MIDDELBIRGSCHE COURANT.
h°. iüo.
131° Jaargang.
i»oa.
Woensdag
3 Juni.
Middelburg 2 Juni.
Sprokkelingen.
Benoemingen enz.
Uü Stad en Provincie.
Deze courant verschjjnt dagelyk'i, met uitzondering van Zon- en Feeitdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alhier en tel. weerbericht vftn het K. N. Met. lnstit. te Bilt.
2 Juni 8 u. vm. t>8 gr., 12 u. 78 gr., av.4 u 81 gr. Hoogste barom. stand 771.2 se Bodo.
laagste 758.3 te Biarritz. Verwachting tot don avond van 3 Junizwakke tot matige Z.
tot Z.W. wind, veranderlijke bewolking, voortoopig nog kans op onweer, lager temperatuur.
Advertentiön20 cent per regel. Bij abonnement veel lagei. Geboorte-, dood-
alle andore familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50; olke regel meer
20 cent. Beolames 40 cent per rogel. Groote lettere naar de plaats, die zij innemen!
Tot de plaatsing van advertentiëa en reclamos, niet afkomstig nit Zoel and, betreffende
Handol, Nijverheid en Geldwezen, is geroohtigd hot Algemeen Advcrteulie-BurcMu A. UB LA
MAR An., NA. Voorburgwal 366, Amsterdam.
Door het bestuur dor vrjjzinmge kiesver-
eeniging Vooruitgang 7 te Amsterdam is, zooals
ons gisteren van daar werd gemold, het Cen
traal Comité verzocht te proteBteeren tegen do
daad van die liberale raadsleden, die door hun
stem een fel tegenstander van het openbaar
onderwjjs tot wethouder hebben doon kiezen.
En geen wondor!
Want het is en bljjft eon zonderling, oeo
betreurenswaardig feit dat die leden van
den raad der hoofdstad oen onvervalscht anti-
revolutionnair kozon tot wethouder van
onderwjjs.
Het Volk heet de benoeming van mr S. de
Vries Czn eon «reactionair schandaal". En al
is dit wel kras uitgedrukt, ongegrond is dio
opmerking niet.
Wy willen nu niet ons verdiepen in de
vraag hoever die liberale raadsleden, die tot
zulk eene keuze meewerkten, genaderd zjjn tot
bet clericnle kamp, maar w}j vragen slechts: wat
is de plicht van een liberaal, een vrijzinnig
raadslid
En dan kan bet antwoord daarop niet an
ders luiden dan te wakon dat de zorg voor
het openbaar onderwjjs worde too vertrouwd
aan een vriend, een vooratander ervan, en
niet aan een verklaarden vjjand.
Het Tweede Kamerlid, de hoor Th. M. Kete
laar, voorzittor van don Bond van NederlanJ-
sche Onderwijzers, was als 't ware aangewe
zen voor do botrekking van wethouder van
onderwijs.
En bjj kreeg in den Raad slechts 12 van de
42 stemmen togon 22 op den hoer De Vries,
die dus juist de volstrekte meerderheid had.
»Dut het evonwol niet uitsluitend de onder
wijspolitiek van don heer Ketelaar was, die
hem zoover in de minderheid doed bljjven
bljjkt merkt de briefaclirjjver uit do Hoofd
stad in de Arnli. Crt. op wel hieruit dat
de heer De Vries, evenals de meest militante
onderwjjzers, den schoolhoofden het onderwjjs
in een vaste klasse wil opdragen, welke eisch
door de Amsterdamsche liberalen Bteeds als
de schrikwekkendste uiting van het school-
revolutionarisme der onderwijzers is beschouwd.
Het verschil is echter, dat dezen hun eisch
stellen, omdat zjj meenen dat die in het be
lang van het onderwjjs is, terwjjl anti-revolu
tionairen als de hoer De Vries daarin slechts
een bezuinigingsmaatregel zien, waarvan de
gevolgen voor de qualiteit van het onderwjjs
niet in aanmerking komen."
