MIDDELBIIRGSCIIE COURANT.
N°. 120.
Donderdag
21 Mei.
Uil StaH en Provincie.
131* Jaargang.
1908
Deze courant verschijnt d a g e 1 y k s, mot uitzondering van Zon- en Feeitdagen.
Prijs per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco pp. f2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Therm, alhier en tol. -weerbericht van het K. N. Mot. lnstit. te Bilt.
20 Mei 8 u. vin. 59 gr., 12 u. 67 gr., av.4 u. 65gr. Hoogste barom. «tand 772.4 se Valentin,
laagste 751.0 te Seydisfjord. Verwachting tot den avond van 21 Mei: zwakke tot matige,
meest N.W. wind, bewolkte lucht, waarschjjnljjk droog weor en iets koeler temperatuur.
Advertentiön20 cent per regel. By abonnement veel lagei. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberiohton en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer
20 cent. Beolames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats, die tij innemen.
Tot de plaatsing van advortentiën on reclames, niet afkomstig nit Zeeland, betreffende
Handel, Nijverheid en Geldwesen, ie gerechtigd hot Algemeen Advertentie-Bureau A. DB m
MAR An., N.S. Voorburgwal 306, Amsterdam
Middelburg 20 Mei.
Kameroverzicht
Zitting van Dinsdag.
Het heeft maar weinig gescheeld, of het
wetsontwerp tot goedkeuring van het contract
met de Maatschappij Nederland en de Rotter-
damsche Lloyd tot vervoer der post naar Neder-
landsch Indië ware heden door de Kamer
verworpen. Dank zjj de hulp van 9 leden der
linkerzjjdede heoren De Beaufort, Röell,
Van Karnebeek, Pierson, Jansen, Dolk, IJzer
man, Thomson en Hubrecht, die met de rech
terzijde mee stemden, werd het met 34 tegen
80 stemmen aangenomen en de regeering dus
voor een échec bewaard.
Het debat, dat bjjna den goheolen dag in
beslag nam, lovorde niet voel stof voor ons
overzicht.
Vonden do heoren Bos en Van Kol gelegen
heid om tal van bezwaren te opperen, de boe
ren Bogaardt, Van Citters en Van Vuuren
daarentegen waren oen en al lof over het
contract en het volstrekt niet eens met oorst-
genoemde beide leden dat er «protectie" in
zou zitten. De heer Van Citters vond dit een
gewoon »dienst-contract". De maatschappijen
vervoeren de post en krjjgen daarvoor beta
ling, wel wat veel misschien, maar zjj moeten
dan ook voldoen aan hooge eischen van snel
vervoer, welke natuurlijk hen op groote uit
gaven jagen.
Thans zullen zjj de reis binnen 24 etmalen
moeten volbrengen en krijgen daarvoor eene
verhooging van f 400 bjj elke reis. Voor 52
reizen maakt dat dus eene vermeerdering in
kosten van f 20.000.
Door de tegenstanders word bewoerd, dat
men hier met een verkapte subsidie te doen
heeft, daar die Maatschappijen, ook zonder
deze verhooging van vergoeding, zjjde genoeg
sponnen bjj het postvervoer, terwjjl zjj toch
financieel reeds in bloeiendeH toestand ver-
keeren, zooalB de door hen uitgekeerde divi
denden uitwjjzen. Ook de termijn van 15 jaar,
waarvoor do Staat zich zou verbinden, achten
zjj veol te laDg.
Natuurlijk zochten de voorstanders hun
kracht in het argument «nationaal", wezen op
het voordeel van het bezit van «nationale"
lynen, die ons met Nederl. Indië verbinden,
welke «nationale" lijnen hare «nationale"
schepen weder door het contract op «nationale"
werven zouden doen bonwen enz. enz.
Maar zooals de heer Bos, die subsidie niet
ondor alle omstandigheden afkeurde, terecht
opmerkte: deze argumenten waren niet van
toepassing op deze overeenkomst.
Ook zonder de verhoogde vergoeding
zouden de maatschappijen de snelvarende
booten in de vaart moeten brengen hare finan
ciën waren niet van dien aard, dat zjj staats
hulp behoeven. Daarom was dit wapperen met
do «nationale vlag" hier misplaatst.
