MIBDELBURGSCHE COURANT.
N°. 141.
151e Jaargang.
1908.
W oensdag
17 Juni.
Middelburg 16 Juni.
Benoemingen enz.
Uil SM hl Provincie.
Verschillende Berichten.
Deze courant verschijnt dagelyk», met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alhier en tel. weerbericht het K. N. Met. lnstit. te Bilt.
16 Jnni 8 a. vm. 62 gr., 12 u. 65 gr., av. 4 u 70 gr. Hoogste barom. «tand 771.2 te Horta,
laagste 744.1 te Stornoway. Verwachting tot den avond van 17 Juni: matige Z.NV. tot NV.
wind, zwaar bewolkte lucht, waarschjjnljjk regenbuien on lagere temperatuur.
Advertentiön20 cent per regel. By abonnement veel lage». Geboorte-, dood- en
alle ander# familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 cent. Beolames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die zy innomen.
Tot do plaatsing van advertentiSn on roclames, niet afkomstig ait Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwezen, is gereohtigd hot Algemeen Advertentle-Bnrean A. DB LA
91AB An., N.*. V**rlrargw»l 260, Amsterdam.
Van heden af ontvangen zij die zich
tegen 1 Juli op do Middelburgschc Courant
abonneoren, do dozo maand nog verschij
nende nommers kosteloos.
DE ADMINISTRATIE.
De opgaaf van den spoordienst komt in
dit nommor voor op de gebruikelijke
plaats.
Sprokkelingen.
Hot is heden vjjftig jaar geleden dat dr.
Arend Folmer, geboren te Groningen op 28
Juni 1833, promoveerde. Hg woont thanB to
Rjjswjjk, en oefende vóór dien zjjne practjjk
uit te Eenrum.
In het Alg. Hbld wordt op dat foit gewezen
maar de jubilarÏB vooral herdacht als be
oefenaar der anthropologic, dit is de leer der
menschenra88en.
Dr. Folmer kwam in zjjn practjjk te Eenrum
vaak in de gelegenheid het afgraven van ter
pen te zien. Wat daar gevonden werd aan
schedels en beenderen of aan oudheidkundige
voorwerpen, met de dooden begraven, was bjj
hem goede buit en werd voor de wetenschap
keurig en degeljjk bewerkt.
Hjj wjjdde daaraan ook vele studies in het
Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde en in
De Vrije Fries.
Het is ook mee aan hem te danken, dat de
strjjd tusschen den genialen Virchow en wjjlen
dr. A. A. Sasse te Zaandam ten voordeele van
ons land beslecht is, waar het niet heden-
daagsche, maar oude schedels gold.
De schrjjver van dit horinnoringswoord wjjdt
tevens eonige zeer waardoerende regelen aan
dr J. C. de Man te Middelburg, den
nestor der nog levende anthropologen, die ook
op hot strand te Domburg Reihengraber had
gevonden, wat van zooveel waarde was voor
dr Folmer in zjjn strjjd tegen prof Virchow.
Het opstel in genoemd blad eindigt met
deze woorden
»Hot vadorland heeft nieuwe mannenkrach
ten noodig tor vsmng^g van beroemde
oude garde!
De Nederlandsche anthropologic is aan dr Folmer
zeer veel verplicht. Het nageslacht zal zijn naam,
evenals dien van dr J. C. de Man te Middelburg
met tere blijven noemen.
Ons, tjjdgenooten, past het, hun beiden hulde
en dank te brongen
In de Nieuwe Courant werd eenige dagen
geleden een en ander medegedeeld over de
geschiedenis van bet Haagsche Museum
voor Kunstnjjverheid, dat een twintig
jaren geleden word opgericht, doch niet die
belangstelling vond, welke het verdiendehet
stichtte wel nut maar vooral ton bate van het
onderwjjs.
Thans is oen reorganisatie aangebracht,
onder leiding van een directeur.
•Deze is zegt de schrjjver in genoemd
blad niemand minder dan de architect J.
