MIDDËLBIIRGSCHE COURANT.
Vrijdag
19 Juni.
Middelburg 18 Juni.
Gezond en gezond is twee.
Kameroverzicht.
Benoemingen enz.
Uit Stad en Provincie.
N". 143. 151* Jaargang. 1908.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prys per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Noderland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alhier en tel. weerbericht van het K. N. Met. lnstit. te Bilt.
18 Juni 8 u. Tm. 60 gr., 12 n. 68 gr., av. 4 u 70 gr. Hoogste barom. stand 771*1 te Horta,
laagste 755.0 te Skagen. Verwachting tot den avond van 19 Juni: veranderlijke wind,
meeat zwaar bewolkte lucht, mogoljjk regenbuien en dozelfde temporatuur.
Adverteutiön t 20 cent per regol. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood-
alle andera familieberichten en Dunkbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 cent. Reolames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zij innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomBtig uit Zeeland, betroffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen AdvertenUe-XJarean A. DIS LA
MAR Aa.. N.X. Vourharnwal 206. Amsterdam,
Het is geen juichtoon geweest, waarmee
mr M. Tydeman jr de Zaterdag te Utreoht
door deu Bond van Vrije Liberalen gehou
den vergadering heeft geopend.
Hij wees erop dat die Bond nog jong is;
de partij der Vrije liberalen evenzeer nog
pas het levenslicht heeft aanschouwd en
haar daarom bescheidenheid past.
Maar uit hetgeen hij daaraan vooraf
liet gaan, sprak duidelijk teleurstelling,
want de organisatie gaat, zeide hij, niet
zoo snel als men wel wensehen zon.
Het eerste ia dus slechts een middel tot
verzachting van de teleurstelling die men
ondervond.
Die tegenspoed verbaast ons niet.
Er is wel eens beweerd door iemand die
thans een hooge positie inneemt in den
lande, dat ons volk in en in conservatief is,
maar het is dit dan tooh in een anderen zin
dan de Bond van Vrije Liberalen het zoo
gaarne wenscht.
Meu weet niet wat men aan die partij
heeft: vlee8ch of visch.
Dat vrij zijn klinkt zoo eigenaardig te
genover de bandon, waaraan zij zich zelve
bindt door haar hechten aan tal van be
ginselen, die steeds minderen minder van
onzen tijd worden.
Reeds meer dan eens is er gewezen op
dat „vrije liberalen", waarop de leiders van
dien Bond zich zooveel laten voorstaan.
Vrij en toch gebonden I
Het gaat zoo moeilijk samen.
Waarvan is men eigenlijk „vrij P"
Het is een naam zonder klank of zin, ten
onrechte gesteld in de plaats van die van
„oud liberalen". Deze paste echter beter
omdat inderdaad hun beginselen niet meer
zijn van onzen tijd maar in het verledene
hun verdienste en hun beteekenis hebben
gehad.
Tegenwoordig wordt men hoe langer zoo
meer afkeerig van tweeslachtigheidmen
verlangt duidelijkheid en klaarheid, vooral
op politiek gebied.
En daarom verwondert het ons niet, en
verheugt het ons tevens, dat de belangstel
ling in dien Bond zoo gering is.
Het kan ook niet anders.
Voor het overige is het allerminst van nut
bij dien Bond zeiven verder stil to
staan wij doen dit liever een oogenblik bij
do rede, op die vergadering uitgesproken
door mr W. H. de Beaufort, lid der
Tweede kamer.
Wij lazen diens beschouwing over „con
servatisme in de politiek" met groote belang
stelling en het komt menigeen misschien
zonderling voor in menig opzicht met
ingenomenheid.
Mr De Beaufort is een ernstig, gemoe
delijk man, wiens woorden de aandacht en
overweging verdienen, ook omdat zij uit
munten door degelijkheid en getuigen van
een eerlijke overtuiging.
