MIDDELRURGSCHE COURANT.
isi° Jaargang.
Maandag
15 Juni.
Middelburg 13 Jnni.
Kameroverzicht.
üii Stad en Frovincle.
BUITENLAND.
N". 139.
1903.
Deze courant verschuilt d a g e 1 y k i, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alhier en tol. weerbericht van het K. N. Met. lnstit. te Bilt.
13 Juni 8 u. Tm. 61 gr., 12 u. 68 gr., av. 4 u 69 gr. Hoogste barom. stand 769.4 se Horta,
laagste 746.7 te Thorshaven. Verwaohting tot den avond van 14 Juni: matige Z.W. wind,
meest zwaar bewolkte lucht, waarschijnlijk regenbuien en dezolfde temperatuur.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood-
alle andera familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; elke regel meer
20 ceat. Beolamos 40 cont per regel. Groote letters naar de plaats, die zy innemen.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames, niet afkomstig uit Zeeland, betreffende
Handol, Nijverheid ea Geldwezen, is gerechtigd het Algemeen Advertentie-Bureau A. DB LA
MAK Ae., U.S. Voorburgwal 366, Amsterdam.
Bij deze courant behoort een bijvoegsel,
De opgaaf van den spoordienst komt in
dit nommer voor op de gebruikelijke
plaats.
Woeker.
Wg ontvingen hot volgende schreven:
«Dat er ook in onze omgeving zich wel
eens gevallen van schromelgken woeker voor
doen en eventueele regeeringsmaatregelen
daartegen ook voor de Zeeuwsche bevolking
van nut kunnen zjjn, moge het volgende be
wijzen
Een eenvoudig maar degeljjk man, met wien
ik een tiental jaren zaken doe en die in die
jaren zich ten allen tjjde als een solide be
taler aan mjj en ook aan anderen heeft doen
kennen, geraakte eenige maanden geleden, op
een gegeven oogenblik in de dringende nood
zakelijkheid een bedrag ad f 30 te moeten
leenon.
Hiertoe wendde hg zich tot een zaakwaar
nemer in oen onzer Zeeuwsche gemeenten, die
dikwjjls annonceert dat ten zjjnen kantore
voor solide personen op gemakkelijke voor
waarden geld ter leen verstrekt wordt zonder
borg.
Nu, dat onze vriend solide was, wist de
zaakwaarmer, die hem eveneens jaren kende,
ook wel, en daar die vriend bovendien eigenaar
is van een slechts zeer licht belast, aardig woon-
en winkelbnisje, was de leening al spoedig ge
sloten en moest onze geldleener daarvoor de
volgende schuldbekentenis teekenen
»Ondergeteekende N.N., werkman en win
kelier, wonende te X straat No., dat
en dat, verklaart wel en deugdelijk geleend
te hbbben van Z., zaakwaarnemer te A., eene
•om van dertig gulden voor den tjjd van dén
maand tegen eene interest ad 2o/o per maand,
dus uitoriyk tot en met dien en dien datum,
op de volgende voorwaarden en conditiën
Mocht de geleende som van dertig gulden
op den gestelden datum niet zjjn afbetaald,
zoo geef ik, ondergeteekende, aan den schuld-
eischer het recht iets bjj mg weg te halen of
ie doen weg halen naar de keuze des schuld-
eischers om daaruit hoofdsom, renten en
»kosten" te verhalen,
Ook geef ik ondergeteekende den schuld-
eischer het recht mg volgons de wet en het
recht tot terugbetaling te noodzaken, terwgl
kosten en renten voor mgne rekening zgn.
A April 19
Het origineelo gezegelde stuk is in mgn bezit.
Tegen een betaling dus van 21/, 0/0 pet
maand 30 <y0 per jaar, kreeg onze vriend
de f 30.
Hierbg echter bleef hot niet.
