MIDDELBURGSCHE COURANT.
N". 2~ü
ir»i* Jaargang.
I
Zaterdag
21 November.
Middelburg 20 November.
Het Werkloozenfonds.
Oil Siaö sn Provincie.
Deze courant verschijnt <1 a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- on Feestdagen.
Prijs por kwartaal, zoowol voor Middelburg als voor alle plaatsou in Nodorland franco pp. f 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thorm. alhier en tol. weorborïcbt.van het K. N. Mot. Instit. te Bilt.
20 Nov. 8 u vm. 44 gr., 12 n. 49 gr., av. 4 n 46 gr. Hoogste barorn. stand 776.2 to JJorta,
laagsto 745.7 ie Riga. - Verwachting tot den avond van 21 Nov. toenemende Z.W. tot
N.W. wind, meeat zwaar bewolkte lucht, wuarBcbynlyk regen en iets zachter temperatuur.
Advertontiën20 eont per regel. Bij abonnement veel lager, Geboorte-, dood- on
allo andere familioberiehten eu Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50; olko rogol meer
20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar do plaats, die zij fnnomon.
Tot de plaatsing van advertonaën en reclames, niet afkomstig uit Zeoland, botrefl'ende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd hot Algemeen Adveiteulle-Iïiirenn A. I>K LA
MAR AN.5E. Voorburgwal SfiO, Amsterdam.
By deze courant behoort een bijvoegsel.
I.
Nog slechts weinige dagen scheiden ons
van de behandeling in den Raad onzer
gemeente van een hoogst gewichtig voor
stel dat tot oprichting van een Gemeen
telijk Werkloozenfonds.
Op het voetspoor van versohillende ge
meenten in ons land hebben Burg. en
Wetb. van Middelburg hot prijzenswaardig
initiatief genomen om van gemeentewege
bij to dragen tot leniging van een der
ernstigste kwalen, waaraan de werkmans
stand in onzen tijd lijdt. Inderdaad, wat is
droeviger, wat ellendiger dan gedwongen
werkloosheid? Werken kunnen, werkon
willen en geen work hebbengobrok lijdon
mot vrouw on kiudoronafhangen van de
liefdadigheid ter nauwernood voor vorhon-
goren bewaard blijven en dat alles zoudor
schuld, als gevolg van omstnndigliedeu,
welko men zelf niet heeft heipon schoppon
is or iets verschrikkelijkere denkbaar
In deze dagen, nu de werkloosheid voor
tal van arbeiders dreigt to worden oen
cbrouischo kwaal, is het toe te juichen dat
meu ook hier ter stede wil trachten iets
daartegen te doen.
Maar dit ontslaat ons niet van do ver
plichting na te gaan of do wijze, waarop
Burg. on Weth. voorstellen do zaak te
regolen, in alle opzichten den toets der
critiok kan doorstaan.
Indien toch achteraf het gevolg van
de door hen voorgestelde regeling mocht
blijkeu te zijn dat slechts zeer wei
nigen door do hunnerzijds voorgestelde
maatregelen werden gebaat, terwijl bij een
anderen, doeltrcffendor opzet der zaak, die
klippen te ontzeilen waren geweest, dan
zou ieder toegeven, dat de Raad verstan
diger zou hebben gehandeld, het voorstel
van Burg. en Weth. niet ongewijzigd aaD
te nemen. Maar wanneer nu van te voren
raeds valt aan te toonen, dat inderdaad
dit voorstel tot zulke ongewenschte gevol
gen zal leiden, dan mag de Gemeenteraad
zich wel tienmaal bedenken, eer hij met
dit stolsel een proef neemt waardoor het
heelo instituut der verzekering tegen werk
loosheid in discrediet dreigt te worden ge
bracht. Men zorgo dat het berouw niet
te laat komt.
Valt nu van het voorstel van Burg. en
Weth. te vreezen, dat het in de praktijk
op mislukking zal uitloopen
Ter beantwoording van die vraag wen-
schen wij dat voorstel hier in 't kort te
bespreken.
