I
TWEEDE BLAD
MIDDELBIIRGSCHE COURANT.
I
Maandag 19 October,
Middelburg 17 October.
Benoemingen enz.
LANDBOUW.
N« 247.
1 lil Jaargang.
VAN DB
1908.
*£andbouu)Aromek.
VAN ONZKN TASTEN MXDEWZRKXR.
Verslagen der Rykslandbonw-
proefstations.
n.
{Slot.)
Alvorens volgens belofte over te gaan tot
de bespreking van de analyses der voederatof-
fen, moeten wg nog een drietal mededeelingen
doen aangaande het onderzook naar het gehalte
van ineBtBtoffen.
Van een 8-tal monsterB ruwe Peru-guano,
door den directear persoonlijk genomen te
Antwerpen en te Gent, bleek hom, dat ineen
drietal daarvan geen urinezuur aanwezig was;
deze laatste waren dus zoogenaamde uitge
regende guano's, die waarscbgnlgk dienst zullon
moeten doen voor ^opgeloste oftewel verbeurde
guano. Wellicht hebben zg hun dienst al
Hoe ver het bedrog gaat, bleek te Klootinge,
waar door een handelaar uit Rotterdam,
jammer dat de naam van dion koopman er
niet bjjgevoegd is ammoniak-superphosphaat
verkocht is (7 X 9) voor den prjjs van f7,!
waarvan 6 monsters, bjj afnemers en bjj den
agent bleken te bevatten
0,3 X 0,8; 0,15 X 1.1} 0,1 X 0,4; 0,15X0,4;
0,2 X 1»0 en 0,15 X 0,5, terwjjl 2 monsters
■uperphosphoat ten prjjze van f 2,30 slechts
2 en 1,4 pot phosphorzuur oplosbaar in water
inhielden.
Het hoofdbestanddeel dezer meststoffen was
zand.
't Is voornamelijk de kleine man, die kunst
mest slechts bjj eenige kilogrammen in 't klein
opdoet, die door zulke onbeschaamde bedrie
gers misleid wordt.
De derde opmerking geldt het monsternemen
van ammoniak-superphoBphaat. ZooalB men
weet, wordt deze meststof samengesteld door
eene vermenging van zwavelzuren ammoniak
en snperphosphaat. De vermenging hiervan
moet zeer nauwgezet gesohieden, wil men een
mengsel bekomen, dat overal volmaakt hetzelfde,
dat volkomen homogeen is.
Ben gevolg van die menging is dat, wanneer
men een hoop van deze meststof heeft, welke uit
zuivere bestanddeelen is samengeteld, nl. 35%
zwavelzuren ammoniak van 20 o/0 6n 65 KG
superphosphant van 14 o/0l en deze beide
meststoffen niet allernauwkeurigst gemengd
zjjn, het geval zioh kan voordoen, dat alle
monsters van een zelfden hoop eene verschil
lende analyse leveren. Komen er in een mpn-
stor wat veel onverdeelde korrels zwavelzure
ammoniak, dan is het stikstofgehalte hoog en
is er gevaar, dat het phosphorzuur gehalte te
laag ishet omgekeerde kan ook plaats heb
ben. Geeft een te laag gehalte van het eerste
monster aanleiding tot heranalyse, dan is het
zeor goed mogelijk, dat de ontleding van het
tweede monster geheel andere cgters geeft.
Heide ontledingon zgn juist, maar de menging
deugt niet.
Dit in aanmerking genomen, zouden wjj den
landbouwers willen aanraden, voortaan geen
ammoniak-superphosphaat aan te koopen maar
zwavelzuren ammoniak en suporphosphaat 14
of 18 o/0. Nemen zjj dan van de eerste mest
stof 35, van de tweede 65, van de derde 50
KG dan hebben zg door menging van 1 met
2 100 KG, door menging van 1 en 3 85 KG,
juist wat zg begeeren en laat hierbjj de men
ging nog iets te wenschen over, zeker is het,
dat do vrucht niet te kort zal komen. Ook
sou men zonder menging beide meststoffen in
2-maal kunnen strooien in verhouding van
7 en 13 of van "7 en 10.
ThanB eenige opmerkingen over de voeder-
stoffen, die te Goes onderzocht zjjn.
