KIDDELIiURGSCIlE COURANT.
H°. 270
nu* Jaargang.
I ooo.
Zaterdag
14 November,
Middelburg 13 November.
Sprokkelingen.
Kameroverzicht.
enz.
Oil Sfaa en Provincie.
Dozo courant verschijnt d a g 01 ij k s, met uitzondering van Zon- on Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thorm. alhier en tol. weerbericht van hot K. N. Mot. Instit. te Bilt.
'13 Nov. 8 u vm. f>0 gr., 12 u. 51 gr., av.4 n 53 gr.-Hoogato bnrom. stand 772.8 to Haparanda,
laagste 754.5 te Seydisfjord. —Verwachting tot den avond van 14Nov. zwakke tot matige
meest Z. wind, nevelig tot zwaar bewolkto lucht, mogelgk rpgen cn dozelfdo temperatuur.
A(1 verton tien20 cent por rogel. Bij abonnement vool lngor. Geboorte-, dood- on
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; clko rogel moor
20 cent. Roclames 40 cent per regel. Groole lettors naar de plaats, die zij innemen.
Tot do plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkouiBtig uit Zeeland, betreffende
Handel, Njjverbeid en Geldwezen, is gerechtigd hot Algemeen AtlTertentie-Qurenn A. I>R LA
MAR A/.., N.Z. Voorburgwal 2GG, Amsterilnm.
Naar uit goede bron verluidt zoo Bchryft
mon ons uit Den Haag zal dr Knyper
bg de algemeene beschouwingen een grooto
redevoering houden ter verklaring van zgn
houding tegenover het Kabinet.
Onder anti-revolutionnaire Kamerleden wordt
tevens de mogelykheid overwogen om dr
Kuyper het presidium aan te bieden van de
anti-revolutionnaire Kamerclub, welke functie
thans door den heer De Waal Malefyt wordt
bekleed. Het moet nog oen punt van overwe
ging uitmaken of dit reeds dadelgk na het
optreden van dr Kuyper zal geschieden of dat
dit tot later kan worden uitgesteld.
Ovor hot weder ten tooneele verschenen
van den leider der party in de Kamer moet
niet do gcheele coalitie even vreugdevol den
kon. In dit opzicht doen booze geruchten de
ronde.
Dezer dagen bevatte Land en Volk eene
waarschuwing, die wel onder veler aan
dacht mag komen.
Zy gold de onderneming, in België op touw
gezet, tot het houden van een «Internationale
Ton toonstelling van Ny verheid, Koloniën en
Zeevaart" te Rotterdam, van Mei tot Juli 1909.
Wg namen ook tegenover die ondernoming
grooto reserve in acht en bepaalden ons tot
eene simpele, beknopte mededeeling.
Niemand die ook maar eenigszins op de
hoogte is, ziet in dit plan eon ernstige onder-
n eming.
Desondanks is net den ondernemer gelukt,
in ons land oen eoro-comitë bgeen te krggen,
dat als volgt wordt vermeld in zyn nieuwe
circulairemr. A. G. W. baron Bentinck, jhr.
E. J. J. S. von Boenninghauson, G. J. A. baron
van Hardenbroek van Ammerstol, jhr. C. R.
Tb. Krayenhoff, mr, A. Tb. H, G. baron vaD
Lamsweerde, mr. S. J. graal' van Limburg
Stirum. mr. A. J. baron van Nagell van Ampaen,
jhr. Tb. E. Serraria, jhr. H. F. Sehuurbeque
Boeyo, S. van Velzon, lid Eorsto Kamor, dr.
J. Th. do Visser, lid Tweede Kamer, A: E.
baron Van Voorst tot Voorst, jhr. C. H. A. van
der Wyck, oud-Gouv.-Gonoraal van Ned. lndië,
jhr. A. R. P. V. do Girard do Millet van
Coehoorn en K. G. W. baron Van Wasaenaer.
Hoe komt do ondernotuer aan al die
nauion on op welko grondon verleenen die
hoogo beeron bun steun wm zulk oon plan
Willen andoren hun naam govon, om, zoo
mogelgk, aan dit ecre-coinité nog hoogoren
luister bg to zetten, dan mooton zy dit weten;
zoodra togenovor oen onzor modoburgors po
gingen wordon gedaan om ton boboovo vnn
dozo onderneming de portumonnaiu open te
doen, raadt Land en Volk hem mot aandrang,
aan dozo pogingen weerstand te bieden.