Ea zoo trof ons vooral zijn herinnering
aan het vroegere Engelsche stelsel van partij
benaming, dat zijnB en ook onzes inziens
aanbeveling verdient on dat alleen Tory's en
Whigs kende. De Tory's konden op eon
gegeven oogenblik zooals onder anderen
met de kiesuitbreiding is geschied een
in vroeger tijd door de Whigs geliefkoosde
hervorming wol als de hunne aanvaarden,
zonder dat dit tot eenige beschuldiging van
verkrachting van beginsel behoofdo te lei
denmaar dat een conservatief oen liberaal
of een liberaal een conservatief regeerings-
beginsol kan omhelzen zonder ontrouw aan
zjjne overtuiging zal niemand ooit willen
geloovon. Misschien zoude zelfs de allerboste
wijze van partg benaming wel do Ameri-
kaaneche zijn-, in de Yeteenigde Staten
staan republikeinen en democraten fel tegen
elkander over, maar er zijn geen meer over
tuigde republikeinen dan de democraten en
geen warmer democraten dan de republi
keinen.
Men is ook in ons land bezig eene nieuwe
partijvorming in het leven te roepen.
En dat laeht ook ons toe I
Maar dan vinden wjj voor do vrije libe
ralen daarbij geen geschikte plaats, tenzij
zjj zich eerlijk conservatieven noemen.
Want dat z ij n zij.
Na geeft echter mr De Beaufort aan
het woord conservatief een anderen uitleg
dan do tot nu toe gangbare.
Er is volgens hem een gezond en een
ongezond conservatisme.
Het laatste wil alleen behouden uit be
houdzucht; het eerste wij hebben het
reeds gemeld wil wel hervormen maar
gaat, volgens mr De Beaufort, uit van de
stolling dat elke wettelijke hervorming niet
is het scheppen van een nieuwen toestand,
maar het veranderen van een bestaanden,
dat over het wenschelijke harer tot stondko-
ming niet uitsluitend moot worden te rade
gegaan met de afgetrokken begrippen
omtrent de funotiez van den Staat, maar
ook met de praktisoho ervaring, elders op
gedaan, en met de eigenaardigheden der
maatschappij voor welke zij bestemd is.
Dit conservatisme na wil niet den volks
wil stellen als de hoogste macht, waaraan
onbepaalde gehoorzaamheid is verschuldigd;
het is er tegen dat aan elke volkswaan
wordt voldaan, en individneele wensehen
worden bevredigd zonder beleid.
Dit alles klinkt heel goed.
Maar als men dan verder het geachte
lid der Tweede Kamer hoort blootleggen
de reeds herhaaldelijk uitgesproken drogre
denen ter verdediging van het bekende
standpunt om zooveel mogelijk zich van
hor vormingen te onthouden; om b. v. het
kiesrecht te beperken; om to veranderen op
oene wijze die geen hervorming mag lieeten,
dan zal ieder, die de stroomingen in ons
maatschappelijk leven kent, zich afvragen
kan het nu een gezonde politieke partij
heeten die dat predikten kan daarnit
ooit een gezond politiek leven voortkomen
Daar zijn er maar weinigen, die vooruit
strevender zijn dan de heer De Beaufort
en zijne partij, en dan behoorenzij nog
wel tot de alleruitersten op politiek ge
bied die alles tegelijk willen overhoop
halenook onder de vrijzinnigen zijn er
die met hem aan het particulier initiatief
veel willen overlaten en niot alles van den
Staat vragen.
Maar als een zeer groot deel van een
volk op goede gronden, in 't belang van
het algemeen, vordert wat recht en billijk
is, wat dringend noodzakelijk bleek en elders
tot nut en heil van een natie strekt, en
waarvan men al te lang is verstoken ge
weest, don moet getraoht worden daaraan
te voldoon ten koste van opofferingen, door
de gemeenschap te dragen.
Wezenlijk, in ons land hooft men niot te
klagen over al te groote voortvarendheid
bij het oplossen van sociale vraagstukken.
