MIDDELBURGSCHE COU N°. 194 isi° Jaargang. 15)08. Dinsdag 18 Augustus. HiddeiOarg 17 Augustus. Sprokkelingen. Uil Stafl en Provincie. Dsze oonrant verschijnt d a g e 1 y k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Pry's per kwartaal zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nedorland franco pp. f2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Therm, alhier en tel. weerbericht van het K. N. Met. lnatit. te Bilt. 17 Aug. 8 u. m 63 gr., 12 n. 63 gr., av.4 u 63 gr.—Hoogste barom. stand 770.5 te Stornoway, laagste 755.9 te Riga.— Verwaohting tot den avond van 18 Aug. zwakkeN. wind. afwisselende bewolking, waarschijnlijk droog weer en dezelfde temperatuur. Advertentiün20 cent per regel. By abonnement veel lager. Geboorte-, dood- allo andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen. Tot do plaatsing van advortontiën en reclames, niet afkomstig ait Zeeland, betreffende Handel, Nijverheid en Geldweien, is gerechtigd hot Algemeon Adver(entle<Bnrean A. DU LA HAlt Ait., N.I. Vssrbnrgnal 366, Amsterdam. Aan het slot van het bericht in ons vorig nummer omtrent het te Amsterdam gebeurde met het jongemenscfa, dat zich aan diefstal van rjjwielen schuldig maakte, werd meegedeeld dat de vader van den dader al het ontvreemde terug liet brengen aan de rechthebbenden, die daarop eene verklaring afgaven dat zjj geen vervolging wenschten. Op grond dus zoo meldden de Amster- damsche bladen dat geen schade was ge leden en de benadeelden niet op vervolging aandrongen, is de dader daarop in vrjjheid gesteld. Tegen deze bewering komen eonigo bladen op en niet zonder reden. Wjj zpn het volkomen met do Arnh. Crt., eens dat die teruggave van het ontvreemde en de verklaring der eigenaren de strafbare handelingen niet te niet doen. En Het Vad. schreef: »Ons laat de redeneering niet los, dat, wan neer het vervolgen van een misdadiger buiten de gevallen van klachtdelict afhan kelijk wordt gesteld van den wil van de be nadeelden, een rjjk man in 99 van do 100 gevallen in staat is, de welwillendheid van die benadeelden ten behoeve van don dief- vriend of -familielid te koopen. Als iemands flets is gestolen en men biedt hem een gloed-nieuwe aan van het beste merk met een mooie lantaarn op den koop toe op voorwaarde, dat hp den dief, die van fatsoenljjke familie is, ter wille van die familie en van de nieuwe fiets laat loopen, zal hp dan ter wille van de beleedigde maatschappij weigeren Alle respect, maar er zpn niet zooveel van dat soort. D&arom o. a. is er dan ook een openbaar ministerie. Daarom maakt de wet verschil tnsschen klacht- en andere delicten." Bevredigd is het blad niet. En wjj evenminte minder omdat het jongemensch, naar men zegt, vertrokken is naar Amerika, nadat de justitie zich in do zaak had gemengd en de ambtenaar van het O. M. dus handelend had kunnen optreden. Indien de justitie zich alleen door de ver goeding voor het ontvreemde en de verklaring van do benadeelden dat zjj geene vervolging wenschten, mocht hebben laten leiden tot de invrijheidstelling en niet vervolging van het jonge mensch, dat, naar gebleken is, reeds geruimen tjjd herhaaldelpk fietsen gestolen heeft, dan achten wp dit oen treurig ver schijnsel. Wp hopen don ook dat uit een nader onder zoek van den Minister van justitie zal bljjken dat andere overwegingen van moor afdoenden aard hier den doorslag hebben gegeven. Over al hetgeen op het te 's-Gravenhage gehouden congreB over de opvoeding van het kind is gesproken, kondon wp onmo gelijk een verslag opnemen. Dat liet onze ruimte niet toe- Wp moeten ons daarom