MIDDELRURGSOHE COURANT. Woensdag 15 Juli. Tusschen twee vuren. Uit Stad en Provincie. N". ïca. 151- Jaargang. 1906 Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feeitdagen. Priji per kwartaal zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nedorland franco pp. f2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Therm, alhier en tel. «eerbericbt van bet K. N. Met. lnstit. te Bilt. 14 Juli 8 a. vm. 03 gr., 12 u. 03 gr., nv. 4 n 08 gr. Hoogste barom. «tand 707.8 te Horin, laagste 751.7 te Skudosnaes. Verwachting tot den avond van 15 Juli: ruimende afnemende wind, afnemende bewolking, mogelijk nog enkele buien en dezelfde temperatuur. Advertentiön20 cent per regel. Bij abonnement veel lagei. Geboorte-, dood- die andera familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij iniemea. Tot do plaatsing van ad verton tiën en reclames, niet afkomstig oit Zeeland, betreffende Handel, NJjverheid en Geld weien, is gerechtigd het Algemeen Advertentfe-Burean A. DB LA MAK An., S.V. Vaarbnrgwal 366, Amsterdam Bij deze couraul behoort een bijvoegsel, De opgaaf van den spoordienst komt in dit nommor voor op do gebruikelijke plaats. Middelburg 14 Juli. Zoo zal aan de rechterzijde do positie zjjn van de Christelijk Historische Unie, thans in het leven geroepen door de fusie der Christeljjk Historisohen met de Friosch Christelijk Historisohen. En dat wel om .het standpunt, door deze partij in te nomen. Jhr. mr. A. F. deSavornin Lohman heefi in de tot dit doel gehouden vergadering na zijne vrougdo over die samensmelting te hebben geuit dit standpunt aldus uit eengezet. Groen van Prinsterer heeft zich hot dui delijkst eu het krachtigst verzet tegen het atheïsme van don staat. Hij zag in, dat de grondfout van de Fransche revolutie was de verbroking vau don baud tusschen Staat en God, Staat en Godsdienst. Groen heeft daartegen ge waarschuwd, overtuigd dat de Staat zelf op den dunt ten gronde zon gaan, als men het verkeèrdo beginsel bleef huldigen, on hij was het werktuig in Gods hand, dat velen weerhield ontrouw te worden. Zoo ontstond do anti-revolulionairo partij, die niet wil en niet mag ruston voor geheel Nederland deze waarheid erkend heeft. Want mr. Lohman vergeleek haar positie bij die van het eene volksdeel, dat ziet hoe hot ander de onaf hankelijkheid des lands wil prijsgeven Daartegen zal het zich moeten verzetten tot de poging verijdeld is. Het was dr. Kuyper die op zich nam de organisatie van de anti-revolutionaire par tij als zoodanig. Dr Kuyper begreep dat er een algemeen partijprogram moest zjjn, maar hij week in een belangrijk opzicht van Groen af. Hij zocht steeds kracht in de majoriteit, en richtte zich, na den val vau het ministerie Mackay, tot de kleine luydon. Bij voorkeur stuurde hij in sociale richting, en dit was gevaarlijk. Want in de kringen der anti-revolutionairen had men van deze vraagstukken nog geen studie gemaakt, en zoo was de kans groot dat sommigen zich zouden laten beïnvloeden door andere gees tesrichtingen. Jhr Lohman heeft toen gewaar schuwd, maar dr Kuyper luisterde niet naar hem Met zijn blad gaf dr Kuyper den toon aan, en ieder die niet goedkeurde wat hjj decreteerde, werd beschuldigd van scheur makerij. In 1894 volgdo daarop te Utrecht do scheiding. Dr Kuyper, ineenend dat de aan zienlijken hem hunne medewerking hadden geweigerd, zocht steun bij de goringen, en ieder die zich niet bij hom aansloot, werd conservatief genoemd. Weder waarschuwde jhr Lohuian, en nogmaals weigerde dr Kuyper zijn raad te aanvaarden. Tot hij eindelijk vanzelf op zija voetspoor moest terugkomen, maar toen was het vertrouwen in hem ver dwenen. Het viaggeschip werd verlaten en een deel der anti-revolutionaire partij ging ovor in bootjes. Aan mr Lohman werd door sommigen geraden over te gaan naar de Hervormde kerk, dan zon men hem als leider aannemen, doch bjj weigerde dit, niet wenschende twee verdeelde kerkelijke