MIDDELRllRGSClIE COURANT.
N°. 213
1908
Vrijdag
11 September.
Miödel&org 10 September,
IN HET NAASTE VERSCHIET.
Benoemingen enz.
Uil Staa en Provincie.
lettérln 'eFTkunst.
VerscRilIende Berichten.
lol Jaargang.
Deze courant verschijnt dagelyk», met uitzondering van Zon- en Eeeitdagen,
Pryi per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alhier en tel. -weerbericht van het K. N. Met. lnstit. te Bilt.
10 Sept. 8 n.vm 56 gr., 12 u. 64 gr., av.4 u 61 gr. Hoogste barom. «tand 765 4 te Co una,
laagste 741.1 te Skudesnaea.-Verwachting tot den avond van 11 Sept. matige tot krachtige,
later afnemonde N.W. tot W. wind, verand. bewolking, aanvank. nog buiig en dezelfde temperat.
Advertentiön: 20 cent per regel. By abonnement veel lagen Geboorte-, dood- ai
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 osat. Bsclamas 40 oent per regel. Groote letters naar de plaats, die xy iaaemta.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffende
Handel, Nfiverheid en Geldwesen, is gerechtigd het Algeiaeeo Advertentle-Bnreaa A. DU LA
HAK As., N.S. Vt*«srbcrgw®l 366, Arasterdam.
Nog slechts enkele dagen en de politieke
voorstelling neemt in Don Haag weer een
aanvang.
Do beide Kamers komen op nieuw bijoon,
eerst gezamenlijk om do openingsrede aan
te hooron, ditmaal bij afwezigheid der
Koningin uit te spreken door don Minister
president, daarna weer ieder zich wijdend
aan hare werkzaamheden.
Met meor dan groote belangstelling wordt
die rede te gemoot gezien.
Toen den lOon Maart het Kabinet-Heems
kerk, door De Standaard „nu eenmaal abnor
maal in het karakter van zijn optreden"
genoemd, bij monde van zijn premier zich
aan de Tweede Kamer voorstelde, word er-
heel wat beloofdvool zelfs wat onmogelijk
nog te vervullen was
Hot is dan ook geblekon dat van al
het toegezegde, op zich zelf hoogst nattig,
weinig nog in vasten vorm is gegoton.
In de te wachten rode zal oen en ander
wel worden herhaald, aangevuld door meer
dere toezeggingen.
Maar ook omtrent zijn algemeone poli
tieke richting zal hot Kabinet zich zeker
spoedig, misschien ook wol Dinsdag 15 dezer,
duidelijker vorklaren dan bij zija eerste
optreden voor do volksvertegenwoordiging.
Toen woes het, zoo schreven wij destijds,
in de richting: „rechts voorallinks zooveel
het kan."
Welken koers zal het nu aanwijzen?
Typisch als hot orgaan van dr. ICuypor
steeds is, schreef hot over negen planken,
best wagenschot, waarvan een schrijnwerker
een Kabinet in elkaar zot. Hem. is oen
Kabinet besteld dat niet in het oog mag
loopon, en hij koert don dof overschilderden
kant van do planken naar buiten.
Maar na oen goed janr gebruik, bevalt
dat doffe in de deuren en in do zijkauten
niet meer, en dezelfde 6chrjjnworkor krijgt
last het Kabinet eens andersom in elkaar
te zetten. Na het sprekende wagenschot
naar "buiten en den overschilderden kant
naar binnen.
Is daarvoor nu de tijd gekomen vragen
wij.
„Noch de personen, noch losso ideeën,
maar alleen een slipt geformuleerd rogee-
ringsprogram maakt een Kabine t."
Zoo schreef in hetzelfde betoog de groote
man in do dagen dat men hem miskonde
en zoo'n grievend leed veroorzaakte.