A. Frederiks, die na een belangrjjk deel van
zjjn leven aan de restauratie van de Abdjj tc
Middelburg te hebben besteed, zich hier ter
stede kwam vostigen en tot vreugde van den
Raad van beheer, zich de belangen van het
Museum heeft aangetrokken. Deze man van
veel kennis en smaak, doorknood in de
kunstvljjt der ouden als weinigen, on, zoo
als men weet, oen dor eerste verzame
laars van 't goen van de oud-Hollandsche
glorie aan kunstzaken nog over is, heeft zjjn
taak begonnen met een reorganisatie naar oen
bepaald plan. Zoo orgons, dan was in dit mu
seum, dat reeds van het eerste jaar zjjner
stichting mot gebrek aan plaats te worsteion
had, een schifting noodzakelijk, niet alleen om
bet minder belangrjjke af te scheidon van hot
meer waardovolle, maar om hot publiek niet
op eens te veel voor oogen te stellen. De heer
Frederiks is bjj zjjn reorganisatie van het
zelfde beginsel uitgegaan, dat wjj onlangs zoo
mooi in praktjjk zagen gobracht door dr Jen-
tink voor het nieuwe Museum voor Natuurl.
Historie te Leiden. Hg denkt zich het Museum
als een gelegenheid voor hot publiek niet zoo
zoor om te kjjken, dat ten slotte wel eens
wordt suf-kjjkon, maar in de eerste plaats
om te leeren. Daarom wil hg prpbeeren in
het museum keuze-of groepstentoonstellingen
in te richten od hoeft daarvan voor dezen
zomer een proovo te zien gegeven. Inderdaad
oen zeer gelukkige proeve, dat al dadeljjk hot
bowjjs levert van de groote voordeelen van
een dergeljjke manier van oxposeoren,"
In dat museum bevindt zich thans de, bjj
velen ook in onze omgeving bekende, verruk
kelijke collectie Chineesch aardewerk, in bruik
leen door den heer Frederiks afgestaandiens
verzameling jjzcren kistjes, deuren, sloten,
grondels, uithangteekens, wildkronen, kortom
allerlei kunstsmeedwerk, zooals het Rijksmu
seum er zelfs niet bezit; de bjjzonder fraai
gesneden panoolen (Gotbiek en vroeg-Ronais-
sanco) van den hoer De Stuers, de eenigo
verzameling koperwerk de fraaie specimina
in lood en tinde oordeelkundige keuze van
voorworpen in leder, o.a, de Magnusbanden,
en wat dies meer zjj.
De Gelderlander, het Njjmeegache katholieke
blad, karakteriseert op eigenaardige wjjzo den
steeds door ons on onzen «Torenwachter" ver
dedigden, moreelen plicht der rechterzjjde o m
dr. Kuyper te kennen in gewichtige
politieke vraagstukken, haar betreffende en
de miskenning waaraan hg in dozen van die
zjjde hoeft blootgestaan,
Zjjne redactie schrjjft onder het opschrift:
•Geen formeele plicht, ook geen moreoio
het volgende:
•Steler is een groot voldhoer, die zjjn land
machtig maakte en in aanzien bracht, een
Moltke bv. of een Oyama.
Zjjn strategisch genie wordt algemeen erkend.
Hjj is echter niet meer in actieven dienst.
Het land geraakt in strjjd, en zie: de leger
aanvoerders laten den veldheer, die hun land
groot maakte, links liggen. Ontwerpen een
voldtochtsplan zonder hem to hooren.
De groote aanvoerder is daarover merkbaar
ontevreden, te meer omdat het plan, toch to
zjjnor kennis gekomen, zjjn goedkeuring niet
wegdraagt.
NVat wilt ge, voegt men hom nu toe, gjj
zjjt buiten dienBt; waren wjj dan verplicht u
te raadplegen Met welk recht vordert gjj dat
En men heeft geljjk.
Formeel heeft de veldheer geen recht te
eischen, dat men hem raadpleegt; zelfs op den
titel, dat hjj zjjn land groot maakte, kan bjj
dit niet vorderen.