partijen. D. w. z., men heeft het hem be twist dat die verdeoling zou geschieden, maar bij hem staat het vast. In twee doelen naar godsdienstige onder scheiding heeft de anti-revolutionaire partij het land verdoold. Daartegen verzetten zich de Ohristelijk-IIlstorischon. In de tweede plaats leggen, zeide mr de Savornin Lohman, de christolijk-historischen den nadruk op het Protestantsohe karakter van onze volksontwikkeling. En daarom luidt art. 4: «In overeenstemming met de historische ontwikkeling van het Christendom op Neder- landschon bodem moet Nederland bestuurd worden als een Christoljjke Staat in Protes- tautschen zin." De afgevaardigde voor Goes fiërinnerde hierbij aan de houding, welke het RoomBobe episcopaat aannam in 1815, en de oppositie daarvan togen de totstandkoming van onzo Grondwet. De meeste waarborg voor eene verdere ontwikkeling in overeenstemming met onze historie is te vinden hierin, dat wjj bestuurd worden in Protostantschen 2in. Aan het Protestantisme hoeft Neder land in zijne geschiedenis het meest te danken. Dat dit artikel eene poging is om de Friosch-Christehjk-historischeu te dienen, ontkende bij. Ook de schoolquaestie roerde hij nog even aan. De Vrije School voor heel do natie is de ware solutie van de schoolquaestiedat erkennen ook de Christelijk-historisohen. De ouders moeten het onderwijs in eigen hau- den hebben, maar een geheel andere quaestie is, om, waar de openbare 6chool eenmaal bestaat en om verschillende oorzaken be houden moet blijven, to verklaren dat men in hot geheel niet met haar te maken wil hebben. Als eene gemeente in de openbare school den Christus wil dienen, mag men niet zeggen dat moogt gij niet I Trouwens, toen de anti-revolutionaire partij nog niet verdeeld was, heeft zij zich op hetzelfde standpunt geplaatst als nu de Christelijk- historischen. Dat zij zich nu, onder dr Kuyper, er tegen verzet, bewijst te meer, dat zij is afgegleden in verkeerde richting, ln do overtuiging hiervan is mr Lohman door do besprekingen met de Friesch-Chris- telijk-historischon te meer versterkt, en daarom verheugt het hem bijzonder, dat do fusie tot stand kwam. Beginselen zijn er door niemand voor opgeofferd. Zekor, er zijn conservatieven en vooruitstrevendon vereenigd in de Unie, maar men behoudt zijne vrijheid, en bohoeft niet, gelijk in de anti-revoluitionnaire partij, in alles moe te gaan met den leider en zijn blad, die bijv. eerst do Kieswet-Tak aanbevalen, daarna afkeurden. Hij hoopt, dat ook eenmaal de auti-revolutionuairou terug zullen koeren tot de oudere beginselen, die Groen van Prin sterer formuleerde. Ten slotte betoogde de heer Lohman de noodzakelijkheid om eene organisatie te formoeren waardoor men bij verkiezingen gezamenlijk en krachtig kan optreden. Do auti-revolutionnairo partij onder dr Kuyper geeft in dezen een voorbeeld, en hij riep met nadruk de medewerking in van alle geestverwanten om in deze richting werk zaam te zijn. Wij zien dus duidelijkde nieuwe partjj sTelt zich tegenover dr Kuyper en de zijnon omdat dezen een groepeering van het volk wil in twee deeleuop onderwijsgebied vau hun oorspronkelijk standpunt zijn afgeweken cn, w(it mr Lohman volgens eon der ver- eUgon opmerkte, wijl Iiud partij steunt op de organisatie der Gereformeerde kerk; tegenover de Roomsoh-Katholieken krach tens haar beginsel dat Nederland als oon Christelijken staat bestuurd moet worden in Protestantschen zin. En nu moge de heer Lohman iu zijne rede verzekerd hebben, dat zijne woorden in dezen niet vijandig zijn tegenover Roomsch Katholieken en dat er in de ünie plaats is voor ieder en ook voor hen, maar na zijne toelichting, na de scherpe lijnen, door hem getrokken, kan men de zijdoling- sche uitnoodiging tot toetreding allesbehalve uitlokkend of aanmoedigend noemen. En door hot positief karakter, dat de Unie draagt, plaatst zij zich juist zoo stellig mogelijk tusschen die twee partijentus- schon, wij herhalen