MIRDELRIIRGSCIIE COIRWT. N°. 264 161' Jaargang. 190U Zaterdag 7 November. Middelburg 6 November. Sprokkelingen. FEUILLETON. De Zwarte Parel, Kameroverzicht Deze courant, verschijnt il a fK* 1-ij k s, Jp^t ^uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal, zoowel voor Miil^lelbux^Bs voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f 2 Afzonderlijke Jïfimmers kosten 5 cent. Therm, alhier ec tel. 6 Nov. 8 n vin. 43 gr., 12 n. 47 gr., av. 4 i laagste 75G.5 te Riga.- V er w achting tot den avond van 7 Nov.: zwakko tot matige winden uit richting, gedeeltelijk bewolkte lucht, weinig of geen neerslag en dezelfde temperatuur. weorborivan het K. N, Met. Fnatit. te Bilt. i gr. Hoogsto baroni. stand 770.2 te Christiauauud, Ad verte» tién 20 cent por regel. Bij abonnement vool lager. Geboorte-, dood- en lo andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1-7 regels f 1.50; elke regel meer 20 neut. Reclames 40 cent per regel. Groole letters naar de plaats, die zij innemen. Tot de plaatsing van advertentiè'n en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Nijverheid en Geldwezen, ia gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DE LA MAR Az., N.Z. Voorburgwal 366, Amsterdam. Uit Goes sehrjjft men ons onder het op schrift «Haken en Oogen" »Naar verluidt, is de poging om eene bewaar school, uitgaande van 't Nut, te stichten vrjj wel misluktde bjjdragen van belangstellen den en het schoolgeld van belanghebbenden moeten samen een te gering bedrag vormen, om de stichting tot stand te brengen en de jaarljjkache onkosten te beatrjjden. Natuurljjk is dit geringe sucoes de Bchnld der liberalen, die geen geld over hebben voor die goede zaak. Of minder geavaneeerden dan de liberalen dan zoo scheutig zjjn met hun bjjdragen, is toch nog de vraag. Roomach-katholieken en anti-revolutionnairen hebben hunne bewaarscholen, en de gemeente heeft slechts een bewaar >hok". Over driving doet aan de beate zaak nadeel, en eeno vergelijking tussohen de gemeentelijke bewaarschool on de particuliere inrichtingen door tot oordeelen bevoegde personen is nog nimmer gemaakt. Velen ergeren zich aan enkele pogingen van het Heilsleger om giften by elkaar te krjjgen. Aan schoolkinderen worden gesloten doosjes ter hand gesteld tot het inzamelen van giften. Jongens van 14 tot 15 jaar loopen met intee- kenboekjea, die zjj onverwachts volwassen menschen onder den neus duwen met verzoek om eeno bjjdrage. Men vindt dat stuitend kinderen zjjn allerminst aangewezen om als collectant op te treden. Het Leger maakt genoeg" reclame, dan dat het de hulp zou noodig hebben van totaal onbevoegden en ongeschikten. Er is een storm losgebroken over de voor dracht, door prof. Diepenhorst over »De Com mune te Parijs" in de bijeenkomst der Ver eeniging voor wetenschappelijke belangen. Men acht ditpropaganda maken voor de antirevolutio nair beginselen. En vooral de voorzitter moet het ontgeldon, omdat die in beleefde termen den spreker dank zei. Nu is het nood zakelijk, dat een socialistisch spreker het even wicht komt herstellen, of misschien het ver broken evenwicht onherstelbaar in de war sturen. Gewenscbt zon het zyn, dat eene Vereoniging voor wetenschappelijke belangen totaal vreemd bleef aan de politiek; dat het bestuur geen enkelen spreker uitnoodigde van wion dergelijke voordracht zou kunnen ver wacht wordon. Er zjjn toch honderden onder werpen van zuiver wetenschappoljjken aard, die op de belangstelling kunnou rokonen van alle leden dor Vereeniging, en sprekers ovor die onderwerpen zullen door het bestuur wol gevonden