IIIDDELBURGSCHE COURANT.
isi- Jaargang.
Dinsdag
27 October.
Middelburg 26 October.
Sprokkelingen.
Oil Siaa en Provincie.
N". 234.
1908.
D«ze coirant verichijnt dagelijks, met uitzondering van Zoo- ea Feeitdagea.
Priji p6r kwartaal, zoewol voor Middelburg all voor alle plaatsen in Nederlaad franco pp. f2.
Afzonderlijke nummert kosten 5 cent.
Therm, alhier en tel. weerbericht van het K. N. Met. lmtit. te Bilt.
20 Oct. 8 n.vm 47 gr., 12 u. 50 gr., av.4 n 50 gr. Hoogste harom. »tin.d 779.9 te Riga.,
laagste 752.9 to üorta. Verwachting tot don avond van 27 Oct. meest matige O. wind,
gedeeltelijk bewolkte lucht, waar chjjuljjk weinig of geen regen, iets konder, kans op nachtvorst.
Advertentiön: 20 cent per regel. lljj abonnement veel lager. Goboorte-, dood»
alle «adera familieberichten on Dankbetuigingen van 17 regelt i 1.50elke regel meer
20 oent. Reclames 40 oent por regel. Groote letten naar de plaati, die tij innemen.
Tot de plaatsing van ndvottentiSn en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldweten, it gerechtigd het Algemeen AdvericuUs-Karean A. DJB LA
MAR An., N.Z. V.»rü>urgw«I 260, Ausaterdwr*.
Bij d<7e courant behoort een bijvoegsel,
Tegenover do Maatschappij Zeeland begint
men in het Algemeen Handelsblad oen al-
lorzonderhngston toon aan te slaan iD ver
band met den bouw der drie nieuwe
stoomschepen.
Eerst werd geïnsinueerd dat de uitnoodiging.
door de directie dier Maatschappij tot de drie
Nederlandsche werven gericht, niet veel meer
was dan eon scbjjnvertooning, gebaseerd op
de bepalingen van bet mailcontract, omdat de
directie en commissarissen van De Zeeland heel
goed te voren konden weten, dat geen onkele
Nederlandsche werf in staat zou zjjn om bin
den den korten gestelden tjjd drie schepen
tegoljjk af te leveren, een oisch overigens, die
ook een zeer gedwongen interpretatie schijnt
van eon voorwaarde, dat de schepen in Neder
land moeten worden gebouwd.
Eu in het jongste nominer van dat Amstcr-
damscho blad maakt zyn redactie melding
van ingezonden Btakken diezjj ontving, waar
uit bly kt do ontstemming, die door het besluit
om de booten in Engeland te bostellen, is en
wordt gewekt.
Een tweetal inzondora willen nu de Zeeland
boycotten uit nationaliteitsgevoel, on dat
voorbeeld zullen moerderon volgen als de
booten buiten Nederland worden gebouwd.
Een hunner vraagt zelfs de reizigers, die even
zoo donken, aan de Zeeland hun kaartje t-
zonden.
Zyn dit nu argumouton waarmee men zulk
eene belangrjjke en ernstige kwestie behandolt
In do eersto plaats is die insinuatie verre
van nobel.
De directie der Zeeland is volgens contract
en in verband mot bot in de Tweede Kamer
gesprokene verplicht to trachten hare booten
in Nedorland to laten bouwen.
Zjj voldoet nu hieraan.
Had zjj dit niet gedaan, wat zou men dan
gezegd hobbon
Maar bovendien, oon besluit is nog niit
gonoinenon hot Tlbld doelde zelfs moe dut
een der directies van de drie wervon nog oena
pogen zal to overleggen of aan de bezwaren
der Zeeland kan worden tegemoet gekomen.
En in do tweede plaats kunnon argumenten
als van niet moor te reizen mot do Zeeland
oninogcljjk eonigen invloed uitoefenen.
Wy zullen, evenals zoovele andoren, 't be
treuren wanneer de booten in Engeland worden
gebouwd, maar in verband met de verplich
tingen welke do directie dor Zeeland heeft
tegonovor de postverzonding en hare reizigers,
wat snelheid on voilighoid betreft, mag
zjj niet anders dan volharden bjj haar eischer
dio do ervaring haar loerde dringend noodig
te zjjn.
