11IDDËLBURGSCHE COURANT.
Donderdag
22 October.
Oil Stad en Provincie.
H". 2oO.
lol* Jaargang.
ïooa
Dm# courant verscliynt dagelijks, m6t uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alhier en tel. -weerbericht van het K. N. Met. lnatit. te Bilt.
21 Oct. 8 a. vin 33 gr., 12 n. 44 gr., av. 4 n 43 gr. Hoogste barom. stand 778.0 te Riga.
laagste 751.4 te Soydiefjord. Verwachting tot den avond van 22 Oct. meost matige O. tot
Z.O. wind, toenemende bewolking, mogeljjk regen in het Z., temp. hooger, nachtvorst in het N.
Advertentiön: 20 cent per regel. Bij abonnement Teel lager. Geboorte-, dood* en
alle amders familieberichten en Dankbetuigingen tan 17 regels 1 1.50; elk# regel meer
20 cent. Reclames 40 oent per rogel. Groote letters naar de plaats, die tij iaatmea.
Tot de plaatsing vaa ad verten tién en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid ea öeldweien, is goreohtigd het Algemeen AdïcrÉtstit-Bereee A. DJE LA
»AB Ax., N.S. Veerhnrgwsl 206, Amsterdam.
Bij deze courant behoort een bijvoegsel,
De opgaaf van den spoordienst komt in
dit nominer voor op de gebruikelijke
plaats.
Middelburg 21 October.
Fierheid in de politiek.
>Het is dan ook heel natuurlijk, dat de
leider der anti-revolutionnaire partij voor zich
zeiven een soort machinerie heeft in het leven
geroepen, die het hem wat gemakkelijker
maakt. Een organisatie, geheel door hem per
soonlijk beheerscht, die hem op geregelde
tjjden op het schild verheft, verdubbolt on
vertiondubbelt zjjn invloed. Wat bg denkt en
betoogt vindt zjjn natuurlijken weg in al do
doelen en onderdeelen der organisatie, en,
daar leider en organisatie één zjjn, wordt elke
tegenstand door de groote massa bjjna onmo
gelijk gemaakt en gebroken.
Zeer wel is dit stelsel, om invloed op den
gang van zaken uit te oefenen, te verdedigen,
mits men in het oog houde dat iets niot enkel
door het duizendvoudig herhalen moer waarde
krjjgt dan het te voren had en dat duB bjj
tegensprnak de leider steeds zjjn gezag door
oigen voortreffelijkheid zal hebben te band
haven. Anders is bjj niet meer leider jure suo,
doch slechts leider door middel van de domme
kracht der organisatie. De organisatie komt
dan in deB leiders plaats.
Juist om die reden moet tegenspraak, indien
zjj niet gezocht, niet persoonlek maar zakoljjk
is, steeds toelaatbaar zjjnopdat bet zodeljjk
gezag van den leider zich daartegenover kun
ne handhaven.
Hooi ïeta anders wordt het, wanneer men den
tegenspreker maar praten laatdo vroos voor
verdeeldheid opwekt, lastige bladen tracht te
boycotten, zoo men zo niet vornietigon kan,
of de aandeelhouders bowerkt teneinde bet
blad tot zwjjgen te brongenoudgedienden,
die waarschuwend optreden, verdacht umalct
en uit hot verband stoot, in één woord, in do
plaats van de macht van het woord dwang
gowold plaatst.
Mooieljjk is dat niet, omdat de menigte, die
meent dat alles door geweld bereikbaar is
wol voelt dat in eensgezindheid groote kracht
ligt, lichtelijk meegaat. Op don duur echter
raakt men er mee achterop.
Alleen zoolang de leider jwe suo persoonlijk
tegen kritiek bestand btjjkt of, zoo noodig,
de kritiek aanvaardt on in het wijzigen dor
gevolgde gedragslijn vóórgaat, kan de machi
nerie dor organistie de kracht ontwikkelen
waarvoor zjj bestemd is. Varzaimt hjj dat,
dan gaat op den duur èn zjjn gezag én de
organisatie zelve verloren. Inplaats van
's leiders gezag komt der menigte domme
kracht."