En wil men daarbij hot licht laten vallen
op de vrees dat de heer Ketelaar als voorzitter
van don Bond allicht geneigd zou zjjn de
belangen der onderwijzers te stellen boven die
der hoofden, daarvoor behoeft toch geen reden
te bestaan.
In do practjjk leert men voorzichtig zyn met
het toepassen van theorieën, vooral wanneer
men liefde heeft voor de zaak, die men moet
behartigen.
Amsterdam heeft door zjjn stap in reaction-
naire richting een slecht voorbeeld gegeven
en een daad verricht die onmogeljjk goed te
praten is.
Men beweert dat mr De Vries als lid der
Tweede Kamer bedanken zal.
Een feit is dit echter nog niet.
Zou hy niet tot 1009 bljjven
Mocht hy bodanken, dan vrjjBt Het Huisgezin
als zyn opvolger dr Kuyper aan.
Hot overleg teseehcn Ii.ii-
elub en don 1 ei d e r, dat nu nog al eon.
moeilijkheden oplevert, zou doordoor bevor
derd worden, en, zegt hot blod.hot mmi.teric
Hoomikerk zou rjjzou in do oogen vnn oen
groep geestverwanten en doordoor op «tovigen
grondslag komen te staan".
Dit is nog de groote vraag.
Kan dr Kuyper wel beschouwd worden als
de leider van die club Wy betwyfelen het,
en behalve uit veel dat in den laatston tyd
zich heeft voorgedaan, bljjkt opnieuw uit hot
kiorna volgende- dat er tusschen zjjne richting
en die van het huidig Ministerie een hemels
breed verschil bestaat.
Dat echter dr Kuyper's wederkeer in de
Twoede Kamer gewenaekt is, hebben wjj al
herhaaldelijk betoogd.
Dr. Kuypor heeft geprotesteerd tegen hot
z.g. «jolig Christendom", waarheen men hot
tegenwoordig heonstuurt.
Wjj hebben wel gedacht dat dit niet was in
zyn geest.
Zooals mon wist dat gebouren zou, heeft bij
op den Bondsdag van Gereformoerdo jongelin
gen in Zutphon oen rede gohoudon, waarvan
in do Nieuwe Prov. Courant een overzicht voor
komt. Daaraan is het volgende ontleend
Dr. Kuyper bepaalde zyn gehoor bjj het
eigenaardige verschijnsel, dat telkens weer in
de historie valt waar te nomen. Hjj wees op
do geschiedenis eerst van Israël. In Davids
dagen, onder Ijjden en druk, oen heldenge
slacht.
Als Salomo optreedt, dan is do rust geko
men, en mot de rust do weelde. En by dat
jonge geslacht valt de heldenmoed van Davids
scharen niet meer zoo to ontdekken. Er is
daling. Bjj het derde geslacht eindeljjk, onder
Itekabeam is die daling roeds tot ontaarding
geworden.
Zoo ging hot precies, toen de kerk van
Christus de woreld inging, zoo ging hot ook
in onze eigen historie.
Eerst het heldengeslacht der jonge geuzen,
toen rust en vrede, maar ook de verslapping
en eiudeljjk in de achttiende eeuw de ontaar
ding.
Wat heeft dit nu te maken mot ons? Veel,
zegt de spreker. Ik, zoo vervolgde hjj, ben
toch reeds bezig mot het derde geslacht.
Toen ik op 40jarigen leeftijd begon wat
woeling in de wateren te brengen, toen was er
het geslacht der voortrekkers, Groen, Mackay.
Mjjn tijdgenooten zjjn het tweede geslacht.
En in de Jongelings vereonigingen zie ik reeds
het derde geslacht opgroeien.
En nu vraag ikis er nu ook iots van hot
verschijnsel, waarop ik wees, onder ons te
bespeuren
Het eerste geslacht streed een zwaren strjjd.
En ook m den levenstoon hoorde men van
dio bange worsteling. In dien kring hoersohte
hooge ernst.