Bg ljjnkoek en ljjnmeel wordt eene zuiver
heid geëischt van 91%.
Bjj 81 onderzochte monsters was de zuiver
heid niet voldoende bjj 54 daarvan liep zjj
naar beneden van 92 tot 80, 6 waren lager dan
80o/o, De onzuiverheid van deze 60 monsters
wus hoofdzakelijk toe te schrjjven aan onzuiver
heid, die in het Ijjnzaad voorkomt, het zaad was
dus voor de verdere bewerking niet voldoende
schoongemaakt. Erger was het geBteld met de
21 overige monsters. In 9 daarvan werden in
groote hoeveelheid tarwebrandsporen gevonden,
4 waren vermengd met grondnotenschillen,
verder werden nog gevonden cacaosohillen,
rjjstdoppen, koffiedoppen, zand en mg ten.
Ken monster bestond uit Amerikaansch ljjn
meel, vermengd met vrjj veel erwtenmeel,
rogge en maïs.
Katoenzaadmeel was over 't algemeen goed,
Blechts een viertal monsters bevatten te vehl
haren en baststukjeB zjj waren bljjkbaar niet
dubbel gezeefd,
Aangaande de rjjstdoppen lezen wjj in het
verslag het volgende, dat ieder veehouder wel
goed in het geheugen mag prenten.
«Rjjstdoppen 'bevatten hoegenaamd g
voederwaardo."
«In het darmkanaal vormen ze een noode-
loozen ballast, die nadeelig werkt op de spjjs
vertering."
Let nu op de volgende analyses:
Monster 5607. Rjjstmeelhoofdzakelijk rjjst
doppen met veel zand.
Monster 4634. Melassevoedermelasse,
rjjstdoppen.
Monster 5434. Veekoek 40o/o rjjstdoppen
400/o melasse, 20% gerst en tarwe.
Tegen zoogenaamde mengvoeders, voeders,
die uit allerlei stoffen zijn samengesteld, kan
nooit genoeg gewaarschuwd worden, omdat
men niet weet, wat onder voldoende zuiverheid
van een mengvoeder verstaan moet worden.
Wil men mengvooders gebruiken, dat men
dan zelf menge.
Het gemiddelde gehalte van 1026 monsters
suikerbieten bedroeg 16.7
Nog werd onderzocht een monstor poeder gm
zoet te karnen, ingezonden door den Landbouw-
consulent voor Goeroe en Overflakkee, dat per
doosje verkocht werd voor f 10, doch na lang
loven en bieden ook wel eens wat minder ge
laten werd.
Het poeder bevatte 96 pot keukenzoutj' 1 pet
natriumphosphaat en 3 pet vocht.
De waarde daarvan bedroeg zoo ongeveer
10 ct.
Aan het proefstation to Maastricht werden
door monstorneming gecontroleerd ongeveer
2 millioen KG krachtvoederstoffen680.000
KG, d.i. ongeveer 27 pet, voldeden niet aan
de garantie.
Van den zuivelconsulent voor Limburg waren
ter ontleding ontvangen een tweetal mon
sters kal- ertneel. Het eene kostte f 24, het
andere f20 per 100 KG.
Het eerste was samengesteld als volgtaard
appelmeel 48,2, krjjt 29,7, vocht 13,4 en zand
8,7 pet, met een weinig anjjszaad als genr-
gevende stof.
Het tweede bestond uitaardappel- en maïs
zetmeel 56,6, pjjpaarde 31,7 en vocht 11.7 pet.
Beide voedsels zullen, met dat krjjt en die
pjjpaarde, den kalvers wel zwaar in de maag
gelegen hebben.
Een monster kortmeel bleek grootendeels te
bestaan uit rjjstdoppen met veel brandsporen
en een geringe hoeveelheid tarwezemelen.Pro3it
Te Wageningen werden onder 49 monsters
rjjstvoedermeel slechts 10 voldoende zuiver
bevonden. Deze monsters werden genomen
door het Rjjkslandbouwproefstation. omdat uit
de omstreken van Wagoningen slechts weinig
monsterB werden ingezonden en men de zui
verheid van 't geen daar in den handol werd
gebracht, wantrouwde.