Het is nog niet zoo heel lang geleden
dat men het bovenstaande lezen kon in
De Nederlanderhet Dagblad tot verbreiding
van Christelijk Nationale beginselen, orgaan
van jhr mr A. F. de Savornin Lohman
Op wien dit aangehaalde doelde, behoeft
men niot te vragen, te minder als men
weet dat hot geschreven werd in dagen
van spanning tusschen dien afgevaardigde
ter Tweede Kamer voor Goes en dr A
Knyper.
Let men dan vooral op uitdrukkingen als
„Heel iets anders wordt het wanneer men
oud-gedienden, die waarschuwend optieden,
verdaoht maakt en uit het verband stoot",
dan weet men ten volle waarop dit alles
slaat, hoo bitter de klacht is over de bo-
jegening, waaraan duidelijk aangewezon
personen bloot stonden.
En zoo heftig was in die dagen de strijd,
zoo persoonlijk waren de aanvallen op dr
Kuypor, dat De Standaard destijds sohroef
„De hoofdredacteur van De Nederlander
aoht dat hij in zijn bestrijding van Dr
Kuyper zakelijk is gebleven, en meent te
mogen verklaren„Tegen het karakter of
tegon den persoon van Dr Kuypor ia door
ons niet één enkel woord gezegd.'
Wat is dit anderB dan zelfmi leiding
Of is het niet karakter krenkend en
persoonlijk beloedigend, indien mon op de
publieke markt iemand toevoegt dat „h ij'
onwaarheid op onwaarheid
stapelt"; wanneer men zijn verande
ring van inzicht op een punt van Staats
beleid als „draaien" brandmerkt; en
hem ton aanhoore van de tegenpartijen
beschuldigt van „s n o e v e n."
Donken wij nu aan de jongste gebeur
tenissen in het distriet Ommen en ook aan
jiefgeen hetzelfde blad bij die gelegenheid
schreef en nog in zijn nommer van Maan
dag 11. schrjjft over „De Sneekscho lei
ding", dan is or alle reden tot verbazing
on ergernis.
Wat worden de Christelijk Historisohon
jn genoemd district geprezen, behalve na
tuurlijk zij die, evenals in 1905 in som
mige districten geschiedde, afvallig werden,
en ditmaal mr. De Meester steunden.
Wat valt De Nederlander de Christelijk
Historische Unie te Sneek aan omdat zij
de kiezers vrijliet en zioh volkomen
onverschillig toonde of dr, Kuypor
gekozen werd dan wel een liberaal. „Dat
deed er in hun oogen niet# toe."
Indien Sneek ware overgegaan aan de
liberalen, indien het Kabinet-Heemskork
daardoor ware verzwakt, dichter gebracht
bij zijn val, het had den Sneekschen leiders
koud gelaten."
Zoo luidt de jammerklacht.
De leiders hadden zich niet mogen ont
houden van goeden raad.
„Men kan niet vergeten aldus betzelfde
blad wat de candidaat op kerkelijk ge
bied heeft uitgericht, zegt men. Aangeno
men dat dr. Kuyper niets, hoegenaamd
niets verricht heeft, dat ten slotte ook aan
de Christelijke Kerk ten goede gekomon is,
volgt daar dan uit dat men evengoed
een liboraal kan stemmen of steunon als
een man als dr. Kuyper? IIoo kan men
dat verantwoorden, wanneer men bij voort
during predikt, dat men zich moot aan
gorden tegen oen partij, die niot of niet
genoegzaam rekent met den Christelijke))
grondslag onzer samenleving?"
Ziedaar de antithese weder in eore her
steld, nu door hot orgaan der Lohma-
niaansche partij.
Als men niet of niet genoegzaam rekent
mot don ohristelijken grondslag onzer
samonleving, d. w. z. altijd volgens de op
vatting der heeren van De Nederlander
wanneer men niet gelooft zooals zij en
jhr mr A. F. de Savornin Lohman dit
decreteerenals men den moed heeft een
liberaal, die evenzeer gelooft als zij, te
verkiezen boven dr Kuyper, omdat die libe
raal, naar men meent, op politiek gebied
groote en grootere verdiensten heeft, dan
is men niet godsdienstig, dan heeft men
geen zuiver geloofdan is men uitgeftooteD
van de partij.
