HIDDELBURGSCHË COURANT. TWEEDE BLAD VAN DE Maandag 16 November, N° 271. 19118. Middelburg 14 November. *£andbouü)kromek. FEUILLETON. HET SPOOKBEEST. 131* Jaargang. van onzen vasten medewerker. Mengen van kunstmest. Stikstof bemesting. Er heeft gedurende eenigen tgd vrees bestaan, dat er binnen een overzienbaron tgd gebrek zou komen aan Chili-salpeter, Er werd gesproken van 70, van 50, ja zelfs van 30 jaar, waarna de voorraad, die in do Atacama-woestgn in Chili is opgehoopt, zon uitgepnt geraken. In dat vooruitzicht hebben, om in de behoefte aan stikstofbemestingen te kunnen blgven voorzien, verscheidene scheikundigen er zioh op toegelegd de stikstof uit de lucht om te zetten in eene salpoterbemesting, en de resul taten van die pogingen, al is mon dan ook niet volkomen geslaagd, zgn niet onbevredigend. Do kalksalpeter, die men in Noorwegen langs eleotrischen weg bekomen heeft, en de door ons reeds genoemde kalkstikstof en stikstojkalk blijven al zgn voor 't oogonblik aan 't gebruik nog bezwaren verbonden voor den landbouwer van groot belang, omdat zg door tolkena aangebrachte verbeteringen algemeen bruikbaar kunnen worden en wellicht op oeno verlaging van de prjjzen van stikstofmeststoffen van grooten invloed kunnen zgn. Aanbeveling verdient het daarom ook met deze meststoffen proeven te big ven nemen. De belangstelling der landbouwers kan de fabrikanten aanmoe digen om op den ingeslagen weg te bljjven voortgaan. Vooreerst behoeven wy ons intusschen nog niet ongerust te maken over een tekort aan stikstof bemestingen. Volgens de laatste mededeelingen over de betrouwbaarheid daarvan, spreken wg geen oordeel nit is er nog minstens voor een paar eeuwen voorraad, en, mocht die schatting overdreven zgn, dan blyf ons vooreerst nog de zwavelzure-ammoniak, waaraan, zoolang er steenkolen zgn, wel geen gebrek zal komen. Dewijl nu volgenB de laatste berekeningen en bg het tegenwoordig gebruik in België', Frank- rjjk, Oostenrjjk-Hongarjje nog een voorraad steenkolen aanwezig is voor 5, in Enge> land en Dnitschland nog voor 8 n 10 een- won, en vrg gerustoljjk mogen aannemen, dat de wetenschap in dien tjjd wel zooveel zal vooruitgaan, dat in de behoefte aan stik stofbemestingen ruimschoots voorzien zal zjjn> kunnen wjj, en nog eenige geslachten na one, volkomen gerust zgn. "Wie weet of intusschen niet algemeen de electrioiteit zelf, die nu gebruikt wordt om stikstofmest te procducaeren, als middel zal aangewend worden om het productie-vermogen van den grond te vermeerderen, daar proeven, in die richting genomen, thans in het klein het nuttige daarvan reeds buiten alle twgfel hebben gesteld. Maar keeren wg terug tot ons onderwerp. Wjj hebben vroeger reeds opgemerkt, dat de vermenging van ammoniak met superphos- phaat bjjna niet zoo nauwkeurig kan geschie den, dat twee monsters, nit eenige hoeveelheid genomen.bg analyse een gelgk resultaat leveren. 't Is ons in een dertigjarige praktgk voor gekomen, dat twee monsters, tegelgk genomen, Naar het Engelsch. van F. S T. - M A R S. een half percent aan stikstof verschildenwjj hobben ook ontmoet, dat het ammoniakge- halte te hoog was. Wg dachten daarbg onwil lekeurig aan eene onnauwkeurige analyse, aangezion we geen enkel verkooper boerlievend genoeg achten ammoniak cadeau te doen, en hebben reden zoo iets te veronderstellen, omdatf gewoonlijk het gehalte bg de meststof 7 X loopt tuBsohon 6,5 en 6,7 o/0, Wg zgn thans op dat gebiod beter ingelicht. De analyses zgn nauwkeurig, maar de menging is niet voldoende en do onvoldoende menging baart den eorlyken koopman schade, kan zulks ten minste doen, en veroorzaakt