Zooals men zien zal heb ik in de copie der
schuldbekentenis het woord kosten gespa
tieerd, want deze kosten waren lang niet
malach en bedroegen voor dit leeningje, mot
inbegrip van een zegel van '221/, cent, de
somma van f 1.75, wat met de alleszins billgke
rente samen juist f 2.50 maakte, welk bedrag
nataurlgk op voorhand van de te leenen som
werd afgetrokken, zoodat onze geldleener
tegen overgave der schuldbekentenis van f30
juist f 27.50 ontving en zorgen moest precies
een maand na dato f 30 terug te betalen.
Aldus aan kosten en renten juist een interest
van 100 0/0 's jaars.
Nog al schikkelgk, dunkt mg.
Deze zaakwaarnemer gaat ook niet over gs
van één nacht.
Zg, die geen vaste goederen op hun naam
hebben staan, behoeven voor zoo'n leening
zonder borg, en dan nog wel een solidon en
zeer gogoedon, niet aan te kloppen.
t Zou ook zondo cn jammer zgn, indien
dergelgke doodgoede helpers in don nood
eens tegen de lamp liepen."
Dit staaltje van woeker is zeker wel do
aandacht waard, al zou het met vele te ver
meerderen zgn.
Meer dan waarschgnlgk hebben w|j hier te
doen met een geval van bgzonderen aard, dat
ook weex niet op zich zelf Btaat.
lomand die een solied onderpand of een
sohden borg kan aanbieden, behoeft toch
waarlgk niet in handen van een woekeraar te
vallen. Hg kan wel bg dezen of genen Boliden
persoon geld krggen voor een zekeren tgd
en dat in elk geval Btellig bg de eene of
andere instelling die daarvoor is aangewezen.
Wg kannen dan ook niet anders dan ver
moeden dat valsche schaamte of eene andere
reden dep leener weerhoudt den beteren weg
te kiezen, waarop hg zeker niet de moeilgk-
beden zal ondervinden, waaraan bg nu bloot
staat.
Dat men hem en anderen, die in hetzelfde
geval alB bg verkeeron, daarop eens uitdruk-
kelgk wgze en aanrade do valsche schaamte
af te leggen, waardoor zg hot slachtoffer wor
den van gewetenlooze personen.
Het is de boste raad dien men geven kan.
En ook "vooral ter waarschuwing en tot
voorlichting gaven wg het vorenstaande een
plaats in ons blad.
Zitting van Vrgdag.
Over de vraagOf in waterstaatszaken al
dan niet beroep zal openstaan op den Raad
von State, word heden bg de voortgezette
behandeling der rivierenwet hoofdzakolgk ge
debatteerd.
Volgens de thans ingedionde wet zou zulk
een beroep uitgesloten zgn, en terecht, naar
het oordeel van Minister Bevers,
Aan zgn departement is willekeur" eon
onbokende zaak. In dit opzicht ia het daar
«menscholgker wgs gespioken volmaakt".
Wanneer dus de Kamer mocht besluiten tot
aanneming der amendementen van den heer
Van Nispen (Ngmegen), welue gelegenheid
zouden geven om van de beschikking van den
Minister leeszgn ambtenaren in hooger
beroep te gaan, dan zou dit het verantwoor-
delgkheidsgevoel dor Waterstaats-ambtenaren
allicht verzwakken.
Z. Ex. betreurde het intusschen, dat de al-
gemeene maatregel van bestuur, welke deze
materie nader zal regelen, nog niet gereed is.
Dan eerst zouden de hoeren kunnen zien, hoe
uitnemend alles geregeld is welke liberale in
zichten er aan ten grondslag liggen.
De Minister weigerde dan ook beslist op de
voorstellen van den hoor Van Nispen in te
gaan.
Daarna kwamen de vóór en tegenstanders
aan het woord.
De heoren Van Kol en De Waal Malefgt
bleken aan de zgde van den Minister te staan.
Het «algemeen belang" moest naar hunne
meening, wgken voor bet »partieulier belang";
het gaat hier meestal om technische kwesties,
welke door den «Waterstaat" bg uitstek be
slecht kunnen worden.
