MIDDELBIJRGSCHE COURANT.
H°. 170.
181- Jaargang.
1908
Dinsdag
21 Juli.
Middelfinrg 20 Juli.
Sprokkelingen.
FEUILLETON.
De terugkeer tot de natuur.
Benoemingen enz.
Uit Stad en Provincie.
Daze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feeitdagen.
Prijs per kwartaal zoowel voor Middelburg all voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummert kosten 5 cent.
Therm, alhier en tel. weerbericht van het K. N. Met. lmtit. te Bilt.
20 Juli 8 n. vm. 62 gr., 12 u. 65 gr., av.4 u 66 gr. Hoogste barom. «tand 771.4 te Horta,
laagite 755.1 te Munchen en Meert. Verwachting tot den avond van 21 Juli: matige N.
wind zwaar bewolkte lucht, weinig of geen regen en dezelfde temperatuur.
Advertentiön: 20 cent per regel. Bij abonnement veel lagei. Geboorte-, dood- an
alle andera familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel moer
20 cent. Beolamei 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij internen.
Tot de plaatsing van advertentiön en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handel, Nfiverheid en Geldweien, is gereohtigd het Algemeen Advertentle-Bureaa A. DU tiA
MAR An., N.l. Vmrbargwal 968, Amsterdam.
De opgaaf tan den spoordienst komt in
dit nommer toot op do gebruikelijke
plaats.
De door ons uitgesproken verwachting dat
de Eerste Kamer paal en perk zou stellen aan
de dwaze bepaling, door de Tweede Kamer in
de motor- en rjjwielwet gebracht,
waarbjj de snelheid op een maximum van 10
K.M. is gesteld, zal wel niet verwezenlijkt
worden.
De heeren van dit hooge college zien meeron-
deels de dwaasheid van die bepaling niet m
en laten er vooral hot licht op vallen dat de
automobilisten zelren de oorzaak zjjn dat der
gelijke strenge bepalingen in het belang der
openbare veiligheid noodzakelijk zjjn.
Nu is dit zeker zeer juist, maar er is in het
tegengaan van buitensporigheden in dezen toch
een grens. En waar de Regeering zelve de
snelheid op 15 K.M. wilde bepalen, is er,
dunkt ons, geen enkele reden om door deze
vastgestelde snolheid het verkeer per automo
biel en rjjwiel als 't ware onmogelijk te maken.
Eenige loden waren daarentegen van mee
ning dat eene dergelijke bepaling geen doel
zou treffen. Een roekeloos bestuurder, al rjjdt hg
met een maximum snelheid van 10 K.M., kan,
zoo werd ogemerkt, nog tal van ongelukken
veroorzaken.
Dat is waar, en tegen hem helpt geen
enkele wettelijke bepaling omtrent snelheid;
zulk een rjjder, begaat hg een ongeluk, moot
met alle strengheid gestraft worden.
Ia elk gevalde aanhangige wgziging der
wet zal er bjj de Eerste Kamer ook wel door
gaan.
Onze eenige hoop is nu maar dat de dwaze
bepaling in de praktjjk onhoudbaar zal bljjkon.
Maar hoe lang zal bet weer duren eer men
dan weer tot verandering overgaat!
Mr Van Houten hoeft weer eens een staat
kundigen brief geschreven.
De inhoud is met weinig woorden aan te
geven de Staatsman in ruste bljjft onvermoeid
doorzagen op het bekende thema, dat de wet
op hot arbeidscontract, in den vorm waarin
zjj is aangenomen, niet mag noch kan worden
ingevoerd, vooraleer een wetje is tot stand
gebracht, om sde erkende en onbetwistbare
fout te verbeteren, welke is ingeslopen door
de nieuwe regeling van de betrekkeljjke com
petentie van rechtbanken en kantonrechters
en dienavolgens in hooger beroep van gerechts
hoven en rechtbanken." Vertrouwende op de
juiste werking zjjner »politieke voelhorens",
voorspelt mr Van Houten den val van het
ministerie door »de handolwjjze van Nelissen
Naar het Duitich
1 VAN
GEORG PERSICH.