Hoe mr De Beaufort denkt over uitbrei
ding van het kiesrecht, laat zich begrijpen.
Eene herziening der grondwet alleen om
het artikel betreffende» het kiesrecht tot
een blanco te maken, verdient volgens hem
geen steun. Men moet dan tevons andere
artikelen herzien.
Welnu, dat willen meerderen, dat willen
ook tal van vooruitstrevendon.
Dien weg wees ook hot Ministerie-De
Meester aan, al gaf de door dit kabinet
aangewezen grondwetsherziening niet zoo
heel veel meor.
De heer De Beaufort vindt do kwestie
der evenredige vertegenwoordiging de over
weging zeer waard.
Ook dat zijn velen mei hem eens.
Maar hij wil niet in de Grondwet aan
den gowonon wetgever de noodige ruimte
schonken om het kiesrecht naar de eischen
van den tegenwoordigen tijd t© regolen.
Hij wil dat doen naar de inzichten van
de behoudsmannen hij verblijdt zich er tot
op zekere hoogte over dat het kiesrecht-
vraagstuk morgen on zelfs overmorgen nog
niet aan de orde wordt gesteld.
Hot bekende liedje van uitstel.
En eenzelfde standpunt neemt hij in
tegenover andere politieke vraagstukken.
Dit is bet conservatisme van den woord
voerder der Yrjje liberalen.
En de heer De Beaufort noemt dat eon
gezond conservatisme.
Ligt het aan ons of zijn er ook meer
deren dan wij die tnsschen dat conserva-
tismo en het z. g. ongezonde, dat is
behoudzucht, alleen om te willen behouden,
weinig of geen onderscheid zien.
Wij denken daarbij zelfs aau het teeke
nend gezegde van een beroemd liberaal
Staatsman„er is een conservatisme dat
nieta conserveert;" en meenen dat die uit
spraak ook toepasselijk is op het conserva
tisme van mr De Beenfort en de zijnen.
Gezond en gezond is tweeschreven wjj
boven ons opstel.
Bij het lezen der toespraak van genoemd
Kamerlid kwam ons onwillekeurig in de
gedachte dat men vaak spreekt van een
gezonden slaap.
Die kan zeer heilzaam zijn.
Maar een volk dat in slaap gewiegd
wordt door theorieën, zooals de geachte
afgevaardigde van Amsterdam YI ze ver
kondigt en die de Bond ran Vrije liberalen wil
verspreiden, kan onmogelijk gezond en
kraohtig worden.
Het loopt dan kans voor good in te
dommelen.
En daarom juist verheugt het ons aan
d© een© zijd© dat die Bond slechts gering©
belangstelling ondervindt onder ons volk.
Wij gelooven dan ook, dat hare stichters
en woordvoerders zich te vergeefs vleien
met de hoop dat de partij der Yrije libe
ralen een kracht zal worden in ons land.
Evenmin als vroeger, zien wij haar bloeien
en groeien, al spant men zich voor haar
nog zoo in.
Daarvoor zijn hare beginselen te vaag,
is haar standpnnt te krachteloos.
Zij zal blijven een middending tusschen
de democratische vrijzinnigen en de cleri-
calen en misschien weldra worden een nasleep
of hulptroep van deze laatsten.
Wjj zijn daarom alleen nog benieuwd wat
hare aanhangers in 1909 zullen doen als
zij gesteld worden voor eene kenze tnsschen
beiden.
En dat zal stellig gebeuïen, al beginnen
zij ook met zelfstandig op te treden.
In elk geval met hen samengaan, zooals
sommigen voorstellen, is voor de demo
craten onder de vrijzinnigen nit den booze.
Zitting van Woensdag.
Dinsdag was reeds nadrukkelijk door Minister
Kolkman gezegd, dat dadclgke versterking
van 's lljjks financiën bepaald noodig is, wyl
tegenover de meerdere uitgave van ongeveer l1/*
inilliocn voor do ondorwya-salarissen toch op
een oven groot bedrag aan meerdere inkomst
moot gerekend kunnen worden.