Het proefstation te Hoorn gewaagt van een
monster Chili-salpeter met 1,2 stikstof,
terwjjl de directeur mededeelt, dat hjj in de
gelegenheid is geweest een fabriek te zien van
mélanges, mengvoeders, waar hjj zich kon over
tuigen, dat er aan het dooreenmengen van den
rommel, als kofliedoppen, rjjatdoppen enz., die
daar met scheepsladingen aanwezig waren, met
goode moeten, zorgen worden besteed, die
inderdaad een betere zaak waardig moeten
worden genoemd.
Dit fabrikaat schoen hoofdzakelijk bestemd
te zjjn voor provincies buiten Noordholland
en voor het buitenland.
Hiermede eindigen wjj ons overzicht.
Al deden wjj dan ook hier en daar slechts
een greep, wjj twjjfelen niet of het zal onzen
lezers volkomen duideljjk zjjn geworden, dat
de opzettelijke bedriegerjj nog niet geheel en
al geweken is en dat men daarom niets mag
aankoopen dan onder behoorlgke garantie van
gehalte en echtheid. Al heeft men zelf te
doen met een eerljjk koopman, men weet
niet, van wien deze zjjne waren trekt, en door
ran hem garantie te verlangen, is hjj genood
zaakt denzelfden eisch te stellen aan zgn
leverancier.
Wanneer de gebruiker, de consument, zich
niet laat verleiden door schijnbare goedkoopte,
maar schriftelijke waarborgen vraagt, moer er
tot zjjn groot voordeel een einde komen aan
de knoeiergen, die, wjj zagen het uit de me-
dedeeling van den direoteur van Hoorn, zelfs
briekmatig gedreven worden.
Elk wachte lich dus voor Bchade I
VRAGENBUS.
Waarom moet katoenzaadmeol dubbel
zeeid zjjn
Het antwoord op deze vraag is feiteljjk
reeds gegeven in ons overzicht van de ver
slagen der proefstations.
Wanneer het niet dubbel gezeefd is, bljjven
daarin te veel haren en te veel baststukjes.
Goes spreekt zelfs van oon monster, dat meer
dan 13 o/o baststukjes bovatte.
Stelt men bjj den aankoop dien eisch niet,
dan heeit men geen recht van klagen, wan
neer het katoenzaadmeel te veel van die on
zuiverheden bevat, welke overigens hoege
naamd niets te maken hebben met vervalsching.
Vrouwenkiesrecht.
Vrjjdagavond waren belangstellenden h i e i
ter stede weder in de gelegenheid de nood
zakelijkheid van het vrouwenkiesrecht te
hooren bepleiten, nu in de bovenzaal van de
sociëteit de Vergenoeging, waar als spreekster
optrad mevrouw dr Aletta Jacobs, van Am-
De vergadering, die uitgeschreven was door
de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht, was door
ongeveer 250 personen, grootendeels dames,
bezocht.
Als leidster trad, in de plaats van mevrouw
W. Clifford Cocq van Breugel-Roolofs, die
verhinderd was, op mevrouw Mart. Kramers
van Rotterdam, secretaresse van den Wereld
bond voor Vrouwenkiesrecht.
Na eene korte inleiding door mevrouw
Kramers, nam mevrouw dr Jacobs het woord,
die haar betoog aanving met te wjjzen op den
grooten vooruitgang die de beweging voor vrou
wenkiesrecht ook in ons land heeft gemaakt-
Telde de Vereeniging verleden jaar 2500 ledeD,
nn is dat getal geklommen tot 5000.
Ook in het buitenland, in geheel de be
schaafde wereld, heeft de beweging groote
vorderingen gemaakt; in enkele staten is het
kiesrecht voor vrouwen reeds ingevoerd en
heeft het in alle opzichten voldaan, wat ten dui
delijkste bleek op het in 1907 te Amsterdam
gehouden congres van den Wereldbol
Vrouwenkiesrecht, waar door de afgevaardigden
mededeelingen dienaangaande werden gedaan.
Spreekster trad in een uitvoerig beschou
wing omtrent het medegedeelde op het Congres.
