MIDDELBIJRGSCHE COURANT.
r. 2i4
Donderdag
10 September.
Sprokkelingen.
Benoemingen enz.
Bil Start en Provincie.
131'
1908
Deze courant verschynt d a g e 1 y k s, met uitzondering van Zon- en Feeitdagen.
Prij» per kwartaal, zoowel voor Middelburg ah voor alle plaatsen in Nedorlaad franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alhier en tel. weerboriebt van het K. N. Met. InBtit. te Bilt.
9 Sept. 8 n.m 59 gr., 12 n. 66 gr., av. 4 u 65 gr. Hoogate barom. «tand 767 5 »,e Uorta,
laagste 741.1 te Shields. - Verwachting tot den avond van 10 Sept. stormachtige Z.W. danrna
afnemende en ruimende wind, betrokken lucht en regen, later opklarend en iota koeler tcmperat.
W
Advertontiön20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regel» f 1.50elke regel meer
20 oant. Reclame» 40 cent per regel. Groots letter» naar de plaat», dia zij inaemen.
Tot de plaatsing van ad verten tiè'n en reclames, niet afkomstig nit Zeeland betreffende
Handel, Nfiverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Buren* A. DB La
MAR An., N I. Veerburgwnl 360, Amsterdam.
Middelburg 9
Door het bestuur van het Propaganda Comité
voor Grondwetsherziening en Algemeen Kies
recht voorzitter de heer Herman Snjjdera,
secretaris de heer H. Groene wout is tot de
Nederlaudscho Democraten een opwekkend
woord gericht om hen aan te sporen tot be
woning van de Meeting voor Grond
wetsherziening en Algemeen Kies
recht, Zondag 27 September in Den Haag te
houden.
Genoemd Propaganda Comité, ge
vormd uit vertegenwoordigers van de besturen
van den Vrijzinnig-Democratischen Bond en het
Algemeen Ncderlandsch Werklieden- Verbondis
zoo luidt die opwekking de organi
satie van hen, die zoo spoedig mogeljjk
verlangen de invoering van algemeen kies
recht voor mannen en vrouwen;
doch daarvoor wenschou te jjveren en te strij
den, los van de S. D. A. P., dus zonder daarbij
tevens partjj-propaganda te voeren
Wg richton ons daarom in de eerste plaats
tot alle democratisch gezinde vereenigingen.
bonden enz., die van oordeel zjjn dat een eind
moet komen, onvermijdelijk en Bpoedig, aan hot
onrecht, tengevolge waarvan honderden en dui
zenden, zelfs honderdduizenden arbeiders
vooral, maar ook met-arbeiders, en bovendien
alle vrouwen verstoken zjjn van het voor
naamste politieke recht, dat den staatsburger
in de gelegenheid moet stellen, voor zyn be
langen op te komen en te bevorderen dat met
die belangen rekening wordt gchoudon 1
Zendt uwe atgevaurdigden, uit Noord en Zuid,
uit Ooat en West, op 27 September 1908 naar
Den Haag; opdat uit de verscheidenheid van
de plaatsen van herkomst, zoowol als uit die
vau de maatschappelijke positie der afgevaar
digden, bljjke
dat in alle stroken van ons land, in alle
kringen dor bevolking, krachtig leeft de drang,
om een eind te maken aan de willekeur en be
voorrechting, dio het bestaand kiesrecht, als
ergerljjke fouten, aankleven
dat steeds warmer en sterker wordt het
stro ven om uit de Grondwet weg te nomon
altea wat de democratische ontwik
keling van ons staatswezen ver
hindert
dat in zeer breeden kring is gevestigd eer
vaste overtuiging omtrent de noodzakelijkheid,
dat »de stem van allen wordt gehoord, over
hetgeen allen raakt" en dus alge
kiesrecht op dit oogenblik de eerste en
voornaamste politieke eisch is, die weerklin
ken moet 1
Laten verder, behalve afgevaardigden van
Vereenigingen, bonden, organisaties, hoe ook
genaamd, in zoo grooten getale als de zaal
maar zal kunnen bevatten, tevens opkomen
personen, mannen en vrouwen, atbeiderB en
met-arbeiders, die met ons willen getuigen
voor het algemeen kiesrecht! Voor
recht en rechtvaardigheid! Voor
de democratie
Do meeting wordt gehouden in het gebouw
Diligentia, Lange Voorhout 5 in Don Haag.