Zal men nu aan dion eisch voldoen
Het is te wenschen, dat hot Ministerie-
Heemskerk duidelijk en onomw-onden zich
verklare, niet alleen om te voldoen aan dien
eisch, want wij betwijfelen of bij wel her
haald zal worden nu hot blijkbaar tussohen de
hoofdmannen van hot Kabinet en den groo-
ten leider weer alles pais en vrede is, maar
ter wille der bevordering van oen zuivere
atmosfeer in de politieke wereld.
Wij hebben daaraan dringomle behoefte
met hot oog op de algomoene verkiezingen
die in 1909 moeten plaats vinden en waar
bij de k:ezers zullen moeten uitspraak doen
over de politieke personen die in de laatste
rior jaron oen hoofdrol speelden.
Er is in dien tijd heel wat gebeurd dat
naar het oordeel der vrijzinnigen den toets
van een onpartijdige critiek niet kan
doorstaan on naar hunne meening niet tot
eer verstrekt van hen die daaraan mee
deden.
Wij donken slechts aan hetgeen gebeurd
is mot don Minister van Oorlog Staal en
aan de ongemotiveerdo on onbillijke beje
gening, die hot Ministerio-De Moester
heeft ondergaan.
Mot dit allö3 zil in hot volgend ja.ir
rekening gehouden mos ton worden daar
over zullen de kiezers han oordeel moeten
uitspreken.
Maar tevens zal dan ook een goed om
lijnd program do gelijkgezinde vrijzinnige
kiezers tot elkaar moeten brengen i
gemeenschappelijk ten strijde te trekken,
Wat dit bevatten moet
Het valt niet moeilijk te zeggen.
Op zulk een program plaatse men een
opwekking om te strijden tegen don reac-
tionnairen geest die thans heorscht, vooral
op militair gebied, en dio verzwaring van
lasten, zoowel porsoonljjke als financieele,
met zich brengt zonder 's'ands weerbaar
heid te versterken.
Dit moet den kiezers voorgehouden wor-
don, en hun diont de vraag to worden
of zjj daarmee genoegen nemen
dan wel of zij met alle macht daartegen zich
willen verzetten on aandringen op eene
horvorming van ons defensie-wezen, zoodat
onze weerbaarheid althans iets zal kunnen
boteekenen, rekening wordt gehouden met
de gronzen van onze financieole draagkracht
en een billijker verdooling der persoonlijke
laBten wordt verkregen dan thans bestaat.
Verder dienen andere eischcn gesteld to
worden, waarbij die voor eono betere rege
ling van ons belastingstelsel zich wol bovenal
mag doen hooron.
Onze schatkist verkeert in treurigen
toestand, afgescheiden nog van do kwestie
dat zij niet meer voldoen kan aan de drin
gende oischen welke daaraan worden gesteld
Onze tegenwoordige beheerder daarvan
heeft andere neigingen dan wij, vrijzinnigen.
Protectionistisch in zijn opvattingen als hij
is, zijn wij niet zeker dat hij ons niet heen-
stuurt in de richting van beschermende
rechten.
Allicht zal ons de oponingsrode in dozen
oen en ander openbaron.
Maar wat bovenal als leuze ons moot
samenbinden,is de eisch betreffende algemeen
kiesrecht en grondwetsherziening om dat te
verwerven.
Hot tegenwoordig Kabinet is daarvoor
niet te vinden en, jammer genoeg, is het
«laardoor don conservatieven welgovallig.
Maar dit prikkolo des te meer allo vrij
zinnigen om bjj de stemmingen in Juni n.
aan die leuze kracht bij te zetton.
Een belangrijk politiek jaar wacht ons
das.
Aan de voorbereiding voor die staatkun
dige verkiezingen moeten vooral allo krach
ten gewijd.
Mot grooten ijver dient men weer, even
als in 1905, te werken en niet het minst
in Zeeland het terrein te verkennen en al
doen wat men kan om weer voordeel
te behalen.
De kansen staan alles behalve slecht.
liet komt slechts aan op den wil om te
zegepralen.
En in de Zeeuwsche districten bleven de
vrijzinnigen daarin nooit ten achter.