het, twee vuren. Goon wonder dat nu reeds stemmen zich doen hooron togen die nieuwe partij mot jhr mr A. F. de Savornin Lohman, feilen bestrijder van dr Kuyper, als leider, en dr. J. Th. de Visser, den man die met dr Kuyper in 1905 nog samenwerkte maar nu ook tegen hom optreedt, als medebe stuurder. Vooral katholieke organen verzotten zich reeds zeer tegen sommige beweringen van eerstgenoemde. Tijd, Huitgez n, Centrum en Gelder lander zijn daarover niet te spreken, en keuren hot af dut door die rode er gevaar ontstaat dat het oude twistvuur weer oplaait. De Tijdwijzend op de zinsnede over bot besturon van Nederland in Protestant schen zin, herinnert dat de Katholieken sinds lang door woord en daad getoond hebben de voorscbrifton der Grondwet te eerbiedigen. Maar waar blijft dan het specifiek-Protestautsche van het door den heer Lohman verdedigde standpunt? En ware hot dan niet beter geweest de ge bezigde formule door een andere te ver vangen, welke geen aanleiding kan geven tot misverstand en ontstemming." En De Gelderlander, het Nijmeegsche blad, ons gevoelen doelend, schrijft „Noch bjj do Kuypsrianen, noch bij do Katholieken zal die rede met ongemengde gevoelens bogroet word „Bij do eerste niet, omdat zij hun tegen overstaat als levend ver w .Jt van uf.vjjking van Groens beginselen bij de JC.t'holleken niet, wegens het handhaven van den program- eischbestuur des lands in Protestantschen zin." En het katholieke blad licht haar protest tegen die bedenking aldus toe „We geven toe, dat de houding van sommigen onzer 't zjjn enkelingen zon der aanhang die telkens en telkens blijk geven zich niet te kannen plaatsen op den bodem van het thans geldende staats recht, aanleiding kan geren tot de meening dat het grond wettelpee stelsel in strijd is met de Katholieke staatsopvatting. Man nen echter als do leiders der Unie kunnen weten, dat er tusschen Katholicisme en Constitutionalisme geon tegenstelling be staat, dat dus de eisch van bestuur des lands in Protestantschen zin, wanneer dit moot beteekenen grondwettelyken zin, een ongerechtvaardigde exclusie is van de Katholieken uit de rangen der con- stitutionalisten, eon politieke usurpatie door een godsdienstig stelsel van een staat kundig beg'nsel, dat ook ons lief is. „Daarbij leggen wij ons niet neer zonder protest. „Handhaving van den eisch landsbestuur in Protestantschen zin kan slechts tot ver warring leidonna de daarvan gegeven, waarschijnlijk verzachtend bedoelde „ver. klaring" nog meer dan voordien". Bij dit p-otest van De Gelderlander sluiten wij ons aanzij 't ook op andore overwegingen. Naar onze mcening moot een bestuur van oen rijk, waarin allerlei gezindheden worden aangetroffen, geon karakter dragen, ontleend aan een bepaald kerkgenootschap of eene godsdienstige richtingzulk een land diont geregeerd te worden naar al- gomeene beginselen, voor alle gezindten passend en voor alle inwoners uitgaand van hetzelfde standpunt. Een voordcol is aau de totstandkoming der nieuwe CTnte verbonden er is een hoog noodige scheiding onder de rechterzijde gekomen, die niet zondor invloed blijven kan op de partijverhoudingen. Wij zijn benieuwd hoe groot haar dan te toonen kracht zijn zalof zij zelve niet verschroeid zal worden door het vuur dat van de andere deelea dor rechterzijde zal uitgaan, thans te meer nu zij zulk een macht tegenover hen zien. En vooral zien wij belangstellend uit naar den invloed, dien de Christelijk Histori sche Unie bij dc vorkiozingen in Zeeland zal uitoefenen en vragen wij ons tevens af hoo de houding van do Kuyperiaansche en do Katholieke partij zal zijn. Zullen zij ten slotte zich weer boginscloos in allerlei bochten wringen cn de hand gaan kusBen van hem die kastijdt? Dit is al meer vertoond. Wij wachten af. Door hot bestuur van Handelsbelang a 1 h i o r is aan den gemeenteraad een adres gericht, waarin het verzoekt dat aan de Bur geravondschool en de Avondschool voor