Laten we de plaats aan het strand van de
Noordzee, waar deze geschiedenis zich af
speelt, Altensande noemen. Als iemand cr
een anderen naam aan wil geven, kan hg het
doen.
Altensande was in den loop der eeuwen
een klein afgelegen visscheradorp gebleven,
onwankelbaar trouw aan zjjn overlevering.
Do mannon voeren 'a zomers voor de visscherjj
op zee, en hokten 's winters op de bank om
de kachel, de gescheurde netten heratellende.
Dc vrouwen zorgden voor het buisbouden en
maakten aardig kant- en borduurwerk.
Zoo had hot eene geslacht het andere opge
volgd, en do tjjd was, zonder sporen na te laten,
over het dorpje heen gegaan, behalve dat er
een paar nieuwe huisjes bg do oude waren
gekomen, en dat het stroo-dak van de kerk,
toen het te slecht was geworden, door oen
pannen-dak was vervangen. Over deze laatste
met betrekking tot het arbeidscontract", die
daardoor dreigt zjjn eigen persoonlijkheid"
te verliezen en >de metamorphose tot Drukor-
werktuig" te ondergaan.
Als deze Caseandra-kreet niet helpt, roept de
Arnh. Crt uit ja. dan zal waarljjk de wet>
waarvan mr Drucker de Urheber ja, in toepas
sing komen, en dat is den mokkenden Staats
man in ruste een doorn in 't oog. 't Ib om
medeljjden mede te hebben
Twee menschen bezorgden mr. Van Houten
nachtmerriesdr. Kayper en mr. Drucker,
roept Land en Volk uit.
Nn de eerste van het tooneel is, plaagt de
man hem nog, dien de GroniDgsohe kiezers
boven hem bleken te verkiezen. Hjj ziet overal
»Drucker" en de vrgzinuig-democraten Zg
baasden over bet kabinet-De Meester, en nu
nog hebben zjj geheele departementen in hun
macht.
De lezer van zjjn jongsten brief begrjjpt,
dat een poging wordt gedaan, om de wet op
het arbeidscontract nog op de valreep don
doodsteek te geven.
Dat gelukt natuurljjk niet. Indien er nog
iets noodig ware voor den scbrgver, om zgn
eigen gezag ook tegenover de Regeering te
vernietigen, zou biervoor de slotzin dienst
kunnen doen:
»Voor de afgetreden ministers zou het, dit
heb ik uit hun handelingen duideljjk kunnen
bemerken, een bezwaar zgn geweest iets goeds
te doen, nadat ik bet had aangeraden. Die
Ministers en hun politieke chef zjjn er altjjd
meer op uit geweest het tegenovergestelde to
doen van 't geen ik voor het land dienstig
achtte on hebben steeds liever mjjn beatrgding
dan mgn ondersteuning gewenscht. Zoo ver
meden zg immers den schjjn van het conser
vatisme, dat zg mg aanwreven 1 Die overwe
ging behoeft deze Ministers niet terug te
houden, want van geen ding zullen zjj wel zoo
zeker zgn, als dat voer hen slechts de keuzo
is: conservatief zgn of niet zgn. Conservatief
namelgk in den geest van den ouden Heemskerk."
Worden de adviezen van dezen staatsman in
ruste niet gevolgd, dan is het omdat zg van
Van Houten komen, niet omdat zg niet deugen.
Zoo spreekt alleen wie, door welke oorzaak
dan ook, verblind is.
Dit de jongste mailberichten is gebleken
dat de gezondheidstoestand van den nieu
wen Gouverneur van Atjeb, pverste
Swart, niet noodig maakt het tjj'eljjk
verlaten van zgn post, die volgens een vroe
ger boricht gedurende zjjn afwezigheid door
Coljjn zou worden bezet.
