiljjker te maken Is het soms om deze Neder landsche onderneming, die uitsluitend Ne derlandsche officieren, machinisten, matrozen etc. in dienst heeft, een slag te willen toe brengen in plaat8 van tot haar bloei mede to werken? Verder merkt bjj op: Wy begrjjpon het misbaar niet, dat de groote pers maakt. Het geldt hier niot 't gunnen aan Nederlandsche of buitenlandsche" scheeps bouwmeesters, maar de gunstige condi tiën en de billjjke voorwaarden, waaraan de buitenlander kan voldoen, on tevens de voordeelen, verbonden aan het bonwen op één werf der drie nieuwe schepen. Een journalist zal toch wol niet in staat zjjn ook over technische zaken der scheepsbouwkunst te oordeelen. Wanneer de directie der Zeeland, met een hoogst bekwaam man als de heer De MeeBter aan het hoofd, dergeljjke eiachen meent te moeten stellen- eischen, die toch wel overwogen beschouwd mogen worden dan mag men toch maar niet klakkeloos zeggen dat zo de Noderlandscho industrie voorbjjgaat. Wannoor op de drie bekende werven bier te lande het werk even snel en goedkoop verricht zou kunnen worden, dan zjjn we er van overtuigd, dat de directie stellig onze ny verheid niet gepasseerd zou hebben. Algomeen wordt echter toegegeven en ons dunkt zoo iets nog al gomakkcljjk ver klaarbaar dat het bouwen van drie booten op één werf goedkooper is dan hot vervaar digen van elk dier schepen op een afzonder lijke werf. Bovendien doet zich hot feit voor, dat or De Hagespelerg. Er wachten ons binnen enkele dagen te Middelburg twee belangwekkende voor stellingen. Dit kunnen wjj gerust verzekeren op grond van de verschillende persbeoordeelingen, die voor ons liggen, over de vertooningen van Een ideaal echtgenoot van Oscar Wilde en van Shakespeare's Hamlet door de Hagespelers. Waarom die naam gekozen is Omdat voor het gezelschap, dat onder loidiog staat van Eduard Verkade een talentvollon jongen man, bokend door zyn voordrachten waarvan hjj ook enkele jaren geloden met succes er een te Middelburg hield in goon van de hoofdsteden dagelyks een schouwburg tor beschikking is en de medewerkers, evenals de vertolkers der HageBpelen in het begin der zoventiondo eeuw, moeten rondtrekken. De leider nu wil goed voorbereide voor stellingen geven door het gebeele land en trachten eenheid te verkrjjgen tusaehen het geen van het tooneel af wordt gezien en gehoord. Dit ontbreekt nog al eens by het spelen op verschillende tooneeien. En dit ligt voor de hand. Om dat doel te bereiken, wordt het decora- D Engeland in liet scheepsbouwbedrijf op 't moment groote slapte, ja werkloosheid beerseb^ iots wat bjj ons lo lande met liet geval is, /.oodat we daaruit eveneons mogen besluiteo, dat de Engeiache werveii voordeoliger zullen werk on dan de onze. Is liet dan de directie der Zeeland kwaljjk te nemen dat ze van deze gunstige gelegenheid proüteort.? Dat de waarborg van uniform zjjn der 3 schepen boter op één werf vorkregon wordt dan op 3 verschillende werven, ook dit feit ljjkt ons nog al duideljjk. En eindelyk, mag men bet de directie euvel duiden, dat ze deze booten waarvan haar bestaan voor een groot deei afhangt in de toekomst laat bouwen op een werf die haat iporon op dit gebied verdiend heeft? Want uen umg niet vergeten, dat het eon speciaal soort schepen zyn, welke voorde Vlissingen— Queenboro-route in aanmerking komen, nml. voer snelvarende on weinig diepgaande vaar tuigen, welko onophoudelijk dienst moeten doen en waarvan dus steeds het uiterste gevergd wordt. Hoewel niet aangenaam voor onze scheops- bouwindustrie, kunnen wy ousbestde houding der directie van de Maatschappij Zeeland ver klaren. Zy toch heeft in de a I 1 e r e e r s,t e plaats banr oigon belang, haar zolfb houd in 't oog te houden. Den opbloei, wolken zo met zooveel kosten en moeite lioeft weten te ver worven. dient zo niet alleen in stand to houden maar nog uieot te bevorderen. Zjj is haar aan deolhouders en obligatiohouderB rekening cn verantwoording verschuldigd, dat zo not geld op te besto manier besteedt, cn dat meent ze op deze wjjze te deen. Noon, we achten den blaam, die in zekere mate op de Zeeland geworpen is, geheel onver