bepalen tot een enkele mededeeling, in verband met het belang rijkste dat daar is gezegden wp vinden daartoe thans aanleiding in een opmerking van Hel Huisgezin, het Roomsch-Katholiek orgaan, welks redaotie meermalen zeer practisoho wenken geeft. Niet zonder beteekenis noemt zjj het dat op dat congres door een openbaar onderwjjsman als de heer L. C. T. Bigot, directeur der Kweek school voor onderwijzeressen te Arnhem, do stelling is verdedigd dat, al mag de waarde der verstandelijke opvoeding niet worden overschat, de zedelpke opvoeding het hoogst staat, en dat niet kennis en verstand, maar de deugd het doel is van alle paedagogische vorming. Het blpft, volgens dat blad, nu alleen de vraag of deze overtuiging, die z.i. den heer Bigot eert, ook gedeeld wordt door de openbare schoolmannen en door de open bare onc-erwpzera in het algemeen. Rjjst, vraagt het blad, niet te vaak de klacht, dat de school zich bepaalt tot het aanbrengen van wat meer of wat minder kennis en de eigenlpke opvoe ding nagenoeg, althans te zeer verwaarloost 'i 's dit laatste niet te duchten, sterker, to ver wachten bp die onderwijzers, wier zedelpke opvoeding zelf verwaarloosd is en die het be grip deugd als een verouderd artikel beschou wen Hoe wil men vpgen van distelen lezen Omtrent do verstandelijke vorming heeft, zegt hot blad voorts, de heer Bigot in zjjne rede zeer juiste opmerkingen gemaakt, die vaD zpn gezond paedagogiscb inzicht getuigen en in breeden kring behartiging verdienen. Zoo zei de heer Bigot dat de verstandelijke ontwikkeling zaakkennis, vormonkennis en vaardigheid aanbrengt, maar dat de verhou ding dezer drie op de tegenwoordige school verkeerd is, daar de zaakkennis en de vaardig heid Bchade lijden ten koste van de vortuea- kennis. Hp illustreerde zulks met dit voorbeeld Als de kinderen zeis of beitel niet met ei schrijven of de n van de katoenen jurk weg laten, vinden we dat heel erg. Maar wat je met eon beitel doet, hoe een zeis gemaakt wordt, en hoe katoen er uitziet, daarover be kommeren wp ons, noch onze leerlingen. En de heer Bigot besloot dat zaakkennis en vaardigheid op de school veel meer op den voorgrond moeton komen. Wp herhalenmoge deze opwekking van een zoo kundig en helderziend man op het terrein van hot lager onderwijs, bpzonder en openbaar, ter harto genomen worden. En wp voegen er den wensch bp mocht toch spoedig de politieke schoolstrijd geheel en voorgoed ten einde zpn, opdat hartelijke samenwerking kon worden verkregen tusschen onderwijsmannen van verschillende richting op het neutrale gebied, waarop men elkander ontmoeten kan en in het belang van het schoolkind ontmoeten moet. Wp helpen het wenschen. Maar dan dienen vele voorstanders van het bpzonder, christeljjk onderwps wat eerljjker en kiescher te zpn in hunne strijdmiddelen tegen de openbare school en geen ongeoor loofde pressie uit te oefenen om die school leeg te pompen ten voordeele van hunne in richtingen van onderwps. AIb men dit dood en, evenals de heer A. Kloosterman, niet jjverde »om kinderen van de openbare school te rooven", maar moor in zpn geest handelde, dan zouden weldra do scherpe kanten van den schoolstrijd verdwjjnen en veel spoediger dan thans het einde ervan daar zjjn ten bate van het onderwps in 't al gemeen. Een zeer lezenswaardig opstel vangt do redactie van Het Vaderland aan met de vnede- deeling dat het Militaire gedeelte van het A t j e h - r a p p o r tzoowel wat karakter als inhoud betreft, op haar een gunstigen indruk maakt. Wat het eerstgenoemde aangaat, het is op recht, openhartig zelfs in de uiteenzetting