Het Vaderland verheugt zich daarover.
Maar tegelgkertgd bracht de mail de tjjding,
dat Coljjn een viertal maanden op Atjeb zal
verbljjven, om als adjunct-regeeringscommis-
saris den Gouverneur in de uitwerking van
belangrjjke voorstellen behulpzaam te zgn.
Dit gedeelte van het bericht betreuren wjj,
schrjjft hetzelfde blad. Om de vroeger aange
voerde redenen achten wjj Coljjn niet den man,
gebeurtenis werd tientallen van jaren gespro
ken als van een nieuwtje,
Maar oindoljjk kwam de Geest van don Tgd
op zgn zwerftochten door de wereld ook voorbjj
Altensande, en zette toen groote oogen op.
Deze menscheljjko nederzetting bad dus van
zgn bewind nog niets bemerktZe had zicb
altjjd dieper genesteld in de duinen er om
heen, en scheen zoo in de eeuwigheid tc wil
len voortdroomen.
Nu heeft de Geest van den Tjjd van niets
zoo'n sterken afkoer als van droomen en slapen
en daarom sloop hjj ongezien langs de huizen,
klopte op dc deuren en ramen, en was reeds
lang aan hot andere einde van hot dorp aan
gekomen, vóór de menschen zoover waren dat
ze kwamen zien wie er was.
Nog eens keek hjj achter zich alsof hjj
wilde zeggen»Pas nou eens op. Nou zul je
wat beleven 1" En weg was hjj weer.
De Altensanders beleefden ook iets reeds don
volgenden dag.
Toon kwam er oen heer langs het strand
wandelen, alleen on op zgn gemak, zoodat hg
onmogeljjk haast kou hebben. En toen hjj op
bet droge strand het was juiBt eb eenigo
visschersvaartuigen zag liggen, bleef bjj staan
en nam de omgeving op.
Zjj onderscheidde zich niet veel van die
welke hjj reeds den geheelen ochtend had
doorlooponblinkend water aan den linker
dien wjj thans op Aljeh noodig bobben, ja, wjj
zgn van gevoelen dat, hoe minder mannen als
Coljjn zich met de Atjehache zaken bemoeien,
het des te beter zal zgn. Dat men hem den
titel ad j u n c t-regeeringacommissaris gegeven
heeft, ia waarschjjnljjk om geen verwachtingen
op te wekken, dis zou van hem te verwachten
zjjn, wat Snouck Hargronje destjjds in het
belang van het overwonnen gewest heeft ge
daan, zonder daarbjj trouwens voel steun van
regeeringswege te genieten.
Maar ook als adjunct-regeeringscommissaris
kan Coljjn op Atjeh niet beantwoorden aan de
meer bescheiden verwachtingen, die in dien
titel liggen opgesloten. Hg heeft het ver
trouwen van het leger niet, dat spot met zgn
pacificatie-daden op papier, en zjjn vroeger
optreden togenover den Atjoher is niet in den
geest van do riobting, die in dat gewest be
hoort te worden gevolgd, en dio men van het
nieuwe régime verwacht.
Niettegenstaande de nadere verzachtende
verklaring door De Nederlanderhot ljjforgasn
van jhr mr A. F. de Savornin Lohraan, gegeven
van diens rede, uitgoaproken op de vergadering
te Utrecht, waarin de Christelijk Historische Unie
tot stand kwam, big ft De Gelderlander nog zeer
verstoord, vooral over de verzekering datpro-
testantsch gelijkluidend is met grondwettelijk.
Wat zouden zoo vraagt het Rooms cli-
Katholieke blad de leden dier Unie wel
zeggen als de Roomscb-Katholieken in hun
program eens den eiscb stelden»Nederland
moet geregeerd worden in katholieken zin"
En het laat daarop, geheel in onzen geest,
volgen
»Wel verre van grondwettelijk te zgn, is de
eisch der Christ, hist, anti-constitutioneel, om
dat de Nederlandscho Grondwet geen landsbe
stuur in den zin van dezen of genen gods
dienst kent.