Burg. en Weth zijn ertegen om een proel
te nemen met het zoogenaamde Gentsche
stelsel, hierop neerkomende dat van ge
meentewege oen bedrag wordt gegeven bij
de vergoedingen, wolkede vakvereenigingen
aan hunne werkloozo ledon nitkeeren.
Waarom zijn ze daartegen
Omdat in dit systeem groote bezwaren
zijn verbondon aan het helpen van hen die
buiten de vakvoreonigingen staan.
In 't Gentsche stolsel, zooals het aan
vankelijk door don bekenden Gentschen
advocaat Louis Varlez word ontworpen on
te Gent weldra in tal van steden in
België en daarbuiten in toepassing werd
gebracht, bostaat voor hen, die buiten de
vakvereonigingen staan, gelegenheid om
zich aan te gevon bij oen spaarfonds. Wio
een spaarbankboekje had, kon, na daarvan
aangifte to hebben gedaan ten stadhuizeJ
en zich, tegen betaling van 50 centimes,]
een bewijs van lidmaatschap van het spaar
fonds te hebben aangeschaft, bij werkloos
heid, drie maanden na zijn verschijning ont
staande, telkens een zokeren toeslag krijgen
op elkon franc welken bij op zijn spaar
boekje terughaalde, met dien verstande dat
hij per dag nimmer 'op meer dan één franc
toeslag aanspraak kon maken.
Dit systeem en in zooverre kunnen
wjj ons mot do toelichting van Burgban
Weth. op hun voorstel vereonigen heeft
echter niet voldaan.
Maar waarom niet?
Volkomen juist is het waf Burg. en
Weth. zeggen en ook to Gent hooft
men de mislukking van dit deel van het
Btelsel, in eenigszins gowijzigden vorm,
daaraan toegeschroven dat hierbij voor
do ongeorganiseerden niet gesproken kan
worden van verzekering, omdat er voor hen
geen onzekerheid is of risico voor het go-
storle, daar dit in elk geval tot hen terug
keert. Maar men vergoto daarbij niet dat
de wijziging van hel stelsel te Gent juist
hierin heeft bestaau, dat men ilon eisch
van aangifte voor het lidmaatschap van
't spaarfonds heoft dooit vervallen. Om hot
theoretisch bezwaar,-dat bij dit systeem de
ongeorganiseerden niet verzekerd zijn, te
ondervangen, had men vooleor het bedrag,
gevorderd bij inschrijving van ongeorgani
seerden in hot spaarfonds, moeten v o r-
h o o g e n Want de ongeorganiseerde loopt
immers steeds de risico, dat dit bedrag
voor hem verloren is, indien hij niet door
werkloosheid word getroffen.
Dat men to Gent daartoo niet overging,
is waarschijnlijk grootendeols toe te schrijven
aan do practischo ovorweging dat men het
den ongeorganiseerden financieel niot. te
moeilijk moest, maken, gelet op do omstan
digheid dat do nioeston toch al niet bij
machte waron iets van betookenis to sparen,
hetgeen bleek uit do omstandigheid dat zich
voor het spaarfonds slechts oen zeer gering
getal spaarders opgaf, terwijl 't systeem
daarentegen voor de vak vereenigingen schit
terend slaagde.
Hierop mag wel eenige nadruk worden
gelegd een groot doei dor ongeorganiseerde
werklieden is niet bij machte iets van bo-
teekenis te sparen voor den kwaden dag.
Maar dit wil niet zeggen, dat dozen nu
ook niet bij machte zoudon zijn eenige
premies te betalen.