Dat zich voorbereiden, dat zich wijden
n wat in het naaste verschiet dringende
plicht voor de vrijzinnigen zal zijn, is ook
noodzakelijk omdat do clericalen in ons
land ditmaal in beter conditie zijn dan
in 1905.
Do antithese poliiiek heeft men laten
varen.
Hot kabinet-Heemskerk draagt een kal
mer, oen minder iriteerend, enn minder
-trjjdlastig karakter dan bot Ministerie-
Knyper destijds.
Nu men don premier, die menigen vriend
der Nodorduitsch Hervormde kerk een gru
wel, en mannen als jhr mr De Savornin
Lobman en Fabins een ergernis was, op
den achtergrond heeft gedrongen, nu is cr
bij do rechterzijde moor kans op eonhcid
ondprling.
Do volgelingen van dr Kuyper zullen
wol, willen zij hun invloed niet geheel ver
spelen, gedwongen zijn aan het huidige
kabinet hun steun te verleenen, al stuit het
jolig christendom, dat thans nan de orde
van den dag is, bun nog zoo zeer tegen de
borst en al zijn zij nog zoo gebelgd over
het onrecht, hun leider aangedaan.
Zoo zal de coalitie blijven leven.
En zoor juist teekoudo dr Bronsveld den
toestand toen hij schreef
„Do Roomsch Katholieken weten wel dut
bij do stembus de eenheid hersteld zal zijn,
en dr Do Visser mot hun hulp zal trachten
herkozen to worden en met de antirevolu-
tionnairen zal ageeron tegen alle3 wat libe
raal is. Wij maken ons dienaangaande geen
illusie meer. In Juiii 1909 zullen Standaard,
Nederlander en Residentiebode den „Chris
telijke n" mantel omslaan en wij voor
zien dat zij de meerderheid zullen hebben."
De rechterzijdes zal das bij don strijd in
1909 Diets van haar macht, van haar
kracht, van haar gevaar voor de vrijzinnige
zaak verloren hebben.
En men vergete bovendien niet dat er
nog zooveel halfslachtigen zijn die, zooals
V. D. nog onlangs opmerkte, door hot schijn
baar kalm karakter van dit Ministerie in slaap
worden gesust en meenen dat het niet zoo
gevaarlijk is. Zij loopon allicht over naar
de Rechterzijde.
Hen wakker schuddon, hen onder hef
>g brengen dat zij dwalen, dat nog meer
dan in 1905 do linkerzjjde op haar hoede
moot zijn, is daarom dringend noodig.
„De oud-liberalen"- zoo schreef de
heer C. K. Elout onlangs in De Tijdspie
gel „de oud-liberalen, staande voor do
keuzo tu8schen het hervatten van den libe
ralen opmarscli voorwaarts of het naderen
tot do Christolijk-historiselion, schjjnen eer
naar 't laatste dan naar het ernfe te neigen,
of althans meer voor dat laatste zich go-
schikt te hebben gemaakt."
Dit valt niet te ontkennen.
Trouwens, wat zouden wij, democraton,
aun hulp hebben van zulke mannen die toch
in hoofdzaken tegenover ons staan 1
Op dat alles dienen wij bedacht to zijn.
In het volgend jaar zal het er om Bpan-
nonde coalitie weer in oere, saam
verbonden mot de conservatieven.
Daartegenover kannen alleen de voor
uitstrevende partijen, al, zij krachtig aan
eengesloten zijn, met goed gevolg optreden.
Te meer reden dus voor de opwekking
n, met hot oog op de naaste toekomst,
,n ijver on toewijding te doen blijken,
in don geest zooals wij hiervoron aangaven.
Nederland en Venezuela.
VolgenB do Daily Mail wordt in officieels
kringen te London do overtuiging sterker dat
do Engelsclie, Fransehe eu Amorikaansche re-
goeringen binnenkort stappen zullen doen om
do Venezolaansche regeoring in te prenten,
dat hot nooJig is overeenkomsten te eerbie
digen. Naar de Londensche correspondent van
do Birmingham Daily Post gelooft, zjjn er op
stuk tusschen Washington, Londen en
Parjjs reeds nota's gewisseld. Waarachjjnljjk
zal de Noderlandsche regoering, in verband
mot de ervaring van do laatste weken, doelen
in wat de grootero mogendheden misschien te
Caracas gaan doen. In elk geval staat het
vast, dat men spoedig e.en besluit zal nemen
over wat men doen zal.