hand werkslieden a aan het boekhouden toogovoegd wordt eenig onderwya waarin kennis van han dels- en burgerljjk recht, alsmede van sociale wetgeving begrepen wordeb aan niet leer lingen ruimer gelegenheid wordt verschaft tegen betaling dit onderwjjs te ontvangen on c dezelfde gelegenheid wordt opengesteld voor volwassenen (hoofden van bedrjjven) mits ge scholden van de jongeren. By dit adres is eene breedvoerige toelichting gevoegd, waarin wordt aangetoond 'dat bljjkens de bolangstclling in don cursus, uitgaande van Handelsbelang, zulk onderwjjs zou gewaardeerd worden. BiliykerwjjB zou voor dit onderwjjs behoor lijke betaling kunnen worden geèïscht. Ook voor de cursus van Handelsbelang werd van f 3 tot f 5 betaald. Vrjjdagavond te half acht heeft op het Molenwater alhier weder een muziekuit voering plaats door het Middelhurgsche Muziek korps Op verzoek van de gezondheidscommissie, gezeteld te V e e r e, is door de Commissaris der Koningin bepaald, dat voortaun het aantal leden dier commissie za! bestaan uit zes, in plaats van uit vjjf. De vrjjzinnig democratische kiesvereeni- ging te Zierikzee stelde in de vacaturp-Van der Lek de Clercq tot candidaat voor den gemeonteraad den heer P. J. Boone. In de Maandag te Koewacht door ingelanden van den Rtetleupolder gehouden vergadering werd, wegens hot bedanken van den heer H. 1). Ysebaort, met algemeene stemmen tot djjkgraaf gekozen de heer Hyp. Ysebaert aldaar. Maandag brak in die gemeente door onbe kende oorzaak plotseling brand uit in de woning van den werkman Em. R. Het huis en de aangrenzende schuur brandden, zonder dat aan bluBschen kon gedacht worden, tot den grond af. Eenig huisraad en een kleine hoe veelheid hout en stroo verbrandden mede. Te Heikant, St. Jansteen, zjjn huis en stal met inboedel van P. Martinet verbrand. Alles was verzekerd. Tengevolge van het koude en ongestadige weder gedurende het voorjaar liet zoo schrijft men ons uit P h i 1 i p p i n e de goede kwaliteit der mosselen dit jaar lang op zich wachten, vandaar dat de verzending tot heden zeer slap is geweest Thans echter begint do kwaliteit zich te verbeteren, dank zij de war me dagen der vorige weken. Daardoor is dan ook de handel aan do Kade alhier, evenals in vorige jaren, weder levendig. Verleden week zjjn van hier ongeveer 4000 balen naar het buitenland verzonden. Bjj overwegen en in bochten moet zoo schrjjft men ons uit Aardenburg de conducteur van de tramraaatschappy Breskens— Maldeghem, bjj gebrek van een tweeden man op do locomotief, voor de tram uitgaan, om te zien of de weg veilig is. De passagierswagena komen dan onbeheerd achteraan. Daarvan maken kwajongens gebruik om op de wagens te klimmen en daarvan te springen, tot nog toe zonder dat zulks aanleiding heelt gegeven tot ongelukken. Maandag wilde een achtjarige jongen dat kunstje weder vertoonen, met het ongelukkig gevolg dat bjj viel en een zjjnor voeten ernstig verwond werd. In de Maandag te IJzendjjke gehou den raadszitting werd besloten in vereeniging met de besturen van Waterlandkerkje en den Prins Willem-polder een grindweg aan te leg gen door het gehucht Turkejje. Vorder werden de ondorwjjzorsjaarwedden geregeld alB volgt: Aanvang f575 met vier vyfjaarlyksche verboo- giugen van f 50 met f 50 by hot behalen ven elke akte Fransch, Duitsch en wiskunde, on verschillig of daarin ondorwys gogoven wordt. De in ons vorig nommer reeds gemelde be noeming tot onderwyzer van den hoer J. Bare- man tc Hoek geschiedde mot 6 stommen tegen 1 op don heer E. Verhooaol te Spierdijk. BUUtttfATEB. te Vlissingen. Woensdag 15 Juli nm. 2.20 Donderdag 16 3.08 te Domburg. Woensdag 15 Juli nm. 2.29 Donderdag 16 3.17 De installatie van den Burge meester van Koudekerke. Begunstigd door vry goed weder had boden middag te Koudekerke de plechtige in- ntullatio en feestelijke huldiging van don nieu wen burgemeester dier gemeente, den heer II. J. E. Gerl&ch van St. Joosland, plaats. Reeds