Waarin verschilt deze stelling van die
welke in 1905 terecht met zoo'n ernst en
kracht ïb bestreden, omdat zij den strijd
onzuiver maakt en het land in twee doelen
verdeelde: geloovigen en paganisten
Hierop even te wijzenhet licht te doen
vallen op de inconsequente houding van
De Nederlander, was ons doel.
Maar hoofdzakeljjk willen wij de houding
van den afgevaardigde van Goes critiseeren
van hem die, door in Ommen dr Kuyper
te verdedigen, een gang naar Canossa
maakte.
Want zoo is het en niet andeis.
Terecht schreef De Vaderlanderhel
orgaan der Liberale Unie
De christen-staatsman Lohman staat to
ig voor ons, om ook maar één oogen-
blik te denken aan motieven van lageren
rang. Maar geplaatst voor de keuzeEene
christelijke regeering met Dr. Kuypor in
do Kamer en zijn ministerschap wellicht in
't verschiet, of een uiteonspat ten der coalitie
en do zekere ondergang der rechterzijde,
heeft hij, evenals in 1905, het hoofd gebogen
De tocht naar Nijverdal was'de gang naar
Canossa. En wat zal Dr. Kuyper zich vor-
knuffold hebben, dat hij, die zoogenaamd
in de Kanaalstraat te ver van het Binnen
hof woonde, om hem voortdurend over
regeeiingszaken te raadplegen, vanuit die
zelfde woning door zijn „christenvolk" den
heer Lohman naar Nijverdal zond. Anders
dan in Canossa, liet men hem niet aan de
deur staan, werd hij zelfs mot daverend
applaus begroet. Maar zal dit alles belet
hebben, dat hot voortdurend dezen staats
man te moede is geweest of Kuyper hem
aanzag met een „lodderoog"? Iu Njjvor-
dal heeft hot instinct van ons christenvolk
eeno besliste overwinning behaald op de
reflectie van den staatsman Lohman, wiens
anli-dcmocratische aanleg hem bjj alle
scherpzinnigheid dit instinct niet op zijne
rechte waarde heeft doen schatten."
Het zal wel gegaan zijn, zooals onze
llaagscho Torenwachter onlangs schreef
do aanhangers van dr Kuyper vorderden
dat men hem in de Kamer zou brengen
dat men ophield hom to bestrijden. En
deed men dit niet, in 1909 zou men daarvan
voor zich zelven de wrange vruchten plukken
Zonder do Calvinisten liepen do zeteb
dor christelijk bistorischen govoar.
D'.t alles valt niet te loochenendat alle-
heeft een dr De Visser begrepen, toen hij
onlangs zijne beschouwing schroef over dien
staatsman en over dr Kuypor, kennelijk met
hot doel hen beiden weer tot elkaar (e
Naar onze meening heeft do Goescbe
fgevaardigde, voorheen steeds een >nan uil
ééu stuk, nu echter zioh doen kennen van
eeno zwakke zjjde.
Hij was eonmaal fier en prat op zijno
zelfstandigheid.
Zijn onbuigzaamheid tegenover dr Kuyper
strekte hem tot eer.
Maar thans hoeft hij zich gebogen uil
partijberekoning, om politiek buccob te be
halen, mot het oog op de verkiezingen in
hot aanstaande jaar.
Hot ware, dunkt ons, boter geweest dal
hjj niet, ten koste van v.ich zolvon, in Oui-
mon de partijbelangen diende.
Voor hora zelven was zulk een optreden
overbodig.
In Goes zal in 1909 toch wol blijken
dat de Kuyper partij hem meer noodig
heeft dan hij baar.
Hij doed «lit in het belang van het
Ministerie-Heemskerk zal men ons tegemoet
Goed en wel, maar hij moest daarbij een
knieval doen voor dr. Knyper.
