TWEEDE BLAD
MIDDELBURGSCHË COURANT.
Maandag 25 Mei.
Middelburg 23 Mei.
*£andboud)kromek.
FEUILLETON.
F O M F O M.
N» 123
ÏSI" Jaargang.
VAN D IS
1908.
van onzen vasten medewerker.
liet vlas en xyne bewerking.
Het vlas {linum usitatissimum) kan geteeld
worden op allerlei soort van grond, to zware
kloi en te dor zand alleen uitgozondord lichte
klei en goede zalvolgrond leveren het boste
product. Het vlaB, op lichtere gronden geloeid,
is doorgaans lijn on zijdeachtig, maar kort
is het bjj uiizondoring lang, dun is het rnindor
sterk op zwaardere gronden wordt hot langer,
maar ie daarentegen ook grovor.
Men heeft verschillende soorten van vlas;
in de oersto plaats spreken wjj van w i n-
t e r- en z o m er v 1 a shet eerste wordt in
eanige gewesten van Oostenrijk verbouwd in
ons land komt alleen zomervlas voor, dat naar
de bloemen wederom verdeeld wordt in
blauw- en w i t b l o e in. Van de laatste
soort is de bast gewoonlijk fijn, maar de zaad
opbrengst grooter.
Bp hot vlas, dat in onze provincie en in
België geteeld wordt, big ft do zaaddoos, wan
neer het zaad rjjp geworden is, geslotenbjj
een soort vlas, die in Wurtembnrg wordt
verbouwd, het openspringend vla
{linum crepitant), springt de zaaddoos by rijp
wording open. Ook is er nog eene soort van
overblijvend vlas linum per enne), dat
men in de zuideljjko landen van Europa aantreft.
In 't algemeen kan men zeggen, dat vlas een
gematigd, vochtig klimaat eiachtbjj te lang
durige droogte big ft het veelal te kort
veel regen, gepaard met warmto, geeft aan
leiding tot legeren.
Het vlas heeft verscheidene vjjandon. Als een
der ergste noemen wjj de aurdvlooion,
vele deelen van Zeeland bekend onder den
naam van springers, die voorul by aanhoudend
schraal ca droog weer groote schade aan den
vlasgaurd kunnen veroorzaken en wel om twee
redenen: eerstens bljjven zy by droog, zonnig
weer voortdurend vreten, wat niet het geval
is bjj rogenachtig wederten tweede willen
de planton by droog schraal weer niet vooruit.
In 't klein bestaan togen do aard vlooien wel
eenige middolon, in 't groot is daartegen niets
anders te doen dan te zorgen, dat het gewas
zoo onkruid-vrjj mogelijk is. Sommigen hebben
den raad gegeven het vlas wat dichter te
zaaien, opdat, wauneor eenige ontkiemde plan
ten vernield worden, er nog genoeg zouden
overblijven maar wnnnoor do aardvloo
dan met komt, loopt men groot gevaar, dat
het vlas veel te dicht staat.
Andere vyanden van het vlas zjjn de rups
van de gamma-uil, die de bladeren Can de
oudere planten afvreet een klein rupsje
'ciaphila Wahlbomiana, dat do bladeron in de top
pen van de plant aamenspint en die af vreet,wnar-
doorde zoogenaamde kwado koppen ont
staan, en hetrup8je van den vlasbladroller con-
chylis epiliana, dat zich in de zaaddoozen vestigt
en van de zaden loeft. Deze laatste rups komt
voort nit de eitjes van een vlindertje, dat nau
welijks 6 mM lang is, eeno vlucht heeft van
ongeveer II mM, met geelachtige voor- en
grjjze achtervleugels en gewoonlyk in 't latitat
van Mei rondvliegt.
Nog een vjjand van hoe vlas kan de mol
zjjn, wanneer lay bjj het pas opkomen
plant dooi zyn voortdurend grond opwerpen
de oorzaak is dat vele planten verdrogen en
storvon. Aangezien do mol overigens een zeer
nuttig dier is, doet men niet goed door hem
te vangen en te dooden, men moet veeleer
uitzien naar middelen om hem te vordrjjven.
