MIDDELRURGSOIE COURANT. K". 263. 151* Jaargang. Vrijdag 6 November, Middelburg 5 November. Uil Stad en Provincie. LETTEREN'Èi^UNST. Verschillende Berichten 1303. Deze courant verschijnt <1 a g e 1 ij k s, mot uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thorm. alhier ec tel. woerboriebt van hot K. N, Mot; Inatit. te Bilt, 5 Nov. 8 u vtn. 45 gr., 12 u. 50 gr., av. 4 n 47 gr.-Hoogate baroro. stand 700.1 to Dunrosanéss, laagste 757.1 to Biarritz. Verwachting tot don avond van C Nov.: zwakke wind, novdig tot bewolkt, weinig of geen neerslag en dezelfde temperatuur. Advertentie» 20 cent por regel. Bij abonnement vool lager, fïoboorle-, dood- en alle andere familieberichten en Daukbctuigiugon van 1—7 regels f 1.50; elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij iunemon. Tot de plaatsing van ndvertonliën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende Handel, Ny verbeid en Geldwezen, is gerechtigd het Algeiiieeu Adverlenlie-Burejiu A. I>E I.A >IAK Az., N.Z. Voorburgwal 266, Anisterdani. De opgaaf van den spoordienst komt in dit nommor toor op de gobruikclijko plaats. i land de vier millioen te doen verwerken. Maar wij me enen dat men by dien aandrang daartoe te voel nuar oen ander uiterste over slaat en, onrechtvaardig, to zeer over het hoofd ziet hot belang, dat daarbjj betrokken ia en waarvoor de directie moet waken. Sprokkelingen. Dat men met belangstelling de beslissing der directie van de Zeeland omtrent den bouw der drie nieuwe booten te genioet ziet, spreekt van zelf. Zoolang die niet gevallen is, hoopt men nog steeds op eene gunstige beslissing voor onze drie scheepswerven. Maar zonderling, om geen ander woord te bezigen, wus liet toch dat reeds 2 November dit bericht voorkwam in enkele bladen: »Boewol op 1 Novembor do termjju verstre ken was, waarop do aanbiedingen konden worden ingezonden voor het bonwen van de drie nieuwe maitbooten, is nog geen beslissing genomen waar de booten gebouwd zullen worden." Nu vragen wy wat beteekent oen derge lijke inededeelingen boe komt men er toe die gedachteloos op en over te nomen Moet et dan geen tyd ovetblyvon voor de directie om to overwegen en te beslissen. Wanneer zy dadelyk een besluit had ge nomen, zou baar dan niet juist hot verwijt hebben kunueu, treffen dat zy reeds beslist had voordat, do termjjn van inzendiDg was verstrekon? Eerst na 1 November kon tusschen don Directeur en de Commissarissen overleg wor den gepleegden daarom moet iemand, die even doordenkt, do nietszeggendheid van dit dwaze bericht direct opgevallen zjjn. Wy zouden nu zeggen: hoe langer de beslis sing nog op zich laat wachten, hoe meer kana er misschien ia op eene voor ons land gunstige. Men verlieze echter niet uit het oog, wat wy vroeger schreven, dat de belangen der ljjn hierbij in de eerste plaats moeten gelden. Het HUd gaat maar steeds voort te pleiten voor ons landen daartoe heeft het alle recht. Het geeft thans een plaat met het opschrift; ïMaatschappjj Zeeland schrijft een wedstrjjd uit tnsBohen Nederlandsche en Engelsche werven". Men ziet daarop een langen Engelschman, die, kalm zyn pjjpje rookend, met groote schreden naast den kleinen Nederlander voortstapt. Hy heeft een voorsprong. Ons land wordt voorgesteld door een stevig kort kereltje, aan wiens beenen twee kogoli zyn gebonden met het opschrift: »3 schepen op één werf," Die kogels hinderen natuurlijk danig. Dat valt niet tegen te Bpreken. Maar de eisch van dat bouwen op één werf is toch ook aan Engelsche en aan andere werven gesteld. Volgens de directie is ook dit noodig in het belang der Maatschappij. Dat de Nederlandsche werven do zwaarte van dien eisch meer gevoelen dan andere is waarmaar die te stellen, is daarom nog geen onbillijkheid tegenover haar. Alleen, wanneer bewezen kan worden dat die eisch overbodig is, dat het belang der Zeeland dien niet meebrengt, eerst dan kan er sprake zyn van moedwil en onrechtvaardigheid tegenover ons land. Maar dat bewjjs lazen wy nog nergens. Men heeft