De heer Hubrecht klaagde ook over do late
indiening van het wetsontwerp en de heer
Van Kol vond het zeer verkeerd, dat de helft
door de Indische schatkist zon moeten worden
betaald, daar hot z.i. den Inlander ginds vol
komen onverschillig is. of de brieven van
HET TOONEEL.
Dat ei bjj onze Oosteljjke baren iets veran
derd is, heeft men al kunnen constateeren,
sedert de Simplicissimus iedere week een ver
zameling gewaagde aardigheden en satires over
zedeljjkheidstoeBtanden de wereld in zendt,
die vóór dien tjjd als een speciaal Fransch uit-
voer-artikel werden beschouwd, on die men
vjjffcien jaar geleden zeker niet zou verwacht
hebben uit hot land van de onschuldige Fife-
gende Bllilter-grappen.
Men kon hetzelfde opmaken uit de plaatjeB
die den omslag van zoo menigen modernen
Duitschen roman versieren, en we hebben het
Dinsdagavond ook weer kunnen waarnemen,
toen Het Nederlandsch Tooneel hier kwam met
bet Duitsche bljjspol De Groote Gemeente van
Ilud. Lothar en Leopold Lipschfitz, en toen
we, in plaats van overstrooid te worden mot
Witze d la Kadelburg, zooals we nu eenmaal
van die zjjde gowond zjjn, overgoten werden
met een stroom redenaties over echtbreuk,
zóó Fransch, als er tot nu toe maar iets Fransch
was.
Of de schrjjvera workeljjk de bedoeling heb
ben gehad met dat stuk een beeld van modern
Duitsch zedeleven te geven, zouden we niet
kunnen zeggen. Dat ze het in Italië laten spelen,
80U daarvoor geen bezwaar zjjn, want dat is
Nederland naar Indië door oen Nederlandsche
dan wel door eon buitonlandsche maatschappij
worden vervoerd.
De heer Heemskerk, die, zooals hjj zelf op
merkte, morgen Minister van Koloniën »af"
zou zjjn, bepaalde zich tot enkele algemeene
opmerkingen en trok zich zoo min mogeljjk
van het debat aan.
Slechts een paar «zeer vooruitstrevende
denkbeelden" van den heer Van Kol werden
door Z. Es. bestroden, waar deze afgevaar
digde o. a. het-postvervoer wilde «uitbesteden."
Dit ging volgens den Minister bezwaarljjk.
Koloniale mogendheden hebben alt jjd nationale
Innen te onderhouden. Z. Es. ontkonde ook,
dat de Maatschappijen bjj dit contract to
veel zouden krjjgen vergeleken bij de oude
contracten ging de Staat er niet bjj achteruit.
Over het algemeen was het debat erg duf
en de belangstelling in de Kamer gering. De
zaal was en bleef vrjj deeghot mooie voor
jaarsweder trok de loden zeker naar buiten.
Verder werd er nog aangenomen een grens
regeling met Brazilië, waarbjj de Minister van
Buitonlandsche Zaken, in antwoord op een
voor ons onverstaanbare rede van den heer
Van Karnebeek, de opmerking maakte, dat
Z.Ex. «steeds" met vóél nadruk op dit
woord gaarne van de zaakrjjke wenken van
den geachten afgevaardigde zou profiteeren."
In gewone taal beloekent dit: het iB heel
mooi wat u daar zegt, maar het kan mjj niet
voel schelen.
Morgen komt de motie-Bos weder in be
handeling.
EERSTE KAMER.
De Kamer besloot Dinsdagavond tot toela
ting van den heer Verheyen den afgevaardigde
voor Noord Beveland.
Van daag gaat zjj in de afdeelingen, on
morgen behandelt zjj in openbare zitting eenige
kleine ontwerpen.
TWEEDE KAMER.
Rattenverdelging.
Ter toelichting van zjjno aanvrage van
f 18.000 voor bovengenoemd doel wordt door
don Minister van Bmnenlandsche Zaken erop
gewezen dat men in do laatste jaren hoo lan
ger hoe meer is gaan inzien, dat de ratten bjj
de verspreiding van pest een hoofdrol spelen.