Wat ons land betreft, ook daar is vooruit
gang te bespeuren, alhoowel het vrouwenkies
recht nog niet ingevoerd is. Toch is de be
langstelling voor het vraagstuk verhoogd, waar
door het einde van dan weg, dien de voorstanders
van het vrouwenkiesrecht moeten afleggon,
reeds in hot verschiet is.
Toen in 1907 het kabinet-De Meester de ge
legenheid wilde openen tot invoering van het
vrouwenkiesrecht,worden ook de andere partjjen
wakker, en verklaarden zjj zich nader omtrent
hun standpunt tégenover deze kwestie dan tot
op dat tgdstip het geval was geweest. Alle
linksche politieke partjjen verklaren zich voor
het beginsel van vrouwenkiesrecht, de een met
meer of minder beperkende bepalingen dan de
andere, terwjjl ook de christeljjke partgen vele
aanhangers van het vrouwenkiesreoht tellen. Op
meergenoemd congres is dan ook een gansche
dag gowjjd aan de bespreking van het recht,
gezien van af een christelgkatandpunt.
Mevrouw Jacobs stelde de vraag: waarom
ia verandering ten gunBte van de vrouw
noodig
Hot antwoord daarop luidde
le. Omdat do toestanden in de maatschappjj
in do laatste jaren zoodanig vorunderd zjjn
dat hot noodig is in het belang van de ge
meenschap dat de vrouw het recht van mede
zeggenschap verkrjjgt.
2e. Door de meerdere en grootere geosteljjke
ontwikkeling van do vrouw.
3e Wjjl do uitbreiding van de werkzaam
heden der regeering het voor alle vrouwen
noodig maken dat ook zg het recht van mede
spreken hebben.
De motiveering van deze drie stellingen be
hoeven wjj niet uitvoerig weer te geven, daar
deze reeds uitgebreid is medegedeeld in het
verslag dor lezing van den heer Njjpels over
hetzelfde onderwerp, Woensdagavond gehouden
men zie ons nummer van Donderdagavond.
In hoofdzaak stemden mevrouw Jacobs
en genoemde hoer met elkaar overeen.
Mevr. Jacobs trok uit de verdediging van
bovengenoemde stollingen de conclusie dat het
vrouwenkiesrecht noodig is niet alleen in het
belang van de vrouw, maar ook in dat van de
gemeenschap. Do vermeerdering van zorgen in
de huishonding van den Staat eischt, dat ook
de vrouw medezeggenschap verkrjjgt. De vrou
wen zullen dan kunnen medehelpen de maat
schappjj te zuiveren van de kwalen, die haar
ondermjjnen, en te trachten het zedeljjk peil
te verhoogen.
Nadat de spreekster geëindigd had, vrerd een
kleine pauze gehouden, waarin gelegenheid
as zich op te geven als lid der Vereeniging.
Na afloop daarvan beantwoordde mevrouw
Jacobs enkele vragen hoofdzakeljjk betreffende
het verschil tusschen de Vereeniging en den
Bond voor Vrouwenkiesrecht.
Naar de meening van spreekster bestaan er
geen principieele verschillen. De bewering van
den Bond dat de Voreoniging niet gematigd
optrad, werd tegengesproken. Ook ontkendo
mevrouw Jacobs dat de Vereeniging bare leden
in hun politieke overtuiging niet vrjj laat.
Wel ia eens bjj een verkiezing te Amsterdam
door de afdeeling aldaar besloten de candi
dates die voorstanders van het vrouwenkies
recht waron, te steunen, maar men heeft inge
zien dat deze manier van propagandeeren tot
misverstand aanleiding geeft en is daarmede
nu geheel opgehouden.
Op een desbetreffendo vraag antwoordde
mevronw Jacobs, dat de manneljjke leden niet
dezelfde rechten hebben als de vrouweljjke leden;
zjj mogen ook geen deel van het bestuur uit
maken. Deze regeling is gemaakt, om de
vrouwen te noodzaken zelf het bestuur op
zich te nemen, teneinde zich ook daardoor te
bekwamen voor de taak, die bjj de invoering
van het kiesrecht voor haar kan bestemd zgn
Ia de eerst volgende jaarvergadering van
de Vereeniging zal evenwol een voorstel ge-
daan worden, strekkende aan de mannen
dezelfde rechten te geven als aan de vrouwen.