Dit deed do directeur, do heer T. H. de Meester
in zyn gesprok met het lid der redactio van
do Nieuwe Courant duideljjk uitkomen
Wanneer dan ook do directie van de Zeelaw'
ton slolte genoodzaakt mocht zjjn den bouw
der drie nieuwe snelvarende mailstoomors o;
te dragon aan oon buitenlandsche werf, dan
zal bet niet zyn, omdat zjj de Nederlandschi
industrie -voorbjjzag, maar omdat geen der drie
in aanmerking komende werven in staat wa
altUans op dit oogenblik niet om d
ordor uit te voeren op de wjjze als de Zeeland
dit moet eischon op straffe van het schaden
barer belangen en het in de waagschaal stel
len eenor veelbelovende toekomst."
Zoo stond uitdrukkeljjk in het verslag van
het bewuste onderhoud.
Er is dus in dezen geen ruimte voor onbil-
ljjke veronderstellingen, voor dwaze bedrei
gingen.
En dit verliezen die onpractische, al te
vurige stryders voor onze nationale belangen
toch niet uit het oog: aldus handelende, d
Zeeland negeerende, zouden zjj inconsequent
zich toonen, want hun rest dan niet anders
dan, zonder rechtmatig6n grond, een buiten
landsche ljjn to bevoordeelen j een daad waar
tegen zjj zelvon opkomen, nog wol in een
geval, waarin, volgens hen die dit alleon kun
nen beoordeolon, de noodzakoljjkhoid daartoe
dwingt.
Do directie der meergenoemde Maatschappij
zal dan ook wol van zulke bedreigingen geen
notitie nemen.
Wy beseffen ton volle de teleurstellingen j
der drie directieswjj ook zouden zoo gaarne
zion dat bier in ons land de vier millioen
verwerkt werden, die nu aan de buitenlandsche
werven ten goede komenwjj bljjven nog
hopen dat nader overleg tot een gunstig
resultaat moge leidenmaar men vergist zich
wanneer men meent zulk een doel te kunnen
bereiken door kleine en tovena slechte middelen.
By een dorgeljjk gewichtig vraagstuk onthoude
men zich daarvan en brengo men vooral niet
lemand's goode trouw in verdenking.
a
Do overbrugging van do Een
dracht is geworden eon punt van ernstig
overleg. Herhaaldelijk hebben wjj daarover onze
meening gezegd en gewezen op de bezwaren
die daartegen zyn in te brengen.
Zoo o. a. do kwestie der vergoeding van
bet geldoljjk voordeel ad f 6000, dat de ge
meento Tholon van hot veer aldaar geniet.
Die is niet zoo gcmakkeljjk op te lossen.
Wjj willen nu maar hopen dat de commis
sie, Vrjjdag te Bergen op Zoom benoomd en
wie is opgedragen de mogelijkheid van zulk
een overbrugging te overwegon, en licht- en
schaduwzijden van dit voor Z oland gewichtig
vraagstuk uiteen te zetten, zal kunnen aun-
toonen dat do bezwaren te overwinnen zyn al1*
men slechts wil meewerken, en dat het aan
die meewerking niet zal ontbroken.
Er komt bericht van menig lid dor Twoede
Kamer die zich tegen het volgend jaar niet
moer vorkiosbaar stelt; zoo thans
weer omtrent de boeren Do Boor, distriet Zaan
dam, Zjjlrna, Zuidhorn, S. van den Berg en
Mees, beiden voor Rotterdam.
En nu wordt dit tovena met grooto stellig
heid ook omtrent jhr mr A. F. do Savornin
Lobman bewoord door den sehrjjver der «üuag-
sche Kiekjes" in liet Nbld. van het Noorden die
o. a. schrjjftliet sproekt van zelf. dat men
in de naaste omgeving van den boer Lokman
zich over dit beweren hover niet uitlaat. Daar
is tc voet lioogo politiek moe geraooid, muur
in anti-revolutionnairo kringen wordt het niel
voor onmogoljjk gohouden, zooals do zoor
voorziehtigon onder hen dit noemen."