Deze zaal is niet gekozen, omdat zjj, «het
deftigste concertzaaltje der residentie" is,
zooals het sociaal-democratische partyblad
dezer dagen geliefde te beweren, geheel over
eenkomstig de taktiek, welke gewoonljjk aan
die zjjde wordt gevolgd, tegenover alles, wat
-niet met den sociaal-democratischen voortref-
feljjkheidsstempel is gejjkt!
Het «grootste lokaal der residentie", (Ge
bouw voor Kunsten en Wetenschappen) waarin
wjj do meeting hadden willen houden en dat
natuurljjk allereerst door ons is aangevraagd,
wilde men ons alleen afstaan, als een entrée
werd gehoven van 25 cent per persoonWjj
hebben natuurljjk geen oogenblik er aan ge
dacht, op zulk een voorwaarde in te gaan 1
De toegang iB open van halfee
uuraf en geheel vrjj.
De bijeenkomst wordt geopend om éen uur
precies.
Verschillende sprekers zullen optreden, wier
namen spoedig zullon worden bekend gemaal, t
Reeds gaven toezeggingMr H. P. Marchant, lid
TweedcKamer Staten-Generaal;N.G. Brouwer jr.f
voorzitter van het Alg. Ned. Werklieden Verbond.
mevr. dr Aletta Jacobs, lid van den Vrijzinnig-
Democratischen Bond.
Meer dan ooit is krachtige uiting
de plicht voor allen, die algemeen kies-
echt willen!
De voorstellen tot herziening der Grondwet,
door do vorige regeering ingediend, en waar
door de weg tot het algemeen kies
recht voor mannen en vrouwen
zou zjjn gebaand, zjjn ingetrokken.
Die introkking ïb een stap terug ge
weest 1
Zorgen wjj er voor, dat in 1909, by de al-
imeene verkiezingen voor do Tweede Kamer,
het algemeen kiesrecht daarom des
te luider klinke als onze stembusleus!
Onze meeting zjj de inzet voor dien komen
den stembusstrijd
Zendt zooveel afgevaardigden
als ge kunt!
Zendt er ten minste één sis het
iet anders kan!
Zjjt ge in het bezit van vaan
dels of banieren, brengt ze mee!
Reeds van allorlei kanten is bericht ont-
ingen dat afgevaardigden zullen verscbjjnen
Overlegt met elkaarWekt elkander op
Vormt reisgezelschappen en clubs 1
sturen alleen bevoegd verklaard zullen wor
den regelen te stellen in verband met de
handhaving der Zondagsrust.
Do Minister van Landbouw, Handel
Ny verheid heeft, zooals gemeld, een ontwerp
tot wering van nachtarbeid in hot
kkersbedryf om advies gezonden aan
do KamerB van Arbeid en vorscbillendopatroons-
gozeUonvoteouigingon in het bakkersvak
in andore aanverwante vakkon, met ver
zoek om binnen vier weken rapport uit te
brengen, omdat de Minister nog in dit jaar
zjjn ontwerp bjj de Staten-Genoraal wensebt
in te dionon.
In dat ontwerp wordt elke arbeid, «in en
ten behoeve van oen onderneming verricht tot
hot bereiden van brood", verboden tusachen
9 uur 's avonds en 5 uur 's ochtends, met uit
zondering van des Zaterdags en Maandag!
wanneer roods te 3 uur de arbeid begonnon
mag worden. De liefhebbers van versch brood
's ochtends aan hun ontbyt zullen dus in hunne
liefhebberij niet worden gedwarsboomd, maar...