Een andere vraag is echter, of de legeraan
voerders in actie ven dienst niet den moree
len plicht hadden den erkenden strateeg te
raadplegen. Men kan niet van hen vorderen,
dat zjj zjjn adviezen zullen opvolgon, want zjj
dragen de vorantwoordelgkheid voor hun
dadon. Maar wel kan men zeggen, dat zjj
verkeerd deden dengene, die hun leger mach
tig maakte en het tor overwinning voerde, te
negeeron. En dat deze reden heeft daarover
ontstemd te zjjn en recht heeft om critiek te
oefenen,
Men make de toepassing op een geval,
waarin deze redeneering a fortiori geldt."
-
Bjj kon. besluit is
jhr mr J. F. Hooft Graafland, secretaris van
het college van curatoren dor rijksuniversiteit
te Utrecht, benoemd tot officier der orde van
Oranje Nassau
is aan de luit. kolonols C. G. Kamerling,
provincale adjudant in Friesland, M. J. dc
Jongh en B. NV. Menaing, plaatselijke com
mandant, onderscheidenlijk te Utrecht en to
's Hertogenbosch, op aanvrage ter zake van
langdurigon dienst, onder toekenning van pen
sioen, eervol ontslag uit den militairen dionBt
verleend
is benoemd, bjj het roserve porsoneel der
landmacht, mot bestemming voor den dienst
bjj de landweer, bjj do inf., tot reserve luit.-
koloncl, commandant in het Hde landweor-
districi, de gepensionneerde luit. kolonol van
den prov. staf. C. G. Kamerling.
De St. Crt. no. 139 bevat het kon. besluit
van den 29sten Mei 1908, waarbjj, mot ver
menging van het besluit van Gedeputeerde
Staten van Noordbrabant van 22 Augustus
1907, is bevolen dat J. A. H. van den Brink
alsnog als lid van den Raad der gemeente
Breda zal worden toegelaten.
Verdor zjjn opgenomen de op deze zaak
betrekking hebbende adviezen, uitgebracht
door don Raad van State en den Ministor van
Binnenlandsche Zaken.
Het kon. bosluit ov rwoogt dat, waar het
bozwaar tegen de toelating was overtreding
van art. 77 der kieswet, volgons de bedoeling
van den wetgever vernietiging van ccne ver
kiezing wegens ovortreding van hot in arti
kel 77 der kieswet vervatte voorschrift is uit
gesloten en dat die ton aanzien van deze
bepaalde informaliteit uitgesproken bedoeling
moet worden goëorbicdigd, dowjjl de tekst dor
wet wol een uitdrukkoljjk voorschrift voor
den kiezer inhoudt, maar niet de uitdrukkelijke
bepaling, dat ovortreding van dat voorschrift
tot vernietiging van do verkiezing leidt.
De benoemde Gouverneur van Suriname zal
aan hen die hem voor dienstzaken wenschen
te spreken, daartoe gelegenheid geven op
NVoensdag 15 en Dondordag 16 Juli a.s., telkens
van des voormiddags half elf uur tot deB na
middags éón uur, in het gebouw van het Dep.
van Koloniën.
Ter vervulling van do betrekking van ver
pleegster bjj het krankzinnigengesticht to
Buitenzorg kan naar Nod. Indiö worden uit
gezonden óóne gediplomeerde krankzinnigen
verpleegster, die niet jonger dan 25 jaar en
niet ouder dan 30 jaar is,
Voor nadore bijzonderheden zie men de St
Crt, no 139.
De gewone audiënties van de Ministers van
Finanoiën cn van Koloniën zullen resp. Don
derdag en Yrjjdag niet plaats hebben.
Op het terrein aan de Loskade alhier
is men reeds den dag, volgende op dien van
het besluit van den raad waarbjj grond in
erfpacht werd gegoven voor het bouwen van
een wasscherjj, begonnen mot hot grondwerk.
Naast het laatste hooimagazjjn en in dezelfde
rooiljjn zal een gebouw komen te staan van
51 meter lengte en 16 meter breedte, bevat
tende de groote waschzalen, de sorteerkamers,
opslagplaatnon, bet kantoor en de woning van
den adjunct-directeur, benevens de machine
kamer en het koetshuis. Totaal beslaan de
gebouwen oen oppervlakte van 840 M'. In het
begin van 't najaar hoopt men gereed te zjjn.