Met De Nederlander en De Tijd hebben wji
nog een klein appeltje to schillen.
Op onze beschouwing over Fierheid i i
de politiek bowaardo bot eerstgenoemd
blad het Btilzwjjgen.
Maarover ons hoofd beon maakto zyn redactie
do opmerking dat jhr. mr. A. F. de Savornii
Lobman te Ny verdal optrad omdat er, volgens
zjjn eigen zeggen, geen jongere sprekers be
schikbaar waron.
Kon wezenljjk dr. J. Tb. de Visser niet, even
goed als de heer Lehman, de zitting dor
Tweede Kamer verzuimen om diens tank te
vervullen
Is de party zoo arm aan pleiters voor d
goede zaak, al zjjn zjj ook niet jong meer?
Kon men jhr. De Savornin Lohman d
moeiljjke gang naar Nyvordal niet bosparen V
Wjj kunnen bet haast niet gelooven.
Eerder ljjkt het ons dat de afgevaardigde vai
Goes de oenige persoon werd geacht, geschikt
om het dreigend gevaar van een nederlaag ii
het district Ommen te bezweren en dathetni'i
het oog op den strjjd in 1908 noodig was~~h> m
juist als verdediger van dr. Knyper te doen
optreden.
De Tijd wjjst wèl op ons artikel en op onze
bewering over gebrek aan fierheid in de politiek
waarvan de daad van jhr De Savormin Loh
man bljjk gaf. Zjjne redactie laat daarop
volgeu
»Wjj zullen in 1909 eenB een oogje in he
zeil houden. Bjj vroegore verkiezingon heef'
de «politiek" wonderen van verzoening en vor-
liefdheid bewerkt tusschen vrjjzinnigen, dit
elkaar anders het licht in do oogen niet gun
nen, oud-liberalen, £/nie-liboralon, vrjjzinnig
democraten en socialisten doden de eon vcor
den ander een «knieval om toch maar een
zetel meer te winnen. Van fierheid en begin
selvastheid spreken de vrjjzinnige heeren alleen,
wanneer het bjj woorden kan bljjvon."
Wjj zullen ook, evenals De Tijd, een oog in
't zeil houden, maar noodigen zjjuo radactie uit
om dan vooral duideljjk aan to wjjzen één
voorbeeld van beginsolvexzaking, gelijkstaand'
mot de houding, door jhr De Savornin Lohuiau
aangenomen tegenover een man, met wion bjj
zoo ornstig gebrouilleerd was en van wien bjj
zulke onaangenaamhodon ondervond.
Dat bjj herstemmingen de linksche party en
elkaar, zoo mogelyk, zonder verloochening van
beginsel, helpen, spreekt van zelf als rechts
zyn onzodoljjko coalitie blyft handhaven, maar
dit staat toch lang niet op één ljjn met in hot
district Ommen gebeurde-
Wy zullen te gelegenertjjd onze collega's
van De Tijd eens herinnoren aan hun voor
nemen en twjjfelen niet of wjj zullen dan
met de feiten kunnen bewjjzen dat voor hupne
opmerking allerminst grond is.
In Leiden toonen de Cbristclyk-Historischen
fier te zjjn op eigen zelfstandigheid.
Voor een raadsverkiezing zjjn de Roomsch-
Katholieken en anti-rovolutionnairon bereid
om oen Chr. Historischen candidant to steu
nen, mits de groep der Loidsche Chr. Histo
rischen een anti-revolutionnniren cundiduat
overneemt.
Daartoe is die groep echter niet genegen,
niettegenstaande do andere groepen èn voor
do Tweede Kamer, én voor de Provinciale
Staten steeds trouw do Chr. Historische can-
diduten hebben gestrand--
Bjj dio verkiezing moet voorzien worden in
tweo vacatures voor zetels, tot nu toe bezet
door een christeljjk historisch lid en een
liberaal. Eu nu vorderden do Christeljjk llisto-
riacbon beide zetels op.
Daarover opgewondenheid onder de bond-
gonooton.