Onder bot opschrift :>Een wonderbaar-
1 g k c koer" schryft ook de Nieuwe Roll. Crt.
over de zonderlinge dingen die het Kabinet-
Heemskers te lezen geoft in zgn Memorie van
Antwoord op hot voorloopig verslag dor
Tweede Kamer over de stantsbegrooting en
op do verrassende uitingen van De Standaard.
Het blad wyst ook* op allerlei inconsequenties
en eindigt zgn betoog aldus
«Daar komt thans dat niet-homogene Minis
terie in eens voor den dag mot de verzeke
ring, dat het met liet niet-homogene Kabinet-
Kuyper homogeen is 1 Van ons is niet
vooropstelling van eene antithese van geloof
en ongeloof, »noch van eenige andere" te
wachten (zegt bet Kabinet met eene blykbare
toespeling op de tegenstelling: Christus—Marx,
eenmaal van de regeoringstafel verkondigd)
maar wg zgn toch met het Kabinet-Kuyper
homogeen. En nu is Leiden verlost! Dr.Kuy
per draait bgDe Standaard haalt bakzeil.
Eens van zin, en eens van hart vallen beiden
het Kabinet in de armen. Inderdaad, men moet
zich een oogenblik bezinnon, eer men recht
weet, hoe men het heeft 1 Niets is er gebeurd,
dat in het karakter van het Kabinet iets heeft
gewjjzigdniets anders greep plaats, dan dat
enkele woorden door andere woorden wordon
vervangen. Homogeen roept het Kabinet .^ver
luid, nadat de man, welke die homogeniteit
dan toch in de eerste plaats moest hebben
ontwaard, daarvan in negen maanden tyds nooit
iets bad kunnen bemerken en op het uit
spreken van dit tooverwoord wordt de vrede
geteekend.
Het is wonderbaarlyk."
De Gelderlander, het katholieke blad dat
dikwyls aan het adres van zjjn party zeer ge
grond o opmerkingen mankt en goede wenken
geeft, doet dit thans opnieuw.
Zyn redactie wyst or op dat krachtige poli
tieke partyen slechts kunnen bestaan, indien
een wel omlgnd einddoel baar volgelingen
samenhoudt. Men onderschatte de beteckcnia
van een beginselprogram niet.
Een kleine party met één do idelyk om
schreven politiek einddoel is, zoo schryft zy,
door haar innerlyke kracht sterker dan een
groote, wier eindstreven onbekend of vaag is
Ook al zou zulk een duidelyk omschrgven
van het politieke einddoel tgdelgke scheuring
igen, dan ib dit beter dun uiteenloopend
streven met den scbgn van eenheid te willen
bedekken.
Wg zgn nog wel niet in het net der niterste
Real-politik vorward, nog niet gpheel bezwe
ken voor de bekoring van het dadelyk bereik
bare, maar toch werken er ook onder ons
sterke tendenzen in deze richtiüg.
Het is niet te verwachten, dat de samen
werking in de coalitie deze tendenzen zal
verzwakkenintegendeel, ze zullen er eer
der door versterkt worden.
Daarom is het zaak de spanten van het
partgscbip goed te onderzoekon, desnoods aan
eene belaatingproef to onderwerpen, opdat
eenmaal met bevriende vloot onder zeil,
niet onverwachts lok slaan, of geschil krijgen
onder onzo bomanning, doordat deze om do
Zuid wil varen en do andere Ooatelyk koersen.
Blykons sommige symptomen m do perB,
waaronder wg een roconte o. i. algeheel mis
leidende voorstelling noemen van de plannen
der regoering ton opzichte van bet kiesrecht,
lykt dit gevaar niet geheel denkbeeldig.
Het is noodig, dat we voor ons Bchip en
zgn bemanning althans kunnen instaan even
goed als onze tochtgenooten voor hot hunne.