Als debater trad op de hoer nr. G. W. San-
nes, die het vraagstuk van een sociaal
democratisch Btandpunt beschouwde.
Debater, die zich voorstander van het alge
meen vrouwenkiesrecht verklaarde, vroeg aan
mevrouw 'Jacobs hoe zg over de uitvoering
van dat kiesrecht dacht.
De grondtoon van uw betoog is, zeide
hg, dat do belangen van de vrouw niet
naar behooren worden behartigd, zoodat ver
andering noodig is. Maar bjj de uitvoering
van vrouwenkiesrecht kunt u voor deze vraag
komen te Btaanwat moet gedaan worden",
wanneer slechts aan een deel der vrouwen het
kiesrecht wordt toegekend. Zal men dan dat
deel niet moeten weigeren en algemeen kies
recht eischen
Naar de meening van debater zal men aan
nemen wat te krjjgon is, daar de spreekster
van den avond, al is het niet rechtstreeks
verklaard, voor het beperkt vrouwenkiesrecht is.
In het betoog van mevrouw Jacobs is er niet
op gewezen dat er een klasse-verschil bestaat.
Bjj de invoering van het beperkt kiesrecht zal
dat nog grooter worden en de strjjd heviger.
Wanneer wjj dus komen tot hot beperkte
vrouwenkiesrecht zoolang het algemeen kies
recht niet bestaat, zal dat zgn versterking van
het conservatisme. Men gaat dan een stap
aohteruit, in plaats van vooruit.
Het verwonderde den heer Sannes dat de prak-
tjjk niet voldoet aan het gesprokene, waaruit hg
de conclusie trok, dat de beweging voor het
vrouwenkiesrecht, zooals die door de Veree
niging gevoerd wordt, niet kan voldoen
de eischen van de vooruitgang. Wanneer de
Vereeniging de consequenties wil trekken
van al hetgeen zjj aanvoert, dan moet het
algemeen vrouwenkiesrecht worden geëischt en
mag men zich niet tevreden stellen met een deel.
Na nog gezegd te hebben dat een minder
gematigd optreden der vrouwen bjj spreker
geen bezwaar zou hebben gevonden, eindigdo
hg met als zgn overtuiging uit te spreken,
dat ieder die het algemeen kiesrecht, zoo vcor
mannen als vrouwen, wil zich niet bg de
Vereeniging zal kunnen aansluiten.
Movr. Jacobs liet in haar antwoord, wat
betreft de invoering van het algemeen of be
perkt vrouwenkiesrecht, uitkomen dat hoofd-
zakelgk hot streven is om bg de stembus het
sekse-verschil opgeruimd te krggen. Dat stro-
ven is ook uitgedrukt in een resolutie, op het
congres aangenomen.
Aan het einde van de vergadering werd een
afdeeling van de Vereeniging opgericht met
aanvankelgk 37 leden.
Het voorloopig bestuur bestaat uit de dames
mevr. Wiener, preB., mevr. Van Leeuwen, vice-
preB., mej. Bakker, le secretaresse, mej. Jacob-
son, 2e idem, en mevr. Van de Hamme, van
Veere, penningmeesteresse.
In het vorslag dor voordracht van den heer
G. Ngpels schreven wg dat, volgens zeggen
van dien spreker, ter rechterzjjde de antirevo
lutionairen eveneens voor vrouwenkiesrecht
zgn. Dit is, naar hg ons verzoekt te melden,
door hem niet beweerd wél dat in de partgen
ter rechterzjjde voorstanders van dit kiesrecht
zgn maar als uitzonderingen.
Bg kon. besluit zgn bonoomd
tot directeur van het hnis van bewaring te
Arnhem J. E. Jal ink, thans directeur van het
huis van bewaring te Haarlem, en in diens
plaats J. E. Groeve, thans adjunct-directeur
2den rang in de strafgevangenis aldaar
tot commies bg het Dep. van Waterstaat R.
A. Verwey c.i., to Scheveningen.
E°nige doctoren in de rechts- of in de
staatswetenschap kunnen ter beschikking van
don gouverneur-generaal'van Ned.-Indië wor
den gesteld ton einde daar te lande geplaatst
te worden bg den bureaudienBt, daaronder
begrepen de dienst ter griffie van het Hoog
Gerechtshof en van EuropeeBche of inlandsche
reehtbanken.