dagen van to voren was deze voor Koudekerke zoo gewichtige gebeurtenis het onderwerp van alle gesprekken. Commissies worden gevormd, zoowel op hot dorp zelf als op 't Zand, om den nieuwou burgervader een >bljjde inkomste" te verze keren. En die >bljjdo inkomste" is heden gehouden- Om ruim één uur kwam de heer Gerlach met z'n echtgenooto per rytuig aan 't Zand, dat heel aardig met vlaggen en groen ver sierd was. Aan het begin van don Koudckerkachon wog prykte een smaakvol met groen en planten getooide eerepoort, wa&rop met duideljjke letters te lozen stondWelkom en Hulde aan den Burgemeester en verder den datum. By de aankomst trad de heer A. M. C. J. Tho mussen naar voren en heette den heer Gerlach, namens de 't Zand-bewonera, hartelyk welkom als den nieuwen burgemeester van Koud ekerko. Hij beval hem de belangen van 't Zand aan. Na de toespraak werden ter eore van den burgemeester luide hoera's aangeheven. Daarna zongen de langs don weg ge schaarde kinderen van de beide Christelijke scholen op 't Zand een welkomstlied en werd door het dochtertje van don heer Martyn aan mevrouw Gerlacn een bouquet aangebeden. Door de jongejuffrouw Josephina Potter werd de tekst der liederen overhandigd. Na de begroeting werd het rytuig omringd door een eerewacht, bestaande uit 63 ruiters, en in gestrekten drat naar Koudekerke ge» reden. By het wogryden weerklonken weer toe juichingen. Jammer dat het begon te regenen, maar gelukkig klaarde het weer spoedig op. Toen men in de nabyheid van het dorp ge komen was, klonken luide fanfares. Het mu ziekgezelschap Voorwaarts had zich daar met zyn vaandel opgesteld. Het gezelschap voegde zich by den stoet en langzaam weid nu verder gereden. Het was duidelyk merkbaar, dat men bot dorp naderde; langs den weg stonden ver scheidene families boeren, die den nieuwen burgemeester en echtgenoote eerbiedig groetten. Even voor twee reed do stoet, voorafge gaan door de muziek, onder een fraaien eere- boog door, het dorpsplein op. Dit echte pittoresque plein, met de kerk in het midden, bood een levendigen aanblik. Van alle huizen woei de vaderlandsche driekleur, terwyl daarenboven rondom het dorpsplein nog masten geplaatst waren, waar aan kleurige wimpels. Het plein was vol menschen, van de omliggende Bteden en dorpen gekomen, om dit feest by te wonenhet was een vroolpke, levendige menschenmassa, waarin de boeren en boerinnen op hun Zondagsch schilderachtig afstaken tegenover de over 't geheel donkere kleeding van de burgers. De stoet reed heel bet plein om, hartelyk toegejuicht, tot aan hot Gemeentehuis, voor den ingang waarvan een eerepoort was opge richt, waarop Ilulde can Koudekerke 14 Juli 1908. Door een jonge dame werd daar een bouquet aangeboden en toen traden de boor Gerlach en zyn echtgenoote het Btadhnia binnen, waar de bogroeting door do Raadsleden, het perso neel van de openbare en byzondere scholen plaats had. Voor het gemeentehuis huddon zich, onder leiding van de onderwyzers, de kinderen van de openbare en byzondere scholen opgesteld en zongen een welkomstlied Zy zongen uit volle borst, al die kleinen gestoken in hun met oranjosjerpen versierde »beste pakjes", By het zingen van het Welkomstlied ver leende de zangvereeniging Nuttig, Aangenaam en Stichtelijk haar medewerking. In do raadzaal opende de waarnemende voorzitter, de hoer P. de Witte Czn., deze buitengewone openbare vergadering en ver zocht den secretaris voorlezing te doen van de benooming van den hoer Gerlach tot bur gemeester van Koudekerke. Vervolgens legde de heer Gerlach den ambts eed af. De heer Do Witte nam hierna, als oudste wethouder in jaren, hot woord en sprak den burgemeester alB volgt toe >WelEdle heer Gerlach van St. JooBland. Daar het H. M. onze geëerbiedigde Koningin behaagd heeft njtot Burgemeester van Koude| kerke to benocmon, rust op mjj dc aaDgensin#

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1908 | | pagina 1