President Cipriano Castro heeft, zoo schrjjft
De Wekker van 22 Aug., zjjn ex-consul te Wil
lemstad, den heer Roberto Lopez, benoemd tot
administrateur der douane van La Vela de
Coro, welke betrekking hjj bereids moet heb
ben aanvaard. Zoo ziet men dat genoemd
staatshoofd, tegen ieders verwachting in, den
man beloont, die, zooals landzaten en vreem
den hier weten en kunnen verklaren, de waar
heid heeft geschonden in zjjn rapport aan zjjn
chef over do verwjjzmg van Venezolaansche
schepen naar de quarantaine, welk logen-
achtig rapport zooveel kwaad gesticht heeft,
over do gebeurtenissen te Willemstad op
25 en 26 Juli 11. enz. enz. Wie weet echter,
hoe Bpoedig de heer Lopez, die reeds vroeger
overhoop had gelegen met zjjn chef, de bonnes
g.accs van dezen niet weer verbeuren zal?"
Hr. Ms. pant8erdekschip Friesland onder
bevel van den kapitein ter zee W. J. Cohen
Stuart is 8 dezer te Ponta Delgada aangekomen.
De New- York llerald merkt op dat, hoe men
ook moge denken over Castro's takt of gebrek
aan takt, niemand zal twjjfelen aan zjjn slim
heid.
Ten bewjjze daarvan haalt het blad aan, dat
bjj in zjjn eigen orgaan El Conslitucional heeft
doen verklaren, dat het wel merkwaardig zou
zjjn, als Roosevelt de uitspraak van de Vene-
zuelaansche gerechtshoven zou aanvaarden,
waar hjj de rechtbanken in zjjn eigen land
aanvalt, zooals b.v. gebleken is in de quaestie
van de Standard Oil Trust. En het blad ver
volgt dan
En toch pakken donderwolken zich samen
boven Venezuela. De diplomatieke relaties zjjn
links en rechts verbrokon en van de gezanten,
die nog te Caracas aanwezig zjjn, is alleen
baron Seckondorf, de Duitsche vertegenwoor
diger, nog persona grata. Maar het ia zoor de
de behartiging van de Nederlandsche belangen
is opgedragen en generaal Castro weigert
eenige verbinding tusschen hem en de Neder
landsche regeering te dulden. En den Brazi-
liaanschen gezant heeft bjj eveneens verboden
de Fransche belangen waar te nemen, ofschoon
dr Paul, de Venezolaansche minister van bui-
tenlandsche zakon, een desbetreffende schik
king reods had goedgekeurd.
Bjj kon. besluit
is aan den ontvanger der directe belastingen
en accjjnzen W. do Goede, te Veghel, op
verzoek, eervol ontslag nit 's Rjjks dienst
verleend
is bepaald dat alsnog, ter zake van zjjne
houding in de Zuider- en Oosterafdeeling van
Borneo, gedurende hot eerste halfjaar 1906,
bjj afzonder] jjke dagorders, zoo in Indië als in
Nederland, eervol zal worden vermeld de con
troleur bjj het binnenlandsch bestuur in de
bezittingen buiten Java en Madoera C. W.
Sehoorel.
De luitenant t. z. 2de kl. jhr J. C. A. van
r Wjjck, uit Oost-Indië, en do officier vnn
udrn. der 2de klasse N. F. Djjkema, uit West-
Iudië in Nederland teruggekeerd, wordon op
non-activiteit gesteld.