wantrouwen bg den gebrniker, Wg hebben daarop reeds gewezen; om den ernst der zaak komen wg daarop thans even terug, vooral omdat in onkole doelen van Zeeland, vooral in Zeeuwsch-Vlaanderen zulke groote hoeveelheden ammoniak-superphosphaat gebruikt worden. Laat ons aannemen, dat het ammoniak- superphosphaat samengesteld wordt uit ver menging van 35 EG zw. ammoniak van 20 o/o, en 50 auperphosphaat van 18 0/0l dan heeft men 85 EG gemengden mest, waar van 7 EG ammoniak en 9 EG oplosbaar phos- phorzunr. Maar nu hoeft men het gewicht nog niet, Om dat te bskomen, moet er nog 15 EG zand bg. Bg de minste onnauwkeurigheid in de ver menging, krjjgt men op de eene plaats te veel zw. ammoniak, op de andere te veel super-phph.. op eone derde to veel zand on bjj het nemen van monsters uit verschillende gedeelten der partg is dus op eene gely kheid van analyse niet te rekenen, kan deze bg eene eerlgke afweging der benoodigde hoeveelheden toch zeer ongunstig, zelfs zeer nadeelig voor den verkooper zgn. Geeft bgv. de eerste analyse 6,3 o/o, de her analyse 6,6, dan is het gemiddelde 6,45 %;de waar voldoet niet aan den eisohor wordt ge kort 0,55 porcent. Zjj de prys van ammoniak van 20 o/o f 14,50, dan wordt hier per 100 KG gekort 40 cent, wat bg hoeveelheden van ruim 200,000 EG, zooals Welbegrepen Eigen- ruim 300,000 EG, zooals Vooruitgang is ons streven, ruim 400,000 EG, zooals In het be lang der Landbouwers in 1916 gebruikten voor den leverancier een aftrek zonde kunnen tengevolge hebben van f 800, f 1200 en f 1600, waarlyk geen sommen om mede te spotten. Nu zon mon van een anderen kant en de gemakzucht komt daarbg natuurlgk ook 't spel kunnen zeggen, dat men, dit alles wetende, met eene analyse en heranalyse, waarvan het gemiddelde zoo weinig van den eisch verschilt, tevreden zou kunnen zgn, maar daartegen bestaan ook ernatige bezwaren, want wjj zagen het uit de verslagen der proef stations Nederland heeft zgn laatsten knoeier de oogen nog niet dicht gedrukt. Onder ge wone omstandigheden zal geen enkel verstandig koopman zich schuldig maken aan de levering van overmaat en wanneer de knoeiers daarbg weten, dat er door de vingerB wordt ge zien, dan zal het gehalte aan ammoniak niet toenemen, maar al spoedig zal de afnemer 30, 40 ct per baal te veel betalen. Om alle onaangenaamheden te voorkomen kan men daarom niet beter doen dan enkel voudige meststoffen koopen. Ten eerste loopt men dan geon gevaar, dat men niet krggt wat men besteld heeftten andere behoeft men geen vracht te betalen voor aangevoerd zand want, men achte dit ook niet te licht, bg elke 1000 balen ammoniak-superphosphaat, die uit 18 o/0 auperphosphaat is vervaardigd, ver voert men 150 balen zand, zoo zachtjes aan anderhalve waggonlading Wat we daar nu hebben meegedeeld over ammoniak superphosphaat is in nog hoogere mate waar van zoogenaamde aardappel-guano, dio een zekere hoeveelheid stikstof, pbosphor- zuur en kali bevat, alle oplosbaar in water. Hoe grooter aantal enkelvoudige meststoffen gemengd worden, hoe onzekerder be analyse is, maar bovendien, waarom moot men die meststoffen gemengd koopen Doorgaans be taalt men ze, al zgn ze dan ook volkomen betrouwbaor, veel te duur. Zoo zagen we on langs in eon prgscourant gazonmest tegen f 2.50bloembollenmest, ook voor uien en sjalotten, tegen f 2 en bloemenmest tegen fl per 10 kilogram aangeboden. In een andere prgscourant lazen we van een geconcentreerden kunstmest van f 5 por 10 EG. Deze meststof werd aanbevolen als rgk aan potasch (kali), phosphaten en stikstof- houdende stoffen. Van alle meststoffen zgn ammoniak van f 15 en Chili-salpeter van