Het katholieke Nederland weet uit droevige
ervaring dat de vrjjheid der Kerk niet door
het protestantisme is gebracht, maar integen
deel twee eeuwen lang door de Hervormers is
tegengehouden.
De bewering, dat de vrjjheid en rechtsge
lijkheid der Kerken uit de protestantsche be
ginselen is voortgekomen, is dan ook slechts
houdbaar, als men met Friedrich Stabl toe
geeft, dat de rationalistische beginselen juist
uit de hervorming zgn geboren, iets wat De
Nederlander echter, bljjkens de door haar ge
maakte tegenstelling, wel nimmer doen zal.
Wie dit niet doet, zal hot historische feit
hebben te erkennen, dat èn de geestelijke èn
de werkeljjke vaders dor moderne EuropeeBche
grondwetten de liberalen zgn geweest.
Ten onzent was het Thorbecke, dio met den
Bteun en onder de toejuiching der katholieken
de Grondwet van 1848 wist door te drjjven.
Eerst deze Grondwet, en niet die van 1815,
vestigde de vrjjheid en geljjkheid der gods
diensten. En juist tegen deze Grondwet ging
kant, geel zand aan den rechterkant en boven
alles bet kristallen gewelf van den hemel.
Maar de duinen waren vorder naar achteren
goschoven, de helling was steiler geworden
en er waren breede stukken uitgeslagen. Het
strand was niet moer slik-achtig maar bard
als oen dorachvloeren de atcenen en schel
pen die eerst het loopen zoo bemoeiljjkt had
den, waren geheol verdwenen. Men liep heer-
ljjk op dien vaston en toch voerkrachtigon
grond.
Als het vloed was gewoost, zou hjj dadeljjk
oen bad genomen hebben. Maar in puris natu-
ralibus in de buurt van menschen-woningen
hm, men kon het nooit weten.
Om die woningen wat boter te zien, klau
terde hjj een dor duinen op, on stond hjjgend
op dezelfde plaats van waar den vorigen dag
do Geest van don Tgd Altensande het eerst
aanschouwd had.
En zooals de Geest van den Tgd, dacht hjj
hoofdschuddend in zichzelf»Hoo past dat
nu in de huidige moderne wereld En oven-
als de Geest van den Tgd daalde hg af naar
hot dorp en klopte aan hot eerste het beBte
huis aan.
Hg wachtte ochter geduldig tot hem werd
opengedaan, on toon in de dour een vrouw
verscheen, een blonde, blauwoogige Friezin
met breede schouders, vroeg bg beleefd of hg
iets te drinken en te eten kon krjjgen, Hjj
toenmaals het anti-rovolutionnaire verzet v in
de partjj van Groen van Prinsterer, een staats
man, op wiens beginselen en politiek de leider
der Chr. Hist. Unie zich bjj voorkeur beroept."
Deze redeneering is logisch en zeer juist.
Wat zegt daarvan wel De Residentiebode'/ Dit
Haagsche Katholieke blad was jaloersch op
den lof, door ons aan De Gelderlander gebracht.
Reeds lang loopen er geruchten, die reeds
hun weg in de pers vonden, over den Biechten
toestand van 'srjjks kas,
De beheerder daarvan, onze Minister van
Financiën, zit hierdoor in een moeiljjk parket
en had, zooals gemeld, bjj de verschillende
departementen op bezuiniging aangedrongen.
Nu weer maakt de Haagsche Briefschrjjver
van het N.v.d.D. molding dut er een «kolossaal"
tekort op de Staatsbegrooting 1909 zal zgn.