En te ontkennen valt het niet dat daar
door zijne fierheid en zjjn trots een gevoe-
ligen knak hebben gekregen in het oog
van zeer velen in den lande, onder wie niet
alleen eigen partijgenooten maar ook
velen die, al zjjn zij het niet mot hem eens,
hem steeds eeren om zijne bekwaamheid,
zijn kennis, zijn verdiensten als kamerlid,
en vooral omdat hij zich 3teeds toonde een
an van karakter.
Het gevaar moet wel dreigend zijn ge
weest, de tweespa't in de christelijk-histo-
rische gelederen wel groot dat jhr. mr. A
F. do Savornin Lohman tot zulk een stap
het belang van dr. Knyper overging.
Maar wat blijft er bjj zulk een politiek
to roemen op fierheid en op beginselvastheid
De firma D. Bjlle te Rotterdam doet
jr een voordeelige on' tot koopon uitlokkende
aanbieding.
Zjj valt voldoende in het oog.
Een enkele verwjjzing daarnaar achten wjj
dus voldoende.
Tegen 1 December is de heor A. Bodder jj,
kommies-deurwaarder alhier, benoemd tot
kommies-verificateur te Hansweert.
Door de keurmeesters van vee en vleesch
alhier is heden morgen afgekeurd driekwart
;0 van een varken, ingevoerd van
Serooskerke en voorzien van een goedkounngs
bewjja.
Na afkouring alhier word het vleesch her
keurd en ook voor de consumptie ongeschikt
verklaard.
Het varken was Ijjdende ge woest aan alge-
meeDe tuberculose.
Uit Vlissingen.
Wjj ontvingeh van de stoomvaartmaat
schappij Zeeland de uitgave van den roisgids
dier maatschappij voor den winterdienst 1908/9
ia de Engelsche en Duitsche taal.
Van die uitgaven, als mede van een beknopte
uitgave in de Nederlandsche taal, zjjn op aan
vraag steeds kosteloos exemplaren bjj de
Maatschappjj verkrjjgbnar,
Ten behoeve der stoomtram Vlissingen
Mrddelburg zjjn Dinsdag aldaar twee nieuwe
machines aaugekomen.
Hot overbrengen naar de remise was oorzaak
dat de tram, die te vjjf uur van Vlissingen
vertrok, eerst om 6.10 de reis naar Middolburg
kon voortzetten.
Omtrent den bouw van drie schepen voor
de Zeeland vult de N. Crt. hare mededeelingen
nog aan met deze dat, naar dc directie van
die Maatschappij te kennen gaf, zy liever te
doen zou hebben mot één Engelscho werf, ook
al omdat slechts twee der schepen dadeljjk
betaald konden worden, terwjjl zjj voor de
betaling van het derde eenigen tjjd krediet
vorlangde. Do Nederlandsche werven verklaar
den zich toen onmiddellijk bereid tot het ver-
leencn van zoodanig krediet, maar krogen van
het verdere verloop van het gesprek en van
lutor ontvangen mededeelingen zoor sterk den
indruk dat do Mjj. Zeeland hun voorstel niet
ernstige overweging wenscht te nemen
[laar commissarissen zouden o.a. bezwaar
maken tegen het vordcolen van het werk over
drie werven en or de voorkour aan geven om
de aanbieding te uccopteoren van één Engel
sche fabriek, die de drie vaartuigen in den
tjjd van ééa jaar wil bouwen.
Dit is dc stand van zaken op het oogenblik.
Do drie werven in ons land, die mot de
directie van de Zeeland in overleg tradon,
hadden vooraf gozumenljjk een commissie van
deskundigen benoemd die zich naar Schotland
begaf, teneinde zich door bezichtiging van on
proeftochten met verschillende vaartuigen
vertrouwd ie maken met de oischen, waaraan
de nieuwe postbooton moeten voldoen, en had
den daarna nog te Londen een bespreking met
professor Biles, een welbekend autoriteit op
dit gehiod.