diend. Het gold hier goon achteruitzetting van binnonlandsche industrie, maar loutor alleszins gemotiveerde zucht naar voordeel en grootero zekerhoid van slagen iets wat ieder mensch en iedere onderneming verplicht is te doenf Wanneer wo ons op 't standpunt stellen van bevoordoeling der Nederlandsche ondernemin gen, dan verdienen veeleer die Hollanders blaam, welke steeds de voorkeur geven aan andere snolverbindingen tusschen het vasteland en Engeland dan de Vlissingor route en we achtten het zeer kleingeestig en getuigend van weinig diep doordonken in de zaak, dat som mige Nederlanders naar aauLoiding van den bouw dezer schepen zoo gebelgd zyn, dat ze in 't vervolg liever een andere route zullen neiuen. We raden hen aan nog eens kalm deze matorio te overwegen. la het gaat de sehrjjver voort niet treurig genoeg, dat or toch al betrekkeljjk zoo weinig gebruik gemaakt wordt van de Vlis- singen-Queenboro lyn door ons, Hollanders. Een groot deol gaat, geloof ik, langs anderen weg jaar Engeland. Ts dat dan steun van nationale nstellingen, zouden we willen vragen Het is althans zeer bevreemdend, dat ik al do keeren (circa 24 maal) bjj de overvaart via Vlissingen - 't was m de jaren 19001902, toen ik to Leeds vorbljjl hield slechts weinig Hollanders ontmoette; het waren bjjna alleen vreemdelingen cn wel voornamelyk Duit- schors. Ja, ik meen ook, naar wat ik uit andore bronuen vornomen heb, met leedwezen te moeten constaleeren, dat bet perceulago Neder landers, hetwelk zicb van andere lynen be dient, in verbouJiog lot dat, wat met. de Zee land overgaat, leu gunste der eeratgeuoeinde uitvalt. Op dit soort nationaliteitsgevoel is in de groote pers nog nooit gewezen by injju weten; in die richting wil ze schijnbaar geen be- scborniing van eigen ondernemingen Ik zou zolfa verder willen gaan. Als ze de kaas schoon ziet, is ze eerder tot het omgekeerde geneigd. 7.oo aobynt ze er oen soort vermaak in te scheppen, steeds te vermelden, wanneer de booteD der Zeeland door mist of anderszins voo en zooveel miDuten te laat aankomen, waardoor aansluiting wordt gemist en de En geiache post niet op tjjd is aangekomen. Van 't kleinste defect aaneen wiel,van 't aan den grond varen voor g ringen tyd tjjdena "list, geeft ze de uitvoerigste commentaren - ter- wjjl ze hoegenaamd nooit vermeldt, ol deoon- curroerende maatschappy te laat aankomt, of dat deze soms totaal niet vaart door hevigen mist. Zoo'u standpunt achten we heel wat laakbaar.' r; dat ia zokor moten met twee maten, in d.t bjjzondere geval ten voor- deele van den buitenlander. Ik voor mjj - zoo besluit de schryver acht het trouwens oerdor een reclame voor de Zeelanddat ze in tjjdon van mist niet op tyd aankomtdat geeft het bewjjs van voor zichtigheid, door de gezagvoerders betracht, welke niet te hoog geprezen kan worden. De Zeeland mag in dat opzicht eon woord van lof niet onthouden worden. Zy stelt zich op het eenigsto juiste standpunt, dat het wel en wee van passagiers en equipag1" haar moer aan 't hart gaat dan het juis van ''tu- komst. Door dc inrichting ..or dr dloo tolegrafio on voor de opname van ondciwater- ujiet-signalen en door het voorzichtig optreden der gezagvoerders verdient de My. Zeeland in alleen deele ieders vertrouwen en steun en van ons Nederlanders, in de eer^ ilaats. tief voor ieder stuk zooveel mogolyk speciaal gemankt on meogenomon, waardoor tevens do zekerheid wordt vorkrogen dat de voorstoUingon op de meest verschillende tooneolon aan elkander gelijkwaardig zullen zyn. En wat Vorkade daar by vooral ton toon spreidt, zegt Van N(ouhujjs), is smaak. Die bezit hjj in hooge mate en komt hem zcor te pas hy zyn streven om sehoonheid te dienon. »Het is werkolyk een oogonluat zyn voorstel lingen by te wonen. Het uitorlyko wordt gediend met een vrome zorg, die vooral ov lading en valsche praal weert." Zulk een speciaal gemaakt decoratief nu ziet mon ook by de twee genoemde stukken, in Middelburg op te vooren. Eerstens dan Een ideaal echtgenoot van Oscar Wilde, Zondag aanstaande te geven. Dit moet een onderhoudend stuk zjjn, go- schreven met de bedoeling het wufte, opper