kunnen worden." Gelukkig wordon in dit seizoen nog dorge- Ijjko onderwerpen behandeld, en allicht vindt hot bestuur termen om voor volgeudo jaren inleiders te vinden over onderworpen, waar aan met geen mogeljjkhoid een politiek bij smaakje kan gegeven worden. Achteruitgang in ledental, vaak hot bogin van het einde, zou ons voor doze Vereeniging ten hoogste spijten". Naar het Fransch. VA H L EON DE TINS EAU. Ik moet altjjd lachen wanneer ik de Parjj- zenaars tegen hot eind van Augustus hoor beweren op goed goloof van wat do couranten vertellen dat »de stad gebrek aan water heeft." Ik ken, aan het andere einde van de Roode Zee, een stad van zestigduizend inwoners, die Aden heet, en die gebouwd is op een uit steeksel van afgekoelde lava onvolkomen afgekoeld. Daar zou men voor alle schatten van Indië geen Bpruitje gras, geen blaadje salade en geen druppel wnter kunnen vindon. »Maar wanneer het regent, wat gebeurt er dan met hetgeen er valt?", vr&eg ik aan mjjn vriend Pujol, den consul, die mjj de be zienswaardigheden van zjjn rots toonde op een kort bezook bjj mjjn terugreis uit China »Als het rogent, worden de openbare bakken gevuld. Maar op dit oogen blik hebben de menschen hier Bedert vjjf jaar goen wolkje aan den hemel getien." »Waar komt dan het water van daan dat we vanmorgen aan het ontbjjt hebben Dit schrijven geeft ons aanleiding lot eene enkele opmerking. De eerste raededoelmg omtrent de Nuts- bewaarschool betreuren wjjen het is te hopon dat zjj wordt tegengesproken of te niet gedaan door een laier bericht dat de pogingen toch nog geslaagd zjjn. En wat hot meegedeelde betreft omtrent de voordracht van prof. Diepenhorst, wjj begrijpen niet dat men daarover zulk eone beweging maakt. Mon kende toch de ideeën van dien hoog leeraar aan de Vrjje Universiteiten men kon toch nagaan welke meening bjj omtrent de gebeurtenissen in Frnnkrjjk in de jaren 1870 71 koestert. Niemand mag hem hot recht ontnemen daarvan te doen bljjken evenmin als men dit prof. Krnemer en prof. Kernkamp mocht ont zeggen, en hierin Middelburg ook heeft ont zegd, om van hunne niteenloopende.gevoolens over historische feiten te doen blijken. Dat sommige bladen uit het door prof. Diepenhorst gesprokene politieke mant hebben geslagen, is niet zjjn schuld en allicht buiten zjjne bedoeling. Zjj hadden dit moeten nalaten, want daartoe dienen dergeljjke voordrachten in eene wetenschappelijke vereeniging niet en daardoor brengt men den twistappel der politiek waar zjj niet thnis behoort. Laat de Goesche vereeniging nu een volgend maal eens een ander spreker doen optreden, die dezelfde gebeurtonissen van een ander standpunt beschouwt, en verder bjj hare keuze voldoen aan anderer gading. Zjj weere b.v. niet een Van dor Goes ot een Gorter om een onderwerp van oeconomischen of historischen aard te bespreken. Zitting van Donderdug. Niettegenstaande bjj de laatste regeling der werkzaamheden was vastgesteld dat do ver gadering heden morgen om kwart over tienen zou beginnen, leverde otn half olf de presentie lijst het bewjjs dat het vereischte aantal van 51' leden niet aanwezig was. zoodat de zitting tot elf uur moest worden uitgesteld. Dit begin wjjst zeker niet op veel belangstelling bp hot meerondeel der Kamerleden voor de Indischo aangelegenheden. Ook verder op den dag was die onverschilligheid duideljjk merk baar, zoo bv. toen mr Van Deventer stond te oreeren voor totaal leogo banken ter rechte zijde. Een verschgnsel dat anders niet dikwjjls voorkomtde woinige aanwezigo rechtscho leden zaton aan de overzyde met linksche