der feiten, gebruiken en toestanden, zonder eenig pogen om de waarheid te verbloemen, zonder eenig streven om schuldigen aan te wpzon. Het schetst ons den toestand zooals hjj is, en onder hot eigenaardige oorlogsregime dat op Atjeh noodwendig moet worden gevoerd, logisch ontstaan en onvermpdelpk is. Boezemen alzoo vorm en karakter van het rapport vertrouwen in, de feitelijke mededee- lingen zjjn niet teleurstellend voor hen, die den Atjeh-krjjg tot in dit laatste stadium hebben gevolgd. Verder schrpft die rodaetie o. a. »Het afmaken van gidsen en spionnen is het zwakste pont van het rapport. De Leger commandant erkent, dat het oorlogsrecht niet toelaat, de bevolking te pressen tot spionnen- of giisendiensten tegen haar eigen landge- nooten Dan moet men het ook niet doen. (Ook hier zjj overigonB aangeteekend, dat de vjjand het w e 1 doet, getuige het voorgevallene mot gedroste, verdwaalde of van den troep afgesneden dwangarbeiders, die in 's vjjandB handen vielon. Ook in den Fransch-Duitschcn oorlog is het neerschieten van spionnen, die den troop op een dwaalspoor brachten of in een hinderlaag lokten, bpna dagelpks voorge komen). Dosnoods tegen grof geld moeten wp trachten onzen bostaanden spionnondienst van vrpwillig zich daartoe beschikbaar stellende Afjehers uit te breiden. Het gehate spion nenwerk is nu eeumoal voor den verkennings- dienst onmisbaar. Maar men moet daartoe niet de bevolking pressen. Eenmaal over deze be denking hèen, is het te verklaren, dat men oen spion, die den vjjand waarschuwt, neer schiet. Maar men mag over dat punt niet heen. Het afmaken van gevangenen senjjnt alleen te zpn gebeurd in enkele, zeer zeldzaam voor komende gevallen, wanneer het b.ehoud van den troep het onafwijsbaar vorderde. De kapi tein, die een gevangene liet doodschieten uit spjjt, omdat een andore Atjeher hem w»b ont snapt, heeft zich slechts door het vervalschen van zjjn journaal aan de straf kunnen onttrek ken, die hjj anders niet ontgaan zou zpn. Het verminken van ljjken wordt afdoende opgehelderd. In de werkelpk geconstateerde gevallen bivak- en sooietoitspraatjes vallen buiten een ernstige beschouwing gold het eon quaeBtie van ideniificatio van gevallenen, die men niet kon meevoeren. Het blad eindigt zpn beschouwing aldus »Vordient hot Militair Atjeh-rapport ver trouwen, en dien indruk maakt hot on tegenzeggelijk dan gebeurt op Atjeh, enkele overtredingen van de krijgstucht daargelaten, niets, wat niet in andere oorlogen, ook 'hu mane" Europeosche, voorvalt. Do groote verkeerdheden, die in het slot bedrijf van den Atjeh-oorlog bedreven zjjn, liggen op civiel gebied. Er ia het valt niet te ontkennen ook op militair terrein wel eena gedwaald. Maar het meorendeel der aan te toonen misgrepen werd bedreven door uit den band gespron gen individuen. De geest van het militair gezag op Atjeh echter is niet wreed. Wekker"—achter welk pseudoniem een schrij ver in een ander Haagst-h blad zich verborg heeft ons van bet tegendeel willen overtuigen door te hooi en te gras samen te lezen, wat er zooal gebabbeld wordt op de lange avonden in de bivaks, in de cantines en op de militaire sociëteit, en door verhalen van bloedige daden, welke onafscheidelijk en onvermpdelpk met het oorlogsbedrijf samengaan, aan onze van bloedstorting jjzonde, vreedzame samenleving als speciaal Atjohsche oorlogsgruwelen voor te stellen. Zpn brochure evenwel is in het licht van het Militaire Atjeh-rapport terugge bracht lot een pleidooi tegen iederen oorlog, niet die op Atjeh in het bpzonder. Als zoodanig beschouwd heeft zpn brochure