vlakkige en in-leege in de hoogere Engelsehe standon te persiflloeren. En dat heeft Wilde gedaan in pittige dialogen, in rake zetton en met gebruikmaking van vele paradoxen. Het is vernuft spel, zooals Wilde meer te zien geeft, zegt dezelfde tooneolrecensent van het Hangsche bladeen comedie, waarin het vooral aankomt op hot waardoeron van den wat gezocht-puntigen, maar toch zeer aiuu- santen dialoog. Wat men er tegon moge aan- voeren, het stuk heeft distinctie, is van een Nederland en Yenezuela. Vo'gens t Vad. is er hier te lande een actie van particulieren aan 't werk in hot be lang van oen vredelievende oplossing van geschil met Venezuela. Deze beweging zou haar steunpunten vinden o. a. te Amsterdam, Deventer, Bussum, Apeldoorn, in welke plaat sen de leiding in handen is van voorstanders der vredcBidee. Men moet bezig zyn gegevens aangaande het conflict te verzamelen, zoowel in Venezuela en West-Indië als hier te lande. O. n. wil men aantoonen, dat de schuld van het geschil niet alleen by Castro ligt, maar voor een belangrijk deol ook aan onze zyde. Zoo moet o. a. door handelaren sterk geïntri geerd zyn tegen den persoon van den presi dent, en dat moet Castro niet onbekend zyn gebleven. Men heeft zich reeds in verbinding gesteld met Venezuela en den president een in 't Engelseh gesteld uitvoerig schryven toegezon den, waarin onder betuiging van hoogachting wordt aangedrongen op een tegemoetkomende houding in het belang van don vredo. De actie hier te lande zal dienen om regeering on volksvertegenwoordiging voor een vrede lievende oplossing te winnen, bjjv. in dien zin, dal de beslissing wurile opgedragen aan een internationaal scheidsgerecht. Wy uiee- nen dat dit onnoodig is. Beide itegeering en vertegenwoordiging gaven blj)k van die vrede lievende gezindheid. Weldra zullen de leidors dor beweging een vergadering van golykgözinden byoenroepen, die vermoede I y k in Den Haag zal worden ge houden. Bjj kon. beluit zyn benoemd tot inspecteur der registratie en domeinen van de tweede hl. aan het dep. van financiën A. (ierbor, thans inspecteur vau de tweede klasse by dat dienstvak in de 12e divisie te Delft; in de 24ste divisie te Eind hoven, J. J. Berdenis van Berlekom, thans inspecteur van de dorde klasse by dat dienst vak in die divisie; tot inspocteur van dp derde klasBe in de 17do div sio te Horincbeni, P. A. de Jong, thans oatvanger bjj dat dienstvak te Wageniugen, en tot mspoetour van de dorde klasse in de 39ste divisie te Heerenveen C. L. B. Pot, tliuna ontvanger by dat dienstvak is J C. Kohier, te 's Gravenhage, onder toe kenning van eervol ontslag als ambtenaar by den algemeenen dienst van den rjjkawaterstaat 2de kl. benoemd tot buroelambtonanr van den rijkswaterstaat 3de kl. en J. La Brand, to 's nertogenboscb, onder toekenning van eervol ontslag als burecl.tinbtenaur 3de kl. be noemd tot ambtenaar by don algemeenen dionst van den rjjkswaterstaat 2de kl. is, ter belooning van personoel van het leger in Ned. Indië dat zich onderscheiden hoeft ky d excursie in Kloengkoong (Bali) in April h benoemd tot ridder 4do klasse der Alili- i.iire Willemsorde, de kapitein der inf. J. L, van Nues bepaald, dat by afzonderlyko dagorders, zoo in ladië als in Nederland, eervol zullen worden vermeldde officier van gezondheid 2de kl. C. ten Boscb, en de Europeesche fuselier B. R. Couturais, ter belooning van personeel der Kon. Marine, dat zich onder scheiden heeft by die exursio bepaald, dat by af/onderlyke dagorders, zoo in Indië als in Nederland, eervol zullen worden vermeld do luitenant t. z. d. 2de kl. J. J. Heilbron do sergeant-konBtabel J. A. Groenland, en do marinier d. lste klasse W. F. A. Zoons; is benoemd tot hoofd van het teekenbureau van scheepsbouw by het dep. van Marine, de eerste teekenaar by 's rjjks werf tc Amsterdam, J. H. Kramme. en bevorderd tot eerste teoke- naar de teekenaar eerste kl. by die werf, F. B. de Boer. KORTE MEDEDEELINGKN VERGADERINGEN. Te Hilversum is de ulgemoeno vergade ring gehouden van de Vereeniging tot bestrijding van het Nieuw Malthusianisme. Uit het rapport over de propaganda in het afgeloopen jaar bleek