collega's een babbeltje te houden Al is 't oen feit, dat men mr Van Devontor liever loest dan hoort, zulk eon gokrek aan belangstelling is toch byzondor opvallend, to meer, daar uit den grooten toeloop van publiek op de gereserveerde tribunes en do sterke opkomst van ambtenaren van hetdepartoment van Koloniën op de groote tribune, duidoljjk gedronken «Dat komt van do fabriek. De Engelschen dialilleeren het zeewater, eu verkoopon ons. tegeu hot gewicht aan goud, een product waarop niets valt aan to merken, zoover is de wotenschap or in geslaagd de natuur n» te bootsenMaar hot ia ruïneerond voor de beurs. Mjjn watorrekening beloopt hondord francs per maand, mot inbegrip van het bad van myn vrouw die goon zout water kaD verdragen." «DrommelsMaar wat doen dan de aruie Afabieren, die my er niet uitzien of zo zestig louis per jaar kunnen besteden voor water »Ze stellen zich tevreden met bet water dat met kameeien iederen morgen wordt aan gevoerd van de bergen die jo van hier knnt zien, ongeveer twintig kilometer hier vandaan Het is geen byzondor lekkere drank, die bovendien nog naar geitevel smaakt. Maar wat kan er anders aan gedaan worden? Het gemaakte water ia te duur. Bovendien ver biedt een politiereglement ten strengste den' verkoop ervan aan de inlanders. Hot is uit sluitend bestemd voor de Europeanen, voor het Engelsche garnizoen en voor de hier aanleg gende schepen die geen water meer hebben." Ik teekende dat aan in myn notitieboekje, en wy keerden naar het consulaat terug, waar ons mevrouw Pujol begroette, een mooie Maraeillaise, die ik dien morgen voor de eerste maal ontmoet had, daar myn vriend eerst sedert korten tjjd getrouwd was. bleek hoezeer Kamer en publiek in opvatt Dg verschilden, wat het gewicht der te voeren discussies betreft. Eerst onder de kranige redevoering vun den heer Thomsom werd bet wat levendiger in de zaal, kwamen er hier en daar interrnpties los Doch ondanks de over het algemeen vrjj thvuwe stemming, werd er door de sprekers van heden toch vierkant stelling genomen, vooruaraeljjk natuarlyk tegenover de Atjeh-en Sumatra's Westkust-kweatieB. Mr Van Deventer wydde eene beschouwing aan de Indische begrooting in haar geheel in al haar onderdeelen, daarbjj zjjne welbekende argumenten ontwikkelend. De heeren De Stuers, Lohman en Thomson behandelden in hoofdzaak het Atjeh-vraagstuk De heer De Stuers was ditmaal, voor zjjn doen, zeer bezadigd en uiterst gematigd in zjjn uitdrukkingen. Ook de rede van den heer Thomson muntte uit door kalmte van toon en zaakryken inhoud, zoodat hjj voortdurend de Kamer wist te boeien en aan mr Lobman menige interruptie ontlokte. Wel is waar was hot voor beide sprekers zeker niet lastig om aan te toonen, dat het verloop der Atjoh-zaken tot zeer ernstige be denkingen aanleiding geeft. ZooalB de heer De Stuers het kernachtig uitdrukte, heeft de gouverneur-generaal zich zelf bedrogen, is de Kamer bedrogen en zjjn do opvolgende ministers van Koloniën bedro gen. De zachtste kwalificatie van de houding dos heeren Van Heutsz wasdat deze niet to verdedigen is. Ook de stellingen van generaal Rost van ï'onningen over het pacificatiereoht, in diens bekend rapport neergelegd, werden aan een scherpe, maar niet onverdiende critiek onder worpen. Spreker had daarin allerlei «onzin" ontdekt, en zette dit op afdoende wjjze uiteen. Evenmin kwam generaal Van Daalen er heel huids af. Deze werd ie man van «geweld" ge noemd, doch onder het gouverneurschap van generaal Van Heutsz waren or op Atjeh zeker «iet minder «bloed, geld en tranen" vermorst. Lichtpunten meende