»Er moet daarom (van Financiën tot de overige
departementen) een nieuwe aanschrjjving zgn
uitgegaan om alsnog te schrappen en te be
zuinigen waar dit maar mogeljjk is. Men zou
zelfs zoo ver gaan en dat is in ons militair
régime wel een bewjjs van allorhoogsten nood
om te overwegen, de legermanoeuvres ach
terwege te laten En dan nog zou Minister
Kolkman er niet in Blagen, een balans te maken
zonder een aanmerkelijk nadeelig saldo.
»Voor iemand, die zgn voorzichtigen voor
ganger de 10 opcenten ontnam, op grond, dat
de toestand der financiën dien bnitengewonen
maatregel niet eischte, moet zulk een staat
van zaken dubbel onaangenaam zgn. Met
belastingverhooging kan deze Minister nu
toch zéér moeiljjk aankomen. Dit aan de
intrede van een verkiezingsjaar te doen, ware
bovendien iets bovenmenscheljjks, een poging
tot politieke» zelfmoord. De begrooting zal
on moet dus zoo wat sluitend worden gemaakt.
Maar voor degenen die belasting opbrengen
is 't niettemin een duister vooruitzicht. Want
al dat bezuinigen zal meerendeels slechts
uitstel zgn. Als 1909 achter den rug ie en de
planken zjjn door de heeren kiezers weer aan
elkaar getimmerd, dan zal de rekening moeten
vereffend worden."
Propaganda-Comité voor Grond
wetsherziening en Algemeen
kiesrecht.
Wegens veelvuldige bezigheden heeft de
heer Th. M. Ketelaar ontslag verzocht en ver
kregen als vertegenwoordiger van het hoofd
bestuur van den Vrijs. Dem. Bond in genoemd
comité, en is door dat hoofdbestuur ln zjjn
plaats aangewezen mr S. J. L. van Aalten te
Rotterdam.
Het Propaganda-comité ia thans samenge
steld als volgtHerman Sngders, voorzitter,
mr S. J. L. van Aalten, P. W. J. van Haasel,
C. H. Kouw, J. F. van Emmerik, J. Kok,
penningmeester, en H. Groene wout. secretaris.
was een logee uit de Zuidwaarts gelogen
badplaats en had van het loopen honger en
dorst gekregen.
De vrouw scheen zgn correot hoog-Duitsch
te verstaan, terwjjl haar antwoord hem bjjna
geheel onverstaanbaar bleef. Een uitnoodi-
gende beweging met de band beduidde hem
echter dat bjj welkom was.
Bijgevolg zette hg zgn voet over den drempo
Op don doel brandde een open haardvuur, en
oen bjjtende rook als van gebrande heiplaggen,
zocht bg gebrek aan een schoorsteen vergeefs
een uitweg. Met den rook vermengde zich
do hefljjker geur van Rpek, on de rook en
de spoklucbt vulden ook het kleine, lage
vortrek waar do gast werd binnengeleid.
Daar zat aan de ongedekte tafel een man
mot koperkleurig gezicht en kroesigen zoe-
mansbaard, mot een vork in een dampende
braadpan te pikken.
>Hnns Lorenz", stelde de binnenuomende
zich met een buiging voor, maar de hoor des
huizes lette danr nauwljjks op. Eenige op
helderende woorden van zjjn wederhelft waren
voor hom voldoende om don vreemdeling zgn
breede bruino rechterband toe te steken, en
de hand, welke de gast daar aarzelend in legde,
krachtig te drukken.
Daarna noodigde hjj hem in een taal, die
dit voor had boven die van de vrouw, dat de
bedoeling tenminste makkeljjkor te begrjjpen
Soldij verhooging.
Het door one in 't kort vermelde wetsont
werp tot verhooging van de oorlogsbegrooting
voor 1908 met een bedrag van f 109.350, ten
einde te kunnen overgaan tot oen algomeeno
herziening der soldjjen van do militairen be
neden den rang van officier, heeft onder meer
ten doel de positie van het kader te verbeteren
teneinde daardoor zoowel te gemoot te komen
aan grootendeels billgke klachten, als te ge
raken tot een bohoorljjko aanvulling der onder-
officiersrangen.