In hot tweede geslacht werkte dat krachtig
na maar men kwam langzamerhand uit de
benauwing.
Nu hebben we het derde geslacht. Is er nu
geen verachtering te bespeuren
Men zie nu wel toe, billyk te blyven. 't
Bljjft waar: in den toon der oude heeren
hoorde men iets, dat herinnert aan den toon,
die in de ziekenkamer wordt vernomen.
Zoodra de genezing is gekomen, heeft, met
de blijheid van gelukkig leven, die toon der
ziekenkamer uit.
Zoo gaat het ook met ons leven. Geen won-
•der dat, nu er ruimte kwam, do toon onder ons
anders is geworden.
Maar vergeten we het niet, dat, wat de
zaak zelve betreft, er geen verandering mag
komen. En dan is er wel iets, dat van terug
gang spreekt.
Als men met de ouden maar een kwartier
samen was, dan spraken zjj reeds over de
heilige dingen. Is dat in onze gesprekken
ook zoo
Ja, men wil er nog wel van hooren, maar
het is in vele gesprekken niet de hoofd
zaak.
Laat ons wakende zijn, opdat wjj van ver
flauwing niet tot ontzioling, on vnn ontzieling
tot ontaarding dalen.
Er is in deze dagen gesproken van een jolig
Christendom. Vrienden, als dat zoo wordt,
dan is 't uit.
't Begrip jolig en 't begrip Christendom
Saam te voegen is een contradictio in terminis.
v
De redactie van Hel Centrum zich uitlatend
over de kwestie tusschen mr. Troub
on de Nieuwe Courant wyst vooral op den
steun, die dit blad vnn het begin af aan werd
verleend door de Werkgovers-vereeniging en
schrijft in onzen geest het volgendo
Do gedachte, welke aan de oprichting der
Nieuwe Couranl ton grondslag lag, was dan toch
zeker niet breed genoog.
Zjj ljjkt ons slechts voldoende voor do stich
ting van een vnkorgaan.
Een blad en vooral oen dagblad, dat een
meer algemeen karakter draagt, moet in de
eerste plaats een principicelen grondslag hebben.
Het geestelijke toch bljjft in het openbare loven
met zyn vele intolloctuoelo en morecle strijd
vragen nummer één.
Daarom is het niet opwokkond te vernemen,
dat bjj de oprichting van eon zoo voornaam
orgaan als do Nieuwe Courant stoffelijke belan
gen zoozeer op don voorgrond stonden.
Als uiting van don matorialistischen geest,
dio over ons openbaar leven vaardig is géwor
dén. is-dit waarlyk ontrustend.
Do taak van een dagblad, dat meer dan een
vakblad en meer dan een nieuwsblad wil zyn,
is te hoog, dan dat stoffeljjke belangen, ook
gewettigde stoffelijke belangen, do roden mogen
wezen van zijn bestaan, de basis waarop het
steunt, de gedachte, welke aan zyn oprichting
en ook voortdurend aan zyn werkzaamheid
ten grondslag ligt.
Hot bestuur dor Vereeniging van Nederland-
sche Werkgevers verklaart in een openljjk acbrjj-
von
»dnt de Vereeniging in hare vergadering
van 28 Nov. 1907 aan de Nieuwe Courant hooft
toegezegd een bjjdrago tot dokking van een
eventueel tekort op de exploitatie tot oen
maximum van 1 8000 per jaar godurende hoog
stens drie jaar j
dat bjj deze toezegging van do zjjde der
Vereeniging geenorlei voorwuardo is verlangd
of gesteld
en dat doze bydrnge door de Nieuwe Courant
zonder eene enkoio voorwaarde Jb aanvaard,
daardoor geenerlei band tusschen do Vereeni
ging en de Nieuwe Courant is ontstaan noch
de vrjjheid van oordoel barer verantwoorde
lijke redactie op oenige wyze is beperkt."