spreker te zien m de feiten, dat Overste Swart te Kota-Radja was aangekomen «mot een pot op het hoofd", d. w. z. meer als civiel dan als militair be- stuurdor, on dat deze den heer Liefrinck naast zich heeit gekregen, om een oogtje in 't zeil te houden. Ten opzichte van Sumatra's W estkust meende spreker dat hot bestuur bij de belaBting-in- voering aan kalmte en bezadigdheid was te kort geschoten. Ook de heer Vau Deveutor was doze mee- niog toegedaanz. i. had het Indische gou vernement in llagranton stryd gehandeld met de beloften, door Minister Fock aan de Kamer gedaan. De heer Lohman wierp zich op als advocaat der aangevallen Indische regeering. Men moet den heer Van Heutsz nemen zooals hy is, tnel al zyn fouten, maar ook zyn groote deugden. Spreker kon niet ontkennen, dat er in Aijeh gruwelen waren gepleegd, maar iedere oorlog '8 gruwelyk, terwjjl by deze erkenning trachtte te verzachten door do beworing, dat het be stuur die gruwelen «niet gewild" heelt. Alsof ergens tor wereld het bostuur eoner beschaafde Wjj praatten over hot land on ovor zjjn wcreldscho genoegens. Mevrouw Pujol deelde >ue zuchtend mee, dut haar Ijjat van bezoeken twee namen teldedien van uen oude Engel sche dame, welke geen twee woorden in ouzo taal kon sproken en dien van do eigenares van tiet hotel L'univers, iemand uit Champagne, moor gewend om to kibbelen met do Arabi sche en Somalische schavuiten dan om te praton mot een landgonoote. Toon ik do vrouw van injjn vriend beklaagde over dat weinig afwisaelonde bestaan, zei Pu- jol plagend «Ivom vrouwtje, nu moet je niot ver borgen honden dat er in de Arabische stad iemand woont die verliefd op je is De Marseillaise schoen ontstemd en haalde de schouders op. «Een minnaar zoo zwart als een schoor steen zei zo. «Heel zwart maar heel knap", hield Pu- jol aan. >Nigra sum sed formosa. En heel ïjjk De grootste koffiehandelaar uit Aden, de voornaamste koopman in Mokka-koffie. Ik zal je morgen bjj hem brengen. Dan zul je een weelde van tapyten, gebak en confitures zien. Ea dan zyn snuisteryen I Een ware bazaarMyn vrouw brengt er uren door, en als ik er geen stokje voor stak zou die goede Moeloed zyn heele huis leeg dragen onder voorwendsel dat al die dingen aan «lady" be hagen. «Wat een overdrjjving 1" zei mevrouw n.tt'e het plegen van wreedheden ooit offi cieel zon «willon" I Ook beweerde mr Lohman in zyn lofzang op den Gouverneur Generaal Van Heutsz dien hy een «groot man" noemde dat wjj overal in Indië «het Cnriatendom en de be schaving" moeten brengen. De heer Yan Heutsz, die op Atjeh Ue «beschaving" brengt opvattingen verschillen, maar welk soort van «Christendom" zon er door den heer Vrn Heutsz gebracht zyn De bestuursdaden van den heer Van Heutsz zullen zekor bjj het meerendeel der welden- keuden in den lande niet den indruk gemaakt hebben, dat zjj in overeenstemming zyn niet de grondslagen der koloniale politiek, zooals de heer Lohman die heden in een paar woor den aangaf. Wekker's geschrift noemde de afgevaardigde voor Qoee «onwaar" en «onwaardig". Hiertegen moest echter de heer Thomson ornBtig opkomen. Hy toonde met sprekende voorbeelden, ontleend aan de officieele rap porten, de «geheime" zoowel als de bekend gemaakte, aan dat het doodschieten van gevangenen, het knoeien met boete-gelden het pressen «in heeredienst", uog wel vau gidsen en daarna het doodschieten dier lieden, hot «opl angen onder oadere goedkeu ring", kortom het bedryven van allerlei wan daden en gruwelen niet door Wetter zjjn ver zonnen, doch inderdaad gedurende tal van jaren in Atjeh voorvielen