Een der middelen, die wjj daarvoor aangewend
zagen, bostaat in het plaatsen van molentjes
op zeer lange stakon, dio zich telkous naar
don wind kcoren en door hot zachtste tochtje
in beweging worden gebracht. Door de lengte
van den staak ontvaDgt deze van het molentje
een trillondo bowoging, die zich aan den grond
modedeolt en don mol terughoudt zich op het
trillende terrein te begeven.
Van^engerlingen, de larve van den meikever,
en van ritnaalden, de larve van het spriog-
torretjo, hoeft vlas doorgaans weinig schade.
Het vlas wordt verder benadeeld door drie
ziekten, waarvan wjj in de eerste plaats noe
men do vlasroest.l Eerst ziet men op de blado
ren oranjekleurige stofhoopjes, lator vindt men
die nog op de bovenste bladeren, terwjjl op
de onderste bladeren od stengeldeelen zwarte
vlekken voorkomen. Een gevolg van een en
ander is, dat üe planten zich slecht ontwikke
len en vroeg afsterven. Deze ziekte wordt
veroorzaakt door de sporen van een zwam,
die den naam draagt van mtlampsora lini Wtr.
Men meent opgemerkt te hebben, dat bet
vlas, afkomstig van ljjnzaad uit zekere streken,
veel vatbaarder is voor deze ziekte dan uit
andere streken en dat de ziekte bevorderd
wordt door te dicht zaaien en te spoedig
vlas op denzolfden akker te doen teiogkeeien.
Door te vermjjden zaad uit minder gunstig
bekende streken aan te koopen, niet te dicht
en te spoedig achter elkander te zaaien kan
mon wellicht deze ziekte voorkomen.
Een tweede ziekte is de koude brand, ook wel
doode kartel en versterf genoemd. Op sommige
velden, met vlas bezaaid, ziet men op een ge
geven tjjd eenige gedeelten geel worden en
langzaam afsterven. Wanneer men na een
tiental jaren dien akker weder met vlas be
zaait, zal men nagenoeg op dezelfde plaatsen
als de vorige maal dit verschynsel zien plaats
grjjpen. De oorzaak daarvan bleef geruimen
tyd onbekend, thans weet men, dat deze ziekte
veroorzaakt wordt door een zwam pltoma her-
barum. Een derde ziokte, vtasbrand, wordt
volgens Marchal veroorzaakt door de zwam
asterocystis radicis. In het dageljjksch bodrjjt
worden deze ziekten, hoewel in oorzaak ver
schillend, gewoon aangewezen door den naam
brand in 't vlas".
Voorbehoedmiddelen tegen kouden brand en
vlasbrand zyn tot heden toe niet bekond.
Wil vlas goed gedjjen, dan mag het niet
te spoedig op hetzelfde veld torugkeerenop
een akker, waarop men jaren achtereen geen
vlas vorbouwd heeft, mag men een paar maal
van dozen regel afwykon, maar overigens is het
gewenscht 8, nog liever 10 jaar, tusschen
twee vlasoogsten op 't zelfde land te laten
verloopon.
Nog moeten wjj opmerken, dnt vlas niet
moet gozaaid worden naast veldboonen (i
faba minor). Het vlaB naast het boonveld
bljjft beslist minderwaardig. Een afdoende
reden voor deze beide verschynsels is ons
nog onbekend.
Dewjjl het vlas geen diepe worteling hoeft,
moet de bovenlaag van de bouwvoor
vruchtbaar en goed bewerkl, vooral goed
kruimeld en vry van onkruid zyn.
Dit isalgemeen bekend en wordt in verschil
lende strekon op verschillende wyzen verkre
gen; daarby behoeven wjj dus niet langer stil
te staan.
Eon versche bemesting met stalmest is niet
aan tc bevelen, vooral ook niet, omdat het zoo
moeilijk valt deze boboorljjk goljjkwatig te
verdeolou. Wanneer men geen kunstmest wil
gobruikon, dient het vorig jaar eeno zware
bomoBting to zyn voorafgegaan. In velo strekon
geeft men superphosphaat en Chili-salpeter
in Friesland gebruikt men ruwe Peru-guano
en ook opgeloste. Wy voor ons achten am-
moniak-sv.peiphosphaat in het voorjaar onder
gewerkt met een geringe toevoeging van Chili-
salpetor by het zaaien de beate bemesting
600 KG van do eerste -j- 100 KG der tweede
per HA.