Men kan de ongeorganiseerden in drie
categorieën verdoelenzij die uit onver
schilligheid niet won8chon deel te nemen
aan eonigon vorm van verzekering togen
werkloosheid zij die daartoe inderdaad niet
bij machte zijn zij die daaraan wel wenschen
deel te nemen indién het hun financieel
niet te duur uitkomt. Alleen de laatste
categorie helaas het kleinste deel van
deze werklieden is met een verzekerings
stelsel te helpen. Wil men hun tegemoet
komen met een spaarsysteem, dan zal men
of slechts uiterst weinig deelnemers krijgen,
of, indion men de toetreding tot het spaar
fonds te gemakkelijk maakt, deze lieden
méér bovoordeelon dan hun georganiseerde
broederen. Ons schijnt daarom voor deze
ongeorganiseerden nog steeds dit de beste
op'ossingmen lato hen toe tot een g c-
moenteljjk verzekoringsfonds,
waarvoor zij premio betalen, terwijl de
gemeente daarop oen bijslag geeft, zoodat
zij bij werkloosheid een dragelijke uitkce-
ring lcnnnon krijgen. Zij die niet in staat
zijn zulk een premie te betalen, zijn ook
niet in staat om voor de werkloosheid vol
doende te sparen. Slechts armenzorg kan
hen helpen. En zij die do premie niet
willen betalen, verdienen niot geholpen
te worden, daargelaten dat van dozen even
min te verwachten valt dat zij zoudon
willen sparen.
Hoe men echter voor do ongeorganiseerden
do zaak wenscht op te lossen, doet a.n de
verdiensten van hot Gentsche'stelsel voor
do georganiseerdon niets af.
Burg. en Weth. verwerpen echter voor
deze categorie dat zoo goed werkende stel
sel, ter wille van do ongeorganiseerden I
Want, zoo redeneeren zij, die menschcn
moeten toch geholpen wordon. Er bestaat,
naar hunne meening, geen redon, uitslui
tend de georganiseerden te helpen.
(Slot volgt.)
Niet A. van Dor9t maar P. F. van Dorst'
was hot die Woensdagavond op de vergadering
in hot Schuttershof ulhier als commissaris
van De Broederhand liot woord voerde.
Heden is alhier aangehouden en over
gebracht naar het huis van bowaring zekere
J. T., werkman, wonende alhier, verdacht van
oplichting, van kledingstukken ten nadeele
van J. N. A. te Vlisaïngen en .1. K. C. M. te
Middelburg.
Uit Vlissingon
Do heer E. J. Moojon, leerling van de Zee
vaartschool aldaar, heoft met gunstig gevolg
stunten nfgologd voor eersten stuurman groote
stoom vaart.
Do kouimios .Ie kl. bjj 's Rjjta directe be
lastingen, A. J. van don Ameele, thans uldtutr
voor herhalingsoefeningen ouder de wapenci',
is bjj liet ,j' gehouden exuuion geslaagd voor
kommies-roeier bjj dat dienstvak.
Morgen (Zaterdag) houdt do raad van
Souburg eene zitting, aanvangende te twee
uur 'b namiddags.
Donderdag avond werd tc II o o d e k o n a-
kerke een boerenknecht, doordat hjj van een
wagen kwam te vallen, door het op hol slaan
van do paarden, daaraf geslingerd. Zwaar ge
kwetst werd lijj nnar den gonoeshoor vervoerd
Donderdag avond hield in hol hotel
Korenbeurs to K r u i 11 i n g o n de lieer Augustijn
uit Goes een lezing over kindorheratelliiigs-
oii vaeantiekolonies.
Voor een niot talrjjk publiek schetste by bet
werken 011 streven dier inrichtingen doelde
medo wat in het buitenland op dat gebied be
staat en gedaan vrordt, om ten slotte by ons
land st.il te staan.
Uit v.jjn modedeoliiigen kloek dat do zaak
ook hier te-lande steeds moor belangstelling
ondervindt, hoewel in hot,, begin mot voor
oordeel begroet.
Do Bpreker mocht de voldoening suiukeu, dut
bealoton werd tot de oprichting vau een ufd.
Krniuingeu van het Centraal Genootschap voor
Kinderherstellings- en Vaeantiekolonies.
In den tjjd van drie dugen zjjn in de
polders Anna-, Oud- en Nietao-Noord- "eveland
door de Fransehe jagers met tien geweren
geschoten 428 hazen, 9 patrjjzen en 10 oenden.
Ruim een maand geleden viel - zoo
schrjjft men ons op het land van den
landbouwer S. onder Boschkapolle een
Belgische reclame-ballon, waaraan een kaart
mot het adres van den oplater was bevestigd,
en op welke kaart tevens werd verzocht ze
to willen opzenden met vermelding der plaats,
waar de ballon was gedaald. Voor een en
auder zou eene goede belooning wordon toe
gezonden.