en in de officieele rapporten ter kennis van autoriteiten zyn gebracht. De heer Lohman kon niet nalaten nu en dan een bjjna onverstaanbare interruptie te doen hooren, maar Kot zal hem, zoowel als den Minister van Koloniën, moeiljjk vallen, deze door don heer Thomson aangevoerde feiten tegen te spreken. Zou op den heer Lohman hier niet van toe passing zyn, dat, wie te véél wil bewjjzen....? De verheerlijking van Gouverneur Generaal Van Heutsz en het verwjjt, dat het vergoten bloed op het hoofd van een Thomson, een Van Kol, een De Stuers, een Wekker neerkomt zyn, met de feiten voor oogen, zóó misplaatst, dat men zich afvraagtHoo ip 't mogelyk, dat do heer Lohman zóó kan spreken Een van Wekker 's «onware voorstellingen" zag hjj bv. in de omstandigheid, dat een majoor bjj zekere gruwelijke wreedheid, in een rapport vermeld, de kantteekening «flink zoo" had gezet, in plaats van «mooi zoo," gelyk Wekker had geschreven. En meer dergeljjke gevallen. Dit zjjn toch allerminst bewjjzen, dat Wetter onwaarheden heeft verteld 1 Wat echter duideljjk bleek, was dut de Kamermeerderheid Gouverneur Generaal Vun Heutsz niet wil loslaten. Maar even duideljjk ia, dat er een vorm zal moeten gevonden worden om, al is 'tdan ook met behoud van den heer Van Heutsz, de daden te desavoueeren, die oen schande zyn voor onzen naam als koloniale mogendheid, die niet goed te praten zyn, ook al worden ze verdedigd door iemand, die de heer Lobman ons als oen «groot man" wil voorstellen. Do heer Van Kol, die heden, volgens het plan der «contigenteering," nog drie kwartier over de «inrichting" der Memorie van Toe- Pujol die nu meer geërgerd scheen. «Geloof toch niet myahoer, dat ik vertrouwelijk ouiga met dien neger. Ik bon er zeker in geen veertien dagen geweest." - «Mjjn Vrouw is wat ontstemd", verklaarde do consul, «doordat ze van morgen een kost baar sieraad heeft verloren." «O, zeker, ik ben troosteloos," zei ze. «Ik hob den boelen dag gezocht naar een van mjjn twee zwarte parels, die ik iu myn ooren draag, en die mjjn man me gekocht heeft in Ceylon. U kunt naar den parol, die mjj nog is overgebleven, beoordeelen hoe mooi zowaren." Ik stond op, bekeek het voorwerp dichtby, en constateerde dat mevrouw Pujol lekkere odeur gebruikte, en een mooi gevormd oor had. Daarna praatten we over andere dingen tot ik ging slapen op het dak van het huis, volgens de gewoonte van het land. Den volgenden dag ging ik, vergezeld door mjjn vriend, naar de inlanderwyk om een be zoek te brengen aan den Arabier, mot wien Pujol zjjn vrouw plaagde. Moeloed Ben Saïd was een Arabier zooals zyn naam aanduidt. Hjj was meermalen mil- lioenaar, en bjj hem vond men de beste mokka-Koffie van de wereld na die van de goede kruideniers in Parys. Maar iodere reiziger gunt zich hot genoegen zyn koffie zelf mee te brengen. Bjj slot van rekening kost ze hem niet duurder dan die welke men in Frnnkrjjk koopt. lichting en die van Antwoord volpruatte, zal morgen zjjn rode vervolgen. Aan ons overzicht wensehen wij uog een opmerking vaBt to knoopen over het zonder linge feit dat er in het openbaar debat door de sprekers voortdurend geciteerd wordt uit z.g. «geheime" nota's, die aan de Kumerleden wel bekend maar aan het groote publiek onbekend zjjn. Hierdoor moet oen verwarring ontstaan, welke aun een riohtigo behandeling der zaken slechts nadeel toebrengt en is bet voor bet groote publiek onmogelyk om zich een juiste voorstelling te vormen van al deze gebeurte nissen, die tot zooveol critiek aanleiding geven. Deze geheimzinnigheid vereiacht onverwjjld nadere