Op de Dinsdagavond door do utdejling
Westkapolle van liet Groene Kruis ge
houden vergadering bleek dat in het afge-
loopcn jour ontvangen was f 149, wat met het
batig saldo van het vorig jaar, ad f 58,26», een
totaal uitmaakte van i' 207.26*.
De uitgaven beliepen f 134,14, er is alzoo een
batig saldo van f 73.12'. In het afgeloopen
jaar zjjn verstrekt 559 L, melk en 305 eieren.
Aangekocht werd voor f 36.25 aan materiaal,
waarvau gebruik gemaakt werd door 43 per
sonen.
liet aantal leden bedraagt nu 114.
Ia de Dinsdag te A x e 1 gehouden raad
zitting werd mot algomeene stemmen benoemd
tot onderwjjzer aan de o. 1. school de heer
D. van Maris te Driewegen. Met den benoemde
stonden op de voordracht de heeren J. O. P.
Jansen—Verplanke te Rilland en A. P. Neete-
son te Breskens.
Op voorstel van den heer J. J. de Fejjter
werden de volgende premiën van de jaar
markt geschrapt; die voor het grootste getal
paarden, hoornvee, schapen en varkens. Tot
keurmeesters werden benoemd de hoeren Adr.
van Hoeve P.z., Hyp. Verhelst en Lev. de
Putter J.z.
Omtrent het aangehouden verzoek van J.
van Doeselaar te Axel, om vergunning tot het
aanleggen van een straat op het >Plaatje",
deelde de voorzitter mede dat dit verzoek
schrift is ingetrokken.
Hierna werd do rooiljjn vastgesteld op de
weide van de wed. Noske, welke richting zal
worden genomen vanaf de Geref. Kork naar
de woning van P. Dielemun.
Toegestaan word een verzoek van de afd.
dot Zeeuwsche Landbouwroaatschappy om ge
bruik te mogen maken van het gymnastiek
lokaal der o. 1. s. on een van de Yereeniging
gediplomeerde oud-loerhngen van den
landbouwcursus Excelsior om een lokaal der
1. b. te mogen gebruiken tot het geven van
les in het landmeten met den ketting.
Vorder werd besloten adhaesie te verlecnen
aan het adres der Vereeniging van Burg. cn
Secret, in het voormalig vierde district van Zeeland,
aan de Provinciale Staten, om het daarheen
to leiden, dat door tusschenkomst van de pro
vincie of althans met hare medewerking een
verbinding tot stand komt tusschen -het Wes
telijk en het Oosteljjk dtol van Zeeuwseh-
Vlaanderen, zonder op Belgisch grondgebied
te komen.
Een voorstel van den heor P. Dekker, om
geen draaiorgels meer toe te laten, werd aan
genomen met 8 stemmen tegen 1 Btem. Tegen
was de heer A. E. C. Kruysse.
Afwjjzend werd beschikt op een verzook van
het bestuur der ziekenverzorging to Neuzen
om verbooging van subsidie en op eon van
ff. Butler om verhooging van jaarwedde als
klokkenist.
Het bedïag van den te heffen hoofdcljjken
omslag werd gewjjzigd en gebracht op een
maximum van f 20.000.
Natuurkundig «Je/.elscluip.
Do heer A. E. Rambaldo, luitenant te Wil
lemsoord, hield Maandagavond ten onzent oeno
voordracht over luchtvaart.
Achtereenvolgens liet spreker de revue pas-
seeren de vrjje en bestuurbaro ballon, de
vliegmachine, het onderzoek der hoogero lucht
lagen, do ballon fotografie en de luchtvaart in
oflB land.
De vrjje ballon is onderhovig aan de vol
gende wetten-.
lo elke ballon stjjgt 80 M. als zjjn gewicht
met '/no wordt verminderd
2o de hoogte van een bullun verandert 30 M
als de temp. 1' C varieert
3o de licbtgaskallon is veel gevooliger voor
andere invloeden dan do wateratolbullon.
Na oene historische ontwikkeliug van de
luchtvaart gegeven te hebben, behandelde
spreker de instrumenten, die meegenomen
worden, n.l. een zeirrogistreerenden barometer
en thermometer-, een psychrometer en een
instrument, dut aangeeft Of men daalt óf rjjst.