f 13 f 13.50 per 100 EG de duurste; alle andere, phosphor- zuur- en kalihoudende. meststoffen, zgn veel goedkooper. Aangenomen nu, dat men enkel zw. ammoniak of enkel Chili-salpeter ontving, dan betaalde men naar de opgegeven prgzen daarvoor f 25, f 20, f 50 of f 90 per 100 EG. Dat men voor hoeveelheden van 10 EG naar evenredigheid meer per EG moet betalen dan bg boeveelheden van 100 EG, gevon wjj gaarne toe, maar zulke verschillen1 't Is daarmede, om daarop nog eens terug to komen, eveneenB als met de opgeloste, verbeterde, maar veel juister, uitgeloogde Peru-guano. Onnadenkenden betalen voor naam, zonder eenigszina na te denken over do qualiteit. Daarom horbalen we onzen raad Hebt ge kleine hoeveelheden te strooien, meng dan uw most zelf. Hebt ge grooto hoeveelheden te verwerken, strooi ze dan elk afzonderlgk, maar raadpleeg daarbg do figuur, die wy u hebben beschreven en die het u ongetwgfeld een aangename maar ook nuttige bezigheid zal zgn, ze te ver vaardigen. Overgenomen uit den Almanak dor Z. L. M. voor 1908. De juiste cyfers zgn achtereen volgens 211.600, 326.200 434.800 EG. VRAGENBUS. Vraag: Wat verslaat men door Mergel Antwoord: Mergel is eene innige ver binding van klei en koolzure kalk met zand. Zg ontBtaat door de werking van het water en komt voor in verschillende grondvormen en gesteenten, waarin de samenstelling van mer- zeer verschillend is. Naar de vorming waarin de mergel voorkomt, spreekt men van kryt-, lias-, keupermergel, enz. Uit een land bouwkundig oogpunt onderscheidt men kalk-, klei- en zand mergel, naar gelang eene van die drie genoemde stoffen het hoofdbestanddeel vormt, Mergel, aan de lucht en den invloed van het weer blootgesteld, verliest haren samenhang en wordt poedervormig. Kleimergel kan veel water opnemen en het lang vasthouden, kalk- zandmergel bezitten die eigenschap in mindere mate. ene mergelbemesting heeft groote over eenkomst met eene kalkbemesting, doch over treft haar door rgkdom aan alkalische aard soorten, oplosbare kiezelaarde, vaak ook door De boschwachter ging naar huiB, en bg iederen Btap had hg dat gevoel langs zgn rug en in zgn haar. Hg was ontstemd. Tweemaal draaide hg zioh plotseling om, en verraste niets! Zeker er waren schaduwen daar zorgde do maan voor en zg bewogen ook, maar hg was geen zuigeling die daarvoor bang zon worden. Hg had ze zoo vaak gezien, byna zgn geheele leven lang, maar dat onbekende dier en dat eveneenB onbekende gevoel was hem geheel vreemd. Hg bracht ze met elkaar in verband, zonder echter te kunnen zeggen waarom. Dat is tenzg ik het mis heb inBtinctten minste, het is instinct zooals dat in de wildernis heeft, en dat nog in ons naleeft, de hemel weet sedert hoeveel duizen den jaren. Hg voelde dat hg gevolgd werd, wat het onbehaaglykste gevoel is dat ik ken. Evenwel, juist vóór hg zgn woning inging, V Voor nummer 9 zie men de courant van V- idgg U. liep hg plotseling op zgn schreden terug, en meende toen het kan echter verbeelding zgn geweest, dat hg ietB zag, een spook of iets grgsachtigB, dat echter tusschen de boom stammen verdween, zooals witto stoom oplost in de lucht. Eu tien minuten nadat bg naar binnen was gegaan, begonnen zgn honden, die op het erf aan de ketting lagen, te blaffen met een woede, die blgkbaar niet kon zgn opge werkt door de gewone zichtbare dingen. Toen begon er een oor.og. Aan do eeno zyde de lynx, do volmaakte meester in de kunstgrepen van hot boschlevenaan de andere zgde de boschwachter, plus geweer en val, die niet eens den naam kende van het dier waar hg op jaagde. Overdag zat het Spookbeest ineen gedoken hoog in de knoestige takken van een of andere ouden eik. 