gemeld dat in de tweede helft van October onderhandelingen zjjn gevoerd mot eenige Nederlandsche werven, beoogende om aan hunne wenschen tegemoet te komen. Naar wy hoorden verluiden, zouden dezen afgesprongen zyn omdat bleek dat onze Neder landsche werven zooveel werk hadden dat zy geen nieuw konden aannemen, te leveron in afzienbaren tjjd. In hoever die laatste bewering waarheid bevat, kunnen wjj niet beoordëelen. Maar in elk geval komt do teokoning van hot Hbld ons niet juist voor. Wy zouden, evenzeer als anderen, verheugd zyn wanneer do directie der Zeeland voldeed aan den drang van vele zjjden om in Noder- Mr H. P. Marchant. hot Vrijzinnig Democra tisch lid dor Tweede Kamer, doot in zjjne staal kundige kroniek in De XXe Eeuw de vraag Waarom in zake do voorgestelde wjjzi- ging der M i 1 i t i o w e t eene zoo grooto meerderheid der Kamer de zyde der Begeering koos. ITot antwoord is zegt by niet mooic- te geven de verkiezingen De geheele geschiedenis in natuurljjk een vorkiezingsmanootivre. Voor de eerste evolutie op hot dofenaiekoord, do aanvrage voor de vrijwilligers ler aanvulling van het bljjvend gedeelte in hot voorjaar, was op gooden grond spoed te pleitende mobilisatie was niet gedekt Maar de tbans voOrgestoldo maatregel kon •/.onder ecnigo schade uitstel lydon. Integen deel, zoo hy samonviol metde geheole wjjziging der wet, kon men de beteekenis van do her vorming in het onmisbanr verband beoordoolen. Niettemin werd er, tot hot laatste moment, haast gemaakt. Was het ontwerp voor de behandeling dor oorlogBbegrooting aangenomen, dan zou de Regeering meteen byna mot eon half millioen de begrooting knnnon vermin deren. Dan twee maanden minder dienst by bet blijvend gedeelte! Welk een prachtig mate riaal voor de verkiezingen! Men had in 1905 van den kant der vrijzin nigen. gepraat van bezuiniging en er was niets gehoord. Zy hadden de tegenwoordige Regeering beschuldigd van militarisme en smyten mot geld voor oorlog en marine, wat was het anders uitgekomenJuist de mili taristische Rogeering was met daadwerkelijke benparing gekomen. Het was in mannen, maanden en guldons voor te rekenen, hoeveel de natio werd verlicht. Een mooilyk geval. Wie moest hier ant woorden Moest men toegevenja, dit was het ei van Columbus, dat het vorige Kabinet maar niet overeind kon zetten, wy hebben ons gehaast, nu de gelegenheid zich bood, om u, kiezers, verlichting te helpen geven van druk. Of zou men het ondernemen, den menBchen aan het verstand te brengen, dat, ondanks die reeële cyfers, de werkelijke kosten niet te begrooten zjjn, dat het een verlichting is die tot verzwaring zal worden Tegen do keuze van het laatste standpunt, durfde blykbaar de groote meerderheid niet optornen. Zy zagen geen kans, die kiezers aan het verstand te brengen, dat het alles schjjn bezuiniging was ec dat het einde den last zou dragen. Dus maar voorgestemd. De tegenstanders zyn dan Prinzipienreiter Er zyn slimme rotten aan het bewind. EERSTE KAMER. In do Woensdagavond gohondon zitting word medodooliag gedaan van de bonocming van den lieer Thooft tot president vim het Gerechtshof te Arnhem, tengovolgo waarvan bjj heeft opgebonden lid der Kuiuer te zjjn. De van do Twcodo Knuior ontvangen wets ontwerpen werden verzonden naar de afdee- lingen, die heden byoonkomen. Besloten is Vrydug to elf uur in openbaro behandeling tc nemen de Rivietwel, alsmede de wetsontwerpen die alsdan in staat van jjzen zouden zjjn. De vergadering is daarna gesloten. KORTE MUUEUEKMNOEN VKRGAUKitlNUKN. Te 'sGravenhage ia Woensdag de jaar- lijksche algonieeno vergadering gehouden van de Vereeniging >um leden der Nederlandsche rid derorden. Uit het verslag bleek dat do Vereeniging in bloei toeneemt; er kwamen 11 donateurs en 98 gewone ledon by, wat een vermeerdering van contributie geeft van f 438.50. Ulykons de rekening van den penning meester was f 6117 auu gillen en contribution ontvangen, zoodat het Emmajonds dit jaar f 2897.13 kan worden uitgekeerd, terwyl hut