Daarentegen hielden de heeren Regout en
Van Nispen, gesteund door den heer Regne en
later ook door den heer Lohman, vol dat het
«stelsel van de wet" willekeur in de hand
moest werken, terwgl toch ook de belangen
van particulieren in dezen beschermd moesten
worden.
Zooals men meer met ingewikkelde vraag
stukken ziet gebeuren: hoe langer or over
gesproken werd, des to ingewikkelder werd
de zaak.
Tal van argumenten pro en contra werden
er te berde gebracht, met het verrassende
resultaat, dat b. v. do Minister een aanslag op
het systeem der wet noemde wat door do
heeren Limburg, Do Savornin Lohman en Van
Doorn een drietal eerste rang juristen
ais zoo iets onschuldigs werd boschouwd, dat
zg er met gerustheid vóór zouden stemmen.
Even zwaar werd er gedebatteerd over de
vraagof hier Bprake was van »beroop", dat
«revisie" werd genoemd, alsmede over het
stelsel der Staatscommissie, die dezo wet had
voorbereid.
Hoe gewichtig deze kwesties ook zgn, dit
nam niet weg, dat do discussies or over erg
saai en droog waren.
Op het »vragen-uur", veizocht de heer Van
Kol aan don Minister van Koloniën inlich
tingen betredende don stand van het opium-
vraagstuk, En daarna vroeg de heer Bognardt
hoe het thans stond met de haven-kwestie to
Soerabaja?
Z.Ex, antwoordde, dat alios goed terecht zou
komen, als de boeren maar wat geduld haddon.
De vervanging van de in eenigo gewesten
nog bestaande opiumpacht door de regie en,
als middel om den opiumsluikhandel te beper
ken, verstorking van land- en zeepolitio zgn
in overweging.
Op oen vraag van den heer De Waal Male
fgt, antwoordde Minister Talroa zooals de
lezers uit een telegraphisch bericht weten
dat Nederland thans vrg is van mond- cn
klauwzeer.
Aanstaanden Dinsdag voortzetting van de
behandeling der rivieren-wet.
De reeks van concerten, die dezen zomer
in den tuin op hot Noordbolwerk alhier
zullen worden gegeven, word Vrgdagavond
geopend met eon concert door het Middelburgseh
Muziekkorpsonder directie van den heer Jan
Morks.
Liet het weer zich op den dag niet bgster mooi
aanzien, tegen den avond klaarde het geheel
op, kwam zelfs het zonnetje nog even over den
tuin gluren en bleef hot den geheolen avond
droog.
Bg den aanvang was het bezoek niet groot
wellicht lieten zich velen nog weerhouden
door vrees voor regen. Maar later waren er
zeer veel bezookers; zoowol de warande als
do tafeltjes in den tuin waren bgna allen
bezet.
Hot programma bood een groote verscheiden
heid, en de uitvoering ervan gaf blgk dat er
weder met gver gestudeerd is geworden.
Do eerste drie nummers na de pauze waren
studentenliederen, een attentie aan de heeren
loden van het Utrechtsch studentengezelschap
Zeeland, die, naar men weet, to dezer stede
vertoefden.
Het gezelschap, dat na de pauze in den tuin
kwam, begaf zich, voorafgegaan door het fraaie
vaandel, waarop o. in. hot wapen van Zeeland
aangebracht is, met het onderschrift Luctor et
Emergo, ondor do tonen van het Io Vivat,
naar de warande van do sociëteit, waarin het
ontvangen werd door het bestuur van de
.V yverheidsvereeniging.
De president dier Vereeniging, de hoer
J. J. A. Spronger, heetto de heeren in een korte
toespraak hartelgk welkom en dankto hen, dat
zg aan de uitnoodiging van het bestuur gevolg
hadden gegeven om het tienjarig bestaan van
hun Vereeniging in Zeeland te vieren.
Hg stelde aan bet slot van zgn toespraak
een dronk in op den voorspoed van het stu
dentengezelschap Zeeland en zgne leden.