Heden werd ditzelfde onderwerp behandeld
bjj de bospreiting van de effecten-wet.
De heer Van Citters was 't volkomen met
don Minister eonsor moest versterking komen
van geldmiddelen, die veel te traag vloeien
in don laatston tjjd. Zou Z. Ex. deze wet
niet reeds op 1 Januari 1909 kunnen invoeren?
vroeg de afgevaardigde voor Ede.
Do hoer Tronb wcnschto don datum van
invoering door da wet te bepalenin elk ge
val eerst nadat het gehoclo financieele pro
gram van Minister Kolkman bekend zal zjjn.
Z. Ex. wees evenwel beide voorstellen be
slist af.
Don heer Van Citters antwoordde hjj dat de
regeering, dio lomstreeks" 1 Januari 1909 deze
wot dacht in te voeren, hierin vrjj moest
bljjven om evontueele belasting-ontduiking
togen te kunnen gaan. Tegenover den hoer
Troub hield de Minister vol, dat in de be
hoeften der schatkist zoo spoodig mogoljjk
moet worden voorzien.
Het resultaat der discussie was] dat met
45 tegen 25 stommon hot amendement-Treub
uitstol voorstellende werd verworpen,
waarna het wetsontwerp zonder Btemming
word aangenomen.
Aan het nieuwe zegelrecht zjjn alleen onder
worpen pandbrioven van hypotheekbanken,
zoomede andore effecten, die na de invooring
der wet worden uitgegeven.
Effecten en pandbrioven, nu reods van zegel
voorzien, vallen niot onder deze wet.
"van de nieuwe pnndbrioven zal 20 cent per
iedere honderd gulden en van de nieuwe
effecten 40 cent per iedere honderd gulden
betaald moeten worden.
Zeer bezwarend is deze nieuwe effecten-wet
dus niet.
Verder hield do Kamer zich bezig met het
opmaken eener nominatie voor het lidmaat
schap van de Rekenkamer en met de natura
lisatie van twee rjjke Chineezen in Neder-
landsch Indiè.
Na herhaalde en nog eens herhaalde stem
mingen kwam zooals in ons vorig nommer
reeds is gemeld als nommer een op de
nominatie te staanBaron van Asbockals
nommer twee jhr. mr. G. C. von Weiieren
als nommer drie de'heer C. F. Rechlien Morra.
Als staaltje van den ernst, waarmede ge
stemd werd, zjj vermeld, dat op één der stem-
brieftjes de naam »Bartjes" stond geschreven
Bjj het debat over de naturalisatie der twee
Chineezen waarschuwde de heer De Beaufort
tegen eventueele moeilijkheden met China,
welke hiervan het gevolg konden zyn.
De heer Van Kol wilde van deze naturali
satie niets weten. Zjjn amendement om eerst
van de regeering inlichting te vragen, werd
echter met 58 tegen 14 stemmen verworpen.
De heeron Van Deventer en Bogaard waren
er voor en steunden de Ministers van Koloniën
en Justitie die betoogden, dat het niet politiek
zon zjjn de Chineezen in onze koloniën op
die manier van ons te vervreemden.
Minister Idenburg herinnerde er aan, dat dit
niet de eerste naturalisatie van Chineezen is.
De heer Roodhujjzen moest zjjne betiteling
van >smeerpoes" van een dier Chineezen,
later intrekken.
Met 51 tegen 18 stemmen werden de twee
Chineezen genaturaliseerd.
Morgen het postwetje.
Bjj kon. besluit:
is bjj de zeemacht bevorderd tot oft. van
gezondheid 1ste kl., de off. van gezondheid
2de kl., W. A. Stark
is aan don lichtwacbter-machinistaan boord
van 'b Rjjks lichtschip Terschellinqerlanl C. R.