Bjj de op 3 Dec. 1903 te Parjjs tusschen Ne
derland en een groot aantal andere staten
gesloten internationale sanitaire conventie is
dan ook aan de regeering opgelegd, om zorg
te dragen dat de ratten aan boord van schepen,
die de pest zouden kunnen overbrengen, zoo
veel mogeljjk worden verdelgd. «Voor de
verdelging van ratten" op die schepen is een
toeBtol noodig, waarover de regeering van ons
land nog niet beschikt. Het toestel zal c. q.
aan de quarataine-inrichting aan den Nieuwen
Waterweg geplaatst worden en zal, indien
voreischt, ook gebruikt kunnen worden voor
die schepen, die niet voor den Nieuwen Wa
terweg zjjn bestemd.
In den afgeloopen nacht iB hier ter
stede plotseling overleden de heer mr Jan
Karei Hendrik Turk, sedert 1897 substituut-
officier bjj het arrondissements-rechtbank te
Middelburg,
bljjkbaar alleen gedaan om de vrjj zwakke
intrige nog eenigszins aannemelijk te maken.
Behalve de namon beeft bet stuk echter niets
wat aan Italië doet denken.
Men waant zich veeleer in die wereld, welke
Fransche romans en Fransche tooneelstukken
ons vooratellen als de Fransche Balon-wereld
daargelaten of het een juiste voorstelling
is. En zou die wereld nu ook al in Duitscb-
land gevonden worden? Wo weten hot niet,
maar het ljjkt ohb onwaarschijnlijk.
In ieder geval is het oen heel eigonaardigc
wereld, waar frg luchtig gephilosophcerd
wordt over bot buweljjk luchtig ongeestig
en vaak heel raakMaar al bonden do per
sonen in dat Btuk er ook nog zulke van 't
gangbare afwijkende zedelijkheids-theorieën op
na, de schrgvers geven aan de twee voor-
naamston van hen do onmeedoogendo straf
van oen huwelgk waarin hooi weinig geluk
is te vinden.
Dc «grooto gemoento", wordt gevormd door
alle getrouwde mannon, omdat ze allen even
blind zjjn voor de bedriegergen van hun vrou
wen. Vrjjgezellen die met scherp oog alles van
dien aard dadeljjk zien, worden mot blindheid
geslagen zoodra ze zelf trouwen.
Zoo althans betoogt graaf Mariaal, een don
Juan, die als een voorbijgaande amourette
de vrouw van den bankier Lordano het hof
Do overledene werd 17 Februari 1861 te
Amersfoort goboren en was dus 17 jaar oud-
Hjj studeerde aan de t'trechtsche universiteit
en promoveerde aldaar don 19 Juni 1886.
Na eerst werkzaam to zjjn geweest als ambte
naar van het openbaar ministerie bjj de kanton
gerechten in het arrondissement Almelo, ter
standplaats Almelo, tot welke betrekking hg
31 October 1890 werd benoemd, ontving hjj
17 Maart 1897 zjjno benoeming tot substituut-
officier bjj de rechtbank te Middelburg, welke
betrekking bg tot aan zjjn dood bekleedde.
De heer Turk was sedert jaren lgdende aan
een pjjnljjke kwaal, tot herstel waarvan hjj
nog onlangs te Amsterdam vertoefde.
En slechts eenige dagen na zjjn terugkeer
alhier is hjj overleden.
Do heer Tark was een bekwaam en jjverig
ambtenaar on voor zjjn ondergeschikten, of
schoon hjj stipte plichtsbetrachting eischte,
een zeer humaan chef.
Ook onzerzjjds gevoelen wjj behoefte den
overledene te gedenken als een buitengewoon
voorkomend en welwillend man. Waar wjj zjjn
voorlichting behoefden, riepen wjj nooit te
vergeefs zjjn zeer gewaardeerde hulp in. Hg
verleonde ons die steeds voor zoover dit hom
als ambtenaar slechts mogeljjk was.
Vóór don aanvang der terocktzetting voor
Burgeljjke zaken heeft de president der recht
bank, jhr mr A. van Reigersberg Veralujjs, in
eenige gevoelvolle woorden uitdrukking gege
ven aan hot diep leedwozen, dat bg alle leden
van hot College en ongetwijfeld ook van de
Balie verwekt werd door dit plotseling over
igden.