ondersteuningsfonds tot f 10 *942.43 ia aange- grooid. Tot lid van hot bestuur is, zooals in do tweede editie van ons vorig nummer reeds gomold werd, o. a. bonoomd jür mr E. A. O. de Caaeiubroot te M i d d e 1 b u r g. inspecteerde heden het militair hospitaal 1 hier. den heer S. I. van Rosevell, onderwijzer aldaar. Woonsdagavond hield in de buiten ge bruik gestelde gereformeerde kerk te Oost- ka pe lie de heer Herman Suyders van Mid delburg zyn bekende voordraeht over de Kransche Revolutie. Do begaafde spreker hield, schrijft men ons, by dio gelegenheid een onderhoudende, boeiende en leerrjjke causerie over genoemd onderwerp, opgehelderd door lichtbeelden. liet lokaal was goud bezet. Men schat het aantal bezoekers op 159 200, die met aan dacht en belangstelling de voordracht'volgden. Woensdag gaf de gymnastiekvereniging Volharding te Souburg, voorzitter-leider de heer G. Verhoeven, voor een tulrjjk publiek, in het café De Zwaan, een turnuitvoering. Zoowel de standen als de verschillende oefe ningen vielen zeer in den smaak, evenals de voordrachten, ten beste gegeven door den be kenden Vlissingscben beer P. Leenhouts. l)e beuren flubreehlae en Hage zorgden voor het muzikale gedeelte. •Met oen geanimeerd bal werd deze in alle opzichten goed geslaagde uitvoering besloten. To 't Zand, gemeente Koudekerks, ia door de afdeoling van den Chr. Nut. Werk manshand een zangvereniging opgericht, aan vankelijk mot ruim 40 leden. Als directeur zal optreden de beer De Dreu, hooft der chriateljjke school aldaar. In do vergadering der Tweede Kamer van 13 October jl. sprak do Minister van Land bouw, Ny verheid en Handel: >Mag ik nog dit zeggen, dat ik my volmaakt zou kunnen begrjjpen, dat de Kamer mjjn voorstel met groote meerderheid zou verwerpen een voorstel van den Minister van Koloniën aannemen, waar 2 ton werden gevraagd voor de tentoonstelling van onze kolo niën te Brusicl, op een plaats, waar een dergelijke tentoonstelling kans hoeft zoozeer de aandacht te trekken en indruk te maken. Ik kan my echter niet begrypen, dat iomand deze twee sommen te zamen neemthet zyn twee verschillende zaken." Thans lezen wy in de Memorie van Antwoord van den Minister van Koloniën •Na de op 13 October jl. door de Tweede Kamer der Staton-Generaal genomon beslissing betreffende de officieele deelneming van Neder land aan de in 1910 te Brussel te houden tentoonstelling, ziet de ondergetcekende geen roden om de koloniën zelfstandig aan die tentoonstelling te doen deelnemen. In verhand hiermede worden de betrokken posten van do begrooting afgevoerd." Rn, ra, boe rjjmt dat vraagt do N. R. Crt. OOST-INDIK. Blijkens de laatste mail-berichten, loopende van 26 Sept. tot 7 Oct., heeft de heerBreyer, predikant by de Evangelische gemeente te Batavia, eene belangrijke reis ondernomen. Volgens de Javahode is hot doel daarvan oen inspectie te houden in de predikantsres sorten van de Groote Oost, t.w. Aiukasser, Bonthain, Menado, Ternate, Amboiua, Banda en Timor Koepang. De reis aal vermoedelijk een zestal maanden duren. Den predikant inspecteur ia door het kerkbestuur o. m. op gedragen, een onderzoek in te stellen naar een gewenschte reorganisatie, tevens bezuiniging, van den eeredienst in de Molukken. Daar zou over deze reis heel wat te zeggen zjjn, schrjjft De Getuige. Te kwader ure, het wordt tegenwoordig door niemand meer tegen gesproken, zjjn al die inlandsche gemeenten in de Indische kerk opgenomen. En dat heeft treurige gevolgen gehad. Op financieel gebied moet de toestand on houdbaar zyn. Enkele voorbeelden. la 1905 bracht het eiland Saparoea aan be lasting op f22.000; de uitgaven, doof het de partement van onderwjjs, eeredienst en njjver- heid ton behoeve der bevolking op Saparoea in dat jaar gedaan, bedroegen f 86.500. Voor Amahei bedroegen deze getallen f3000 en f 11.592. Voor Timor waren de inkomsten in 1902, 1903 en 1904 respectievelyk f 32.324, f 39.808 on 160.710; de uitgaven alleen vooreeredienst waren in die zelfde jaren f41.198, f40.952 en