De knecht van den landbouwer, de vinder
van den ballon, had eerst do moeite de kaart
vertaald te krjjgen, en toen natuurlijk nog do
verzendingskosten.
Telken dage wns het sinds bjj hem »Zuster
Annn, ziet go nog niets komen Maar do
zuster keek steeds te vergeefs uit, tot nu
oindeljjk een gewono prentbriefkaart aankwam.
Onze knecht op hooge boenen ter informatie,
wat er wol opstondwaarschjjnljjk de aange
name kennisgeving dat een schoon cadeau
was afgezonden.
En hij vernam, mot groote tolouratolliDg,
dat hjj »bien sincèrement" word bedankt voor
zjjne wooito, en dat mon hoopte, hem dit
aanstaanden zomer nog eens mondeling te
kunnen doon by gologenheid van een uitstapje
in Holland.
Misschien wordt de bolooning dan medege
bracht
RECHTSZAKEN.
Arrondisscments-Rechtbank te Middelburg.
Voor bovengenoemde rechtbank stond heden
terecht J. de B., 40 jaar, poldoropzichtor, geb.
to Houtenisso, wonende te C 1 i n g e, tor zake
dat hy in den nacht van 15 op 16 ,!uli 1908
onder Cliugo, toon hjj gerommel aan zjjn deur
hoorde, roekeloos en onvoorzichtig, zonder te
onderzoeken wio dat gerommel veroorzaakte
en zonder aanroepen of Waarschuwen, zjjn met
twee bagelpatronen gelaten jachtgeweer heoft
afgeschoten in de richting, waar hjj dat gerom
mel hoorde, teogevolge waarvan hjj J. van
Hoorn, die destjjdB bjj hem inwoonde, in den
arm h"eft getroffen, waardoor deze eene tjjde-
ljjke ziekte aan diens arm hoeft bekomen,
daardoor geruimen tyd in de uitoefening zjjner
beroepsbezigheden is verhinderd en ongeveer
negen weken onder geneeskundige behandeling
is geweest.
In deze zaak waren twee getuigen gedag
vaard.
De eerste gotuige, Van Hoorn, deed een
verhaal* van bet gebeurde in den nacht van
15 op 16 Juli. Hy was's nachts van den zolder
gekomen om zich naar buiten te begeven,
voor een noodzakelijke behoefte. Toen hij pro
beerde do achterdeur te openen, waarby by
vóór do zoldertrapdeur stond, hoorde by seho-
ten. Hot eerste schot giDg hem over het hoofd
hot tweodo trof hem in den arm.
Na de schoten kwam De B. de zoldertrap
af e i bjj hem.
Getuige is den volgonden morgen door een
geneeskundige behandeld.
Tengevolge van de verwonding is getuige
nog niot in staat zwaar work te verrichten.
Door beklaagde is aan gotuige schadever
goeding betaald.
Er word een verklaring voorgelezen, waarin
beklaagde verzekert dat bet feit te wijten is
aan een ongeluk, liet onverhoeds afgauil van
hel, geweer, en dut hjj bereid ia Van lloorn
9 woken schadevergoeding uit te koeren.
De verklaring word door Van Hoorn onder-
toekend, daar by er medo tevreden was.
By de verklaring was een kwitantie gevoegd,
groot f90, hot bedrag der schadevergoeding
voor 9 weken.
Op een vraag van den president wio do
verklaring geschreven had, antwoordde be-
klaagdo, na oenig wjjfelen, dat deze door een
ndvocuat geschreven was.
Ook werd een kwitantie overgelegd van den
gonoeshoor, zynde de verplegingskoaton, door
den beklaagde voor Van Hoorn betaald.
De verdedigor, rnr Adriaanso, uiorkte naar
aanleiding van getuige's bewering, dat hy niet
goed kon werken op, dat deze nog kort geleden
in de bieten bad gewerkt.
l)o tweede gotuige deskundige dr A. M. E.
van Uuclst arts te Kioldrecht die Vau Doorn
behandelde, gaf een boBeUryving van de wond,
lly luid verscheidene hagelkorrels uit don arm
gehaald.