Zjj dood dit omdat 'zy vernomen had bet
besluit dior courant, om zich in verhoogde
mate toe te loggen op de behandeling van
onderwerpen, rakende do belangen van njjver-
hoid, handel en landbouw, en uit ondervinding
wist dat het economisch standpunt der Nieuwe
Courant geheel overoenkomt met dat der Ver
eeniging.
Dat klinkt alios heel mooi, eigenljjk al te
mooi.
Zoo iets doet men toch niet uit haat of njjd
maar wel
Maar waarom wilde de Nieuwe Courant nu
juist van die zjjde een subsidie aanvaarden
Zoo onnoozel is het publiek toch niot om
maar geloovig aan te nemen dat een en ander
geschiedde zonder eenige bedoeling, al is die
dan ook niot by schriftelijke overeenkomst
vastgelegd.
In denzelfden geest schrjjft liet Vad.: »de
gebondenheid bostaat en met baar de verlei
ding, om in een gegeven geval eigen opinie
prjjs te geven voor die van den subsidiënt.
Wjj nemen aan, dat de redactie der Nieuwe Cl.
zich tegen die verleiding geharnast gevoelt,
maar psychologisch gesproken, is dat niot meer
dan een fiere waan. Een eenigszins ander geval
zou het zyn, indien do Vereeniging van Neder-
landsche Werkgevers geld had gestoken in hot
aandeelenkapitaal der Nieuwe Crt. Zjj zou dan
het wel en wee der onderneming hebben ge
deeld. Maar het was een geschenk en geschen
ken scheppen verplichting."
la De Tijd wordt dellegoering onder
handen genomen over harehou-
diDgby hot dobat ovor Staatsex
ploitatie van Spoorwegen.
En dat wil wat zoggen van die zyde tegen
over do bjj deze kwestie betrokken twee
katholieke Ministers.
Do schrjjvor der Kameroverzichten in dit
blad merkt het volgende op
«Zoo is dus de zaak van de Staatsexploitatie
nog niet van de baan. Do "Rogeoring zal nu
een Staatscommissie tot verdor onderzoek
hobboa to benoemen. Vooral om de fioancieole
zyde van bet vraagstuk to bostudeerenHet
rogent weer Staatscommissies, zooals men ziet.
Do Regoering zal dozen uitslag wel niet
plezierig virden. Bjj monde van Minister Be
vers verklaarde zjj zich evenzeer tegen do
motio-Nolons als tegen die van do heeren Bos
c.s. Zjj inconde oen onderzoek van eon Staats
commissie onnoodig, waar zjj reeds overlegging
van hot rapport van hot onderzoek van don
Rijkscommissaris had toegezegd. Daar te voor
zien was, dat de motie-Nolons met groote
meerderheid, zou worden aangenomen, vind ik
niot, dat do ltegeering gelukkig heeft gela
veerd. Zy had zich best bjj de motie-Nolens
kunnen noorleggon. Een onderzook is een
onderzoek. En of het nu door één of door
meerdero personen gebeurt, maakt zooveel
niet uit. Zy had dus de eer aan zich kunnen
houden.
»Ook in ander opzicht is do Regeering niot
hooi gelukkig geweest. M. i. heeft zy de zaak
wat to zeer en bagatelle behandeld. Den eersten
keer, dat zjj sprak en nu weor. Minister Bovera
scheen nog niet zoo geducht in de quaestie te
zitten en Minister Kolkman zonderen wjj
zyn millioenenrekening uit nam de debatten
wel wat al te veel van don humoristischen
kant. M. i. is het een groot voordeel, ik
zot dit op den voorgrond dat moerdore
Ministers in dit Kabinet or slag van hebben
om bun redevoeringen met uttisch zout te
doorpekelen. Ik houd voel vaneen «bonmot";
de atmosfeer in do Kamer is toch meestal al
zwaar genoog. Maar 't is iets andersof mon
als Kamerlid, of wel als Minister zjjn tegen
partij in het ootje neemt. Het bleek ten minste
heden overduidelijk, dat de ministerieelo rede-
vooringen bjj velen kwaad bloed gezet haddon."