verboden is de nachtarbeid van bakkors
feiteljjk dan ook niet. Slechts beperkt, en zal
daaraan de hand gehouden kunnen worden,
m. a. w. iB aan te nemen, dat vanwege de
politie afdoende contröle geoefend zal kuonen
worden op de stipte inachtneming dor voor
gestelde beperking steeds en overal
Een bevestigend antwoord zouden wjj niet
durven gevenmerkt de Arnh. Crt. op. Vooral
uiet nu de regel, dat niets met betrekking tot
de broodbereiding geschieden mag tusschen 9
uur 's avonds tot 5 uur 's ochtends, niet al
gemeen is en niet altjjd gelden zalIsraëli
tische hooiden van ondernemingen en bakkers,
werkende met en zonder hulppersoneel,
zullon 's Zaterdags gedurende den geheelen
nacht hun beörjjf kunnen uitoefenen, terwjjl
aan ioderon patroon in het vak 8 malen in
't jaar (mits niet onmiddellijk achter elkaar)
op aanvrage kan worden toegestaan reeds te
in stede van te 5 uren 's oohtends met zjjn
bedrjjf een aanvang to maken, en onder zekere
voorwaarden aan het hoofd eener onderneming,
waarin in den regel door hem zonder gezellen
bakkersarbeid verricht wordt, geheele vrjjheid
kan worden toegestaan, indien althans niet
tegenover anderen een onrechtvaardige con
currentie daardoor wordt in hot leven geroopen.
Door den Minister is er kennelyk ii
zonder naar gestreefd deze laatste ten krach
tigste tegen te gaan, en zoo is 't uiteraard
ook van overwegende beteekenis dat aam de
voorgeschreven beperking van don nachtarbeid
met de grootste Btiptheid de hand gokouden
wordt.
Beperking van den veelal buiteusporigen
arbeidstyd in hot bakkersbedrijf is niot het
doel van hot wetsontwerp, maar zal daarvan
wel het gevolg wezen, zjj't ook waarschjjnljjk
slechts in bescheiden mate van het etmaal
zullen er toch op gewone dagen nog altjjd
16, des Zaterdags on des Maandags 18
overbljjvon, waarin van bakkersgezellen arbeid
geëischt kan worden, zonder dat daaronder
zal begrepen zyn het venten en rondbrengen
van het brood, waaromtrent de gemeentebe-
Dezer dagen is, zooals bekend, door het
anti-revolutionnairo lid van den Amsterdam-
gemccnter&ad een voorstel ingediend om
het uitstallen van zinnen prikke
lende t oek e n i n g e n, af b e o 1 di ng en
of geschriften te verbieden.
Eemge bladen steken daarover de loftrompet.
Wjj zouden daarmee niet gaarne instemmen.
Wy willen aan de goede bedoeling van den
voorsteller niets te kort doen maar aan een
dergeljjk verbod zyn te scherpe en te gevaar
lijke kanten om zulk een voorstel toe te
juichen.
Bovendien wordt, zooals meermalen bleek,
door zulke verbodsbepalingen het doel
toch niet bereikt. Wat openljjk verboden is,
vindt geheime wegen genoeg om tooh bekend
te worden.
En bovendien op het gebied, dat de heer De
Vries wil betreden, is de grens tusschen ge
oorloofd en ongeoorloofd moeiljjk, zoo niet
onmogeljjk te trekken en staat de weg tot
willekeur open.
Een juiste beschouwing daarover loverde
dezer dagen de sehrjjver dor llaagsche corres
pondentie in do Zutph. Crt.
Wat wil bjj verbieden zoo Bcbreef hjj.
Voorstollingen uit to stallen «die geschikt
zjjn de zinnoljjkbeid der jeugd te prikkelen."
Waarom alleen «der jeugd"? Is do prikkeling
der sexuoole gevoelens van volwassenen min
gevanrljjk Nochtans in deze kloinigheid is
onze hoofdgrief niet golegen. Do geheelo re
dactie van het voorstel is onbruikbaar, wjjl de
foiteljjko vraag, wat in staat is do zinnoljjkheid
op to wekken niet wol voor beantwoording
vatbaar ljjkt, te minder, waar velen in den
lnndo sedert jaren alles doen om ton deze do
publiokc opinio to vertroebelen. Ook de felste
bostrjjdor der pornografie zal u voorhouden,
dat zyn woede niet tegen kunstwerken van
wezenlijke waa de gericht is. Een Venus van
Milo zou bjj niot uit een winkelraam willen
verbannen. De kunst scbjjnt naar zyn schat
ting het zinnostreelondo te neutraliBeeren.