's Nachts ah's nachts was het iets anders. Er had een glimlach van vrede ovei die landstreek gelegen vóór het dier daar kwam daarna niet meer. De phasanten, die 's nachts hoog in de boomen gaan zitten, wiBten nooit wanneer zgn onzichtbare klauw hen in vergetelheid zou i. Schapen vooral de lammeren van dat jaar die vroeger, als ze waren opge borgen in de schaapskooien, zoo veilig waren geweest als in een brandkast, stonden er nu bloot, dat de herders hen den volgenden ochtend in het koude morgenlioht, dood en styf vonden liggen. Hazen, dio den sluipenden tred van oen vos op een meter afstand konden hooren, hoorden niets van die nieuwe spook achtige gestalte, die hen in hun leger neer sloeg. Veel menschenoogen, en de dreigende loopen van met weinig geweren, werden in do richting van de geheimzinnige, lage struiken gericht, zoodra de avond daalde, maar geen enkel oog zagdenvgand; niemand kon hem beschrgven. Alleen de bosohwachtor wist er meer van, en hg hield zgn mond. Op zekeren nacht, toen de uilen in de duis ternis krasten als spottende demonen en de regen, de nare, koude winterregen, op de blaren neer druppelde en fluisterde, sloop het Spookbeest door het kreupelhout. Het was pikdonker, en doordat de regen maar aldoor op de bladeren tikte moest het alleen op zgn oogen vertrouwen, en zgn ooren buiten rekening laten. Plotseling zonk de kat in den grond. Zoo scheen het tenminste. Het veranderde van een realiteit in iets mogelgks, in iets dat met bewoog en, daardoor, bjjna onzichtbaar was. Er had een schaap geblaat, een mager, hul peloos geluid boven het onophoudelgk suizende geritsel van den regen. Het Spookbeest wist genoeg van de geogra phic der omgeving om te weten dat het aan den rand van het bosoh was, niet ver eenige Bchaapakoojen. Maar dit w&b niet het phosphorzure verbindingen. Kaiic verwarmt en maakt den kleigrond losBer; mergel heeft dezelfde eigenschappen, maar is daarbg meer waterhoudend. Ealk is dus goed voor klei gronden, mergel beter voor zandgronden. De beste tgd voor eene mergelbemesting is het najaar. Men laat do mergel eenigen tgd aan kleine hoopon op het land liggen om te verwecren en te verkruimelen, daarna wordt zg daarover gelgkmutig verspreid en ten slotte door ploegen en weer ploegen zoo innig mo gelijk met den bouwgrond vermengd. Het is niet aan to bevelen de mergel onder te ploegen, zoolang zg nog niet fijn genoeg verkruimeld is. Mergellagen van eenige boteekenis worden in ons land gevonden in den Hondsrug (Gro ningen en Drenthe), bg Winschoten, Marum, Kaalte, in den Oosthoek van Gelderland en in Limburg. In geringe hoeveelheden vindt men mergel in ons dilivium op verschiliende plaatsen, vooral ook in Friesland. Een steeds dringender eisch, Men schrjjft ons uit V1 i s s i n g e n Het was Woensdag een zeer belangrgke avond, en het is, dunkt mg, nattig daarop eens in 't bg zonder meer uitvoerig te wyzen, Toen trad, zooals in 't kort reeds is gemeld voor do Vrijzinnig-democratische kiesvereeniging alhier in de groote zaal van het Concertgebouw de heer Herman Sngders uit Middelburg op, mot oen rede over Grondwetsherziening en Algemeen Eiesrecht. Deze eerste openbare vergadering werd ge opend door den voorzitter, den heer J. G. van Niftrik Jr., die in het kort de wordings-ge- schiedenis der Vereeniging uiteenzette. Hg stolde daarbg in het licht dat de voormalige Vrgzinnige kiesvereeniging Algemeen belang be stond uit al te heterogeens bostanddeclen, uit menschon die staatkundig en oeconomisch te ver uiteen stonden om op den daar krachtig te kunnen samenwerken bg toonde aan dat het wenschelgk