f49.158. In de MinahnBBa alleen word eenige jaren geleden uitgegeven voor onderwys f237.644 per jaar en voor eeredienst f 92.797 samen 61 pet. der inkomsten, die f 539.876 bedroegen. Voor do Sangi- en Talaoer-eilanden bedroe gen do uitgaven voor onderwys on eeredienst f' 59 408 ol 86 pet. der inkomsten. En dezo uitgaven waren zuiver gowestelyk dus subsidies in Nederland of kosten voor pen sioenen en verloven zyn daarin niet begrepen. Deze cyfers duiden een wanverhouding aan, die niet mag worden bestendigd. Java moet worden ontlast van de zorg voor allerlei tekorten, die de buitenbezittingen op- Uit de Laven van Borsaelen zjjn ïu de maand October ruim 14.000 mudden aard appels verscheept. Toch is daar nog geen gebrek aan genoemd voedingsmiddel, wyl in de nabjjbeid van de haven ruim 10.000 mud zjjn ingekuild. In die gemeente is tegen eenige geleide: van vrachtwagens proces-verbaal opgemaakt wegenB het rijden met wagens in den donker zonder licht. Aangezien de Motorwet nog geene toepas sing bad gevonden, was het verplichte gebruik van licht op vrachtwagens minder goed bekend. Ware het niet gewenBcht geweest dat het gemeentebestuur daarop eens had gewezen, om zoodoende de betrokkenen te waarschuwen? Hot is, zegt do Javahode, de blyvendo ver- dionsto van den gouvorneur-goneraal Van Heutsz, dat hy dit duidelyk ingezien heeft en niot geaarzeld om tot ingrjjpende maatregelen over to gaan. Decentralisatie alleen kan bier redding brengon. Niettegenstaande deze week rjjk is aan vermakelijkheden, was ook Woensdagavond de zaal van het Schuttershof, tydens de bioscope- voorstelling, vrjj goed bezet. In verband met de in dit nummer voorko mende advertentie, willen wy er even op wjjzen dat Zondagavond a. de laatste voorstelling gegeven wordt. Zaterdag heeft een middag voorstelling plaats mot een speciaal programma. De generaal-majoorj K. Hennes, inspecteur van don genoeskundigon dienst dor landmacht' In de Woensdag te T hol en gehouden raadszitting werd o. a. behandeld een verzoek van het comité voor het tot staudkomen vaD een brug over de Eendracht, om subsidie voor de voorloopig te maken kosten, met een voor stel van Burg. en Weth. om daarvoor uit de gemeentekas f 50 toe te staan. De heer Moelker vond dit wat veel in ver houding tot de gemeente Bergen op Zoom, die f 100 bad toegezegd. Immers hot aantal inwoners verhoudt zich als 15.000 tot 3100. Nadat de voorzitter gewozen had op het grootero belang, dat Tholon bjj een brug had, en het teit constateerde dat St. Maartensdijk f 20 had gegovon nam de raad met algemeene stemmen en één onthouding het voorstel aan. De leening ad f 20.000 ten behoeve van de vergrootïng der haven, verzwaring der wallen, verbetering van de oude haven met by komende werken etc., bleek niet ten volle benoodigd te zyn. In een helder betoog, door vele cyfers ge staafd, deod de wethouder Hollestelle een voorstel om een deel van het overblijvende te besteden voor nog verschillende verbeteringen en een begin te maken met een partieelc verandering van het rioolstelsel. Met algemoeno stemmen werd hiertoe be sloten. Voor de vele moeite ou becijferingen enz., die de beer Hollestelle voor de baven zicb getroost heeft, had bjj in de zitting den dank der leden in ontvangst te nemen- In de week van 28 October tot en met 3 November 1908 zjjn in Zeeland voorge komen 1 geval van typhus en fobria typhoï- dea te Vhssingen; 8 van roodvonk, waarvan 1 to Arncmuiden, 1 te O. en W. Sooburg, 1 te Serooskerke (W.), 2 te Vlissingen, 1 te Wemel- dinge en 2 te Zaamslag 2 van diphtheritiB, waarvan 1 te Axel en 1 te Neuzen. KERKNIEUWS. De heer R. Bokma, predikant bjj de Ned. Herv. gemeente te Krabbendyke, her- daoht Woensdag zyn 25jarig ambtsjubilé. Vroeger Btond hy te Zy der veld. Den jubilaris werd namens de gemeente door den kerkeraad een canapé met twee fauteuils aangeboden. Te IJ z e n d ij k e is een zangvereeni- ging voor gemengd koor tot stand gekomen, mot het doel, door beoefening van do muziek en den zang, in do