Zelden was do tgd voor een nazien van
den romp gunstiger, dan nu wo nog rustig
zoilroe liggen."
tijdsomstandigheden, gaarne vernemen, hoe de
Kamer over dit nieuwe plan dncht.
De heer Plate, dio vooraf rends het woord
gevoerd had, om te zeggen dat hg ook nu
niets van die subsidie wilde weten, herinnerde
er nog even aan. dat Minister Talma de
vorige maal do subsidie-antithese had gesteld:
of royaal voor den dag komen, 61 thuis
bly ven,
Onder oon vloed van woorden trachtte de
heer Talma deze berinnering weg te praten,
o. a. met de redeneoring, dat bg een minder
bedrag niet had verworpen, omdat bet te
weinig zou zyn, maar omdat hg er de »ver-
antwoordelgkheid" niet van wilde dragenwat
oen groot verschil maakt
Daarop zeido de beer Van Bylandt, dat hg
geen amendement zou voorstellen en werd door
don beer Patyn uitstel gevraagd tot morgen.
De Minister van Koloniën, die als neutraal
derde persoon tusschen Minister Talma en ui
Kamer stond, zeide toe, don post weer op dc
begrooting te zullen brengen. De Kamer kon
dan door stemming hierover uitmaken, of zg
Nederland en Kolomen aan oen subsidie wil
helpen. Dit leek Z.Ex. de eenvoudigste oplossing.
Do voorzitter nam echtor mr. Patgn's voor
stel tot verdaging over, zoodat er dus nog
geen boslissing m deze zaak genomen is.
Wat de Indische begrooting botroft, was er
lang en breed uitgeweid over het Inlandsch
en Europeeseh onderwgs, armenzorg, toestan
den op geneoskundig gebied, waarbg de vaste
sprekers over do vaste onderwerpen, hun
vaste «denkbeelden ontvouwden". Zoo hoor
den wg voor de 8ste maal m 8 jaar ds De
Visser praten over noodzakelgke subsidie-ver-
lcening aan het bgzondor onderwgs in lndië
en vernamen wg het steriotype antwoord van
den Minister van Koloniën daarop: datdsDe
Visser's wonken alle aandacht verdienen en
ter overweging naar lndië zullen worden
overgebracht.
^00ttjammerde de heer Van Kol opnieuw
over het gebrekkige Inlandsch onderwgs;
vroegen do hoeren Ter Laan cn Ketelaar om
lotsverbetering voor de Indische onderwyzers
las do hoer Bogaurdt iets voor over Indische
armenzorg met een inspecteur, die f 12.000
salaris voor het inspocteoren der Indische
paupors zou moeten krggen, betgoon don Mi
nister van Koloniën ietwat als ironie in de
ooren klonk, en hield de heer Van Kol ook
nog zyn populaire voordracht over Indische
ziokton en do verschillende probate geneos-
middolon -daar tegen.
Stof voor ons overzicht leverde dit alles
uiet op, ten ay dan misschien de manier, waarop
de Mi nistor mot hot ernstigsto gezicht, al die
wyboid aanboorde en beantwoordde.
Doch ook dit bobben wg al eons meer be
schreven.
Morgen voortzetting en slot-scèno.
Zitting vun Donderdag.
Tusscbou do redovoeringen over de Indische
bogrootmg, welke heden byna dc gohcolo zit
ting in beslag namen, werd toch even een
kort debat ingelascbt over de in October j.l.
geweigerde subsidie voor de wereldtentoon
stelling te Brussel in 1910. I)it bad nu plaats,
omdat de Minister van Koloniën den koloni
alen subBidiepostvoor dio expositie van de bo-
grooting had afgevoerd, nadat do Kamer Minis
ter Talma de Nederlandsche subsidie bad
geweigerd.
Do heer Van Bylandt, die dit in Octobor
uitgobraoht votum betreurde, vroeg of de zaak
niet in ords te brengen zou zgn, door het
ooraproDkelgk bedrag gehalveerd weer op de
begrooting to plaatsen, en daarovor opnieuw
te stemmen, terwyl dan do Minister van Ko
loniën moest beloven van dat koloniaal crediet
geen gebruik te zullon maken, indien de Ne
derlandsche subsidie nogmaal-: mocht geweigerd
worden.