gebleken was in vrede en vriendsohap uit elkander te gaan en dat daar om een Vrgzinnig-demooratische en een vrye- liberale kiesvereeniging waren opgericht, en zprak verder de hoop uit dat de beide ver- eenigingen zouden groeien en bloeien en dat zg elkander zouden weten weer te vinden wanneer het er op aan kwam gezamenlgk tegen »reohts" front te maken. De heer Sngders verkreeg daarop het woord. Hg begon met een gelukwensch aan de jonge vereeniging, die nu reeds haar eersfe openbare ergadering hield, zich verheugende dat de politieke toestand in Ylissingen zuiverder en eerlgker was geworden. Hg merkte, naar aanleiding van het wedor binnentreden van Ör Euyper in de Tweede Earner, op dat wederom was gebleken hoe de rechterzgde beginselen werden ver zaakt en weggedoezeld, teneinde bg de a.s. verkiezingen alle clericale partyen onder één grooten hoed te kunnen vangen. Daartegenover dienen wg flink kleur te be kennen, ferm voor onze beginselen uit te komenen dat kan, met waardeering van el kanders standpunt. Spreker kon zich daarom zeer wél vereenigen met den gelukwensch, straks door den voorzitter voor beide Vlis- singsche liberale vereenigingen uitgesproken- Overgaande tot de behandeling van zgn onderwerp merkte de heer Sngders op dat de quaeBtie niet nieuw is. ReedB vóór 23 jaar heeft bg over Algemeen kiesrecht gesproken. Wg hebben dus nog altyd op dit punt, niettegen geluid van een opgesloten schaaphet was bet klagend geblaat van een verdwaald schaap. Het Spookbeest zei niets. Het volgde zooals do katachtige roofdieren gewoonlyk met veel vermetelheid doen zgn geregelde jachtroute, die het zelf gemaakt had. Het wist dus den weg. Het kroop plat op den buik, met de ooren achterover, het kleine staartje snel heen en weer kwispelend, voort tot waar het struik gewas ophield. Daar bleef het liggen. Vóór hem, in een zee, in een ledigheid van duisternis, lag een groote akker. Iodere ver schrikking kon daar verscholen liggen, en het Spookbeest had geen liefde voor een open veld. Zgn rgk, dat waren de schaduwen, waaronder hg kon rondsluipen, zelf een schaduw. Wat voor nut hadden sch .duwen op het open veld Maar het schaap het sohaap dat verdwuald of verloren was, of misschien allebei het schaap was daar buiten, nog onzichtbaar, maar het was er toch. Het was ditmaal geen lam, maar een schaap, volwassen en verdwaald- Een schaap alleen, zonder ngdigen hond, of gillenden schaapherder om den aanval gevaar- Igk te maten. Het SpookbeeBt lag met zgn strakke, bodem- looze oogen te loeren, terwgl zgn dwaas staartje kwispelde bg ieder geblaat van bet eenzame wolle dier, daarginds in de duisternis Plotseling sloop het langs den rand van be bosoh om voorzichtigheidshalve aan de wind- staonde veler aandrang, het doel niet bereikt. En nu belemmert in de politiek niets zoo zeer de zuiverheid als het niet afdoen van hot kiewet-vraagstuk. Hg verwondert er zioh over dat zoo vole ontwikkelde, besiist-vrgzinnigo, doortastende mannen zich hior ter stede bg de Vrge-liberalen hebben aangesloten, die toch zulk een weife lende houding tegenover hot kieswet-vraagstuk aannemen. De heer Sngders zal het kiesrecht niet ver dedigen als te zgn een natuurlgk reoht en nog minder als te zgn een uitvloeisel van de volks-souvereiniteit. De stelling dat kiesrecht is een natuur reoht is reeds lang opgegeven; een uitvloeisel van volks souvereiniteit kan het niet zgn omdat volgenB de Grondwet 'b lands wetten worden gemaakt door de kroon in overleg met do volksvertegenwoordiging, waarby aan de kroon gewichtige rechten zgn gewaarborgd. De Vrgzinnig-domocraten verdedigen het Algemeen Kiesrecht