Ned. Herv. Kerk het ge zang op hooger peil te brengen. De leiding van den zangcursua is opgedragen Dr F. van Gheel Gildemeesler ontving Woensdag bjj gelegenheid van zjjnjubiló zeer vele howyzen van belangstelling. Tal van deputaties en personen maakten hem hunne opwachting. Namens de be'kelyke gomeonte word aan hein een zeer fraai Rozenburg-tegeltableau aangebo den, voorstellende de Regentessekerk, de Wilhel- minakerk, bet wjjkgobouw Pnitt en het Toe vlucht, en den voorgevel van het gebouw van den Chr. Volkshond. Daarbjj was gevoegd een waardevol geschenk, waarvan men de bestem ming aan don jubileerenden voorganger overliet. Nog tul van geschenken volgden. Zondagavond zul de heer Van Gheel liilde- iiicoster ïu de Groote Kerk oen gedachtenisrede houden. Van de predikanten, die destyds bjj zyn komst te 'a Gravenhage in functie wureu. is alleen nog da Van der Klier, hofprediker, in leven als dienstdoend predikant. ONDERWIJS. Te Neuzen is voor do Scholen met den üjhel f 130.04® gecollecteerd. Onder de nugitten komt Driewegen bjj Neuzen voor mot 1' 5 75. - Behoudens onvoorziene ouistundighcden, zal het mondeling gedeelte van de akte-exa mens boekhouden middelbaar onderwys, voor zoover die in bet openbaar worden gehouden, worden afgenomen te 's Gruvenbuge op 9, 10,' 11, 12 en 13 November tot en met 12 De cember. Het bestuur der Vereeniging tot het In- richten van Gemeentelijke Tentoonstellingen van Kunstwerken van levende Meesters te Arnhem besloot de »Vier jaarljjkseho" in 1!*09 te houden van 10 Juli tot en met 22 Augustus in de groote zaal van Musis Sacrum. De commissie van toelating en plaatsing zal ditmaal uitsluitend uit bestuursleden be staan do jury voor de medailles drie gouden, drie verguld zilveren, drie zilveren en drie bronzen zal echter geheel benoemd worden, bjj meerderheid van stemmen, door de toegelaten inzenderfl. Een schildery van Jan Steen, voorstellend eon keuken met figuren, die door een Gent- sche adelljjke familie aan het Museum aldaar in bewaring gegeven was, in afwachting dat er een kooper voor kwam, die den prjje, 25 000 frank, wilde betalen, is onlangs aange kocht door oen afgevaardigde der Schoone Kunsten van den staat New-York, dio er 100.000 fr. voor betaalde, zelfs met het voor behoud, door den eigenaar gemaakt, dat de erkoop plaats bnd zonder waarborg van echt heid. De Jan Steen is daarop in oen driedubbele kist naar New-York verzonden. De archieven der gemeenten nemen stoeds m omvang toe. Om oordeelkundige opruiming te bevorde ren heeft de Minister van Binnenlandsche Zaken oen ljjst vastgesteld van stukken die op den duur niet bewaard behoeven te bljj- ven. Die lyst zal om de vyf of tien jaren worden herzien. Indien 't gemeente-archief zich niet in ge heel goordenden joestand bevindt, zal het uit hoeken van stukken, vooral van ouderen datum, met veel zorg moeton geschieden en is deskundige voorlichting gewenscht. Voor zoover by die schifting deskundige voorlichting verlangd wordt, ia de Minister bereid den Rijksarchivaris op te dragen, die kosteloos te verleenen. Jht Van de Poll en graaf Dumonceau zyn Woensdag nnar Rome vertrokken, ter ver vulling van hunne buitengewone zending nu- mens H. M. de Koningin voor het priester- jubilé van den Paus. De 2o-luit. jhr L. M. van Reigersberg Verslujjs, van bet le reg. huzaren, is gedeta cheerd bjj de veld-artillerie te Utrecht. By de Woensdag te 's Gravenhage gehou den stemming voor drie leden van den gemeen teraad voor district III, werd in de vacature- Van de Rovaert gekozen mr. Th. H. de MeeBter (Lib.) met 3404 stemmen, tegen 1418 op den keer J. den Duik (Chriat. Hist.) en 204 op den heer K. van Tngt (Soc. Dem.) In de vacature-Do Wys werd do lieer J. Kok (Lib.) gekozen met 3212 stemmen, togen 1338 op den heer Basquin (K.-K.), 291 op den heer Blocker (Sjc. Dem.) en 01 op den heer Van Zon, terwjjl in do vacature-Bodaan de beer D. A. J. Koesier (Lib,) werd gekozen met

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1908 | | pagina 1