Hjj wees op de groote verdiensten van den
kooggeachten afgestorvene, op zyn grondige
kennis, zjjn grooten jjver, zyn welwillendheid
niet alleen jegen3 de leden der rechtbank,
maar jegens allen dio met hem in aanraking
kwamen.
De president verzekerde dat de nagedachte
nis van mr Turk bjj dat College in dankbare
horinnoring zou bljjven.
De doken der advocaten, de heer mr M.
Jacq de Witt Hamer, sloot zich, namens de
Balie, bjj de door den president gesproken
woorden van waardeering aan.
In een Dinsdagavond gehouden vergade
ring van de vereeniging Handelsbelang alhier
is voor de vacature-Roest van lid der Kamer
van koophandel en fabri eken candidaut gesteld
do beer M. P. van der Harst, die zich bereid
verklaard heeft die candidatuur te aanvaarden.
De muziekuitvoeringen op het Molenwater
alhier zullen Vrjj dag 29 Mei e. k. een aan
vang nemen.
Bjj hot proelhoien op hot terrein der
nieaw te bouwen ambachtsschool alhier
moet gebleken zyn dat het wenscheljjk ia
heipalen te gebruiken van veertien meter
lengte. Daartoe is thans besloten.
De dienst op do tramljjn Vlissingen—
Middelburg was Dinsdag avond danig gestoord.
De machine van de tram, die om 6.55 uit
Vlissingen vertrokken was, geraakte op het
einde van den Nieuwen Vlissingachen weg
alhier defect, zoodat niet vorder gereden
kon worden. Daardoor vortrok de tram van
8.45 van Middelburg niet.
Den gekeelen avond werd slechts met één
tram gereden.
maakt. Maar hjj vergist zich in zoover dat de
bankier, die wel is waar blind wils, door zjjn
geredeneer ziende wordt. En als de bedrogen
echtgenoot dan goed overtuigd iB van dat
bedrog, overvalt hjj het tweetal en dwingt
hen, in oen onderhoud dat schrjjnt van cynisme
en sarkaBmo, met elkaar te trouwen, wat
heelemaal niot in de bedoeling van den graaf
gelogen heeft, en wat ook niot tot hun geluk
leidt.
Het voortduronde samenzjjn doet al heel
gauw voor do vrouw het pikante vordwjjnon,
dat er vroeger voor haar lag in do korte go-
hei me ontmoetingen. Ze zoekt elders troost.
En haar man ja, die wordt zelf, zonder dat
hg het weot, ook al lid van do «groote ge
moento", en merkt er nietB van dat zyn
vrouw on eon vriend hom bedriegen, zooals
hg hot zolf vroeger den bankier deed. En
deze laatste is sedert zjjn scheiding weer
oven helderziend geworden als alle vrjjgezel
len, en ziet dat met onverholen gonoegon aan.
I)at is, moenen wo, de hoofdstrekking van
het stuk. Daarbjj komt dan nog een onmo
gelijk intrigotjevan een misverstand overeen
gestolen brief, onmogeljjk van opzet en net
working, maar waardoor aan de drie genoemde
personen een entourage wordt gegeven, die hot
tooneel vult.
Maar wat bet stuk redt, dat is niet do
De laatste tram van Middelburg om 11.10
vertrok pas omstreeks 12 uur.
Heden herdenkt de beer J. A. van Puf
felen LWz., stationschef te Kruininge n—
Y e r s e k e, den dag waarop hg vóór 40 jaren
in dienst trad bij do Maatschappij tot Exploita
tie van staatsspoorwegen.
De heer Van Puffelen. Middelburger van
geboorte, was eerst werkzaam op een handels
kantoor te Middelburg, daarna als conducteur
op do spoorboot en werd vervolgens aange
steld tot directeur van de expeditie-onderne
ming Van Gend en Loos, ter standplaats
Goes.
Die betrekking werd echter niet door hem
aanvaard, wyl hjj een aanstelling kreeg als
klerk-telegrafist bg de staatsspoorwegen, ter
standplaats Moerdjjk.