Bjj resolutie van den Minister van Koloniën
de gepensionneerde oerate-luit. van hot
leger in Ned.-Indië W. Baaxman gestold ter
beschikking van don Gouverneur-Generaal van
Ned -Indië, om, met den titel van civiel gezag-
hobbor, tjjdeljjk te worden belast met de be-
trokking van controleur bjj het binnenlandsch
bestuur in do bezittingen buiten Java en
Madoera.
De raad van toezicht op de spoorwegdien
sten brengt tor kennis van belanghebbenden,
dat gelegenheid bestaat tot plaatsing van een
adjunct-commies.
Dientengevolge worden personen opgeroepen
die gepromoveerd zjjn in de rechtswetenschap
n de staatswetenschap.
9 te benoemen ambtenaar zal wordon be
last met werkzaamheden in hoofdzaak van
juridischen aard, in verband met de toepassing
van spoorwegwetten en reglementen.
Voor nadere bjjzonderheden zie men do St. Ct.
no. 212.
De St. Crt. no. 212 bevat een kon. besluit
van den 13den Augustus 1908, ter bekendma
king van den tekst der boterwet.
In genoomdo St. Crt. is die tekst in zjjn
geheel opgenomen.
Om half één heden middag kwamen
hier per gewone tram van Vlissingen aan on
geveer 350 personen, dames en heeren leden
van het Nationaal Verbond der gemeentelijke,
aangenomen en orije Onderwijzers van België.
Het gezelschap begaf zich naar de sociëteit
St- Joris, waar gedineerd werdin 3 zalen
was daar gedekt en op uitstekende wjjze werd
gezorgd voor goede en spoedige bediening.
Om half vier vertrok men weer per extra
tram naar Vlissingen en vandaar per stoomboot
naar Zeebrugge. -
Uit Vlissingen.
Z. D. H. de aartsbisschop van Utrecht ver
trok heden morgen met de dagboot Duitschland
naar Engeland.
A. s. Maandag komt een stoomschip van de
Union Castle Line op de haven tot het inladen
van 30 stuks vee voor Zuid-Afrika.
Er schjjnt nog meer wind in de lacht te
hangen. Aan de buitenhaven ïb het sein ge-
hoachen dat do scheepvaart waarschuwt voor
storm uit het Z. W.
komen en denkt den volgenden zomer naar
Domburg terug te keer en.
Men zie Laatste berichten.
In do week van 2 tot en met 8 Septombor
1908 zjjn in Zeeland voorgekomen 1 geval
van typhus en febris typhoïdea te OoBtorland
en 4 van rond vonk te weten 1 go val te
Aardenburg, 1 te Krabbondjjke, 1 te Kruinin-
gen en 1 te Vlissingen.
ONDERWIJS.
De thans heropende lessen aan de R. H. B.
school alhier worden gevolgd door 184 leer-
i.
zjjn over de verschillende klassen ver-
«leeld als volgtle 39, 2e 47, 3e 40, 4e 39 en
5e 19.
Op 't Zand, Koudekerke, werd dit jaar
f 49.05 gecollecteerd voor de scholen met
den Bjjbel.
Te Arnhem is het gewoon politic-diploma
ven door C. Drover te Goes.
Dr. C. J. Vinkesteyn, rector van het gym
nasium te Schiedam, is benoemd tot inspecteur
der gymnasia.
- Burg. en Weth. van Amsterdam stellen,
in verband met het wetje-Hink, een verhooging
van de ondorwjjzers-salarisaen voor van
f116.000.
Van hot Rjjk krjjgt de stad f 112.000 uit
gekeerd f zjj geeft dus f 4000 daarboven.
Aan de Technische Hoogeschool te Delft
hebben zich tot het afleggen van het propae-
deutiach examen, dat na de vacantie wordt
afgenomen, 246 candidaten aangomeld, ver
deeld als volgtvoor civiel ingenieur 65
bouwkundig ingenieur 13: werktuigkundig in
genieur 66; scheepsbouwkundig ingenieur 4
olcctrotechnisch ingenieur 38scheikundig in
genieur 50mjjnbouwkundig ingenieur 10.