Op een desbotrellende vraag antwoordde do
deskundige dat de hagelkorrels weinig ver-
sproid waren, wat er op wyst dat het schot
op korten afstand gelost was.
Liet verloop van de wonde was zeer gunstig.
Op oen vraag van den president of de woud
een blyveud nadeelig gevolg zal hebben, ant
woordde de getuige ontkennend. De hagelkor
rels, die nog in den arm zitten, zullen geen
hindor veroorzaken.
De getuige zeide nog dat de rekening, ten
bodrnge van 110 francs, door De H. betaald
was.
Do vordediger vroeg aan getnige of Van
Hoorn tegen hem gezegd had dat deze zelf
schuld aan de zaak had.
Getuige kkon hierop niet bevestigend ant
woorden.
Beklaagde nu ondervraagd, zeide dat hy in
bedoelden nacht lawaai hoorde. Hy was opge
staan en had zyn geweer genomen en het
geladen. Door zyn zenuwachtiglioid ging zyn
geweor tweemaal af zonder dat hij het zelf
wilde.
De president nam de verklaring van be
klaagde aan, maar vond het toch onvoorzichtig
van hom, dat hjj niet eerst een onderzoek liad
ingesteld.
Beklaagdo betuigde zjjn spijt dat het feit
gebeurd was.
De ambtenaar vnn het O M. achtte het feit
wettig en overtuigend bewezen. Z. was het
van beklaagde een zoor onvoorzichtige hande
ling daar er moerdere person, n in huis waren.
Hot O. M. cischte do veroordeeling van be
klaagde tot 11 dagen hechtenis.
De vordediger wees op de plaats waar be
klaagde woont, oen uitgestrekten polder, den
Het/teü/epolder, die zeer eenzaam is. Bovendien
ligt de polder deels op Nederlandach, deels op
Belgisch gobied. Beklaagde woont dus vlak
aan do grens waar misdaden en diefstallen
vaak voorkomen.
Het is dus to begrjjpen dat de bewoners
des nachts zeer angstig zyn wanneer iots
verdachts gehoord wordt.
Ten tyde dat het feit plaats had, was De R.
de eenige bewoner van den polder; op een
uur afstand in hot rond woonde niomand.
Toon in don nacht van 15 op 16 JulTde
bewoners lawaai hoorden, lag het voor do hand
dat zy dachten, dat er inbrekers waren.
Ploitor noemde hot onverantwoordelyk van
Van Hoorn dat hy zoo stil naar benedon was
gogaan zonder iets te zoggen. De schuld is
dus ook aan hem.
Verder heeft Van Hoorn direct verklaard
dat het geen opzet wsb.
Beklaagdo werd dadelyk bereid gevonden
schadevergoeding toe te kennen.
Van Hoorn heeft later, op aandringen van
anderen, een klacht bjj de justitie ingediend
en meende dan tevens nog meer schadever
goeding te kunnen krjjgon, dan hy reeds had.
De bedoeling was feiteljjk om dus onbe
zorgd den winter door te komen. Het doel
is evenwel niet bereikt, daar bij met zjjn
aanvrage om meerdere schadevergoeding, te
laat kwam.
Pleiter kwam ten slotte tot da conclusie dat
de schuld van beklaagdo, volgons de dagvaar
ding. niet is bewezen.
Z. i. kan op deze dagvaarding dat door de
schuld van beklaagde Van Hoorn ia gewond,
Vnn B. niot veroordeeld worden.
Volgens pleiter heeft beklaagde hot gevolg
vuu zyn daad niot kunnen Overzien en heeft
zyn daad oen onvoorzien verloop gehad, daar
hy niet wist dat Van lloorn achter de deur
stond.
Ook achtte pleiter hier overmacht in den zin
der wot aanwezig, duur beklaagde in een
zenuwachtigen toestand verkeerde.
Hy woeB er nog op dat beklaagdo v.. i. oen
groot ODgcluk heeft gehad. Een groot deel van
de schuld komt diutrbjj voor rekening van
Van Hoorn. Vorder heoft beklaagde Van H.
liei'deryk verpleegd.
Pleiter vroeg, wanneer boklangdo veroor
deeld mocht wordon, een lichtere straf of een
geldboete.