haar verdienste. Zjj heeft het ook, voor zoo verre zjj heeft teweeg gebracht, dat over de Atjoh-zaken wat meor licht is ontstoken. Maar zjj is in drieledig opzicht een grove fout geweest, nl. doordat zp den gouverneur van Atjeh (wiens handelingen op bestuursge bied wjj niet in bescherming nemen) heeft voorgesteld als een bloedigen beul, op ons dapper, onvermoeid en humaan Indisch leger den smot heelt geworpen oen troep tuchtelooze wreedaards te zpn, en ons volk aan do wereld heeft voorgesteld als een natie, die door der- geljjke wandaden zpn koloniale politiek en daardoor zich zelf onteort. Wp achten, na nauwkeurige critische studie van de stukken, dit alles onverdiend, en «Wek ker" 's brochure een afkeurenswaardige misgreep. Behoudens critiek op onderdeolen speelt zich naar onze overtuiging op Atjeh slechts het onvermjjdelpke bittere einde van iederen onaf hankelijkheidsoorlog af. Niet op militair, maar op civiol terrein zpn wp herhalen het op Atjeh fouten begaan, die ons weer eenigo jaren verder van den toestand van volkomen pacificatio verwjjderd hebben." Nog eens het eindcijfer der oorlogshegrooting. In Het Volk van 6 Augustus jl. kritiseert S. D. ons artikel *Het eindepfer der oorlogsbe- grooting" op eene wjjze, welke te vermakelijk is om niet even aan to duiden. Wp schroven dat vroeger bezuiniging bet motto van vele redevoeringen ia het parlement was, maar dat al dat geredeneer niets heeft gebaat, omdat, zoolang do grondslag onzer legerinrichting niet veranderde, er geen bezui niging van eenige beteekenis mogeljjk is, S. D. geeft toe, dat die tpd er is goweeBt on herinnert don volke dat katholieken, libe ralen en vrjjzinnig-democrnten bezuiniging in de verkiezingsdagen beloofden en ervoor pleit ten in de Tweede Kamer. Wel, wel, hebben de S. D. A. P.ers dat niet evenzeer gedaan Wjj hebben betoogd: er valt thans niet te bezuinigen; zoowol katholieken als liberalen, vrpzinnig-democraten als sociaal democraten kunnen wol daarom roopon, maar al dat geroep baat ons volk niemendal. »Het is kras" roept S. D. uit, om daarna do* vrpzinnig-democraten aan te wrjjven, dat zjj in de Kamer over bezuiniging zwjjgen. Dat is krasom lat onze partpgenooten inzien, dat al dat geroep niets geeft, wordt hun ten laste gelegd, dat zjj, evenals b.v. de Reg> ering, niets me»r van bezuiniging willen weten. Wat zpn de vrjjzinnig-democraton toch »on- eerljjk"! Dan doet »onze" Ter Laan bet beter Hjj zegt, wp moeten bezuinigen en geeft aan zooals wjj uitvoerig uit zpn rede hebben geciteerd, dat wp van 12 regimenten er maar zes moeten maken. Alsof die oplossing mogelpk zou zjjnWaar wil de heer Ter Laan do offi cieren laten? Bjj wjjzo van aardigheid heeft de heer Lieftinck in do Tweede Kamer eens geïnterrumpeerd »op de tribune 1" Meor ernst verraadt bet plan van don heer Tor Laan ook niet. Wp kunnen gerust van S. D. en zjjne partpgenooten zeggen, als zp met geen boter plan komen: zjj hebben zich schuldig gemaakt aan volksmisleiding op de ergerljjkstc wpze"- Wp '^schreven: »Meu moet hot defensie- vraagstuk bestudeoren en dan zal bljjken dat slechts met eene geheel andoro legervorming bezuiniging te verkrpgen is". Mogen wjj S. D. en zpne vrienden verwjjzen naar Rebel's ge schrift Stehendes Heer odcr Volkswehr, waarin deze ook tot de slotsom komt, dat een ander systeem noodig is en dat het knippen aan de fraDje van het bestaande ons geen stap verder brengt En dan, onze DA. P. ers. weten het zoo goodbet is met voldoende in het program op te nemen afschaffing van 't bljj- vend gedeelte, korter oefentijd, minder en kor ter