Do heeren Bevers en Kolkman kunnen het
er mee doon
En nu ten slotte nog een uitstapje op een
ander gebied dan dat der politiek.
Wjj meldden in ons vorig noumer met
enkele regelen dat de heer en mevrouw Van
Kerckhoven- Jonkers, nog vóór kort loden van
hef Rotterdamsch Tooneelgezelsohap, directie
Van Eysdon, maar van daar naar Antwerpen
vertrokken, thans weor trachten bjj genoemd
gezelschap terug te komen.
Bjj dio mededeeling voogt de Leeuwarder
Courant deze opmerking:
«Men weet mot hoeveel dramatische droefheid
en tendentieuze artikelen en interviews destjjds
het feit, het geweldige, wereldschokkende feit
besproken werd, dat de heer en mevrouw Van
Korckhovon—Jonkers hot Rotterdamsch Too-
noolgczelschap zouden verlaten. Daar was zjj.
de groote, de sublieme actrice, niet naar
waarde geëerd. Antwerpen stond gereed haar
te huldigen, in aanbidding voor haar te knielen.
En naar het hoofd van den heer Van Eysden
en misschien ook nog wel naar dat van eene
andere werd menig verwyt geslingerd.
Bescheiden en gedistingeerd waren de klachten
van de groote Philomène mot. Wat zal men
zoggenIemand die zich miskend acht, ver
liest wel eens do maat, vooral wanneer zoo
iemand zich gerugsteund voelt door een toon
gevend blad.
Maar bet kan verkeeren. Antwerpen
bleek geen paradys te zyn, zelfs niet voor
iemand met Vlaamschen tongval
De opmerking is juist, en zjj werpt weer
een eigenaardig kjjkje op die tooneelworeld,
waar in de laatste jaren meer dergeljjke feiten
voorkwamen.
Men dehke maar eens om de geschiedenis
met Louis Bouwmeester, do beweging tusschen
diens zuster en den Raad van Beheer van het
Nederlandsch Tooneel.
Het was, meenen wy, de oude heer Roobol
die indortjjd boweerde dat wie zyn vader en
zyne moeder vermoord heeft, nog to goed is
voor toonoel directeur.
Dit gezegde is ook op andere betrekkingen
toegepast maar dat is zekereen toonoelge-
zolschap te leiden is een zeldzaam lastig
baantje.
Men heeft met zoovele verschillende elemen
ten te doen, met veeleischende, lang niet altyd
bescheiden personen te maken.
En die taak wordt des te lastiger als zulko
personen gesteund worden door een pers, die
- wy weten het bjj ervaring in critieken
vaak zeer partjjdig, ook nog het recht meent te
hebben zich te mengen in de huiselijke aan
gelegenheden van zulke gezelschappen, en
loden ervan steunen in hunne vaak onmogelijke
en ongemotiveerde oischen.
Dio pers gaat te ver in haar optreden en
bederft juist zooveel door haar willen beer-
sjhon op een terrein, dat buiten haar werk
kring ligt, en wjjl zjj zich zoo vnak leiden en
beïnvloeden laat door anti- of sympathieën
jegens personen.
Nog kort geledon hadden wjj in dezen reden
tot ergernis.
Hot Nederlandsch Tooneel had een nieuwen
regisseur benoemd en een nieuw lid aan bet
gezelschap verbonden.
Beiden zyn jonge mensohen die zich een
loopbaan moeten maken.
De een mag zich beroepen op een zeer goede
opleiding die bjj gonootde ander gaf reeds
bljjkon van talent, waarover men in gevoelen
moge verschillen maar waarvan toch door zeer
velen getuigd werd dat zjj recht gaven om in
de toekomst veel van hom te verwachten.
Nu zou ieder die liefde voor do kunst heeft
on sympathie voor jeugdige menschen die
vooruit willen en daaraan bestaat wezenljjk
op tooneelgebied in ons land groote behoefte
- zeggenkom, laat ons die jongelui aan
moedigen, welwillend te gemoet treden, in elk
geval afwachten wat zjj zullen prosteeren.