Als hootdbestanddftolon van de bestuurbaro
ballon en vliegmacbino werden genoemd do
stabiliteitsvlukken en de roer- cn voortbewe-
gingssohroeven.
Spreker eindigde met eeno beschouwing to
geven van het oudorzoek der hoogore lucht
lagen met loods-, kubol-bulJous en vliegers en
besprak het nut daarvan ten opzichte van
meteorologie en topogrufie.
Ten slotte wekte hjj het auditorium op tot
aansluiting bjj de Nederlandsche Vereeniging van
Luchtvaart.
ONDERWIJS.
Mej. J. M. de Keus, honoomd tot ondorwjj
zeros te lloedekenskerke, hoeft hare
benoeming niet aangenomen.
Verkoopingen, enz.
Heden werd aan bet gebouw van bot ge
westelijk bestuur te Middolburg aanbe
steed
Het onderhoud der bodemdiepte in de bui
tenhavens van het kanaal door Walcheren te
Vlissingen en te Veere, in de Wester- of
Koopmanshaven te Vlissingen en in de haven
te Breskens, gedurende de jaren 1999 tot en
1914. (Raming f 120.000 le perceel en f 45.000
2e perceel).
Voor het eerste perceel word ingeschreven
door den heer T. van Haaften te Zaltbomme
voor t 17.666 en voor het tweede door den
zelfden voor f 8245.
In massa werd ingeschreven door de heeren
K. Bos Azn, Overveen, f 150.740; U. A. van
Hattura, Sliedrecht, f 140,250; L. de Groot,
Brussel, f 133.000; A. F. Volker, Sliedrecht,
f 119.982, allen per zes jaar, en T. van Uaafteu,
Sliedrecht, f 24.888J. L. van Haaften, Slie
drecht, f 21.950; J. Kraajjeveld, Sliedrecht,
f 21.107, allen per jaar.
Een biljet was van onwaarde.
Te Aardenburg zjjn Dinsdag door
de vereenigiDg Welbegrepen Eigenbelang aan
besteed: 481.000 KG. superphoaphaat 14 o/o,
aannemer D. Scheele te Neuzen voor f 2.293
19.800 KG. euperphoiphaat 18 o/0, aannemers
Gebr. Grooaman te IJzendjjke voot f 3.26
»12.900 KG. Thomas phosphaat, aannemer G. H.
Blondeel te Aardenburg voor f2.27; 31.700 KG.
kaïniet voor f 2.15, 3800 KG. murwe ljjnkoek
voor 1' 10.70, 500 KG. grondnoten koek voor
I 11, aanneme s Wejjkman en Schippers to
Breskens; 4450 KG. lijnmeel, voor f9.79,aan
genomen door de Wed. Huddors teOedelemB;
4350 KG. katoen zaadmeol en 300 KG. maïs,
respectievelijk voor f 9.39 en f 8.10, aange
nomen door Frans Klaaysoh te Breskens.
De prjjzen zjjn per 100 KG.
Donderdag
Vrjjdag
Zaterdag
Zondag
Maandag
HOüGWATEB.
te V1 i i g e m.
22 Oct. vni.
23 nm.
24
25
11.56
12.30
VERKOOPINGEN EN VERPACHTINGEN
IN ZEELAND.
Datum. Plaats. Voorwerpon. Information.
22 Oct. Middelburg, Manufact., Notarial).
26 Middelburg, Djjk, overhoek. Ont.
en visscherjj, Registratie.
28 Middelburg, Inspan, Verhulst.
29 Middelburg, Huizen enz., Hosang.
Nisse, Olmen, Neervoort.
5 Nov. Middelburg, Huizen, Verhulst.
6 Oostkapelle, Beestiaalenz.,Hoaang.
6 Middelburg, Houtwaren, Verhuist.
11 Middelbnrg, Boomen, Hosang.
13 Middelburg, Hontwuren, Hosang,
16 Dec. Aagtekerke, Inspan, Hosang.