herhalinger moet vrorden aangetoond, dat het bljjvend gedeelte £an worden afgeschaft dat met korter oefentpd kan worden volstaan-, dat minder on korter herhaling (tot hoover?) nog voldoende is. Ziet, waarde S. D., die boontjes moeten nog worden gedopt. De domocratische partpon ver geten dit wol wat veel, de S. D. A, P. acht zelfs hot militair vraagstuk voor propaganda minderwaardig en meent met kritiek te kun nen volstaan. Ons volk in zjjn breede lagen is niet, als wp, overtuigd dat het legeratelael op geheel anderen grondslag moet berusten. Wel nu, de mogelijkheid en noodzakelijkheid daar van moeten niet minder worden aangetoond dan de wenschelijkheid van het algemeen kiesrecht. Ziet men dit niet in, dan lachen de milita risten ons uit en van bezuiniging komt niets. Wie daarover alleen praat, misleidt zich zelf evenals het volk. S. D. schrpft, dat wp eene >valsche voor stelling van do zaak" hebben gegeven door op onze vraag, hoe de sociaal-democraten om be zuiniging roepen, eenige zinnen uit de rede des heeron Ter Laan aan te balen die wol over de wpze, waarop deze zich de bezuini ging voorstelt, handelen, maar niet het door hem ontwikkelde program dor S. D. A. P. in houden. En toch durfden wp te schrijven: »Het was niet onverdiend, dat de Minister Heemskerk het legerprogram van den heer Ter Laan onpractisch noemde". Dat kan niet door den beugel, dat is niet geheel eerljjk, roept S. D. uit. Zelfs zit or »een orgerlpk stukje bodrog" in. Waarom Wel, wat Minis ter Heemskerk op 1 Juli omtrent het program van den heer Ter Laan zeide, sloeg op do ontwikkeling daarvan door den heer Ter Laan in zjjno rede van 20 Juni, terwijl hp do geci teerde zinsnede omtrent de bezuiniging op 2 Juli sprak. Zeker, hot is juist, wat S. D. omtrent de data zegt. Doch daarover gaat het immers niet. S. D. zou geljjk hebben met zpn qualificatios, indien hp had aangetoond, dat het legerpro gram van den heer Ter Laan wel onpraclisch maar het .bezuinigingsplan daarentegen zuiver praktische wjjsheid ware. Nu kan men over bet al of niet praktische van het legerpro gram misschien neg debattceren, maar over het bezuinigingsplan van den heer Ter Laan kan dit niet. Dat is zoo'n groote onzin, zulk een holle phrase, dat men het slechts als een staaltje kan aanhalen, hoe »onzo" Ter Laan niet eens ernstig daarover praat. Wjj herhalen hot: wie als de heer Ter Laan spreekt, Bpeelt in de kaart der militairisten en doet beter ronduit met den heer Van der Zwaag te zeg gen geen man en geen cent. Dat is ook wel boerenbedrog, maar tenminste geen »groc" van wpsheid Wie als S. D. daarover schrpft, ontvangt misschien wel een ezelstrap, doch dan van zich zelf! »Tot slot een vermakelijkheid", zegt S. D. en citeert een godeelto van ons artikel, waarin do woorden voorkomen>het is den Vrijzinnig- Dcmocratischen Bond gelukt in zpne defensie- paragraaf een Btelsel van 'egerhervormiug aan te geven, waarbjj aan de individuoele geoefend heid van den gewonen soldaat recht wordt ge daan, terwpl ook in elk ander opzicht de eischen boogor zpn gesteld. Niettemin zullen bjj volledige doorvoering van dit stolsel de kosten belangrjjk lager zpn dan thans. Er zal werkelpk eene bezuiniging van belang zjjn verkregen". Do vermakelijkheid Wel, dat de heer Ter Laan zei»dat de kosten bjj dat stelsel nog heel wat zouden komen boven do 2S1/, milltoen per jaar van thans" en wp het niettemin dur ven bestaan het tegendoel te beworoD. Als onze" Tor Laan het zegt, is dat zoo. Of is de vormakolpkheid wellicht dat S. D., zonder eonige studie van de zaak, maar luk-raak schrjjft Noch de hoer Ter Laan, noch iemand anders onzer tegenstanders heeft tot nog toe gevolg gegeven aan onze herhaalde uitnoodiging aan te toonen, waarom het volksleger, zooals de V.