toelichting, want do reden waarom de Regeering aldns de natie in het halfduister laat ten opzichte van de hoogst onverkwik kelijke Atjehzaken, kan onmogelyk het «Staats belang" zyn, waarmodo bv. het departement van Buitenlandscho Zaken zjjn daden aan de onbescheiden blikken van hot projanum vulgus pleegt te onttrekken. Het «Staatsbelang" brengt hier juist mede, dat de publieke zaak publiek moet behandeld worden. Bjj dezen aandrang tot publicatie, liefst zoo spoedig dat mon er nog bjj de debatten der a. s. week profijt van kan trekken, zy eraan herinnerd, dat de heer Thomson heden her baalde malen verklaarde, dat de inhoud der «geheime" en niet geheime nota's met elkan der op zeer voorname punten in üugranten stryd zyn. KORTE MKDEDEELINGEN VERGADERINGEN. Landbouw ongovallen-verzekering. Op de Dinsdag jl. te Utrecht door het Per manent Comité tot bestudeering en voorbe reiding eener Onderlinge Landbouw ongeval len-verzekering, gehouden vergadering, die werd voorgezeten door den president van het comité, den heer K. de Boer Czn., lid der 'J'weedo Kamer, te Assendolft, werd met algemeene stemmen besloton, om, in afwachting van do totstandkoming van eene wetteljjke ongevallen verzekering, to beptoevon reeds zoo spoedig mogelyk een vrjjwillige ongevallen-verzekering voor de landbouw arbeiders tot stand te brengen Ia verband met de reorganisatie der ln- dustrieele ongevallen-vorzekering verwachtte men algemeen dat de inwerkingtreding vun de wetteljjke landbouw-ongevallen-verzekering uog verscheidene jaren zou kunnen duren. In dezelfde vergadering werdon, na uitvoe rige beraadslagingen, do hoofdljjnon vun oeue zoodanige vrjjwillige ongevallen-verzekering vastgesteld en besloten, na uitwerking van dit plan, dit uan de besturen der verschillende landbouwmaatschappijen eu andere landbouw organisaties, waarvan een afgevaardigde in het comité zitting heeft, ter behandeling toe te zenden. Op een Woensdag te Leeuwarden door den Nederlandschen Bond ter bestrijding van overdreven Zondagsrust op het gebied van post- en telegraaj- verkeer gehouden vergadering is besloten dien bond op te heften. Met ons ging ook mee naar den mokka-inan een medepassagier on landgenoot, wieus naam ik vergeten hen, en die eon reis om de wereld had gemaakt, oi' ten minste bjjna. Hjj was wat men een geleerde noemt, iemand die veeljuanteekeningen maakte, veel inscripties afacbreet, veel mowories zond aan de Academie, waarvan bjj correspondent zei te zjjn. Maar men moet op reis op' z'n hoede wezen voor die zoogenaamde correspondenten van de Academie. Moeloed, die Engelsch sprak nis een koop man uit de Londensche City. en die een prachtig typo was van het echte Arabische ras, het mooisto van de werold misschien, ontving on9, en liet ons niot alleen zyn maga- zjjn zien, maar ook zjjn eigen huis, dat ons noe moer interesseerde. Na dien rondgang bood hy ons op Oostersche wyze koffie aan, d. w. z. een geurigen drank, die evenveel op onze koffie ljjkt, als champagne Ijjkt op spuit- limonade, met do onvermydoljjke sj'iboek en een kan frisch water. Water dat zeven nar ver is gekomen op den rug van kameeien, het ia niet hot ideaal. Maar ik had dorst en ik had nog wel erger dingen gedronken in China. Vreemd Hot water smaakte heelemaal niot naar geitevel, integendeel! Men zou er op hebbon kunnen aanmerken dat het niot volko- mon helder was, het maar had ontegenzeggelyk een aaugenamen smaak. Het smaakte waarachtig', het smaakte naar boschviooltjes, yiooltjoB in AbeBsynië 1

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1908 | | pagina 1