Blgkens het prospectus der op te richten
naamlooze vennootschap Stoom- en Chemische
NVasscherjj Middelburg, is het voornemon van
het maatschappelijk kapitaal van f 80.000, m
320 aandeelen van f 250, 240 aandeelen uit te
geven.
Als commissarissen worden in dat prospectus
genoomd de heeren mr A. A. de Veer, E. W.
Hendrikse. F. A. Hiller, P. NV. M. Hoegen on
L. NVojjl.
Directeur ia do hoer A. van der NVjjk
adjunct-directeur de heer F. J. Appel.
Uit Vliasingen.
Naar aanleiding van een nieuw arbeidscon
tract op de Kon. Maatschappij De Schelde hoeft,
Zaterdagavond in het Concertgebouw aldaar
een door verschillende vakvereenigingen bij
eengeroepen vergadering plaats gehad, die
door een zeer groot aantal arbeiders van De
Schelde werd bjjgewoond en waarin de grieven
togen dat nieuwe contract worden besproken.
Door dat contract worden, volgens do in
leiders, alle voordeelen van do wet op hot
arbeidscontract aan de arboiders ontnomen.
De directie wil do werklieden verplichten
tot nacht- en Zondagsarboidop zjj gezet
worden do art. 1638 c en d, die aan don ar
beider recht op loon tookonnon voor »oenbo-
trokkoljjk korten tjjd" in verschillende door
de wet gonoomdo govallen; deelneming aan
werkstaking zal worden gestraft met ontslag
op staandon voet, enz.
Ook bostoudon bozwaren togen het ondor-
steunings- (ziokto- on oudordomsfonds), waarin
dc workliodon niot moer invlood krjjgen dan
do wet vordert.
Ten Blotte is de volgondo motie aangenomen
•Dc openbare vergadering, op 13 Juni 1908
gehouden in hot Concertgebouw te Vliasingen,
uitgeschreven door 't Chr. Arbeidssecretariaat, do
Vlissingsche Besluurdeisbond en hot P. A. S.be
zocht door ongoveer 900 man
gehoord do uiteenzetting van het nieuwe
reglement op de Koninkljjke Maatschappij De
Schelde door C. J. Kuyper en NV. F. Dekker.
oVortuigd, dat de labriekskern onmogoljjk
do belangen der arbeiders bjj de directie naar
behooren zal kunnen behartigen;
draagt aan do hoofdbesturen der betrokken
vakvereenigingen op do belangen der werk
lieden bjj de directie zoo krachtig wogeljjk
te verdedigen."
De heer G. H. Bolior Gz. te B r u i n i s s e
is bonoomd tot buitengewoon opzichter bjj den
NVaterstaat te Groote Keeten onder Callantsoog.
Do landbouwerBknecht te S t. P h i 1 i p s-
1 a n d, die voor een tiental dagen een slag
van een paard kreeg, waardoor een zjjner
boenen als tware verbrjjzeld word, is thans na
veel lyden bozwekon. Hjj laat een vrouw met
twee jonge kinderen achter.
Te Koewacht overleed Maandagnacht
de oudste ingezetene, de wed. J. Borgt; zjj
bereikte den ouderdom van bjjna 95 jaar.
KERKNIEUWS.
Maandag slaagde voor het kerkeljjk
voorbereidend examen aan de universiteit te
Groningen de heer D. M. Vermet, geb. te
's HeerArendskerke.
LANDBOUW.
Bjj de aangevangen premiekonringen in
Zeeland werden Maandag te Middelburg
voorgebracht 1 van de 2 aangegeven merries,
geboren in 1907, 1 aangegeven hengst, gebo
ren in 1906, 1 van de 2 aangegeven merries,
geboren 1900—1904, en 3 van de 4 aangege
ven merries, geboren in 1905.
Te K r u i n i n g e n werdon voorgebracht 5
van de 6 aangegeven merries, geboren in 1907,
de beide aangegeven hengsten, geboren in
1906, 7 van de 8 aangegeven merries, geboren
in 1900—1904, en 5 van de 9 aangegeven
merries geboren in 1905.
ONDERWIJS.