De heer P. J. F. van Voorst Vader, presi
dent van dat studentengezelschap, verkreeg
hierna bet woord, om het bestaur van de
Ngverheidsvoreeniging dank te betuigen voor
de vriendelgko uitnoodiging en de ontvangst
die aan de leden bereid is geworden.
Ook hg stelde een dronk in en wel op de
Vereeniging in 't algemeen en op de commissie,
die voor alles gezorgd heeft, in 't bgzonder.
Na beide toespraken werd geklonken en
door de studenten een luid «Leve do com
missie" aangeheven.
Hierna ging het gezelschap in den tuin,
waar vervolgons door het muziekkorps het
verdere van het programma uitgevoerd werd.
Als toegift gaf de heer Morks nog eon Io
Vivat en Or la Scoppia, Marcia Popolare van
Léhar Jr.
Het Middelburgsch Muziekkorps verscheen
dien avond voor 't eerst in zgn nieuwe uniform.
Do uniform van do schuttorg is vervangen
door een zeor eenvoudig, doch keurig afgewerkt
donkerblauw, met zilveren uitmonstering, flu-
weolen kraag waarop twee harpon, terwgl de
broek rood gebiesd is.
Verder dragen do leden van het korps een
pet, model van een kepi.
Wat den tuin betreft, dient nog opgemerkt,
dat de verlichting zeer verbeterd ia, door bet
aanbrengen van twoe flinke lantaarns, aan den
voet van den pas aangelegden trap voor de
warande.
Aan de Loskade a 1 hi e r zgn gemeerd
Hr. Ms. opleidingschepen Boelen en Vooruit en
de kanonneerboot Tyr.
Indien Maandag a.s. do tram Walcheren,
hare nieuwe dienstregeling bogmt, dan wordt
zoo schrgft men ons uit Koude kerke
- daarmede oen tweeledig dool bereikt. Niet
alleen dat eeno directie verbinding wordt tot
stand gebracht tusschen Middelburg on Vlis-
siugen, waardoor men op aangename wgze,
gemakkelgk gezeten, genietend van oon zeer
fraai landschap, zich laat verplaatsen van do
eeno gemeente naar do andore, maar ook wordt
aan de betrokken dorpabowoners gelegenheid
gegoven met niet al to voel tgdvorlies moge-
lgk te doeno zaken in Middelburg af to han
delen.
Moest men tot heden ruim twee en een
kalf uur wachten tot een volgende tram ver
trok, nu zai slechts een uur tgd verloopen
tusschen de aankomst on bet vortrok van oen
trein nit en naar de richting Domburg.
't Is te hopen, dat uit een veelvuldig gebruik
maken van de nieuwe regeling blgkt, dat ze
voorziet in eene bestaande behoefte; de kans
wordt dan geboren dat de tg delg ke maatregel
big vend wordt en misschien ook met den Zon
dag uitgebreid
Hit Vlissingen.
Bg beschikking van den Minister van
Marine is aan den zoeloods J. D. Jansen met
1 Juli eervol ontslag uit den loodsdienet ver
leend wegens lichaamsgebreken.
Met dienzelfden datum zgn benoemd tot
zoeloods de loodskweekoling der le klasse
H. L. de Vries, tot loodskweekeling der le
klasse die der 2e klasse J. Klagsen, en tot
loodskweekeling der 2e klasse de matroos J.
Jilleba.
De hoer P. de Brugne i&, ingevolge konink
lijke machtiging, erkend en toegelaten als vice-
consul van Groot-Brittanie en Ierland, aldaar.
Bg het jl. gehouden examen voor kommies
bg 'b Rgks Directie Belastingen, is nog ge
slaagd de beer M. Krgger, milicien-sergeant
bg de le compagnie 4e bataljon aldaar.
Tot lid van den raad te 's G r a v e n-
polder is bg de Vrgdag gehouden stemming
gekozen do heer A. NgBse met 70 stommen.
De heer W. de Schipper verkreeg er 50.
Vrgdagmiddag werd te St Jan steen,
tgdens het onweer, dat boven die gemeente
woedde, een der landbouwschuren op de hof
stede van don landbouwer Steyaert door den
bliksem getroffen en stond spoedig in laaie.