Heden over acht dagen zul in deze zaak uit
spraak geduan wordon.
Verder werd behandeld do zaak van M. U.,
19 jaar, iandbouworsknocht, gob. te Zuid-zaude,
wonende tc 1.1 zen dyke, ter zake dat
hy op 7 September j.l. onder l.lzendjjke
met bet opzet oui drie by elkander staande
personen, waaronder zich bevond 1*. van Rou-
tergheiu, to mishandelen, een mot oen hagel -
patroon gel ad on geweer op die menschcn
heeft aangelegd en daaruit in hunne richting'
een schot hoeft gelost, tengevolge waarvau
genoemde Van R. hagelkorrels in zyn oogon
heoft gokregon on aan oen zyn er oogon zoo
zwaar is verwond, dat hy aau dat oog bjjna
blind is geworden on door dat oog wel nooit
goed meer zal kunnen zien.
Door don ambtenaar vitn liet O. M. werd
tegen beklaagde 1 jaar gevangenisstraf ge-
eisebt.
Door dezelfde rechtbank zyn heden veroordeeld
wegens
landlouper ijK. F. S., 40 j., en Th. J. B.,
werklieden, zonder vaste woonplaats, thans
alhier gedetineerd, boidon tot 3 d. hechtenis en
plaatsing in eono rijkswerkinrichting voor den
tyd van 5 maanden;
bedelarij: L. C25 j., arbeider, zonder vaste
woonplaats, thans alliior gedetineerd, tot 3 d.
hechtenis
mishandeling: W. 11., 19 j., boerenknecht,
Serooskerko, tot 3 m., en P. E., 20 j., enC. P.,
22 j., arbeiders. Kapello, ieder tot 1 m. gev.
straf-, C. B., 26 j-, werkman, St. Jansteen,tot
f 10 b. b. 10 d. b., en M. v. D., 41 j., hvr. van
F. v. H., St. Jansteen, tut f 5 b. e. 10 d. h.l
mishandeling en bedreiging met zware mishan
deling: R. T., 22 j., hvr. van Th. C.,'Hulst, tot
7 d. gev. straf, on
openbare schennis der eerbaarheid: J. C. d. F.,
24 j., bootwerker, Neuzen, tot 1 5 b. s. 5d. h.
I rijgesproken J. J. K., 24 j., D. \V„ 20 j.,
arbeiders on W. D. v. d. V., 19 j., koopman,
allen Kapelle, beklaagd van mishandeling, en
J. d. G., 70 j., bakker, 'sGravenpolder, be
klaagd van overtreding der jachtwet, met ver
nietiging van het vonnis van den kantonrech
ter te Goob.
Ontslagen van rechtsvervolgingL. P., 23 j.,
veldarboider, Gapingo, beklaagd van mishan
deling.
Voor hot gerechtshof te 's Gravenhage
werd Donderdag door het O. M. bevestiging
geëiac'ut van het vonnis der Middelburg
se h e rechtbank, waarby J. W., koopman en
ge .eente-ontvanger te Krabbendyke, tot 11
d..g n gevangenisstraf is veroordeeld wegens
wederapannigboid in oen koffiehuis aldaar in
den nacht van 3 op 4 Juli 11. tydens do kermis.
Mr. M. Hartog, advocaat to Bergen op Zoom,
vroeg vrjjspraak of ontslag van rechtsvervol
ging, of anders verandering van de gevange
nisstraf in eene geldboete.
Provinciale Staten van Zeeland.
Vergadering van hedon, Vrjjdag, morgen
te 10 uren.
(Voor het begin zie men het bijvoegsel)
De hoer Elenbaas wyst er nog op dat bescherming
wordt gezocht in de bespanning, maar hy meent
dat, als die werd gezocht in breede velgeD,
betere uitkomsten verkregen zouden worden.
Het eenige bezwaar daartegen zyn de kosten.
Zeker,het verandoren der velgen zal voorden
landbouwer eenige kosten medebrengen.
Zyn die kosten overwegend?
Zoo ja, waarom dan niet een lange overgangs
termijn gestold, bjjv. van zes of zeven jaart