voornamolyk op dezen grond dat die volksvertegenwoordiging het best is welke wordt gekozen door allo kringen der maatschappy. Spreker behandelde de kieswetten van 1848 1887 om te komen tot de kieswet-Van Houten van 1896, waarvan hg met verschillende voor beelden het bezwaarlgke en onbillgke aan toonde. Op dit oogenblik zgn nog een zeer groot aantal mannen en alle vrouwen van het kiesrecht uitgesloten de stap echter die men nu zou moeten doen om tot algemeen kies- reecht te geraken is bg lange niet zoo groot als die, gedaan in 1848, 1887 en 1896. Verder werd door den heer Snyders in het licht gesteld hoe verkeerd het is het kiesrecht vast te koppelen aan het betalen van belas ting; Thorbecke, wiens goestelgke opvolgers wg beweren te zgn, vroeg reeds in de hem eigen taal »Wat heeft kiesrecht met bezit te doen De tegenwoordige kieswet kan met alle recht eeu census-kieswet worden genoemd; immers van de ruim 700.000 kiezers zgn wel 600.000 beiasting-kiezerszg worden ambts halve op de kiezersljjst gebracht, terwgl woning-kiezers, examen-kiezors, loon-kiezers onz. daarvoor ieder jaar lastige formaliteiten hebben te verrichten. Tot welke ongerymdheden de kieswet-Van Houten leidt, blykt hieruit dat, terwgl in Enk huizen 73 0/0 der mannen kiezer zgn, dit per centage in Rotterdam slechts 30 9 bedraagt. Zgn dan, vroeg spreker, in Botterdam de menschen zooveel onontwikkelder of zooveel minder gegoed dan in Ënkbuizen Noodig is dat bet kiesrecht-vraagstuk zoo spoedig mogelgk worde afgedaan. Bet is niet andere dan een voorwendsel dat eerst do sociale vraagstukken dienen te worden behandeldmet die sociale vraagstukken zgn wg voorloopig nog niet klaar, en als zg gereed zgn dan zullen er weer andere op te lossen zgn. Maar buitendien die sociale vraagstukken zullen het best opgelost worden wanneer alle gmepen van de bevolking, en vooral zg die bg die regeling het meeste belang hebben, in de volksvertegenwoordiging hunne vocalen hebben. Na een korte pauze werd gelegenheid ge geven tot debat. Daarvan word echter geen gebruik gemaakt, waarop de heer Sngders zgn voordracht vervolgde. Hg behandelde nu de geschiedenis van het blanco-artikel, waarby de regeling van het kiesrecht aan den gewonen wetgever zou wor gde van zgn prooi de lucht op to snuiven. En toen verdween het geheel, om een paar minuten later uit een geheel andere richting weer te voorschyn te komen. Al die voorzorgen en die moeite waren het resultaat van zgn oorlog met den boschwachter. Hot rekende niot op het toeval. Het begreep wel het onverstandige van een aanval op het veld, terwgl het getik van den regen waar schuwende geluiden overstemde, zooals soms ook de wind doet, maar de verleiding was te groot. Het moest dit wagen, omdat - och, omdat het een kat was, denk ik. Toon, na een half uur van zorgvuldige ver kenning bewoog het zich een paar meter over het void, bleef weer plat ea bewegingloos door den novel van regen liggen kyken, en ging daarna weer naar voren, Oogen, levenslang gewend aan het wacht houden in den nacht, zouden het hebben kun nen onderscheiden of ten minste vermoed. Maar mot uw oogen, lezer, en do myne evenmin De eenzame kreet van het verdwaalde schaap klonk luider on luider door dennacht, naar mate het Spookbeest nader kwam; klonk door den neervallenden regen heen met een tergend vervelende herhaling. Eens blafte er een vos dat akelige geblaf met dat vreemde keelgeluid aan het eind. En eens kefte er iets dat geen vos was in de schaapskooi, die daar geen vglhonderd pas vandaan lag. Overigens was er geen geluid,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1908 | | pagina 5