Maar neen, dezelfde pers, waarop de
Leeuwarder Courant zinspeelt, begon nu reeds
bjj voorbaat die jongelui al' te breken; hen te
bestrjjden, hou als 't ware to ontmoedigen.
En dat heet dan do roeping der pers
Zulke dienaren der pers willen maar niet
inzien dat zy door hun niet te wettigen be
moeizucht in de laatste jaren reeds zooveel
hebben bedorven.
Is het wonder dat velen daardoor ontstemd
wordon en spreken van het onhebbelijke en
ongepaste optreden der pers, wier lust het
steeds schjjnt te zyn af te breken, liever dan
op te bouwen.
Bjj kon. besluit is A. K. 1'. F. R. van Hasselt
voorzitter van dan raad van administratie der
Hollandsche IJzeren Spoorwegmaatschappijbevor
derd tot commandeur in de orde van don
Nederlandsclten Leeuw.
Door de arrond.-rechtbank te Rotterdam ia,
ter vervulling eener vacature van rechter in
dat college, opgemaakt de navolgende alpha-
betische ljjst van aanbevelingmr J. Brnyn,
ambt. vnn het O. M. bjj do kantongerechten
m het arrond. 's Gravenhago voor do kantons
's Gravenhage on Delft, ter standplaats 'b Gra-
venhagemr C. Star Busmann, subsL-officier
van justitie bjj gemelde rechtbank; en mr. J.
Wiarda, subst-gnffior by de arrond.-rechtbank
te Amsterdam.
Bjj beschikking van den Minister van
Binnenlandsche Zaken is mot ingang van 1
Juni aan de Vereeniging Provinciaal Zeeuwsch
Groene Kruis toegestaan een subsidie van f 100
tor tegemoetkoming in de kosten van desin
fectie bjj geval van besmettelijke ziekte. Door
deze beschikking kan niet alleen gebruik
gemaakt worden van den desinfectie-oven in
het fort De Rugter te Vlissingen. maar even
eens van andere ovens, die op Walcheren en
Zuid-Beveland zyn gestationeerd.
Tot klerk op het parket van den officier
van justitie a 1 hi er is benoemd do heer K.
Visser, thans klerk by den ambtenaar van het
openbaar ministerie by de kantongerechten te
Middelburg en Goes.
Met ingang van 1 Juni is aan den hoer A
C. Bos, adjunct-inspecteur by do politie
alhier, op zyn verzoek, eervol ontslag ver
leend.
Heden morgen, omstreeks kwart voor
twaalf, reed de landbouwer Matthysen met zjjn
melkwagen van de stad naar zyn hofstede aan
den Kleverskerkschen weg.
Aan de ovcrzjjde van het kanaal, dicht bjj
den overwog, maakte het paard een zysprong
en ging met wagen en al het water in.
Hoewel dadeljjk pogingen in het werk gesteld
werden, slaagde men er niet in het paard
nog levend op het droge te brengen. Eerst
om ruim 1 uur werd bet dier met behulp van
een laadboom van een schip op den wal gelegd.
Pe wagen werd onboschadigd uit het water
gehaald.
Het cadaver is onder politietoezicht naar
de hofstede vervoerd en daar begraven.
De landbouwer kwam, door tjjdig van den
wagon te springen, met den schrik vrjj.
Uit VliBsingen.
Tot vice-consul van Griekenland aldaar is
benoemd de heer J. G. de Jonge.
Zondag, len Pinksterdag, zal te Vlissingen
door do voetbalvoreoniging Victoria van Mid
delburg oen internationale wodstrjjd gespoeld
worden tegen Excelsior uit Antworpen, op het
terrein van do voetbalvereoniging Olgmpiaaau
den Singelweg.
De Maandagnamiddag te 8 c h o r e ge
houden raadszitting ving aan met een woorden
wisseling tusschen den voorzitter, den heer