J. van der Meer, op verzoek, eervol ontslag
uit zjjne betrekking verleend
zjjn in hun rang overgeplaatst bjj het
dienstvak dor mil. adm. van het leger in Ned.
Indië de tweede luit. kwattierm. H.J. Londo,
van het 3do reg. inf. e* bjj hot dienstvak der
mil. adm. van het leger hier te lande, do
tweede luit. kwartierm., A. C. van Oorschot,
van het leger in Ned. Indië
is, op verzoek, in zjjn rang on ouderdom
van rang teruggeplaatst bjj het wapen der
art. bjj hot 3de reg. vesting art., de kapitein
E. A. D. E. Carp, van hot wapen der kon.
marechaussee, distictscomm. te Zwolle, onder
eervolle ontheffing nit zjjne tegenwoordige
betrokking
zjjn benoemd bjj het wapen der inf., by den
staf van het wapen, tot kapitein de oerste-
luit. W. F. Waldeck, van het reg. grenadiers
en jagers, werkzaam bjj het Dep. van Oorlog;
bjj hot le reg tot kapitein de oerste-luit. K.
Kooiman van het 7e reg.; tot eerste-luit. de
tweede-luit. A. P. van Velthuysen, van het
korps
is bonoomd bjj het wapen der genie, bjj het
rog. genietroepen, tot eerate-luit. de tweede-
luit. J. J. Roeloffs Valk, van het korps
is de arts T. C. J- Kroesen benoemd en
aangesteld tot off. van gezondheid 2o kl. by
het personeel van de geneeskundigen dienBt
van het logor in Ned.-Indië; en
is het kon. besluit van 26 Mei 1908 no 69,
houdende benoeming van J. G. Anderson tot
directeur van het post- en telegraafkantoor
te Vreeswjjk, ingetrokken.
KORTE 9IEDEDEELINGEN
VERGADERINGEN.
Bljjkens het jaarverslag dor woesinrieh-
ting te Neerbosch, wier Yereenigiog tot op
neming en opvoeding van verwaarloosde woezen,
Woensdag hare jaarljjkBchc vergadering hield,
overleden er van 1 April 1907 tot 31 Maart
1908 vjjf kinderen en waren bjj de Bluiting
van het veieenigingjaaT 469 kinderen opge
nomen.
Do uitgaven der inrichting bedroegen
f 102.323.63'/, en de ontvangsten f 102 472.'l4'/s.
Bljjkens verschillende rapporten cn mede-
deelingon vorkoort do weesinrichting in goeden
staat, het gevolg van den geldeljjken steun
van verschillendo zjjden. Modegodeeld werd
dat de gezondheidstoestand in do laatste dagen
veel is verbeterd.
Tot leden der Vereeniging werden bonoomd
ds. J. G. Knottnerua em.-pred. te Apeldoorn
mr. J. F. dc Boaufort, ond-burgomoester van
Woudenberg, J. Brunt, lid van de Prov.
Staten, te Woerden en ds. G. van Dis, predi
kant te Zaamsl&g.
Oost-Indië.
De correspondent van de N. R. Ct. to Ba
tavia seint d.d. 17 dezer.
In Oud-Agam zjjn er bjj de belastinginning
ongeregeldheden voorgovnllen, wnarbjj dc be
volking 90 dooden en gewonden bekwamonze
soldaten leden een verlieB van 9 dooden en
13 gewonden.
Ook is er govochten op drie plaatsen aan
het Singkarah-meer. Ilierkjj werd luitenant
vrn Gumeter gewond. Van Padang Pandjang
zjjn vier brigades marechaussees derwaarts
gezonden.
Men zie verder LaaLite berichten.
Wjj vestigen de byzondere aandacht
onzer lezers op het, in de rubriek Ingezonden
stukken voorkomend verzoek van den heer A.
W. Berdenis van Berlekoin, afdeelingsconsul
voor Zeeland van den A. N. W. B. Toe
ristenhond voor Nederland.