De heer Bogaardt vond dit oen prachtig
voorstel, want lndië kan natuurlyk niet zonder
Nederland te Brussel verschgnen.
Minister Talma, die even te voren in de
'ergadering was verschonen, hing oen lang
verhaal op van de lydensgeschiedenis dezer
verongelukte subsidie-aanvrage. In October jl.
had Z.Ex. onverbiddelyk elk bemiddelings
voorstel afgeslagen, omdat hg daarvoor de
«verantwoordelykheid" niet wenschte te dra
gen hg had 4 ton gevraagd, omdat zyn
adviseursdat een «beboorlgk bedrag" hadden
genoemd. Hg zelf had geen ^verstand van
tentoonstelling-subsidies; en daariyt diezelfde
adviseurs hem zeiden, dat Nederland on Kolo
niën te zamon voor f 270 000, plus een klei
nigheid voor «onvoorzien", heel netjes in één
gebouw te Brussel voor den dag zouden kunnen
komon,
i de Donderdagavond aldaar gehouden
ledenvergadering der coöperatieve vol 'usbrood-
bakkerjj De Broederland, waarbg 57 personen
tegenwoordig waren, werd, evonals te Mid
delburg, hot rapport behandeld inzake do
beschuldigingen, ingebracht door J. A. I,. de
Lange tegen den administrateur der bakkerg
i bet bestuur.
Toen evenwel dat rapport der vergadering
as voorgelezen, deelde do commissie mede
dat zij dc daaraan toogevoegde motie introk,
mdat deze thans geen zin meer had, wjjl Do
Lange des morgens uit eigen beweging ontslag
genomen bad als gezel.
Nadat De Lange zich op alle punten van
bet rapport 'verdedigd had, gaf hg een uiteen
zetting der redenen die hem genoopt hadden
tot zyn besluit.
Woensdagavond te half elf, toon bg oh
reeds ter ruste begeven had, werd hg opgebeld
door een drietal commissarissen, die hem een
stuk ter teekening voorlegden, waarin hg zou
verklaren van heden af de stiptste gehoor
zaamheid tegenover den administrateur te be
trachten.
Dit nu weigerde De Lange en verwees com
missarissen naar de besprekingen der leden
vergadering, den avond te voren te Middelburg
gehouden.
Toen bg Donderdagochtend in de bakkerg
kwam, ging hem een licht op. Zjjn kameraads,
die hem de hand drukten, toen hg Dinsdag
avond als gezel gehandhaafd bleef, keerden
zich thans tegen hem en verweten hem dat
hg do oorzaak was indien zg broodeloos werden.
Hg verzocht hen die verklaring zwart op
wit te gevon, waaraan zy voldeden, en waarop
De Lange onmiddellyk zyn ontslag nam.
Slecnts één gezel wilde daaraan niet meedoen
i verklaarde vele jaren op do meest gonoe-
gelgke wgzo met De Lange te hebben samen
gewerkt.
Hg eindigde met de verzekering dat hier
n adder onder het gras schuilt, en wees op
het feit, dat veel te denken heeft, n.l. dat de
persoon, die weigerde de verklaring te toekenen,
don avond te voren aan zgn woning vorzocht
werd in de bakkerg te komen.
Bg kon. besluit zgn benoemd
tot riddor in do orde van don Neder laiukchen
Leeuw mr C. U. van Tionhoveu, voorzitter van
het hoofdbestuur van het Instituut tol onder-
iOr blinden, te Amsterdam, on II.
Leiidorink, directeur, tevens hoofd van het
onderwgs van dat instituut, en tot ridder in
dc orde van Oranje Nassau A. l'omper, leeraar
aan genoemd instituut
run nierair der directe belastingen,
voorrechten en accynzen J. B. de Jongh.
Bg resolutie van den Miniator van Koloniën
is P. J. L. van Wiochen gesteld ter beschik
king van don Gouverneur Generaal van Ned.
lndië, om to worden benoemd tot adspirant-
ingenieur bg den waterstaat en 's lands bur
gerlijke openbare worken aldaar.