Vla3 wordt geteeld na klaver, na tarwe,
haver of rogge, soms ook na hakvruchten of
op gescheurd graslandin België ook wel oens
na honnip.
Van groote beteekenis in de vlascnltuur is
de keuzo van het zaad.
Behalve in Friesland, waar veel wiibloem
gezaaid wordt, zaait men in geheel Nederland,
en vooral in Zeeland het blauwbloeiend vlas,
dat algemeen van Russische afkomst iston-
nezaad, revelaar of revelaarskind.
Het tonnezaad, aldus genoemd, omdat het
vroeger uit de Russische Oostzeeprovinties in
tonnen van 1 '/4 hectoliter werd ingevoerd,
komt tegenwoordig in geplombeerdo zakken.
Goed tonnezaad bloeit blauw, de sten
gels zyn lang en dun, weinig vertakt en de
plant bezit oen groot weerstandsvermogen
tegen allerlei ziekten. Alleon hebbe men er
op te letton, dat het vry is van warkruid-
zaad cuscuta epilinum).
Het zaad, gewonnen van tonnezaad, draagt
den naam van revelaar. Het revelaarzuad van
goede akkers is feitelyk nog te verkiezen boven
tonnezaad, omdat het bjj al do goedo eigen
schappen van dit zaad gewoonlyk eon stengel
levert, die nog ietB langer is.
Het zaad van revelaar draagt den naam van
revelaarskind. Hot kan ook nog een good pro
duct leveren, maar daarna begint de ontaar
ding, en men doet wel, hot zaad van revelaars
kind te verkoopen aan de olieslageryen.
Met don aaukoop van tonnezaad moet de
landbouwer zeer voorzichtig zyn, omdat erop
de qualiteit van dit zaad vooral tengevolge
van de vele knoeieryen, wuarbjj het tonnezaad
vermeDgd wordt met minderwaardig stoppen-
zaad, vaak geheel daardoor wordt vervangen
zooveel is aan to merken.
Twee wegen staan den landbouwers open
om zich voor die knoeieryen te vrjjwaren. Zy
kunnen te zatnen hunne benoodigde hoeveel
heden trekken van een betrouwbaar ljjnzaad-
koopmun in Riga, maar dowjjl het dikwyls
moeilyk is op zoo'n afstand oen betrouwbaar
koopman te ontdekken, kunnen zy zich hier
wenden tot een hun bekend zaadbandelaar, die
borg staat voor de goede qualiteit van het
zaad niet alleen, maar ook voor de echtheid
en het volkomen vry zyn van warkruid. Eon
zeer vertrouwd adres voor zuiver tonnezaad is
dat van A. Sellnor te Riga, van wien de Gro-
ningscho landbouwers hun tonnezaad voor
gemeenschappelijke rekening betrekken.
IVordt vervolgd.)
RECHTSZAKEN.
Arrondissements-Itechtbank te Middelburg.
KK\' ONTHOUW \OTAHIS
Als getuigen werden Vrjjdng nog de volgende
porsonen gohoord
1'. Stamperius, zonder beroep, te Vlissingen
die verklaarde in 1906 het geld voor de hy pothoek
voor Harting aan zjjn broeder L. Stamperius
te hebben gegovon. Hjj ontving een grosse
voor een eerste hypotheek van den notaris,
waarin stond dat het huis was vrjj en onbelast.
De broedor van den vorigen getuige ver-
klnardo het bedrag van f 1300 tot het plaatsen
op eerste hypotheek op het kantoor van be
klaagde te hebben betaald aan J. C. Harting, die
het echter niet opstreek. Het bleef op het
kantoor. Getuige was by het pasBoeron der
acte tegenwoordig.
J. C. Harting, werkman te Vlissingen, ver-
klaardo in verschillende termjjnen van be
klaagde geld te hebben opgenomen. Dit begon
in 1895 en in 't geheel hoeft bjj f 1300 ont
vangen. Daarvoor heeft bjj hypotheek gegeven
op zyn huis.
Later, 31 October 1906, is hjj op het kan
toot van den notaris geweest, waar hy door
diens klerk was ontboden.