Hjj doet daarin een beroep rechtstreeks op
de Bondsleden te Middelburg en omgeving,
en ook op het publiek in 't algemeen om
toch onze heerlijke bolwerken te bevrjjden vnn
bet voor wandelaars zoo hinderlyk wieïrjjden.
Naar wy vernemen, worden de werktui
gen en machinerieën voor de Naamlooze ven
nootschap Stoom- en Wasschery Middelburg,
te vestigen te Middelburg, geleverd door be
middeling van de firma Gebr. Polak te V1 ia-
si n g o n, wolke tevens belast is met de alge-
heole installatie der fabriek.
Op de jaarljjksche paardenmarkt, beden
alhier gehouden, was de aanvoer groot.
Niet minder dan 275 paarden stonden aan
de ljjn.
De hoedanigheid waa over hef algemeen
voldoende, by de jongere dieren goedmerk
baar is dat moer zorg non de fokkerjj wordt
besteed.
De handel was tameljjk goed; het meeren-
deel van wat verhandeld werd, werd aangekocht
door de commissie voor de verloting.
Zy kocht, behalve bet paard dat, voor den
veerwagen gespannen, met deze den hoofdprjjs
vormt, 5 paarden van irie jaar en ouder, 6
tweejarige en 7 eenjarige paarden, benevens
28 veulens.
De prjjzon, die boBtced werden, liepen van
f 130 tot f 160 voor veulens en tot f 500roor
goede paarden.
Aan do markt viel een buitengewoon druk
bezoek ten deel.
Het getal vreemdelingen, dat heden onze
gemeente bezocht, was bjjzonder groot,
zeker een gevolg er van dat het een katholieke
heiligendag is en ook in vorband met de paar
denmarkt.
Vooral uit Zuid-Beveland hadden velen een
uitstapje naar Walcheren goinaakt, zoo velen
dat heden ochtend de trein uit die richting
niet allo passagiers in de personenwagens
bergen kon en velen zich met oen plaatsje in
een veowagen moesten tevreden stellen.
Belgen, Franschen en Engolschen, die in
den regel een Donderdag voor een bezoek aan
Middelburg uitkiezon, zagen wy niot veelwel
veel pleizierreizigers nit de andere deelen van
Zeeland.
Naar men meldt, heeft de heer mr. E. F.
M. Mathon, oJHcier van justitie bjj de recht
bank te M i d d e 1 b u r g, wegens gezondheids
redenen, togen 1 Augustus eervol ontslag aan
gevraagd.
Naar men ons uit Souburg meldt, viel
Woensdag by loting de fraaie zilveren lauwer
tak met vergulden strik, door de Middelburgsche
8chermvoreeniging Koningin Wilhelmina tjjdens
het festival op 2en Pinkster 11. aan de deel
nemende gezelschappen geschonken, ton deel
aan de zangvereeniging Uitspanning door in
spanning aldaar. Een horinnor>ngsdiploma, de
schenking vormoldendo, zal later worden, toe
gevoegd.
Door Gedeputeerde Staten van Zeeland
zjjn bjj don Provincialen Stoombootdienst op
de WeBter-Scboldo benoemd tot machinist C.
J. Hujjssoon, tot dckknechts P. de Visser, E.
Mast, J. P. Gysel. D. P. van de Woestyne on
Ch. van Poelje, tot stoker L. Bimmel en is
eervol ontslag verleend aan den kolenwerker
Joost Bostelaar, met toekenning van pensioon,
Voor de betrekking van directeur der
Naamlooze Vennootschap Landbouwmaat-
schappy De Baihpoldcrs hebben zich 159 sol
licitanten aangemeld.
Bjj kon. besluit zjjn herbenoemd tot kan-
tonrechter-plaatstvervanger in het kanton
O o s t b u r g J. G. Gerritsen en in het kanton
G o e s J. E. de Koning Kooy,