Dit geschiedde 20 Mei 1868hjj werd daar
eerst onderchef, belast met de overlading, en
later stationschef.
Na twee jaar daar werkzaam te zyn geweest,
werd de jubilaris achtereenvolgens benoemd
tot stationschef te Vlissingen (haven) en
Vlissingen (stad). Krabbendjjke en eindolyk
in 1884 te Kminingen—Yetseke, waar hjj in
Sept. a. 24 jaar werkzaam is.
De hoer Van Puffelen bereikte 12 Mei zjjn
65e jaar en zal dus binnen enkele maanden
den dienst bjj de spoorwegen moeten ver
laten.
Onder het spoorwegpersoneel zgn er velen
die hun opleiding bjj hem genoten hebben.
Onder do dageljjksche reizigers zullen er
weinigen zjjn, die den nog flinken chef niet
kennen.
Zjj en velen met hen zullen zeker wenschon
dat de heer Van Puffelen nog lang moge ge
nieten van het hem weldra toekomende
pensioen.
Zgn rust is welverdiend.
Ter eere van het feeBt was heden bet sta
tion met groen versierd
Den jubilaris vielen vele bewjjzen van be
langstelling ten deel.
Te Koewacht brak Maandag avond
door onbekende oorzaak plotseling brand uit
bg den landbouwer Th. F. Do schuur brandde
in korten tjjd tot den grond af; eenige land-
bouwmaterialen en wat stroo werden mede
door de vlammen vernield. Ofschoon er dade
lijk veel volk op het erf van F. aanwezig was,
mocht men er niet in slagen een prachtig
werkpaard, een hond en eenige kippen, die
zich in het brandende perceel bevonden, te
radden. Alles is tegen brandschade verzekerd.
onderwijs.
De openbare school in de kom der ge
meente Sintjanssteen ia door den raad
opgehevenzjj tolde op het laatst nog slechts
vjjf leerlingen, die overgeplaatst zjjn naar de
openbare school te Heikant.
Op de voordracht voor hoofd van school
A te Sas van Gent komen voor de heeren
E. J. Michielsen te Vlissingen, H. J. Terhegger
te Harderwjjk en C. H. Colaris te Beek.
kerknieuws.
De heer G. Koning, predikant bg de Ned.
Herv. gemoente te G r jj p s k e r k e zal op
Zondag 12 Juli afscheid nomen om op den
daaropvolgendon Zondag 19 Juli te Enkhuizcn
zjjn intrede te doen.
zwakke opbouw of het kronkelende verloop der
historie, maar de tintelende dialoog waaraan
do geschiedenis is opgehangen als aan eon
doorloopendon draad, en die van het begin
tot het einde interessant is, zoowel door de
geestige sopbismen als door de schitterende
stooten en uitvallen en parades bjj de woor-
donduels.
Nu en dan hebben do schrgvers daarmoo
waar virtuosen-werk geleverd.
We donken bijvoorbeeld aan het tweede
bodrjjf, waarin zjj, een lang tooneel door, een
der Bpelera, don bankier, bjjna voortdurond
alleen aan het woord laten. Natuurlyk wordt
voor het welslagen van zoo'n tooneel ook een
notour vereischt die veel vermag in hetnuan-
ceeron van oen lange alleenspraak. En zoo'n
acteur had men in den hoer Jan C. de Vos,
dio deze heele scène door onafgebroken de
aandacht wist bezig te houden. Als dat niet
zoo schitterend door hom gedaan was, zou de
toeschouwer al lang vóór het eind ongeduldig
zgn geworden omdat het zoo lang duurt vóór
er weer iets gebeurt.
Eu wat hot slagvaardige spel van het geven
van geestige antwoorden betreft, daarin
toonde vooral mevrouw Mann-Bouwmeester baar
groot spreek-talent. Alles werd zoo precies in
den natuurljjken toon gezegd, dat 't was of
't niet anders gezegd kon worden. Maar toch
Verkiezing Provinciale Staten.
Bg de Dinsdag in bet district Sluis plaats
gehad hebbende stemming voor een lid der
Provinciale Staten van Zeeland werden uitge
bracht op de heorenmr P. J. van Bortel 848
J. G. Gerritsen 616 en P. van Houte 1689
stemmen.