Do notaris zeide hem dat hjj de vroegere
hypotheekjes op één had gezet. Daarna heeft
oen acte geteekondwat daarin stond weet
hjj niet, bjj is doof en de notaris las ondui
delijk. Hjj zag dat Stamperius f 1300 neer lei,
maar heeft die niet ontvangen.
Hjj heelt niet gezegd dat bjj den heer
Stamperius oen eerste hypotheek op zyn huis gaf.
Ten opzichte van punt e werd de bekentenis
van beklaugde voorge'ezen. Ook werd voor
gelezen zyn bekentenis wat betreft de valsch-
heid in de authentieke actehjj wist dat en
erkende ook zyn oogmerk om die acte opzet
telijk te gebruiken als echt en onvervalscht
en dio ook gebruikt te hebben.
Ton opzichte van punt verklaarde J. Bos
man, te 's-Heor-Arendskerke, dat by het over
lijden van zjjn vader de beklaagde belast was
met de rogeling van diens koedel. Toen die
was geregeld gaf getuige last een op zjjn huis
rustend hypotheek van f450 al te losssen. By
de uitbetaling van zyn aandeel is dat bedrag
met eenigo kosten daarvan afgetrokken.
Later is getuige gebleken dat de hypotheek
niet was afgelost.
De volgende getuige A. de Leeuw, arbeider
Nieuwdorp, verklaarde indertjjd f 450
hypotheek gegeven te hebben op hot hui» van
Bosman. Dat geld heelt hjj nooit terug ont
vangen; wel krygt hy nog altjjd de rente. Hjj
was in 't bezit van een grosse, welke hy op
verzoek van beklaagde aan hem heeft opge-
Naar het Fransch,
1 van
LËON DE TINSEA
I.
Twee jaar geleden, op een mooien Aprildag
gingen de jonge dumos Siinone en Chantal,
oud negen en elf jaar, vergezeld van miss
Lonisa, hun gouvernante, naar gewoonte de
min of meer zuivere lucht van do ChampB
Blysóes inademen. Van de beide eeraton zal
ik mets zeggen, uit vrees partjjdig te zyn,
daar ik hnn vader benwat miss Lonisa
betreft, zy is een Engel scho met de verschrik
kelijke oogen van Aimée Tossandrier; uitste
kend, maar onvatbaar voor vrees. Ik heb
altjjd geloofd, dat, als zjj Judith was geweest,
die zaak met Holophernes in den grond even
afdoende, maar met veel minder aangenaam
heid in den vorm zou zyn geregeld. Ik zag
de karavaan uittrekken, zonder iets te ver
moeden van de lawine van catastrophen die
nit de wandeling van dezen dag zouden voort*
vloeien.
Terwyl de meisjes hun koekjes op aten;
tusichen twee beurten van touwtje-springen
jn, kwam er eon hondje bjj hen, ter grootte
van eon haas, van onbepaalde kleur, met oen
armzalig maar verstandig uitorljjk, die hun
zonder valsche bescheidenheid om zjjn aandoel
van de koekjes vroeg. Hjj at alles wat hjj
wilde, en zooveel en zoo goed, dat hjj zyn
nieuwe vriendinnetjes niet meer wilde verla
ten, in wie hjj blykbaar zag wat men in de
wereld een nuttigen kenniB noemt.
Simone en Chantal kwamen verrukt thuis, het
leelyke mormel met zich meetrekkend, dat,
na gewasschen, gekamd en gepoederd ie zyn,
een wit hondje bleok to wezen, van absoluut
onbepaald ras, maar met leelyker dan een ander.
Het werd Pompom genoemd en de rost van
den dag word besteed aan 'i klaar maken van
zyn mand, gevoerd mot aatjjn van een oude
japon, en versierd mot niet meer gebrnikte
kant.
Pompom schoon zyn nieuw geluk heel na-
tuurljjk te vinden, en liet met blyken er iets
te merken dat de dienstboden, wier werk
hjj ingewikkelder maakte, hem in hun bin
nenste het akeligste lot toewenBchten, hem en
ons naar alle waarschynlykheid ook. Helaas
hun vervloeking zou maar al te goed worden
verhoord Maar laten we niet vooruit
loopen.