Dwalingof bedrog, in de band gewerkt
doordien de heeren anti-pornografisten de con
sequentie hunner theorie zelf niot aandurven.
Vooral in de kunst dor Grieken, die onze
beeldhouwers en schilders tot de studie van
bot naakt model hebben geleid, is een zinno-
ljjk element zoo niet hoofdzaak, dan toch altyd
aanwezig. Oi meent men, dat de menscb,
met zyn zwakheden (en de Grieken noemden
zelfs de overdreven zinneljjkhoid geen zwak
heid) zioh kan scheiden van den kunstenaar
die in marmer of kleur eene figuur van schoon
heid uitbeeldt? Neem, om in den modernen
stoet van kunstenaars oen keus te doen, het
beeld Le baiseivan Rodin. Er is misschien
geen volmaakter naaktstudie sedert
gewrocht er is wellicht geen beeld van
grooter zy bet gezonde zinnelijkheid.
En voor die afbeelding van den zoen zou zelfs
de Ilandelsblad-ieAactie in vervoering kunnen
bljjven staan, zonder in te zien dat juist dc
volmaaktheid der kunst, waarmee het object
is verwezenljjkt, den invloed op een onbevan
gen geest eor sterker maakt. Een onbeholpen
geteokende prentbriefkaart kan toch waarljjb
niet de fantasie doen wellen in geljjke mate
als een met kunstenaarshand gevormde beel
dengroep
Een objectieve maatstaf om uit te maken
wat voor^ do eerbaarheid aanstooteljjk is, valt
niet gemakkelijk te vinden, zegt de beer De
Vries in zjjne toelichting, en hjj heeft geljjk.
Voor de rigide eerbaarheid van velen ia er
slechts één maatstaf te geven. Weer alles
wat, kunst of geen kunst, de zinnelijkheid, in
welke mate dan ook, op welke wjjze dan ook
zou kunnen prikkolen. Tjjg Apollo een
kleed aan, weer uit het raam van den boek
handel alle wetenschappelijke geschriften die
op bet leven van man en vrouw betrekking
hebben. Wil mon dien schjjn, met opoffering
van andere groote belangen, koopen zonder
hot wezen te bereiken
Wat wy dan zouden weuscbon
Dat de publieke opinie en do ware zedeljjk-
hoid des volks leerden ondorschoiden. Het is
onze stellige overtuiging dat do wetgever
zondor zich bolacheljjk te maken niet veel
verder kau gaan dan hjj in het Strafwetboek
heeft gepoogd te bereiken. De wet kan niet
alles en zeker heeft zjj een terrein te injjden
waar haar dusver geen behoorlyke weg word
aangewezen en waar een weg ware deze
aanwezig toch niet vor zou kunnen leiden.
Indien de zin voor hot lage bjj hot volk zelf
kon worden uitgeroeid, en dat geschiedt
niet door oen Amsterdamsche gemeenteveror
dening eerst dan zouden de onzedelyke
uitstallingen verdwjjnen.
Het is een aardig en waardig lesje dat Het
Centrum, het katholieke blad, geeft aan de
conservatief-liberale Nieuwe Courant.
Er was tusschen beide een polemiek ont
staan over de loonregeling. Zich be
roepend op mr Van Houten en zjjne critiek
op do encycliek Rerum Novarum, waarin be
weerd werd dat door Z. H. den Paus en destjjds
door dr Schaepman den arbeider meor werd be
loofd dan zjj konden houden, schreef de Nieuwe
Courant
«Wie met Paus Leo en Het Centrum aan
neemt, dat er een vaste minimum-loongrens
arbeneden men niet gaan mag zonder
der rechtvaardigheid te kort te doen", stuit
onmiddellijk op de vraag, hoe op een werk
gever de plicht kan rusten voor bepaalde
diensten meer loon uit te koeren dan ze hem,
alle omstandigheden in acht genomen, waard
zyn, terwyl voor de verbruikers niet de plicht
wordt aangenomen het product hooger to be
talen dan het hun waard is.