In de St. Crt. no 267 is opgenomen een kon-
besluit van den 19den October 1908, tot nadere
vaststelling van buitengewone maatregelen tot
afwending der Aziatische cholera en tot wering
barer uitbreiding en gevolgen.
Met ingang van 1 Dec. a. b. is benoemd
tot ltyksklerk 3e kl. tor controle der Grond
belasting alhier de heer L. P. F. Gooasens,
thans particulier klerk aan genoemd kantoor,
on mot ingang van 1 Nov. jl. tot Rgksklerk
3e kl. aan het kantoor der Registratie B. A.
alhier, de heer J. J. de Rgk, tot op 31 Oct.
j.l. geagreëid klerk aangenoemd kantoor.
Sen landbouwer te Souburg miste
Donderdagmorgen zyn paard, dat godurondo
den nacht in do weide gestaan had.
Vier jaar getedon ongeveer had de man bel
paard gekocht van iemand uit Nieuw- en St
Joosland en hg onderzoek bleek dat het dier
dc weide van zyn vroegoren eigenaar had op
gezocht. Het liep daar kalm te grazen.
Ia anderhalf uur tgd had het paard van
Souburg, in hot midden van den weg loopende,
do reiB naar Nieuw- en St Joosland afgelegd.
Donderdagavond vierde het fanfarekorps
Eendracht maakt Macht te Serooskerk
zyn lOjarig bestaan. Het deed dit op eene
eenigsziuB ieostelyke wjjze, door in het lokaal
Réhoboth op Vrederust eene muziekuitvoering
te geven, afgewisseld door voordrachten, welke
zeker de feeststemming niet weinig verhoogden.
Het lokaal, dat versierd was, was goed
bezet.
De verschillende muzieknummers werden
ouder leiding van don directeur, den heer P
II Broerao, verdienBtelyk uitgevoerd.
van de vereeniging Tlct^Groene Kruis opgericht.
45 personen traden staande de vergadering
als lid toe.
Tor hoogte van Bo r a s e 1 e n is een Bel
gische stoomvischsloep gestrand, waarachynlgk
de Nautilus van Ostende. Het schip, dat be
stemd is naar Gent, zit in minder gunstige
positie.
Door bet gemeentebestuur van Ove-
z a n d e is er by Ged. Staten op aangedrongen
om bg vaststelling der gemeenten voor het
bonden van de gewone zittingen van den
Militieraad die gemeente aan te wyzen voor
de plaatsen, gelegen in bet zuid-westelyk
deel van Zuid-Beveland.
De besturen van enkele gemeenten bobben
met dit verzoek instemming betuigd.
Uit Vliesingen
Maandagavond te 8 uren houdt de Kamer
van koophandel en fabrieken aldaar eene
openbare vergadering, ter behandeling van
hg, met het oog op de dringende 1 ingekomen stukken.
Den len Mei 1909 zal het tweetal jaren
verstreken zgn, bedoeld in het 4e lid van art.
van het reglement voor de calamiteuze
polders of waterschappen, gedurende welk tgd-
vak de schatting der pachtwaarde van de
gronden in den calamitouzen Suzannapolder tot
grondslag strekt voor den aanslag inhetDgk-
gaschot.
Thans is door Gedeputeerde Staten, met
toepassing van het 5e lid van dat artikel
eene nieuwe schatting bevolen.
Als deskundigen voor die schatting zgn be
noemd door Gcdop. Staten de heer M. Chris-
tiaanse te Tholendoor de arrondissements
rechtbank te Zierikzee de heer D. Keur te Schor-
penisae en door den dgkraad van genoemden
polder de heer A. Biorcns te St. Auualand.
Woensdagnvond is te Br u i ni s s e, op ini
tiatief van eonigo ingezetenen, eene afdeeling
Te O ud-Vossemeer werd door den
heer Bugze van Stavenisse, voorzitter der af
deeling Tholen van het Centraal Genootschap
Kinderhersteilings- en Vacantie-kolonies, voor
de vereeniging Eendracht eén lezing gehouden
over genoomdo kolonies, bg welko gelegen
heid alle ingezetenen vryen toegang hadden.
De heer Bugze had de voldoening dat na
afloop een twintigtal leden toetraden, terwgl
door modewerking van onkolo hunner nog wol
mcordere aansluiting zal volgen.