Het spreekt van zelf dat Pompom op alle
wandelingen meeging. Zyn jeugdige meeste
ressen begonnen te sparen om hem een hals
band te koopen, waaraan dan de hondenpen
ning zou komen to hangen. Voorloopig werd
die nog vervangen door een lint van ver
schillende kleur. Die coquette versiering was
meer in overeenstemming met den aard der
schoonheid van het dior dan met de politie
verordening. Op zekeren dag naderden twee
politieagenten, die don overtreder reeds eenigen
tyd -hadden bespied, miss Louisa, die door haar
ouderdom als de verantwoordelijke persoon
was aangewezen, en kondigden haar een proces
verbaal aan, omdat haar hond met overeen
komstig do verordening een penning droeg
met den naam on de woonplaats van don
eigonaar."
Miss Louisa ontving hem cordaat, en ant
woordde hem zoo openhartig, dat er zich een
kring om hen heen vormde. Als laatste ar
gument vorklaarde ze dat de hond in 't geheel
niet aan haar toebohoorde, waarop de mannen
van het gezag het dier wilde vangen, wat hun
onmogolyk wub. Miss Louisa had daarop ook
gorokenü.
De menigte begon te lachen, de kinderen
en de gouvernante lachton nog harder dan d«
anderen. De agenten, boos over die bespotting,
gaven hun jacht op. en naar de lacheressen
toegaand, vroegen zy dezen zonder lachen om
hnn naam op te geven. Ze moesten er zich
aan onderwerpen. Voor de eerste maal zou de
eerlgke, naam dien ik draag, terecht komen
in de archieven van de politie, onder die van
dieven en moordenaars.
De drie schuldigen gingen in verschillende
stemmingen naar huis terug. Miss Louisa was
woedend, Chantal huilde over het gemis van den
hond die inmiddels verdwenen was, en Simone
beefde uit angst te worden bebromd- Toen ze
de deur openden, was hot eerste wat zjj zagen,
Pompom. De ongelukkige kende de politie
maar al te goed uit de dagen toen bjj nog een
zwerver was. Bjj de eerste vjjandige betoo
gingen van de vertegenwoordigers der
overheid, had bjj zyn staart tusschen do pooten
geBtokon en was bjj, langs de huizen sluipend,
naar huis geloopon.
Zonder uitstel werd injj het gebeurde mee
gedeeld. Ik wilde eerst boos worden, maar
de drie schuldigen waren zoo grappig dat hot
lachen injj de baas werd.
Bovendien is er iota bohaaglyks in, de open
bare macht to trotsoeron. Ik schaarde rujj
beslist aan de zjjde van Pompom, maar daar
het noodig was verwikkelingen te voorkomen,
liet ik den concierge bovon komen, stopte hem
tien franc in de zak en zei
>Beste vriend, er is togen mjjn dochtertjes
en de gouvernante proces-verbaal opgemaakt
wegens een hond, dien ze, zooals je weet, van
straat hebben opgeraapt. Als de politie soms
informatie mocht komen vragen, zeg dan dat
wjj geen hond hebben, wat goed beschouwd
toch ook de waarheid is."
De concierge ging heen, zwerende dat hjj
is niet zou verraden. En werkeljjk vertelde
j den volgenden dag aan iemand met een
zonden, doch nimtnor van den notaris terug
kreeg.
Bosman, hierna nogmaals gehoord, verklaarde
de grosse van den notaris te hebben ontvangen.
Ook dit feit is door beklaagde erkend,
Hierna kwam punt g in behandeling.
In verband daarmede worden gehoord ver»
schillende erfgenamen van A. Gazan en diens
vrouw.
Uit hun verklaringen bleek dat tot de nala
tenschap behoorde oon huis en inboedel, f400
in contanten en 5 pandbrieven, ieder ad 1 1000,
in de Yeendamschc Bank, te zamon ongovoer
f 700U.
loder dor gerechtigden zou een kloine f 1300
ontvangen.
I. P. Gazan te Vlissingen vorklaardo dat hjj
een deel bad verrekend en ontvangen, maar
nog f 17.97» te vorderen had.