Dergel jjke wenscheljjkheden als een «inenscb-
waardig" loonpeil ('welke wjj natuurljjk ten
volle erkennen en op welker algemeene
erkenning als wenscheljjkheid óók zodeljjko
factoren van invloed zyn) zyn nu eenmaal
niet tot rechten te ptomoveerendit stuit
at op de werkeljjkheid. Men ziet dan ook
steeds, dat waar bepalingen omtrent loon en
arbeidsduur wetteljjk vastgesteld zyn, deze
slechts berusten en houdbaar bljjken, iudien
ze met de werkeljjke omstandigheden overeen-
en dat ze, zoo ze dit niet doen,
moeten gowjjzigd worden op Btratfe van werk
loosheid te bevorderen."
En hierop nu antwoordt liet Centrum.
«Een monschwaardig loon voor een onder
norinalo omstandigheden levend en werkend
arbeider is volgens de katholieke sociale loor
een recht; volgons de liberale leer, door de
Nieuwe Crt verdedigd, slechts een wenBche-
lykhoid.
Van recht kan hier geen sprake zyn, meent
de N Crt, met den heer Van Houten, wjjl dit
in strjjd zou komen met de werkeljjkheid.
Deze laatste zou dus verhinderen, dat in het
algemeen en onder normale omstandigheden-
want uitzonderingen en noodtoestanden vor
men uit den aard der zaak geen basis voor
een redeneering aan den arbeider een loon
werd uitgekeerd, waarvan hjj naar zyn staat
en zjjn behoefte kan leven.
Het is een sterke aanklacht, die met deze
stolling tegen de Maatschappij wordt ingebracht.
Maar daargelaten nog dat het niet aangaat
zich iu dit geding louter op bestaande feiten
te beroepen, meenen wy, dat zy een onjuist
beeld geeft van hetgeen de werkelijkheid is,
en vooral van hetgeen zjj eischt. anders gezegd,
dat zjj de «werkelijkheid" voorstelt, als iets
wat geen verandering gedoogen zou.
Dit laatste nu is geenszins het geval.
Onder den drang der arbeiders-beweging
juistere rechtsbegrippen zyn reeds op menig
punt groote verbeteringen aangebracht en
rechtvaardiger, menachwaardiger arbeidsvoor
waarden verkregen.
Maatschappij is er niet door achteruit
gegaan, de «werkeljjkheid" heeft er niet onder
geleden.
De ontzettende tegenstellingen tusschen
armoe en rjjkdom, tusschen overdaad en ge
brek zyn reeds iets verminderd en ze moeten
nog in veel ruimer mate vermindoren, opdat
de werkelijkheid, die geen abstract ding is, maar
een gevolg van de werking der ideeën en be
ginselen, zich vorme naar en zooveel mogeljjk
beantwoorde aan de eischen der rechtvaardig
heiddie een monschwaardig bestaan vorderen,
óók voor den arbeider."
Voor de redeneering van Hel Centrum ge
voelen wjj veel meer sympathie dan voor die
van hot Haagsche blad.
Zjj ligt ook gehoel in de ljjn der tegen
woordige strooming op sociaal gebied.
Het is alleen maar jammer dat in katho
lieke kringen de ideeën van Het Centrum, en
indertyd met zooveel warmte door wjjlen dr
Schaopman voorgestaan, niet alom ingang
vinden.
Het conservatieve element hoeft ook daarin
nog te veel de overhand.
Nederland en Venezuela.
De correspondentie tusschen onze regeering
en die van Venuzuela zal, zooals gemeld, tor
kennis van de leden der Volksvertegenwoor
diging worden gebracht, doch, volgens het
-. d. D., «vertrouwelijk," dus bjj do geheime
stukken, welke niet in de Handelingon enz.
gepubliceerd worden.
By
kon. besluit is benoemd tot advocaat
bjj het gerechtshof te Arnhem rar
H. J. van Lulofs Umbgrove, thans officier van
justitie bjj de arrond. rechtbank to Roermond.