dat men reden tot te vredenheid had wat betreft het rcBulta&t. De rekening over het afgeloopen jaar sloot met oen batig saldo van f 390. Een gestadige achteruitgang van het aantal leden word echter geconstateerd en oen toename daarvuu wordt ten zeeiBte noodig geacht. Besproken werd de oprichting van een Oen- goontigo voornaamhoid, die aangenaam aandoet. Vorkudo wordt zoor gopre zen om zyne ver tolking van do rol van Viscount Goring. Iljj spoeldo dio zeer natuurlylc; do pittige ge zegden kwamen geheel lot hun roclit. Ook do N. Ii. Cl. prees heui daarvoor z schroef: »Van don kostoljjkon dialoog hobbon wy kunnen gonioten. Ft'scomif Goring is een buiten het gewone vallende jonkman, een dandy vol vernuftige paradoxen en paradoxale uitingen van gezonden, d.i. on-conventioneelen zin. Duidelyk genoeg, maar tevens prachtig leuk, zei Vorkade al deze dingen. Ea ook de dames, b.v. bjj het bezoek van Lady Marly in hot tweedo bedryf, zoidon voel sprnnkelends natuurlyk en leuk Verkado word good terzy gostaan, door oeni- gon zelfs zoor verdienstelijken, wat vooral mot ingenonienhoid werd gemold, do vrouwelyke loden van hot gezelschap, die in het stuk op treden, toonden zich dames uit de groote wereld, zoowel door haro manieren als door de wjj7,o waarop zy haro keurigo toilettes droegen, Do ïutriguo van hot stuk molden wjj, ge bruikelijker wyze, nietwjj willon de belang stelling niet vooraf voor oen deel wegnomen. Maar wol kunnen wjj melden dat Een ideaa. echtgenoot oen onderhoudond en verdienstelijke tooucolspcl ia, waaTi.1 om daarvoor eens ai' te wijken van do door velen gevolgde gewoonte I om des Zondags niet schouwburgwaarts te gaan. Van Hamlet, het treurspel van Shakespeare, dat Dinsdag 1 December wordt opgovoerd, kunnen wy den inhoud wol als algemeen be kend beschouwen. Daarom alleen een en ander over do op- vooring. En dan vangon wy aan met eene verzeke ring van den bekenden heer Henri Dokking, don criticus van het Rott. Nlld. Hjj ging naar den schouwburg met alleB behalve hooggeprezen verwachting omdat hy vroegor was teleurgesteld. Maar hjj kwam er van daan met oen gevoel van dankbaarheid voor het genotene- liet geheel was zeer goed. En Hamlet zelf? Henri Dokking sckrjjft daarover dit»ln zyn voordrachten reeds toonde Verkade inch oen man vandal ent. Hjj ia ons gisteravond geworden een tooneelspeler van den altereersten rangi die Shnkospeare's prins van Denemarken heeft doen leven door eon expressievolle uitbeelding, waarbjj kwam dat zjjn stem bljjkbaar gewon nen hoeft, zoodat de woorden geon klanken waren. Duidelyk en in hun bedoeling kwamen de zinnen tot ons; en wat het woord niet deed, deed do peinzende kop, de uitdrukking van het bleek gelaat met bet donkere haar in een lok op het voorhoofd." Fin wie zelfs minder geestdriftig was in zyn oordeel, hy had toch nog vool te prjjzen. Zelfs do criticus der N. R. Crt. eindigde •jjn verslag, waarin monigo op- of aanmerking werd gemaakt, mof dezo woorden»Toch trof het geheel en boeido gestafig. Fin dat met deze geringe vak-kraehten. Maar er was inzicht in, dat bezield had." Een viertal provinciale bladen zjjn uitbun diger in hun lof; en wol de Provinciale Gro ninger courant, do Nieuwe Groninger courant, do Leeuwarder courant en de Arnh. Crt. In Groningen was do schouwburg goheel ge vuld door oud en jongleerlingen van het Gymnasium en de Burgerscholen. En de organen in die stad vorkondigden dat de eindindruk bjj uitstek gunstig was, vooral ook daar het Vorkade gelukt is een goed cn harmonisch geheel tot stand te brongen. Wat een kunstenaar, dio Verkade roept de Leeuwarder Courant uit »We kregen een levenden Hamlet te zien met zyn onberekenbare wieselingon, zijn raad- selacbtigen, sprankolondcn geest, zjjn kracht, zyn zwakheid, zjjn vorteerende smart. Een groote, manneljjke, intellectueelo creatie, grootsch en oonvoudig, een uitbeelding vol waarheid." En naast hom zooveel anderen dio lof ver dienen. De Arnh. Crt. scbreof Maandag, na eeno opvoering Zondag 11. voor een zoer talrjjk publiek, dat byna alle plaatsen in den schouw»

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1908 | | pagina 1