Aan de Technische Hoogescbool te Delft
slaagde Maandag voor scheikundig ingenieur
mej. E. Rank, geboren te Middelburg,
Verdor slaagde nog de heer P. don Herder
van Goes.
Tot onderwijzer te Eibergen en te Valthe,
Limburg, is benoemd de heer A. H. Smits te
Zierikzee.
Aan de universiteit te Utrecht is het
theoretisch geneeskundig examen afgelegd door
den heer W. A. Weisfolt.
Bjj kon. besluit
is, voor hot tjjdvak van 1 September 1908
tot en met 31 Augustus 1909, benoemd tot
leeraar aan de R. H. B. S. te Gouda dr J. C.
Schoute te Groningenen
is aan C. J. Baart do la Faille, op verzoek,
eervol ontslag verleend als leeraar aan do
R. H. B. S. te NVinterswjjk.
Zoo als in 't kort in 't verslag der alge-
mcone vergadering van de Maatschappij tot Nut
van t Algemeen is gemeld, wil de iVutó-commissio
voor ondorwjjs nu uitvoering "geven aan bet
reods in hot begin van haar bestaan gekoes
terde plan tot bet houden van cursussen tot
bevordering van het booger onderwjjs buiten
de universiteiten.
Deze cursussen zjjn bestemd voor de mannen
en vrouwen uit alle klassen der samonleving,
die door opleiding of levenservaring worden
gedreven tot een dieper doordringen dan de
oppervlakte en den schjjn der dingen. Deze
zullen zich bjjeenvoegen in onderscheidene
groepen, naar gelwg van bet vak of bet ge
bied (natuurkunde, electriciteit, plantkunde,
dierkunde, scheikunde, cosmografie, genees
kunde, geschiedenis, aardrijkskunde, geologie,
volkenkundeencyclopaedische wetenschappen,
wjjsbegeorte, letterkunde, staatswetenschappen,
staathuishoudkunde, handelswetenschappen
landbouwwetenschappen, enz. enz.) waarin men
het meest belang stelt en waarop men dus bjj
voorkour de methode van het wetenschappelijk
onderzoek zou leeron kennen.
De voordrachten zelve zullen in den regel
niet meer dan 6—8 bedragen en niet langer dan
één uur duren. Aan het einde van olke voor
dracht zal, naar do commissie zich voorstelt,
gelegenheid zjjn tot het stellen van vragen ol
tot het schriftelijk indienen van dergeljjke
vragon bjj den lcidor, die deze dan m de vol
gende bjjoonkoinst zal willen beantwoor
den. Een en ander zal door het comité
met don uit te noodigen leider voorafmoeten
wordon ovorlogd.
Aan de departomonten wordt in ovorweging
gegeven do vraag ol het hun noodig en nut
tig voorkomt couiité's voor het houden van
zulke cursussen in hun kring in het loven te
roepon.
De commissie geeft een 29tal namen van
personen, meestal professoren, op, die zich
bereid verklaarden dergeljjke cursussen te
houden. Hot meerendeol zal echter wel niet
voor Zeeland beschikbaar zgn.wjjl zjj als voor
waarde stellen niet in die provincie te willen
optreden of op oen dag uit en thuis te zjjn,
LETTEREN EN KUNST.
lu de jongste aflevering van Europa wjjdt
Anna Salomo' s oenige bladzjjden aan don
dichter Boutens. Zjj zet er boven >Een stil
wonder" cn schrgft
•Er is een literatuur van 80, strgdend ge
sticht door mannen, die, om dien strjjd alleen
al, altjjd groot bljjven. Maar daarna ismeneer
Querido gekomen, die z'n, voor scheldon bui
tengewoon geschikt, orgaan niot meer in den
•grooten strjjd' kon gebruiken, en daarom z'n
woordenovervloed in romans van vier- cn der
tig deelen ging uitstortenen Meneer Heger
mans, die voel knaps en veel slechts - in één
woordzeer véél schreefen Muurits Uyldert
en Alex Gutteling en Mario Metz-Koning, die
verzen maakten mooie en lecljjke allen
vogels van zeer diverse pluimage, maar die
met hun verschillende stemmen levendig kwet-
torden.