- De akte-examens land- en tuinbouwkunde
Wageningon zjjn geëindigd. Van de 37
candidaten voor de lagere akte landbouwkunde
slaagden 20, werden 11 afgewezen en 6 trok
ken zich terug ot kwamen niot op. Van de 5
audidaten voor do lagere nkto tuinbouwkunde
laagden 4 en word 1 afgewezende 3 candi
daten voor tuinbouwkunde M. O. slaagden allen.
De nieuwe cursus aan de rjjkslandbouwschool
aldaar is begonnen met 102 leerlingen voor
volledig onderricht en 4 voor enkele vakkeu
tot vorige jaren waren deze cjjfers 80 en 10.
-— Ditj jaar kunnen nog 5 studenten in de
geneeskunde aan oen dor Nederlundsche Uni
versiteiten worden aangenomen om voor reke
ning van het Dep. van Koloniën te worden
opgeleid tot officier van gezondheid der 2de
klasse bjj het leger in Ned.-lndië, onder genot
van een subsidie van f4000.
Voor nadere bjjzonderheden zie men de
St. Crt. No. 212.
Uit D o m b u r g meldt men ons
H.H. K.K. H.H. de Groothertog en do Groot
hertogin van MecklenburgSchwerin maakten
Dinsdag een rjjtoer naar de z.g. Witte Duinen,
Blinkerd, achter de Oranjezon.
Te Veere werden het Btadhuis en de kerk
bezichtigd.
Woensdag lunchten de burgemeester van
Domburg en mevrouw Van Voorthojjsen bjj
hot vorsteljjk echtpaar.
H.H. K.K. H.H. zullen zich morgen (Vrjjdag a.)
over Hamburg naar Ludwigslust begeven, een der
vorstoljjke zomerverblijven in Mecklenburg.
Zjj vertrekken daartoe om kwart over vier
per gewone tram, waarin een oxtra-rjjtuig ge
reserveerd is, van Domburg naar Vlissingen en
zetten van daar de reis per sneltrein van ruim
zeven uur voort. Eon salonrjjtuig wordt voor
hen gereserveerd.
De Groothertog zal in October nog eenigen
vraag of dit nog wel lang zal duren, daar hom I tjjd te Parjjs onder behandeling van dr Mezger
KERKNIEUWS.
In de te Groningen gehouden jaarvergade
ring van den Bond van Evangelisatie in en ten
bate van de Ned. Herv. kerk werd o.n. mede
gedeeld dat in 57 gemeenten gearbeid wordt
door evangelisten.
Tot lid van het hoofdbestuur is o.a. benoemd
de heer J. H. Blum te Middelburg.
Woensdag is in het Deutsche Theater te
Berljjn de première gegeven van Kellenglieder,
zooals de titel van Schakels van Heyermans
vertaald is.
Het had volgens den correspondent van het
Hand. bjj het zeer talrjjk publiek groot suc
ces. Na elk bedrjjf, behalve het derde, dat
minder scheen te bevallon, herhaalde terug
roepingen. Ten slotte ovatie voor Schildkraut,
eras DuiJ, en voor Hejjermans, die echter
geen gehoor gaf aan het minutenlang aanhou
dend applaus om te versohjjnen.
Prot. Kouwor uit Utrecht bracht een
bezoek aan Het Loo, wat een bevestiging mag
genoemd wordon van do tjjding, dio zooveel
vreugde verwekt.
Deze hoogleeraar in de verloskunde ver
leende ook bjj een vorige gelegenheid zjjne hulp.
De Koningin neomt zooveel mogeljjk rust.
Bezoeken en audiënties worden tot het nood-
zukeljjko beperkt.
Een onrustbarend bericht, dat in sommige
bladen voorkomt, afkomstig van eenzelfde
correspondentie-b.ireau, moet stork overdreven
zjjn. Er is geen enkele reden voor ongerust
heid. Alles wat men onrustwekkend gelieft
to noemen is een natuurljjk gevolg van den
toestand waarin H. M. zich bevindt.
Wjj verwjjzon naar oen telegram uit Den
Haag onder Laatste Berichten.