-D. Bond dit wil, bp algeheelo doorvoering meer geld kost. Bpna vpf jaren is do defensie- paragraaf in ontwerp met toelichting vastge steld en nog altjjd hebben zjj geen ernstige kritiek kunnen leveren. Wjj zuilen, ter wille van onze plaatsruimte, S. D. niet aantoonen, dat in elk opzicht de eischcn van geoefend heid, enz. hoogor zpn gesteld in ons stelsel dan thans, maar ons tot eene verwpzing naar de toelichting van onze defensieparagraaf be palen. Na eenige stadie zal S. D. dan wel met zpn scherp vernuft de gebreken er van aantoonen en kan zakoljjk worden gedebatteerd. Zeker, indien zpne studio er toe mocht leiden, dat de S.D.A.P. zich omtrent het militaire Traagstuk ia stede van zich tot negatieve kritiek te be palen, positief zou uitsproken. 8. D. zou daar door toonen meer dan oen »besehoiden" politikus te zpn 1 V. D. KORTE SIEDEDEELINGEN VERGADERINGEN. Te Breda is Zaterdag de 21o jaarijjksche algemeene vergadering gehouden van den Kon. Ned. Bond van Oud-Onderofjicieren. De Bterbte van den Bond is achteruitgegaan. Uit do verschillende verslagen bleek dat voor 86 leden, 12 adspirant-leden en 3 kinderen aanvraag werd gedaan tot plaatsing in betrek kingen. Aan 72, 5 en 3 aanvragon kon wor den voldaan. Aan leden is f 616.40 ondersteuning verleend aan 33 weduwen f 850. Zondag had een groote schietwedstrijd op de Galdersche koide plaats. De Commissaris der Koningin en mevrouw Djjckmeester zullen, zooals gebruikelpk, tor gelegenheid van den verjaardag van H. M. de Koningin, Maandag 31 Augustus des namiddags van drie uur af ontvangen. Het programma, Woensdagavond in den Buitentuin alhier te geven door het mu ziekkorps van hot zesde regiment te Breda, directeur do hoer P. A. Stenz, luidt als volgtGeneraal Van //eutsj-marsch, Roeien, Ouverture Jean de Paris, Boieldieu, Dolores walzer, Waldteufel, Grande fantaisie sur l'opera Walkure, Wagnor, Ouverture Peter Schmoll, Von Weber, La Touterelle, polka pour petite Flüte Damaré, Confidences, Gavotte, Wosly, Down South, American sketch, Myddleton, Souvenir de l'opéra Paljas, Leoncavallo, ün souvenir Marsch, Stenz. Zondag wa9 onze stad vrp druk door vreemdelingen bezocht. Om kwart over negen 's morgens kwam aan de Loskade aan de schroefstoomboot Schelde II met aan boord een vjjfhonderd pleizierreizigers uit Zierikzee en omstreken, vergezeld van het hartnoniogczolschap Kunst en Eer van Zierikzee. Een honderdtal passagiers werden hier aan wal gezet, waarna doorgevaren werd naar Vlissingen. Vandaar kwam de boot om 6 uur in den namiddag hier weer terug. Verder brachten oen aantal leden van de Royal Yacht Club de Belgii/ue uit Antwerpen met hunne dames een bezoek aan deze gemeente. Zjj arriveerden om half een per stoomboot Eugenie en vertrokken om ruim drie uar. Zaterdagavond kreeg een der conducteurs van de tram, die om 10.25 uur van hier naar Vlissingen vertrekt, bjj het ophalen van de vracht, hot te kwaad met oen derde-klas passagier, die zot te slapen en in staat van dronkenschap verkeerde. Op herhaald verzook om geld slingerde de man den conducteur allerlei verwenschingen naar hot hoofd. Toen do beambte assistentie had gehaald em den lastigen passagier van de tram te verwij deren, gaf deze hem een klap zoodat de klap per met kaartjes door een open staand raampje uit do tram vloog. Op het balcon achtte de passagier het maar

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1908 | | pagina 1