Stukken tooi*den gemeenteraad
van üliddelbnrg.
Melkrerordoning.
Hot voorstel van Mr Sannes, oin^ in do
molkvorordening .eene bepaling op te nemen
omtrent het bekend maken van voroordeolin-
gen, heeft in de commissie voor de strafver
ordeningen een onderworp van beraadslaging
uitgemaakt.
Bg meerderheid van stemmen heeft de com
missie besloten den raad te adviseeren do
bedoelde bepalingen niet in de verordening op
te nemen.
De commissie voert daarvoor de volgende
gronden aan
Daarlatende de omstandighoid, dat eene in
voeging van de bepaling in bet belang van
het goede doel zeer wenschelgk zou zgn, werd
geoordeeld dat die invoeging niet is toege
laten. Immers de openbaarmaking van eene
rcchterlgke uitspraak is volgons art. 9 van
het Wetboek van Strafrecht eene straf, en nu
en ai zeggen, dat hier sprake is van
een administratieven maatregel, dit achtte de
meerderheid een spelen met woordende ver
oordeelde wordt or toch door getroffen eu
wellicht nog meer dan door do hem opgelegde
iele.
En deze straj nu is niet genoemd in art. 161
Gomeentowct en mag dus niet door don raad
worden gestold. Een andor bezwaar word
geacht dat bier straf zou worden opgelegd
niet door don rechter, maar door Burg. en
Weth., wat geheel in stryd is met het stolsel
van onze rechtspleging. Al wordt toch niet
het eigenijjke connis openbaar gemaakt, er
wordt toch bekend gemaakt dat X wegens
die of die overtreding der Verordening is
veroordeeld dat komt dus l'citclyk op het
zelfde neder.
Ken derdo bezwuar werd geacht hot impe
ratieve voorschrift van de straf, dio volgons
het Wetboek van Strafrecht slechts als eene
facultatieve kan wordon opgelogd.
De minderheid heeft zich mot deze bezwaren
niet kunnen voreenigen. Zy kan toch niet toe
geven, dat bier een spelen mot woorden plaats
heelt. Er wordt inderdaad niet gopubliceord
de «uitspraak" van don rechter, waarvan art. 9
Wetboek van Strafrecht gewaagt, maar slechts
wordt mededeeling gedaan van een Jeit in bet
belang dor ingezetenen, dat X do molkveror-
doning heeft overtreden en daarvoor is go-
straft. Zg moent zelfs, dat Burg. ou Weth,,
die steeds bet oog moeten houden op de
belangen der gemeente on der ingezotenen,
ook /.onder uildrukkelyk voorschrift eene der-
gelyko bekendmaking zoudon mogen doen.
In elk geval achtte de minderheid de zaak
,n voldoende belang om ovor do quaestio
eene beslissing van God. Staten uit te lokken,
to moor daar dio van Zuid-Holland on, blykens
eeno Arnhemsche verordening, ook die van
Gelderland de bepaling niet ongeoorloofd aebton.
De commissie van fabricage deelt mede dat
zy zich niet kan vereenigen met bet voorstel
van Burg. en Weth., tot het verhuren van oon
stuk grond aan de Loakado naast do stooni-
wasschery, aan A. van dor Wyk qq. als direc
teur der Naamlooze Vennootschap.
De bezwaren, dio zg vroeger had tegen het
»n erfpacht uitgeven van genoemd perceel,
waarom zg den raad adviseerde dit gedeelte
niet te gunnen, zooals dan ook besloten is,
gelden h&ars inziens in hoofdzaak togen de
voorgestelde verhuring.
De commissie van financiën voreenigt zich
met dit advies.
Gemeentelyk Werkloozen fonds.
Naar aanleiding van het raadsbesluit van
26 Febr. 1908, waarin in beginsel is aange
nomen steun te verleonon aan werklieden by
werkloosheid hebben Burg. en Weth. over
wogen op welke wyzc aan het verzoek van
adressanten kan worden voldaan en welke
regi'.ing in zake verzekering tegen werkloos
heid zich het beste aanpast aan de Middel -
burgBche toestanden.
Er bestaan op dit stuk verschillende stelsel»