Zjj vonden zulk eon eiseh voor oen clubje,
dat slechts ovor 250 stemmen kan beschikken
maar dat toch steeds den doorslag geeft
ongehoord en dwaas. De Uoouisch-Kutboliekon
passen ervoor moe te heipon.
Er zjjn nu tweo nntirevolntionnaire eandi-
daten gesteld.
Zoo wordt gemeld.
Fluks is nu De Nederlander erbjj om mede
te doelen dat do Christeljjk-Hislorisehe kies
vcreoniging tc Leidon buiten de Unie staat.
Zjjne rodactio dringt nan op oenheid, ook
niet het oog op hot volgend jaar, want de
JSotels van dr De Visser als Kamerlid en van
don heer Brunt als Statenlid zouden door dn
drjjvon verspeeld kunnen worden.
Er bljjkt dus dat op meer plaatson de Chris
teljjk HistoriaeUon niet willen loopen in 't
gareel en geen genoegen nemen met bet streven
van de fractie, die ds De Vissor en jbr D-
Savornin Lehman tot leidslieden heeft.
De redactie van De Vaderlander betuigt
haar groote bljjdsckap «dat de Tweede Kamer
in haar geheel overtuigd bleek dat een zoo
ernstig vcrscbjjnsel als telkens wederkeerend'
groote werkloosheid, onder de oogen moet
gezien worden dat ze daardoor uitsprak, da'
op iedere regeering de plicht rust, te doen
wat in baar vermogen is, om dat euvel te
bestrydoD, en nog liever te voorkomen."
«Werkloosheid is wèl regooringszaak, zooaE
de heer Goeman Borgesius met een toespeling
op Thorbecke's bekende woord, aanvoerde", zo<
schrjjft de redactie van dat blad. «'Dat is do
winst, door den beer Troelstra to boeken. Eu
al mocht by zjjn eigen motie niet aangenomen
zien, de aanneming zonder hoofdelyko stem
ming van de motie Treub, die niet enkel steun
vraogt van de regeering voor gemeenten en
particulieren, welke de werkloosheid reeds leni
gen, maar tevens voor stelselmatigo bevordering
van werkloosheidverzekcnng, en daarenboven
uitspreekt, dat de rogeeriDg voortdurend zich op
de hoogte moot houden van den omvang en
den aard der kwaal, achten wjj een zeer ver-
blydond feit. En dat de Kamer een week aan
deze zaak heeft gewjjd, on de hoogst interoa-
snnto debatten met onvermoeide belangstelling
volgdc, is ons oen b wys, dat hot laat-maar-
waaien-systeem meer c-n meer zjjn dagen ge
told ziet; en dat is zeer zeker ook reden tot
verheugenis."
Dit zyn wjj met het orgaan der Liberale Unie
volkomen eens.
Het is deze week een drukke week op
muzikaal en ander gebied voordo Middelbur
gers Hosanna geeft een uitvoeringten be
hoeve van de Z. II. D. I. wordt een bazaar
gehouden en een soiree gegeven, on dit laatste
geschiedt ook ten bato vun de verconiging
Nationale Blindenzorg.
Do laatste soiree zou dientengevolge allicht
over het hoofd worden gezien, en dat zou
jammer zyn, vooral mot het oog op het goede
dool dat daarmede wordt beoogd.
Wjjl dit niet zoo algemeen bekend is, her
innoron' wjj eraan dat de Nationale Blindenzorg
drie instellingen omvatde stichting Tehuis.
een fonds tot stichting van een Tehuis voor
alleenstaande blinden te Wolfheezen, zonder
onderscheid van gezindte of leeftydde blin-
denstichting, waarvan het fonds van zyn rente
aan behoeftige, meer dan 50 jarige, blinden
zonder onderscheid een vaBte jaarljjksche uit-
keering geeft, met daaraan verbonden voor-
schotkas, en de ondersteunings ziekenkas van
don Nederl. Blindenbond.
Men ziot dat de Vereeniging dan eerst krachtig
en doeltreffend do behoeftige blinden kan
stounen wanneer bare instellingen over zeer
ruime middelen kunnon beschikken.
De club Ajoh treedt Vrjjdagavond in het
Schuttershof alhier op om te trachten een
steentje voor hot Tehuis bjj te brengen.