Tevons raakto een tweede schuur en het wagen
huis in brand. De drie gebouwen werden door
bet vuur vernield. Het vee word gelukkig
gerod, met uitzondering van drie kalveren, die
in de vlammen omkwamen.
De schade wordt door verzekering godekt.
Tot brievenbesteller to A x e 1 is benoemd
de heer M. J. Loof aldaar.
Het slot van een drukken dag.
Men schrgft ons uit O o b t b u r g
De schatting van het aantal bezoekers aan
de tentoonstelling is wel moeilgk te drie uur,
zooals gemeld, waren allo toegangskaarten,
van welke er een groot aantal, door ze midden
door te scheuren, verdubbeld was, verkocht en
aldoor bleef de menschenstroom vloeiener
is ruim t 1000 ontvangen, zoodat het aantal
betalende bezoekers ver over de 4000 on het
totaal wel op 7000 mag geschat worden.
Tal van voorwerpen zgn op de tentoonstelling
verkochtten minste wg zagen vele malen een
papiertje aan machines enz. gehecht, waarop
dat vermeld stond.
De totaalindruk is zeer gunstig geweest,
de tentoonstelling een volkomen succes voor
de Zeeuwsche Maatschappg van Landbouw in
het algemeen en voor de afdeeling Oostburg in het
bgzonder. En de neringdoenden, voomamelgk
herbergiers, slagers en bakkers Reeds zeer
vroeg waren bg velen geen eetwaren meer te
bekomenalles vloog weg.
Reeds is aangestipt dat de toestand van de
bestrating door de gemeente te wenschen
overliet; hierbg moet opgemerkt worden dat
dit meer bedoelt dat gedeelte in de kom, in
onderhoud bg het Rgkwaar de gemeente kon,
heeft ze klinkerpaden aangelegd naast die
bestrating.
Reeds togen het tgdstip, van sluiting der
tentoonstelling vertrokken in beide richtingon
een tweetal trams met huiswaarts keerenden,
om ongeveer half 6 en 6 uur opnieuw gevolgd
door trams naar beide richtingen, totatikkens
volgeladen met bozoekers.
De stemming bloeit er echter bg de langer
vertoevenden uitstekend goed in, waartoo
vooral bgdroegen de concerten, op de markt
gegeven door do muziekgezelschappen van
Zuidzandc en Oostburg.
Allo straten waren gevuld met hossende,
zingende en wandelende groepen, terwgl hon
derden gezellig aan tafeltjes voor de café's
zaten of die café's vulden. Togen tion uur
bewoog do stroom van menschon zich hoofd
zakolgk in do richting der Nieuwstraat, om
getuige te zjjn van het vuurwerkdit slaagde
zoer goed en voldeed bgzonder; do firma
Rtiysch te Utrecht handhaafde opnieuw baar
goeden naam om voor betrokkelgk weinig geld
iets moois te geven.
De ploegende boer alleen kon niet vorder
dan eenige passen met zgn paard en ploeg
vooruit komen, zeker omdat hg zich ergerde
over het oud model ploeg waarmede hg zgn
werk moest doen, terwgl toch op de tentoon
stelling zulke mooi» en nieuwerwetscbe te
verkrggon waren.
Na het vuurwerk verstrooide do menigte
zich door de gemeente en langzamerhand kwam
Oostburg tot rust; te 12 uur was alles stil.
Hot publiek, dat toch uit zoo verschillende
elementen bestond, gedroeg zich zeer ordelgk
geene enkele wanklank werd vernomen, de
politic had eene zeer gomakkelgke taak.
Wg twgfelen niet ofOostburg's ingezetonen
zgn dankbaar gestemd ook zg die om geeno
financieele reden oen feest wonschten en
zullen zeker tot de bezoekers van deze ten
toonstelling van ganscher harte een «tot weor-
zions" toeroepen op de tentoonstelling voor
ooft en tuinbouw, het volgende jaar in deze
gemeente to houden.
De Jubilenms-optocht in
Weenen.