Meer in bijzonderheden berust het door den
Minister voorgestaan stelsel op bet navolgende
Bg elk onderdeel (compagnie, eskadron,
batterjj enz.) worden uit de sergeanten (wacht
meesters) diegenen, die bgzondere geschiktheid
getoond hebben als aanvoerder en opvoeder,
en die zich voorts door groote plichtsbetrach
ting onderscheiden, aangesteld tot sergeant
(wachtmeester) le kl-, in welke hoedanigheid
zg, óók door een toelage, boven de overige
sergeanten (wachtmeesters) gesteld worden.
Naar bet oordeel van den Minister zal hot
streven moeten zgn bjj elk onderdeel vier van
dergelijke onderofficieren te bezitten.
Intusschen is voor de onderofficieren van alle
rangen een prikkel aanwezig tot studie en to t
verhooging van practische bekwaamheid, door
het toekennen van belooning (in den vorm van
soldjjverhooging) wegens gebleken geschikt
heid voor hoogeren rang, ook als aanstelling
daarin, wegens gebrek aan vacature, voorloopig
niet mogeljjk is.
Het beginsel om do soldjjen bg het regiment
grenadiers en jagers booger te stellen dan bg
de overige regimenten der infanterie is los
gelaten, daar het geen reden van bestaan meer
heelt.
De verhoogingen der jaarweddon en soldjjen
zullen ingaan op 1 October a.s.
Bg kon. besluit is tgdeljjk benoemd tot
hoofddirecteur der Rijkswerkinrichtingen Veen-
huizen jhr F. M. van Spengel, kapitein-
districtBcomm. dor kon.marechaussee, te Arnhem-
De kapitein-luit. t/z A. J. Gooszen, uit Oost-
Indic in Nederland teruggekeerd, wordt op
non-activiteit gesteld.
De audiënties van do Ministers van Land
bouw enz. en van Oorlog zullen resp. Woens
dag en Donderdag a. niet plaats hebben.
Het 3e Zondagavond-concert, door het
Middelburgsch Muziekkorps, onder leiding van
den heer Jan Morke, Zondagavond in den tuin
van het Schuttershof alhier gegeven, was
druk bezocht. Hot bezoek was evenwel niet
zoo groot als bjj vorige concerten, waarvan
het minder aangename zomerweer wel de oor
zaak geweest zal zgn.
Het programma was wel voorzien.
Een succes-nummer was de groote fantasie
uit de operette The Belle of New-York, van
Kerker; het werd stil in den tuin, toen het
uitgevoerd werd, wel een bewjjs dat het in
den smaak viel.
Na afloop klonk een luid applaus.
was, uit om te gaan zitten.
De vrouw des huizes liot als eerbewjjs haar
vork over aan den tafelgenoot, terwjjl zjj zelf,
waarschjjnljjk bg gebrek aan oon derde exem
plaar van dit bescbavingsinstrument, met een
lepel den aanval op den inhoud van don pan
begon.
Op dien inhoud had Hans Lorenz intussoban
oen onderzoekenden blik geworpen.
Do gebakken sneden spek verdienden ver
trouwen. Als waarborg voor hun eerljjke af
komst had hjj op don deel de zjjden spek zien
hangen. Des te duisterder waren daarentegen
oorsprong ea samonstelling van de grjjze massa
waarin ze lagen verstrooid. Het leek op een
omelet en toch weer mot, misBcbien waren het
grutton, en toch en toch het kon ook wat
anders zjjn.
Maar bjj moest toetasten, wilde hg zgn
vriendelgken gastheer en gastvrouw niet be-
leedigen. En als hjj bescheiden wilde zgn,
mocht bg goen al te groote voorliefde voor
het spek verraden.
Bjjgevolg slikte hg den eorsten hap in op de
manier wvarop een beginner oesters eet
zonder ze met de tanden aan te raken.
(Slot volgt.)