Maandag van de volgende weck beeft de
gewone jaarljjksche verloting plaats, ten bate
van de Vereeniging tot werkverschaffing aan
Zceuwsche blinden te Middelburg.
Ook daarop meonon wjj ditmaul wel even
de aandacht te mogen vestigen en eraan te
berinneren dat do opbrengst dier verloting
een der bolangrjjkste posten is op de begroe
ting van die nuttig werkende vereeniging.
Woensihig 11 Nov. wacht het toonoc'-
lievond publiek to Middelburg et n
buitengewone voorstelling, zooala zjj wordt, aan
gekondigd i en zeker niet ten onroebto.
Op dien avond treden nl. op movronw Julia
van liier -Uuypers en de boeren Louis Bouw
meester en Louis de Vries, drie personen dus
van naam.
Gegeven wordt dan Plichtsgevoel, tooneolapel
in drie bcdrjjven, naar hetFranach van Henry
Kistoniunckers, torwjjl daarna onze groote
Bouwmeester nog zal voordragon De Werkstaking
van Francois Coppee.
Reeds vrooger bad dit laatste bier plaats,
maar zocr velen hebben dit dramatisch, aan-
grjjpcnd gedicht nog niet van onzen groote»
tooneelspelor geboord, en andere willen dit
zeker nog wel eens booren. Hot is dit steeds
overwaard.
De voorstolling gaat uit van de afdceling
Middelburg van bet Ned. Tooneelverbond.
Het leggen der buizen voor de M i d -
ifelburgsche duinwaterleiding is tot dus
ver door goed weder begunstigd. Men is thans
gevorderd tot aan 'thof Fortuin, even voorbji
Brigdamme.
Een paar dagen moest het werk gestaaki
worden, wjjl er geeu voorraad waB, doch thans
is weer een stoomschip uit Engeland meteen
lading buizen aangekomen.
Te Serooskerke zjjn in de afgeloopen wrok
nog een viertal buizen met brandkranon, waar
van twee op de nieuwo leiding, gelegd, wa'
bjj een oventueelon brand groot nut kan geve».
Heden zyn dan do twee laatstbedoelde
kranen met goed resultaat beproefd.
Tot aan den Geerhoul staat op de nieuw,
leiding reeds de volle druk.
De noodbuis boven den weg bjj de Goerbeul,
die was aangebracht na het springon van een
buis in Juni, is tbnn9 weggenomen en dour
oen nieuwen zinker onder den watergang ver
vangen.
Door de politie alhier is tegen de
firma Wed. P. proces-verbaal opgemaakt we
gens overtreding der arbeidswet.
Zondag speelde de voetbalvoreenigirg
Vlympia alhier te Tilburg een voetbal wed-
stryd voor de Zuideljjke tweede klasse A van
don Nederlandschen Voetbalbond tegen Willem II
te Tilburg, dio gewonnen werd door laatstge
noemde vereeniging met 5—2 goals.
De voetbal vereeniging E. AI. M. te Vlissincen
speelden te Breda een wedstrjjd vóór dezelfde
klasse van dien Bond tegen X. O. .-I. D. uit
Breda die gewonnen werd door N. O. A. D.
met 1 -1 goal.
Tegeljjkertjjd speelde Victoria alhier bjj de
meelfabriek een wedstrjjd togen de Mosschen,
ook uit Middelburg, die eindigde in geljjk
spel, n.l. 1 1.
lu de Zaterdagmiddag te Serooakerko
gehouden raadszitting werd het bekendo adres
van den Bond voor Staatepensiuneeiing voor
kennisgeving aangenomen.
Het vetzoek van den Algem. Nederl. Wiel-
rijdersbond tot bet aanbrengen van borden,
waarop staat «rechts houden", werd toegcstaaD.
Verder werd oen wjjziging gebracht in do
vorordening tot het keuren van vleesch, wat
betreft de heffing van keurloon en do instructie
van don keurmeester. Het verzoek van een
ingezetene om tegemoetkoming in de kosten
van verzorging van eene zieke dochter, werd
aangehouden.