En onder al die drukte door is er in alle
stilte zoo'n heerljjk wonder gebeurd er ïb
oen dichter gekomen, die niet alleen zangen
vol schoone beloften heeft gezongen, hoe
velen beloven veel - maar wiens kunstenaar-
zjjn zich volkomen heeft vervuld. Ik bedoel
den dichter P. C. Boutons en zjjn laatste bun
del Stemmen. Boutens staat berucht als 'n zeer
duister dichter, van wien zelfs intelligente
menschcn verklaren, dat ze er «niets van be
grepen." Zeker zjjn er onder z'n verzen, waar
men niet uitkomt, als men woord na woord m
v verstaan baar Nederlandsch" zou willon over
zetten. Maar hoe heerljjk is ook 't niet-gohecl
begrepene voor ons oor, en hoeveel paarlen
vinden we in ieder lied
Na «tearing van eenige gedichten besluit
ze aldus «Iemand die zulke volmaakte verzen
schrgft is'n >Koning" in de literatuur. Hom
is het heden en de toekomst."
•Sarah Bernhardt hooft ontslag genomon
als leerares aan het conservatoir te Parjjs.
De afdeeling Utrecht van den Ned. Bond
van gemeente-ambtenaren heeft tot leeraar aan
den curBus tot opleiding voor het examen van
gemeente-secretaris benoemd den heer A. J. A.
Gootjes, commies tor secretarie van Hilversum.
Volgens het Hbld. denkt mr De Vries,
de nieuwe wethouder voor onderwjjB te Amster
dam en lid der Tweede Kamer voor Sneek,
er niet aan, tot het volgend jaar zjjn lid
maatschap der Kamer te handhaven. Zoodra
zjjn rapporteurs-werkzaamheden zjjn afgeloo-
pen, zal hjj ontslag nemen.
Omtrent de in 't kort reeds medegedoeldo
te 's Hage voorgenomen stodoljjke huldebetui
ging aan Koningin Emma, ter gelegonbeid van
baar aanstaanden 50en verjaardag, meldt men
nog bet volgonde
Het comité beoogt II. M. ecno aubade te
brengen, uitsluitend door Haagsche gemengde
en andere zangvereenigingen met harmonie-
en fanfarebogeleiding, namens de ingezetenen,
door een keurkorps uit de zangers en zange
ressen dor stad.
Een cantate zal worden uitgevoerd, die voor
dien feestdag speciaal vervaardigd is door den
toonkunstenaar, den heer M. H. van 't Krujja,
die tevens de taak der leiding van het uit
gebreide koor, dat pl. m. 2000 deelnemers
sterk zal zjjn, op zich heeft genomen.
Het O. M. bjj de Utrechtache rechtbank
heeft Maandag tegen den postconducteur, be
klaagd van ontvreemding van geld nit oen
postpakket, 2 jaar gevangenistraf geëischt.
De officieel reeds lang afgeschafte kermis
te Kampen mag zich ondanks dat, in grooten
bloei verheugen. Dit jaar weder zjjn de gele
genheden voor een «weekje van plezier" meor
dan. talrjjk.
Zou bet zoo ook gaan in Rotterdam?
Och, die theoristen
Er is oen nieuwe socialistische party in
don maak.
Het plan gaat uit van hot Kamerlid G. v.
d. Zwaag te Gorredjjk en NV. Havers te 's Gra-
vonhage. Men zal er later wel moor van hooren.
De winkelier van den Denneweg in Den
Haag, die zich, verdacht van brandstichting,
in voorloopige hechtenis bevindt, bljjft alle
schuld aan het gebeurde ontkennen.
De Haagsche rechtbank hoeft zjjn voorloo
pige hechtenis met 21 dagen verlengd.
Maandag ging dc laatste week in van de
5de klasse der Staatsloterij, en de honderd
duizend is nog steeds niot uitgeloot, In ver
band hiermede werd op den Dam te Amster
dam een levendige handel gevoerd in loterij
briefjes. Men betaalde voor twintigjes tot 50
en 60 gulden.
Een inwoner van Tiel verloor verleden
week, toen hjj per fiets naar buis reed, een