Nadere bg zonderheden geeft de St. Crt van
heden.
KERKNIEUWS.
Da verkiezing van den heer P. J. Mole
naar te Middelburg tot predikant bg de
Ned. Herv. gemeente te 'sGravenhago ge
schiedde bg derde stemming, waarbg ds Mo
lenaar, aanbevolen door Geloof en Liefde, 106
stemmen verkreeg, terwjjl 105 stemmen waren
uitgebracht op dr G. Oorthnys te Leiden,
candidaat van Evangelie en Belijdenis. Er waren
bg de herstemming 211 stemmen uitgebracht.
Vrgdag hield de landbouwvereeniging
Koudekerks te Koudekerke eene vergade
ring, die door 40 leden werd bjjgewoond.
Met het oog op een op to richten boeren
leenbank werd besloten een deskundige als
spreker uit te noodigen.
Tot deelname aan den aanstaanden snoei-
cursus hebben zich elf personen aangemeld.
Een voorstel van enkele leden om do
leveringen voor de Vereeniging voortaan, in
plaats van te Middelburg, te Koudekerke te
doen plaats hebben, werd met groote meer
derheid van stemmen verworpen.
INGEZONDEN STUKKEN.
Ingezonden stukkenwordeninaeengevalteruggezondin.
Zondag
Dinsdag
auUttWATEB.
te V1 i i n g e
18 Oct. vn
19
7.26
8.59
10.19
Eene nadere mededeeling.
Mgnheer de redacteur,
Naar aanleiding van het redactioneole on
derschrift onder mgn laatste stukje zjj het
mg ^vergund op te merken, dat de bewuste sin
uit het Raadsverslag niet wordt aangevallen
om hetgeen er in staat, maar om hetgeen er
niet instaat, maar er onafscheidelgk bg behoort,
wil de waarheid niet in het gedrang komen.
Hier doet zich nl. precies hetzelfde geval voor
als bg het citeeren van slechts een ge
deelte van iemands woorden, buiten het
verband om, eene mothodo die in de politiek
terecht door alle partgen ten zeerste gelaakt
wordt.
Leest men den zin i »De beraadslaging over
het voorstel van B. en W. tot verhooging dor
plaatselgke opcenten op de personeele belasting
werd naar een geheime vergadering verwezen",
zonderméór, dan moet men den indruk
krggen, dat de geheele zaak in geheime
verg. werd behandeld, en dus ook het besluit
daarin genomen, al was het maar alleen, omdat
gewoonlgk het besluit niet voorafgaat, maat
volgt op de beraadslaging 1 Op grond daarvan
acht ik (en velon met mg) een rectificatie zeer
noodzakelgk.
Met dank voor de plaatsing,
L. J. VAN VOORTHÜIJSEN.
Burgemeester van Domburg.
Domburg, 15 Oct,, 08.
Een Inlichting.
Geachte redacteur 1
In het nommer van Dinsdag van uw blad
lazen wg een schrgven van het bestuur der
M. V. V. Victoria waarvan sub 4 luidde
«Dat Victoria op den wedstrgd van 20 Sept.
jl. een Concordia-speler en een Volharding-
speler in baar elftal bad opgenomen, is ook
van alle waarheid ontbloot, want de eerste
heeft reeds een halfjaar geleden verklaard bg
den aanvang van het seizoen lid te willen
worden van Victoria."
Hiertegen slechts dit:
Dat deze Concordta-speler een half jaar be
praat iB geworden om lid te worden van
Victoria, is een uiting van hem zelf.
Dat er door leden van Victoria gezegd is
«Kom toeh bg ons en je komt vaat in het
eerste elftal. Bg onB is het grasveld, maar bjj
uw vereeniging is het maar het Molenwater."
Bg dit laatste vergeet Victoria dat ze er
zelf 3 jaar heeft gespeeld en dat de Con-
cordia nog geen jaar bestaat.
dankende, mgnheer de redacteur voor de
verleende plaatsruimte.
Het Bestuur van Concordia,
I nK