Ouder voorzitterschap van den heer <r.
A. Vorsterman van Ojjon werd jl. Zondag te
Oostburg eene vergadering gehouden van
leden dor Maatschappij lot bevordering van Oojt-
en Tuinbouw in het voormalig vierde district.
22 leden waren tegenwoordig.
Bepaald werd dat de tentoonstelling, die het
volgend jaar te Oostburg moet plaats hebben,
gehouden zal worden op 18, 19 en 20 Sep
tember, zoo mogeljjk op do weide, van den
heer Van Uoute, nabjj bet postkantoor.
Tot eere-TOorzitter der toestcommisBie, die
de feesten godurende die dagen moet leiden,
werd gekozen de heer I. van Houto, oud-
burgemeester als leden zullen worden uitge-
noodigd de hoeren II. S. Gratarau, Iz. ltis-
seeuw Iz. on J. U. van Poenen, reap, burge
meester en wethouders, benevens de heeren
A. Mjjs, 11. J. Versluys, l.J. van Houte-Trooip
en K. 11. de Milliano.
Bjj kon. besluit zyn in Zoo land be
noemd
tot voorzittor van bet waterschap Schouwen
mr A. J. F. Fokker to Zierikzee; tot gov.wo-
reno van bet waterschap Kruiningen L. Nieu-
wenhuyso te Kniiningen in bet bestuur van
den l'nu Dunnépolder tot djjkgraaf E. Ceulc-
naere to Philippine, eu tot gezworene Th.
M. J. do Clerck te Uzendjjko en A. do Milliano
te Philippine on tot raad voor don polder
Walcheren jhr U. J. J. A. vuu Tojjhugou te
Middelburg.
Verder is aan A. J. van Dalen te Wol-
phaurtsdjjk op verzoek eervol onlslsg
verleend als dykgraaf van deu Oost Nieuwland-
polder en als lid van het bestuur van het
waterschap voor de Uitwatering door de sluis
van den Oosterlandpolder.
Het geschenk aan «len heer
W. J. Sprenger.
Zaterdagavond hadden zich al do leden van
het comité op tweo na, dio verhinderd waren,
en het bestuur voor bot huldebljjk aan don
heer W- J. Sprengor, in do üukkerskamer van
het Schuttershof' alhier vereenigd om hot ge
schenk, dat op 7 September nog niet geheel
gereed was, in oogenschouw te nemen.
Zooals men weet, bestaat het uit oen schil
derij, vervaardigd door Jae. HollOBtelle van
Dordrecht en voorstollende bet pompstation
van de waterleiding aan de Oranjezon, en een
album waarin de namen dor deelncmers(stcrs)
aan het huldeblijk.
De heer Sprengor, die de schildery reeds in
zyn bezit had, stoldo bet welwillend dien
avond beschikbaarhet album, was pas gereed
gekomen.
De schildery ia nu gevat in een zeer fraaie,
zware gouden ljjst, vervaardigd door den heer
Jan Worrel alhier. Op de ljjst onder hot
schilderstuk prjjken de jaartallen 1883- 1908.
De schilderjj doothet in de nieuwe omlysting
uitstokend en de vervaardiger hoeft alle eer
van zjju werk.
Het album, vervaardigd op de werkplaats
van den boer C. W. D'buy Fzn., is, wat do
uitvoering botrefi, in overeenstemming met
do schildery.
De zware band is van rood kalfsleer, met
verschillende kleureD, waaronder de Middol-
burgscbe, ingelegd, en munt uit door sobere,
in Btyl gehouden bewerking.
Boven aan de vootzjjdo prjjken de jaartallen
1883-1908.
Van binnen is de band van in goud georna
menteerde randen voorzien, torwjjl de schut
bladen van ripzjjde vervaardigd zyn.
Het titelblad geeft, behalve de opdracht en
penteokoningen in kleuren, een viertal teeke-
ningen van meergenoemden kunstschilder,
voorstellende het stadhuis, een gezicht in de
machinekamer van do gasfabriek, een kjjkje
op hot terro'u van genoemde fabriek en de
woning van den beer Sprenger.
Van deze teekoningon Dof ons in't bjjzonder