Het is werkelgk iets bgzonders geweesteen
stoot van 12.000 personen, duizenden paarden
en honderden voertuigenlangs een deel van
don weg moer dan 300 tribunes die een 100.000
personen met dikken beurs en sierlgke kos
tuums zitplaatsen gaven, en langs do rest van
den weg trottoirs die aan de minder gelukkige
toeschouwers, naar schatting ton getale van
minstens een half millioen, staanplaatsen ver
schaften, om nog niet te spreken van dc dui
zenden die op balkons of in de raamkozgnen
oon plaats hadden veroverdvoorts mooi weer,
veel militair vertoon doordat de weg overal
aan weerszgden door troepen afgezet was
dit alles te zamen beeft van dezen dag van
hot jubileumprogramma don bgzonderon dag
gemaakt dien do orgamseerders er zicb van
hadden voorgesteld-
De keizer zelf met zgn gevolg hadden post
gevat in een keizerlgken tont, tegenovor het
keizerlijk paleis, «len Hofburgde leden der
keizerlpko familie hadden plaats genomen op
het torras; do aangrenzende tribunes waren
ingenomen door de diplomaten, de ministers,
de hoogwaardigheidsbekleders hofambtenaren,
generaals enz.
Het kgkapel, waarvoor al die belangstelling
was opgewekt, was, zooals men weet, een his
torisch beeld van het bestuur der Habsburger
dynastie. In hot goheol waren er 19 groepen,
voorstellende feiten uit de geschiedenis van
Oostenrgk of hulde brengend aan de tegen
woordige regeering.
Er zgn schatten ten koste gelegd aan de
samenstelling van dezen optocht. We hebben
indertgd gemeld maar we zgn het juiste
bedrag vergeten - welk oen enorme
premio de regolinescommissie betaalde aan oen
verzekering8maatschappg, om haar kosten van
voorbereiding vergoed te krggen, als de keizer
voor dien tgd mocht komen te overigden. We
zagen nu voor de totale kosten van den
optocht een bodrag van 1.2 millioen gulden
genoemd.
De historische afdeeling word geopend door
oen groep ridders uit den tgd van Rudolph van
Halsburg: dan kwamen Weensche burgers uit
de 13de eeuw, en een praalstoet van Rudolf IV,
den stichter van de Stefandomkerk en van do
Weensche universiteit, uit de 14de eeuw. Zoor
schitterend waren do afdeeling van een toer
nooi uit de 15de eeaw, en de groep van keizer
Maximiliaan en zgn gevolg.
Door do Landsknechten en Reisigen van graaf
Niklas Salm werd men aan den eersten strgd
tegen de Turken herinnerd, en door een groep
van prins Eugen en zgn troepen aan do
tweede belegering van Weenon door de Turken
in 1683.
De tgd van Maria Theresia werd in beeld
gebracht door een stoet van praalwagens en
karossen mot bekende personen van haar hof,
die zich in feestgewaad naar het slot Schün-
brunn begaven.
We zullen niet alle groepen opnoemen.
Slechts zg nog gemeld dat het laatste deel
van de historische afdeeling werd gevormd
door veldmaarschalk Radotzky mot zgn in
Italië triomfeorend leger van 1848. In dat
leger hoeft de nu gevierde keizer ook nog
zelf gediend.
En daarna volgde als twoode afdeeling het
hoden on dit dool was zeker niet het minBt
pakkend.
Dc kroonlanden en do nationaliteiten van
Oostonrgk haddon lotterlgk gewedgverd om
kranig voor den dag te komen.
Do Weoner vereenigingen, die voorop gingen,
waren wat eentonig met hun zwarte jassen en
hooge hoedon. Maar wat daarop volgde was
zeldzaam schilderachtig.
Uit Bohemen, Palmatië, Galicië, Opper- en
Nedor-Oostenrgk, Salzburg, Stiermarken, Ko-
nnthic, Krain, Sitezië, Bookowin, Istrië, Tirol
en wat al niet meer, waren ongeveer 7000 man»