De gewone audiëntie van den Minister vun
Binnonland8cbe Zaken zal op Zaterdag e. k.
niet plaats hebben.
Morgen (Donderdag) avond vergadert de
Vrijzinnig Democratische kiesvereeniging te Mid
delburg in de kegelbaan der sociëteit De
Vergenoeging.
Op de agenda komen belangryke punten
voor, de belangstelling der loden zeor zeker
waard.
Wjj vestigen daarom hunne aandacht op die
bjjeenkomst, welke te acht uur aanvangt.
Zooah in 't kort in ons vorig nomrnor
werd gemold, is nog aanbot fanfare gezelschap
De Scheldegalm to Hun» weert do eerste
prjjs toegekend in den marsckwedstrjjd, 15
Augustus te Middelburg gehouden.
Deze tjjding wekte, naar men ons schrjjft,
Maandagavond bjj de loden van het gezelschap
heel wat vreugde, omdat, naar de&tyds werd
medegedeeld, aanvankoljjk die prjjs was ge-
iplitst en aan Voorwaarts van Koudokerko de
eerste prjjs A on aan het Uansweortsche ge
zelschap de eerste prys B was toegekend.
In verband inot dit bericht stelden wjj een
onderzoek in en toen bloek ons dat de bewuste
mededeeling, gedaan bjj de bekendmaking der
prjjzen op den avond van het fostival, berustte
op een vergissing.
De moeiljjkheid, die gerezen was door het
meewerken bjj Voorwaarts van twee geleende
krachten, waartoe echter door dat gezelschap
vooraf aan het bostuur van Uit het VolkVoor
het Volk toestemming was govraagd en ver
kregen heeft de jury opgelost door hot
aantal door De Scheldegalm behaalde punten
geljjk te stellen met dat van het fanfarekorps
uit Koudekerke.
Van een eersten prys A cn een dito B is
dan ook in werkeljjkheid geen sprake geweest,
la plaats van een eersten prys, zyn er twee
u.tgeloofd, waaraan geljjke waarde is te hechten.
Uit Vlissingen.
De torpedoboot G 10, gebouwd op het eta-
blisement te Feyenoord, is Dinsdag hier aan
gekomen en zal Donderdag by gunstige weers
gesteldheid op de reede proeftochten houden.
Blykens het programma voor den natio-
aaien kolfwedatrjjd, van wege den Nationalen
Kolf bond 13—15 Sopt. te Goes in do kolf-
«ocieteit De Prins van Oranje te houden, heb
ben zich daartoe 12 clubs uit alle deelen dos
lands en een groep van buitengewone leden
aangegeven.
De wedstrjjd vangt Zondagmiddag te vier
ïr aan en wordt Maandag en Dinsdag voort
gezet.
Maandagmiddag wordt de algemeene ver
gadering van den Bond gehouden en daarna
heeft een gemeenschappelijke maaltjjd plaats
Dinsdagmorgen wordt, zooala reeds in ons
oommer van Zaterdag is gemeld, een rjjtoer
door Zuid-Beveland gemaakt en 's avonds
worden de prjjzen uitgereikt door den president
van den Bond.
Voorts vermeldt het programma nog ver
schillende feestelijkheden.
Te Borsselen werd Maandag namid
dag door den aannemer Rooloffs uit Papen-
drecht met goed gevolg het tweede zinkstuk
gezonken in de nabyheid van do Noordnol.
By dit werk deden dienst een stoomboot,
drie groote tjalken, zeven hoogaartsen en ruim
honderd manschappen. Het stuk was lang 85
M en breed 20 M, uitmakende eene oppervlakte
van 1700 M'.
De weergesteldheid was zoo gunstig mogeljjk,
Door den Commissaris der Koningin is
de heer P. J. Fret, arts te Wissekerke, met
ingang van 15 September a. s. benoemd tot
lid der gezondheidscommissie, zetel V e e r e.
Uit Zierikzee schrjjft men ons
Dinsdag morgen bevonden zich een achttal
personen vjjf nit 't westelijk deel van
Schouwen en drie uit Oo terland te kwart