Gekozen is alzoo do heer P. van Houte.
In de verschillende gemeente bedroeg het
aantal stemmen voor elk der candidaten het
volgende
a
b
c
Aardenburg
90
44
143
Biervliet
81
9
152
Breskens
37
158
83
Cadzand
33
12
109
Ecde
68
30
12
Groede
42
143
150
Hoofdplaat
29
4
42
Nieuw vliet
11
24
57
Oostburg
87
30
188
Retranchement
14
29
54
St. Kruis
23
8
38
Schoondjjke
56
10
237
Sluis
111
41
107
Waterlandkerkje
17
4
39
IJzendjjke
116
23
163
Zuidzande
28
47
115
~843
616
1689
a geeft aan de stemmen, uitgebracht op den
beer Van Bortel, b die op den heer Gerritsen
en c die, vorkrogen door den hoer Van Houte
In het gehecle district worden uitgebracht
3249 stemmen, waarvan 101 van onwaarde.
Bg de eerste stemming in October 1906, ter
voorziening in de vacature-De Bats, werden
uitgebracht op de heerenJ. G. Gerritsen
80S, J. A. Neeteson 867, G. A. V'orsterman
van Oyen 1014 en A. R. Hendrikae 986 stemmen.
Bg herstemming werd toen gekozen de heer
Vorsterman van Oyen met 2012 stemmen,
tegen 1174 op den heer Hendrikse.
Den heer Van Houte werd Dinsdagavond
door het muziekgezelschap een serenade ge
bracht.
LETTERENDEN KUNST.
Men Bchrjjft ons uit Goes:
Dinsdagavond gaf de zangvereemging der
Goesche afdeeling Toonkunst een welgeslaagde
uitvoering van de Elias.
Onder leiding van den heer Otto Lies zong
hot koor met veel animo. Al is het ensemble
niot groot, de kwaliteit is uitstekend.
Van de vier solisten waren er drie, de dames
J. Krjjger (alt), mevrouw HendrikseVersloot
(sopraan) en de heer Van der Kamp (bas) uit
de hoofdstad onzer provincie. De vierde, de
tenor George Mann, was uit Amsterdam.
De heer V. d. Kamp bleek geheel opgewassen
tegen de zware £Was-partjj. Zjjn vertolking
was hier en daar roerend schoon.
Ook de andere solisten voldeden zoor.
De uitvoering had plaats met pianobegelei
ding, die de heer A. A. Noske uit Middelburg
op zich had genomen. Voor de wjjze, waarop
hjj zich van zgn ondankbare en zware taak
kweet, komt hem alle lof toe.
De zaal was zeer goed bezet en het succes
groot.
Dinsdag heett in het Lyceumte Londen
een indrukwekkende vergadering plaats gehad
ter onderstouning van het voorstel om een
was dat alles weer zoo mooi in één karakter
gehouden, dat do figuur die zjj van Fiametta
maakte, moet dan een type werd van de be
haagzieke, niet diep-nadenkende, gevaarljjke,
maar goedhartige coquette.
Ook de heer Mjjin als graaf Mariani en de
heer Clous als projessor Scarpa moesten met
hun raisonneurs-ioïïon veel, dat leeg was aan
actie, opvullen door zeggingskunst, en ze deden
hot beiden zeer verdienstelijk.
Wat de heer Schulze van de rol van Centre
Colonne maakte was een heel andere soort
acteurkunsthot was eèn kostolgke typeering.
Zonder ovordrjjving en met een treffende reali-
toit gaf hg het half-zourigo, half-energieke
aandringen van den werkzoeker.
Van de overige rollen zjj alleen nog ver
meld de vrjj dwaze figuur van de op zeer
vrjjmoedigo wjjzo een man-zoekende jonge
dame Dice, waarvan mej. Emma Morrel een
bekoorljjk persoontje had gemaakt.
Er moet trouwens van alle dames, ook van
mevr. Schwab-Wolman, een woord vanbjjzon-
zonderen lof gesproken worden, wat de toilet»
ten betreft.
De schouwburg was goed bezet.