H. Verkouteron, to Oostburg, getrouwd met
een dochter van wjjlon Gazan, had van don
notaris f 1322.80 ontvangen, dus iets te veel.
P. Gazan te Vlissingen komt nog 1 1257.37
uit de, onder berusting van beklaagde geweest
zjjnde nalatenschap zjjner oudershjj heeft
niets ontvangen.
J. M. Gazan, eveneens to Vlissingen, heeft
niets meer te vorderenhjj beeft zyn aandeel
ontvangen.
Franoina de Smidt, vrouw van A. van Ros-
sum te Amsterdam, ook een der erfgenamen,
had uit den boedel rnim f 400 te vorderen;
zjj heeft niets ontvangen.
Haar man verklaarde dat beklaagde in Am
sterdam bjj hem was geweest om een stuk te
teokenen, waarbjj hjj volmacht gaf om de
erfenis te regelen.
S. de Smidt, vrouw van J. P. van Houtte te
Breskens, eveneens erfgename, had ook rnim
f 400 te vorderen-, daarvan heeft zjj eon f 300
ontvangen, zoodat haar nog f 104 komt.
A. de Smidt te Vlissingen, ook erfgename
van f 400, had iets meer dan f 200 ontvangen.
Hy had dus nog ongeveer zooveel te goed.
A. de Smidt te Sliedrecht kwam eveneens
f 400 toehjj had daarvan wel iets ontvangen
doch wist mot hoeveelhjj meende echter dat
hjj nog iets te goed had.
De ambtenaar van het O. M. wees dezen
getuige er op dat hjj vroeger verklaard had
niets meer te vorderen te hebben.
J. de Smidt te Amsterdam, die ook f 400 te
vorderen had, heeft zyn geheel aandeel nog te
goed. Hjj ontving niets.
De bekentenis van den beklaagdo ton op
zichte van dit onderdeel dor dagvaarding werd
nu voorgelezen.
Daarna werd punt m behandeld.
Getuige J. P. Gazan verklaarde dat het hem
'kond was dat op hot huis van zjjn vader
A. Gazan een hypotheek rustte van 1 1100, ten
behoeve van een onbekende.
Zyn vader heeft hem gezegd die f 1100 in
termjjnen te hebben afbetaald aan den be-'
klaagde. Kwitanties heeft hjj niet gezien.
ThanB werd overgegaan tot punt h.
M, N. Walé, koopman te Vlissingen, ver
klaarde dat ten zjjnen huize overleden is Sara
Walé en dat hare erfgenamen in drie staken
verdeeld waren. Hjj was executeur-testamentair
in den boedel en heeft zjjn aandeel ingehouden
en dat van vier anderen uitbetaald.
Nadat de scheiding door beklaagde was ge-
verdacht uiterlyk, die zich bjj hem aanmeldde
dat ik geen hond had, dat ik mjjn huur altjjd
zeer geregeld betaalde, en dat ik in alle
opzichten een achtenswaardig man was.
Wjj dachten dat het onweer was overge
dreven. Opnieuw kreeg do eenige dagen zorg
vuldig opgesloten Pompom verlof om mee te
gaan wandelen. Alleen ging men nu naar het
Pare Monceau, waar die bende misdadigsters
niet bekend was.
Maar al die voorzichtigheid verhinderde
niet dat ik eenige weken daarna oen
dagvaarding ontving om te verschjjnon voor
den politierechter van mjjn arrondissement)
wegens overtreding van de verordening voor
bezitters van honden.
De positie werd ingewikkelder. Mjjn eerste
zorg was Pompom naar een boerderij te sturen,
een, een paar mir van Parjjs gelegen, bjj ver
trouwde menscben. Daarna meldde ik mjj op
den aangegeven dag aan bjj de justitie van
mjjn land, te midden van een bende misdadi
gers. Men zal begrjjpen dat ik mjj niet had
laten vergezollen door miss Lonisa of door de
kinderen,
De rechter ondervroeg me. Met de innemende
losheid van een man van de wereld en met de
kalmte van de onaohuld verklaarde ik geen
anderen hond te hebben dan een grooten
waakhond, die gewoonlyk aan een ketting lag
het hek van mjjn buitengoed te Béam.
En ik voegde er aan toe, mjj met een boos-
